Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 17

Bvumani Thandizo la Yahova kuti Mukwanise Kulimbana na Mizimu Yakuipa

Bvumani Thandizo la Yahova kuti Mukwanise Kulimbana na Mizimu Yakuipa

‘Tinkumenyana . . . na mphanvu ya mizimu yakuipa m’mbuto za kudzulu.’—WAYEFEZO 6:12.

NYIMBO 55 Lekani Kugopa Wanthu Wangu!

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Mwakubverana na cinembo ca Wayefezo 6:10-13, kodi ni njira iponi yomwe imbalatiza kuti Yahova ambacita nafe thupo? Fotokozani.

NJIRA ibodzi yomwe Yahova ambalatizira kuti ambacita nafe thupo, ni kutithandiza kulimbana na anyamadulanthaka wathu. Ndipo anyamadulanthaka wathu wakuyamba ni Sathani na madimonyo yace. Tenepo, mwalufoyi Yahova ambaticenjeza kuti tisamale na anyamadulanthakawa, ndipo ambatipasambo bzomwe bzingatithandize kulimbana nawo. (Werengani Wayefezo 6:10-13. *) Tenepo, tikabvuma thandizo la Yahova na kumukhulupira na mtima wense, ifepano tin’dzakwanisa kulimbana na Sathani. Ndipo tin’dzakhala na citsimikizo ninga ca mpostolo Paulo. Iye adanemba kuti: ‘Penu Mulungu anafe, mbani omwe angalimbane nafe?’—Waroma 8:31.

2. Kodi mu nkhani ino tin’pfunza ciyani?

2 Akristau wacadidife timbaikha lini makumbukidwe yathu pa bzomwe Sathani na madimonyo yace ambacita. Koma timbaikha makumbukidwe yathu yense pa bzomwe timbapfunzisidwa na Yahova, ticimutumikira. (Psalymo 25:5) Napo bziri tenepo, tin’funikira basi kudziwa bzinthu bzomwe Sathani ambabziphatisa basa kuti apumpse nabzo wanthu. Thangwe ranyi? Kuti tireke kupumpsidwambo naye. (2 Wakolinto 2:11) Mu nkhani ino, tin’pfunza njira ikulu yomwe Sathani na madimonyo ambaphatisa basa kuti apumpse wanthu. Ndipo tin’pfunzambo bzomwe tingacite kuti tilimbane nawo.

KODI MIZIMU YAKUIPA IMBAPUMPSA TANI WANTHU?

3-4. (a) Kodi kukhulupira mizimu n’ciyani? (b) Kodi kafukufuku omwe udacitika m’madziko yakusiyana-siyana udalatiza ciyani?

3 Njira ikulu yomwe Sathani na madimonyo ambaiphatisa basa kuti apumpse nayo wanthu ni kukhulupira mizimu. Wanthu omwe ambacita bzamizimu ambakumbuka kuti ambadziwa ayai mbaxaxa pa kucita bzinthu bzomwe munthu ali-wense angakwanise lini kucita. Mwa ciratizo, wanthu winango ambalewa kuti ambakwanisa kudziwa bzakutsogolo mwakucita kuwombeza. Ndipo winango ambacita ningati ankulewalewa na anyakufa. Winango ambacita ufiti ayai matsenga kuti alodze anzawo. *

4 Kodi ni wanthu angasi omwe ambakhulupira mphanvu ya bzamizimu? Kafukufuku omwe udacitika m’madziko yakukwana 18 ya ku América Latina na ku Caribe, udalatiza kuti wanthu wa m’madziko yamweya ambakhulupira matsenga na ufiti, ndipo azinji wa iwo ambakhulupira kuti mpsakukwanisika kulewalewa na mizimu. Ndipo kafukufuku munango omwe udacitika m’madziko 18 ya ku África, udalatizambo kuti pafupi-fupi wanthu kati na kati wa m’madziko yamweya ambakhulupira bza ufiti. Bzimwebzi bzinkulatiza kuti kuli-kwense komwe tingakhale, tin’funika kumbasamala na bzamizimu. Tireke kuyebwa kuti Sathani ankulinga kusoceresa ‘wanthu pa dziko lense la pansi.’—Cibvumbulutso 12:9.

5. Kodi Yahova ambaiwona tani nkhani yakukhulupira mizimu?

5 Yahova ni ‘Mulungu wacadidi.’ (Psalymo 31:5) Tenepo, kodi iye ambaiwona tani nkhani yakukhulupira mizimu? Iye ambawenga bzimwebzo! Mwa ciratizo, mu nthawe ya Ajirayeri, Yahova adawauza kuti: ‘Pakati panu aleke kuwoneka munthu omwe an’tentha mwana wace pamoto, nyakuvima, wakucita matsenga, wakuwombeza, wanyanga, wakulodza, ali-wense wakubvunza nyakulewa-lewa na mizimu, wakulewa bzakutsogolo ayai ali-wense wakufuna kudziwa bza anyakufa. Pakuti ali-wense omwe an’cita bzimwebzi, ngwakunyansa pa maso pa Yahova.’ (Bzakutonga 18:10-12) Akristaufe tiri lini pansi pa Cakutonga comwe Yahova akhadapereka kwa Ajirayeri. Koma timbadziwa kuti iye alibe kucinja momwe akhawonera bzinthu mu nthawe imweyire pa nkhani kukhulupira mizimu.—Malakiya 3:6.

6. (a) Kodi Sathani ambadzonga tani wanthu na nkhani yakukhulupira bzamizimu? (b) Mwakubverana na Mpalizi 9:5, kodi mkhalidwe wa anyakufa nguponi?

6 Yahova ambaticenjeza kuti titcenkhe kukhulupira mizimu thangwe ambadziwa kuti Sathani ambaphatisa basa njira imweyi kuti adzonge nayo wanthu. Sathani ambaphatisa basa bzamizimu kuti amwaze magunkha yace, ninga yale yakulewa kuti munthu akafa ambapitiriza kukhala na moyo ku m’mbuto inango. (Werengani Mpalizi 9:5. *) Iye ambaphatisambo basa bzamizimu kuti ambagopswere wanthu, acitalikirana na Yahova. Iye ambacita bzimwebzi kuti wanthu ambakhulupire mphanvu za mizimu yakuipa m’mbuto mwakukhulupira Yahova.

KODI TINGALIMBANE TANI NA MIZIMU YAKUIPA?

7. Kodi Yahova ambatiuza ciyani?

7 Ninga momwe tawonera mbuyomu, Yahova ambatiuza bzomwe tin’funika kucita kuti tireke kupumpsidwa na Sathani pabodzi na madimonyo yace. Tsapano mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe tingacite kuti tireke kupumpsidwa na Sathani pabodzi na madimonyo yace.

8. (a) Kodi njiponi njira ikulu yomwe ingatithandize kulimbana na mizimu yakuipa? (b) Kodi cinembo ca Psalymo 146:4 cimbagaza tani gunkha la Sathani lakulewa bza anyakufa?

8 Kuwerenga Fala la Mulungu na kukumbukira bzomwe tawerengabzo. Imweyi ndiyo njira ikulu yomwe ingatithandize kulamba magunkha yomwe yambamwazidwa na mizimu yakuipa. Fala la Mulungu liri ninga mphanga yakuthwa yomwe ingakwanise kugwata magunkha yomwe Sathani ambamwaza. (Wayefezo 6:17) Mwa ciratizo, Fala la Mulungu limbagaziratu gunkha lakuti anyakufa angakwanise kulewalewa na wanthu omwe ana moyo. (Werengani Psalymo 146:4. *) Ndipo limbatiuzambo kuti Yahova yekha ndiye omwe ambakwanisa kudziwa bzakutsogolo. (Zaiya 45:21; 46:10) Tenepo, tikambawerenga Fala la Mulungu na kumbalikumbukira nsiku zense, ifepano tin’dzakhala wakukonzeka kulamba na kuwenga magunkha yomwe yambamwazidwa na mizimu yakuipa.

9. Kodi tin’funika kutcenkha bzinthu bziponi bzomwe bzimbabverana na kukhulupira mizimu?

9 Lekani kumbacita bzinthu bzomwe bzimbabverana na kukhulupira mizimu. Akristau wacadidife timbacita lini bzamizimu bza mtundu uli-wense. Mwa ciratizo, timbayenda lini kwa anyabezi, ndipo timbayezera lini kulewalewa na anyakufa. Ninga momwe idafotokozera nkhani idapita ire, ifepano tin’funika kumbatcenkha kucita miyambo yomwe imbabverana na cikhulupiro cakuti munthu akafa ambapitiriza kukhala na moyo ku mbuto inango. Ndipo timbaphatisa lini njira iri-yense yacirendo kuti tidziwe bzakutsogolo. (Zaiya 8:19) Ifepano timbadziwa kuti bzinthu bzimwebzi bzidaipa kwene-kwene, ndipo bzingaticitise kuti timbaphate basa pabodzi na Sathani na madimonyo yace.

Tewezerani Akristau wa m’magole dzana yakutoma mwa kuleka kuphatisa basa cinthu ciri-cense comwe cimbabverana na matsenga, na kutcenkha masenzeka yomwe yambabverana na kukhulupira mizimu (Onani ndime 10-12)

10-11. (a) Kodi mu nthawe ya Akristau wakuyambirira, n’ciyani comwe wanthu winango adacita pomwe adapfunza cadidi ca m’Fala la Mulungu? (b) Mwakubverana na cinembo ca 1 Wakolinto 10:21, thangwe ranyi ifepano tin’funika kutewezera ciratizo ca Akristau wa m’magole dzana yakuyambirira, ndipo tingawatewezere tani?

10 Tcenkhani cinthu ciri-cense comwe cimbabverana na bzamizimu. Mwa ciratizo, mu nthawe ya Akristau wakuyambirira, wanthu winango wa ku Efezo akhambacita bzamizimu. Tsono pomwe adapfunza cadidi ca m’Fala la Mulungu, iwo adacinja nthawe imweyoletu. Bibliya limbalewa kuti: ‘Omwe akhacita bza matsenga adabweresa mabukhu yawo, aciyatentha pa maso pa wense.’ (Mabasa 19:19) Bzimwebzi bzinkulatiza kuti iwo akhadakonzeka kulimbana na mizimu yakuipa. Napo mabukhu yomwe akhaphatisa basayo yakhali yakuumira kwene-kwene, iwo alibe kufuna kupasa ne kugulisira munthu, koma adawona kuti bzikhali bwino kuyatentha. Bzimwebzi bzinkuwonesa kuti iwo akhalibe basa na kobiri, koma akhandofuna kukondwesa Yahova.

11 Kodi tingatewezere tani ciratizo ca Akristau wakuyambira wale? Mwa kuleka kuphatisa basa cinthu ciri-cense cakubverana na bza matsenga. Bzimwebzi bzimbaphatanidza bzithumwa, ayai cinthu ciri-cense comwe wanthu ambabvala ayai ambakhala naco kuti abzikhotcerere ku mizimu yakuipa.—Werengani 1 Wakolinto 10:21. *

12. Kodi mun’funika kumbabzibvunza ciyani pa nkhani ya masenzeka?

12 Mbasankhulani masenzeka mwanzeru. Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi ndimbawerenga mabukhu, marevista, ayai nkhani za pa interneti zakulewa bza matsenga? Apa tani bza nyimbo zomwe ndimbabva, mavidiyo na nkhani zomwe ndimbawona pa TV, ayai masenzeka yomwe ndimbacita mwakuphatisa basa mitcini ya nzeru? Kodi bzinthu bzomwe ndimbasenzeka nabzo bzimbabverana na bzamizimu? Kodi mavidiyo yomwe ndimbawona yambalatiza bziphoko, mizukwa na anyamatsenga?’ N’cadidi kuti ni masenzeka lini yense yomwe yambalatiza bzinthu bzakubverana na kukhulupira mizimu. Tenepo mukafuna kusankhula masenzeka, mbasankhulani yomwe yangakuthandizeni kutcenkha kucita cinthu ciri-cense comwe Yahova ambawenga. Ndipo mbacitani bzomwe mungakwanise kuti mukhale ‘na cikumbu-mtima cakucena pamaso pa Mulungu.’—Mabasa 24:16. *

13. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kumbatcenkha?

13 Mbatcenkhani kuuza anzanu nkhani zakubverana na madimonyo. Jezu ni ciratizo cabwino pa nkhani imweyi. (1 Pedru 2:21) Pomwe Jezu akhanati kubwera pansi pano, iye akhali kudzulu, ndipo akhadziwa bwino Sathani pabodzi na madimonyo. Tsono iye akhandokhalira lini kumbafotokozera wanthu bzomwe mizimu yakuipayo idacita. M’mbuto mwace, Jezu akhafuna kucitira umboni Yahova, sikuti kutsatsa mabasa yakuipa ya Sathani. Tenepo, ifepano tingatewezere Jezu mwa kumbatcenkha kumwaza nkhani zakulewa bza madimonyo. Ndipo timbalatize na mafala yathu kuti ‘mtima [wathu ukukondwa] thangwe ra nkhani yabwino’ yomwe njacadidi.—Psalymo 45:1.

Tin’funika lini kumbagopa mizimu yakuipa, thangwe Yahova, Jezu na wanjo mbamphanvu kwene-kwene kuposa iyo (Onani ndime 14-15) *

14-15. (a) Thangwe ranyi tin’funika lini kumbagopa mizimu yakuipa? (b) Kodi n’ciyani cimbalatiza kuti Yahova ambakhotcerera wanthu wace nsiku zino?

14 Lekani kumbagopa mizimu yakuipa. M’dziko tinkukhalali, bzimbaticitikira bzinthu bzizinji bzakuipa. Mwa ciratizo, ngozi za pa mseu, matenda ayai infa ya mwadzidzidzi. Tsono bzikaticitikira, tin’funika lini kumbakumbuka kuti ni mizimu yomwe yacitisa bzimwebzo. Bibliya limbalewa kuti ‘nthawe na bzinthu bzakusaya kudikhirika bzimbagwera wanthu wense.’ (Mpalizi 9:11) Yahova adalatiza kuti ngwamphanvu kwene-kwene kuposa madimonyo. Mwa ciratizo, kumbukirani kuti Mulungu alibe kubvumiza kuti Sathani aphe Djobi. (Djobi 2:6) Ndipo mu nthawe za Mozeji, Yahova adalatiza kuti ngwamphanvu kwene-kwene kuposa wansembe wa ku Edjipito omwe akhaphatisa basa matsenga. (Kufuluka 8:18; 9:11) Yahova adapasa Jezu mphanvu zakuposa Sathani na madimonyo yace, ndipo Jezuyo adalatiza mphanvuzo pomwe adawathamangisa kudzulu, acibwera pansi pano. Ndipo tsapanopapa iwo an’thusidwa ku ciphompho, ndipo kumweko an’dzakwanisa lini pomwe kudzonga munthu ali-wense.—Cibvumbulutso 12:9; 20:2, 3.

15 Tina umboni buzinji bwakulatiza kuti Yahova ambakhotcerera wanthu wace nsiku zino. Kumbukirani ibzi: Ifepano timbapalizira na kupfunzisa cadidi ca m’Bibliya pa dziko lense la pansi. (Mateu 28:19, 20) Ndipo pakupalizirapo timbacenjeza wanthu bza mabasa yakuipa ya Sathani. Bzingadakhala kuti Sathani ana mphanvu zakusaya malire, iye angadaimisa basa lomwe timbacitali. Tsono iye ambacita lini bzimwebzo thangwe mphanvu zace n’zakucepa. Ndipopa tin’funika lini kumbagopa mizimu yakuipa. Ifepano timbadziwa kuti ‘maso ya Yahova yambanyang’ana uku na uku pa dziko lense la pansi kuti alatize mphanvu zace kwa wale omwe mtima wawo ngwakusaya kugawanika.’ (2 Nkhani 16:9) Tenepo, tikakhulupirika kwa Yahova, madimonyo yangaticite lini cinthu cakuipa.

YAHOVA AMBASIMBA OMWE AMBABVUMA THANDIZO LACE

16-17. Fotokozani ciratizo cakuwonesa kuti kulimba mtima kumbathandiza munthu kulimbana na mizimu yakuipa.

16 Kuti tilimbane na mizimu yakuipa timbafunikira kulimba mtima, maka-maka tikambatsutsidwa na axamwali ayai adzinza wathu. Tsono tin’funika lini kuyebwa kuti Yahova ambasimba wale omwe ambamukhulupira. Ciratizo ca nfundo imweyi ni Erica, mpfumakazi ya ku Gana. Erica adayamba kupfunza Bibliya pomwe akhana magole 21 yakubadwa. Pakuti pai wace akhali wansembe ndipo akhambacita bzamatsenga, iwo akhadikhira kuti Erica angadacita nawo mwambo wakubverana na bzamizimu, omwe ukhaphatanidza kudya nyama zomwe zikhaperekedwa ninga nsembe kwa mirungu ya pai wacewo. Tsono pomwe Erica adalamba kucita nawo mwamboyo, adzinza wace adamuwona ningati iye watukwana mirungu yawoyo. Tenepo adzinzawo akhadikhira kuti mirungu yawoyo inimulanga na matenda ya msala na kumudzongambo m’thupi.

17 Adzinza wa Erica adayezera kumungingimiza kuti acite nawo mwamboyo, koma iye adalamba, napo acidziwa kuti angadathothedwa pamui. Ndipo pomwe adadzamuthotha, banja linango la Mboni lidamutenga, licikhala naye pamui pawo. Bumwebu ni umboni bwakulatiza kuti Yahova adasimba Erica mwa kumupasa banja lipsa Lacikristau, ndipo na kupita kwa nthawe iwo adadzakhala ninga abale na mpfumakazi kwa iye. (Marko 10:29, 30) Napo adzinza wacewo adamulamba, acitentha bzinthu bzace bzense, Erica adapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. Iye adadzabatizidwa, ndipo tsapano ankutumikira ninga mpainiya wakukhazikika. Bzimwebzi bzinkulatiza kuti Erica alibe kugopa madimonyo. Ndipo pakulewa bza adzinza wacewo, Erica adati: “Ndimbapemba nsiku zense kuti abale wangu agumane bzisimbo na ufulu bomwe bumbabwera thangwe ra kudziwa na kutumikira Yahova.”

18. Kodi ni bzisimbo bziponi bzomwe tin’dzagumana tikambakhulupira Yahova?

18 Ndife lini tense omwe tin’dzalimbana na mayezo ninga yomwe Erica adagumana nayo. Tsono tensenefe tin’funika kulimbana na mizimu yakuipa, ticikhulupira Yahova. Tikacita bzimwebzo, tin’dzagumana bzisimbo bzizinji pa moyo wathu, ndipo tin’dzabvuma lini kupumpsidwa na magunkha ya Sathani. Ndipo tin’dzabvumambo lini kuti kugopa madimonyo kutitazise kutumikira Yahova. Kuthumizira bzimwebzi, tin’dzalimbisa uxamwali bwathu na Yahova. Mpolofeta Tiyago adanemba kuti: ‘Bverani Mulungu, mutsutseni Dyabu, ndipo iye an’dzakuthawani. Mufenderereni Mulungu ndipo iye an’dzakufendereranimbo.’—Tiyago 4:7, 8.

NYIMBO 150 Lingani Yahova Kuti Mudzapulumuke

^ ndi. 5 Mwalufoyi Yahova ambaticenjeza kuti tisamale na mizimu yakuipa pabodzi na bzakuipa bzomwe mizimuyo ingacite. Kodi mizimu yakuipa imbapumpsa tani wanthu? Kodi tingacite tani kuti tikwanise kulimbana na mizimu yakuipa? Mu nkhani ino tiniwona momwe Yahova angatithandizire kuti tireke kupumpsidwa na mizimuyo.

^ ndi. 1 Wayefezo 6:10 Pakumalizira pace, pitirizani kugumana mphanvu kucokera kwa Mbuya na kwa mphanvu zace zikulu. 11 Bvalani bzifuzo bzense bza nkhondo bzakucokera kwa Mulungu kuti mukwanise kulimba pa mapumpso ya Dyabu; 12 Thangwe tinkumenyana sikuti na wanthu wa thupi la mulopa na mnonfu, koma na maboma, na utongi, na atongi wa dziko lense wa m’mdimayu, na mphanvu ya mizimu yakuipa m’mbuto za kudzulu. 13 Ndipopa, bvalani bzifuzo bzanu bzense bza nkhondo bzakucokera kwa Mulungu kuti muleke kudzakundidwa pa nsiku yakuipa, ndipo mutamala kucita bzense bwino-bwino, mudzakwanise kulimba.

^ ndi. 3 KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA MANANGO: Kukhulupira mizimu ni kukhulupira ayai kucita bzinthu bzakubverana na madimonyo. Bzimbaphatanidzambo kukhulupira kuti munthu akafa mzimu wace umbapitiriza kukhala na moyo, ndipo ungalewelewe na omwe ana moyo, maka-maka mwakuphatisa basa anyabezi. Kukhulupira mizimu kumbaphatanidzambo bzinthu ninga ufiti na kuwombeza. Ndipo mu nkhani ino, matsenga yakuimira bzicito bzomwe bzinkubverana na mizimu yakuipa. Kungaphatanidzembo kutemberera ayai kuphatisa basa mankhwala yakubverana na mizimu. Tinkulewa lini bzire bzomwe wanthu ambacita mwakamfulumize na manja kuti winango adabwe nabzo.

^ ndi. 6 Mpalizi 9:5 Pakuti wamoyo an’dziwa kuti an’dzafa, tsono anyakufa an’dziwa lini cinthu na cibodzico. Iwo ambatambira lini malipo, thangwe bzense bzomwe angadakumbukiridwa nabzo bzayebwedwa.

^ ndi. 8 Psalymo 146:4 Mzimu wace umbacoka, acibwerera ku thaka; Nsiku imweyo, bzakukumbuka bzace bzimbamaliratu.

^ ndi. 11 1 Wakolinto 10:21 Bzingakwanisike lini kuti mumbamwere m’kopo ya Yahova na m’kopo ya madimonyo; ndipo bzingakwanisikembo lini kuti mumbadyere pa “citawo ca Yahova” na pa citawo ca madimonyo.

^ ndi. 12 Akulu wa gwere alibe udindo bwakuuza abale bzakucita pa nkhani ya masenzeka. Mkristau ali-wense an’funika kuphatisa basa cikumbu-mtima cace cakupfunzisidwa na Bibliya akambasankhula nkhani kuti awerenge, mavidiyo yomwe angafune kuwona na masenzeka manango. Ndipo misolo ya banja imbawonesesa kuti wanthu wa m’banja mwawo ankuphatisa basa mitemo ya m’Bibliya akambasankhula masenzeka yawo.—Onani pa jw.org® nkhani yakuti Kodi a Mboni za Yehova Ali ndi Lamulo Loletsa Mavidiyo Ena, Mabuku Ena Ndiponso Nyimbo Zina?” pitani pomwe padanemba kuti ZOKHUDZA IFEYO > MAFUNSO OFUNSIDWA KAWIRIKAWIRI.

^ ndi. 58 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Cithunzi-thunzici cinkulatiza Jezu Mambo wathu wakudzulu omwe adazunguliridwa na wanjo. Ndipo mpando waumambo wa Yahova uli padzulu pawo.