Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 16

Tcenkhani Miyambo Yomwe Imbabverana Lini na Bibliya pa Nkhani ya Infa

Tcenkhani Miyambo Yomwe Imbabverana Lini na Bibliya pa Nkhani ya Infa

‘Timbasiyanisa mafala yakufuliziridwa ya cadidi na mafala yakufuliziridwa yakunama.’—1 JUWAU 4:6.

NYIMBO 73 Tithandizeni Kukhala Wakukhwimika

BZOMWE TIN’PFUNZA *

Mun’funika kumbatsangalaza acibale wanu omwe afedwa, m’mbuto mwakucita nawo miyambo yomwe imbakondwesa lini Mulungu (Onani ndime 1-2) *

1-2. (a) Kodi Sathani ambaphatisa basa njira ziponi kuti apumpse wanthu? (b) Kodi mu nkhani ino tin’pfunza ciyani?

SATHANI, omwe ni ‘baba wa gunkha’ wakhala ankupumpsa wanthu kuyambira mu nthawe za Adamu na Eva. (Juwau 8:44) Yanango mwa magunkha yace yambaphatanidza bzipfunziso bzakunama bzakulewa bza infa. Ndipo miyambo na bzicito bzomwe bzimbacitisa wanthu kugopa mizimu ya anyakufa bzimbacokera pa bzipfunziso bzimwebzi. Ndipopa, abale wathu azinji adafunikira kumenya ‘nkhondo yacikhulupiro’ pa nthawe yomwe adafa wacibale wawo ayai munthu munango m’mudzi mwawo.—Juda 3.

2 Penu imwepo munkugumana na mayezo yamweya, n’ciyani cingakuthandizeni kukhotcerera bzomwe Bibliya limbapfunzisa pa nkhani ya infa? (Wayefezo 6:11) Kodi mungacite tani kuti mutsangalaze na kulimbisa m’bale wanu omwe ankungingimizidwa kuti acite miyambo yomwe imbakondwesa lini Mulungu? Mu nkhani ino tin’pfunza malango yomwe Yahova ambatipasa kuti yambatithandize tikagumana na mayezo yamweya. Tsono, tikanati kuwona malangoyo, cakuyamba mbatikumbukireni bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhani ya infa.

CADIDI CAKULEWA BZA INFA

3. Kodi gunkha la Sathani lidabweresa mabvuto yaponi?

3 Mulungu akhafuna lini kuti wanthu ambafe. Ndipo kuti Adamu na Eva akhale na moyo wakusaya kumala, iwo akhafunikira kubvera Yahova omwe adawapasa lamulo lakusaya kunesa kubvera. Iye adawauza kuti: ‘Muti wakudziwisa cabwino na cakuipa, bzin’funika lini kuudya, thangwe nsiku yomwe un’dzaudya, cadidi un’dzafa.’ (Ciyambo 2:16, 17) Tsono, na kupita kwa nthawe Sathani adabwera kudzadzonga. Iye adalewalewa na Eva mwakuphatisa basa nyoka, acimuuza kuti: ‘Cipo! Mun’dzafa lini.’ Bzakupasa nsisi mpsakuti Eva adakhulupiradi gunkhali, ndipo adadya cisapoco. Iye adadzapasambo bayace cisapoco, ndipo bayaceyo adadyambo. (Ciyambo 3:4, 6) Bzimwebzi bzidacitisa kuti wanthu akhale na pikado, aciyamba kufa.—Waroma 5:12.

4-5. Kodi Sathani akadapitiriza tani kunamiza wanthu nsiku zino?

4 Ninga momwe Mulungu akhadalewera, Adamu na Eva adadzafadi. Tsono Sathani akanati kusiya kumbanamiza wanthu pakulewa bza infa. Gukha linango lomwe iye ambalewa limbabverana na cipfunziso cakuti munthu akafa, thupi lacero ndiro limbafa, koma mzimu umbapitiriza kukhala na moyo ku dziko la mizimu. Gunkhali limbafotokozedwa mu njira zakusiyana-siyana, ndipo lacitisa kuti wanthu azinji apumpsidwe kuyambira kale-kale mpaka nsiku zathu zino.—1 Timotio 4:1.

5 Thangwe ranyi wanthu azinji ambakhulupira magunkha ya Sathaniya? Sathani ambadziwa momwe wanthu ambabvera akafedwa, tenepo iye ambalokotera bzimwebzo kuti awapumpse. Ifepano timbafuna lini kufa thangwe tidalengedwa kuti tikhale kwa muyaya. (Mpalizi 3:11) Ndipopa tingalewe kuti infa ni nyamadulanthaka wathu.—1 Wakolinto 15:26.

6-7. (a) Kodi Sathani wakwanisa kubisa cadidi cakulewa bza infa? Fotokozani. (b) Kodi cadidi ca m’Bibliya cimbatithandiza tani kuleka kugopa kufa?

6 Napo Sathani ankucita nyongo kuti magunkha yaceya yaleke kuzindikiridwa, koma cadidi cakulewa bza infa ciribe kubisika. Wanthu azinji nsiku zino akudziwa cadidi cakulewa bza infa, ndipo ankudziwisambo anzawo bzomwe Bibliya limbapfunzisa pakulewa bza mkhalidwe na cidikhiro ca anyakufa. (Mpalizi 9:5, 10; Mabasa 24:15) Kudziwa bzimwebzi kumbatitsangalaza, ndipo kumbatithandiza kuleka kugopa ne kucita thupo na bzomwe bzimbacitika munthu akafa. Mwa ciratizo, atumiki wa Yahovafe timbagopa lini kufa ne kugopa anyakufa, thangwe timbadziwa kuti anyakufa alibe moyo, ndipo angaticite lini cinthu. Bzimbakhala ningati iwo adagona tulo. (Juwau 11:11-14) Timbadziwambo kuti anyakufa palibe comwe ambadziwa. Tenepo iwo akadzalamusidwa, napo wale omwe adafa kale-kale, an’dzandowona ningati papita kanthawe kakucepa basi.

7 Mwakusaya kupenukira imwepo munkutawiriza kuti cadidi cakulewa bza mkhalidwe wa anyakufa n’cakubveka bwino-bwino. Cadidi cimweci n’cakusiyana na magunkha ya Sathani! Magunkhayo yambandopumpsa lini wanthu, koma yambaipisambo mbiri ya Mulengi wathu. Kuti tibvesese momwe Sathani adayambisira mabvuto, mbatitawireni mibvunzo iyi: Kodi magunkha ya Sathani yadaipisa tani mbiri ya Yahova? Kodi magunkhayo yambacitisa tani wanthu kuleka kukhulupira nsembe ya cakulombolera ya Kristu? Ndipo yambathumizira tani kusunama na kubonera kwa wanthu azinji?

MAGUNKHA YA SATHANI YADABWERESA MABVUTO MAZINJI

8. Mwakubverana na Jeremiya 19:5, kodi magunkha ya Sathani yambaipisa tani mbiri ya Yahova?

8 Magunkha yakulewa bza anyakufa yambaipisa mbiri ya Yahova. Magunkha yamweya yambaphatanidza cipfunziso cakunama cakulewa kuti munthu wakuipa akafa ambayenda kukatenthedwa ku moto. Tsono cipfunziso cimweci cimbaipisa mbiri ya Mulungu! Mwa njira iponi? Cipfunzisoci cimbacitisa wanthu kukhulupira kuti napo Mulungu ngwalufoyi, iyembo ngwaciwembo ninga momwe Sathani aliri. (1 Juwau 4:8) Kodi imwepo mumbabzibva tani na bzimwebzi? Ndipo kodi Yahovayo ambabzibva tani thangwe ra magunkha yamweya? Cadidi n’cakuti iye ambawenga ciwembo ca mtundu uli-wense.—Werengani Jeremiya 19:5. *

9. Mwakubverana na Juwau 3:16 na 15:13, kodi magunkha ya Sathani yakulewa bza infa yambacitisa tani wanthu kuleka kukhulupira nsembe ya cakulombolera ya Kristu?

9 Magunkha ya Sathani yakulewa bza infa yambacitisa wanthu kuleka kukhulupira nsembe ya cakulombolera ya Kristu. (Mateu 20:28) Gunkha linango la Sathani ndakuti munthu akafa mbali inango imbapitiriza kukhala na moyo. Tsono bzingadakhala kuti mpsacadidi, palibe munthu omwe angadafa ndipo Kristu angadatifera lini kuti atilombole. Kumbukirani kuti nsembe ya Kristu ni lufoyi likulu lomwe lidalatizidwa kwa wanthu. (Werengani Juwau 3:16; * 15:13. *) Ndokumbukirani momwe Yahova na Mwana wace ambabvera na bzipfunziso bzomwe bzimbacitisa kuti mphaso yakufunikayi iwonedwe ninga yakusaya phindu!

10. Kodi magunkha ya Sathani yakulewa bza infa yambathumizira tani msunamo na kubonera kwa wanthu?

10 Magunkha ya Sathani yakulewa bza infa yambathumizira msunamo na kubonera kwa wanthu. Mwa ciratizo, kumbukirani bza abereki omwe ankulira thangwe ra kufedwa mwana wawo, tsono iwo akuuzidwa kuti Mulungu atenga mwanayo kuti akakhale anjo kudzulu. Kodi gunkha limweri lingacepese msunamo wa aberekiwo ayai lingathumizire? Bzipembedzo bzimbalokotera cipfunziso cakunama cakuti wanthu wakuipa akafa an’dzazunzidwa, kuti bzimbabonerese wanthu, ayai kuwatentha pa muti thangwe ra kulamba kubvera bzipfunziso bza gereja. Mwakubverana na bukhu linango, wanthu omwe akhambacita ciwembo cimweci akhafuna kuti anyakupandukawo “alawidzembo pang’ono momwe kuliri kuzunzidwa na moto kwa muyaya,” tenepo iwo angadakungula pomwe akanati kufa, acileka kudzayendesedwa ku moto wakuzunzidwirayo. M’madziko manango, wanthu ambangingimizidwa kunamata azibale wawo omwe adafa, kuwalemekeza ayai kunyang’ana njira zakuti asimbidwe nawo. Ndipo winango ambacita bzinthu bzakufuna kukondwesa anyamuya wawo kuti aleke kuwalanga. Tsono bzipfunziso bzakucokera ku magunkha ya Sathanibzi bzimbabweresa lini mtsangalazo caiwo. M’mbuto mwace, bzimbacitisa wanthu kukhala na thupo kwene-kwene ayai kugopa anyakufa.

KODI TINGAKHOTCERERE TANI BZOMWE BIBLIYA LIMBAPFUNZISA PAKULEWA BZA INFA?

11. Kodi kufuna Mulungu pabodzi na Fala lace kumbatilimbisa kucita ciyani?

11 Kufuna Mulungu pabodzi na Fala lace kumbatilimbisa kubvera Yahova tikakhala tinkungingimizidwa na acibale ayai axamwali kuti ticitembo mbali pa miyambo ya nkhawa yomwe imbabverana lini na Bibliya. Nthawe zinango iwo angatilewe kuti tikhafuna lini ayai tikhalemekeza lini nyakusayikayo pomwe akhana moyo. Ayai iwo angalewe kuti kusaya kucitambo mbali pa miyamboyo kun’citisa nyakufayo azunze adzinza omwe asalawo. Kodi tingakhotcerere tani bzomwe Bibliya limbapfunzisa tikagumana na bvuto ninga limweri? Onani momwe mungaphatisire basa malango ya m’Bibliya yakuteweraya.

12. Kodi ni miyambo iponi yakulewa bza infa yomwe imbabverana lini na Bibliya?

12 Siyanani na bzipfunziso pabodzi na miyambo yomwe imbabverana lini na Bibliya. (2 Wakolinto 6:17) Wanthu azinji omwe ambakhala ku Nyanza ya Caribe, ambakhulupira kuti munthu akafa “mzimu” wace umbakhala pafupi na iwo, ndipo ungacite cinthu cakuipa kwa wale omwe akhamuzunza pomwe akhana moyo. Bukhu linango lidalewa kuti: “Mzimu [wa anyakufa] ungabwerese ngozi napo mu mzinda.” Ndipo m’mbuto zinango za ku África kuno wanthu ana cizolowezi cakumbampsinkha supedyo pamui pa nyakufayo ndipo ambazungunusa bzithunzi-thunzi bzicinyang’ana ku parede. Kodi thangwe ranyi iwo ambacita bzimwebzi? Winango ambacita bzimwebzi thangwe ra kukhulupira kuti anyakufa an’funika lini kumbabziwona wokha. Tsono ifepano, atumiki wa Yahovafe, tin’funika lini kumbakhulupira ne kucita mbali pa miyambo yomwe imbalimbisa magunkha ya Sathani!—1 Wakolinto 10:21, 22.

Kuti muleke kupitana na acibale wanu omwe ni Mboni lini za Yahova thangwe ra miyambo yomwe iwo ambakhulupira pa nkhani ya infa, mun’funika kufufudza bzomwe mabukhu yathu yambafotokoza na kulewalewa nawo mwakudeka mtima (Onani ndine 13-14) *

13. Mwakubverana na cinembo ca Tiyago 1:5, kodi mun’funika kucita ciyani penu munkutsimikizira lini kuti mungacite ayai ne mwambo munango?

13 Penu imwepo munkutsimikizira kuti mungacite ayai ne mwambo munango, pembani kwa Yahova kuti akupaseni nzeru. (Werengani Tiyago 1:5. *) Patsogolo pace, fufudzani m’mabukhu yathu. Ndipo bzikafunikira, kumbirani thandizo akulu wa m’gwere mwanu. Akuluwo an’dzakuuzani lini bzomwe mungacite pa nkhaniyo, koma iwo an’dzakulatizani mavesi ya m’Bibliya yomwe yangakuthandizeni kucita cakusankhula. Mukacita bzimwebzi, mun’dzapfunzisa ‘mphanvu [zanu] zakuzindikira,’ ndipo mphanvuzo zin’dzakuthandizani ‘kusiyanisa cabwino na cakuipa.’—Wahebereu 5:14.

14. Kodi tingacite tani kuti titcenkhe kukhukhumudwisa wanthu winango?

14 ‘Citani bzinthu bzense kuti mupase mbiri Mulungu. Samalani kuti muleke kukhala cakukhukhumudwisa.’ (1 Wakolinto 10:31, 32) Penu mwasankhula kucita nawo mbali ya miyambo, cakuyamba mun’funika kukumbukira momwe cakusankhula canuco cingatokonyere cikumbu-mtima ca winango, maka-maka Akristau anzanu. Tenepo, tin’funika kucita ciri-cense kuti tireke kukhukhumudwisa munthu ali-wense! (Marko 9:42) Tin’funikambo kutcenkha kumbalewa kuipa wanthu omwe ni mboni lini za Yahova. Koma thangwe ra lufoyi timbalewelewe nawo mwaulemu, ndipo bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti Yahova atumbizidwe. Kulewa cadidi, ifepano tin’funika lini kumbawagaza, kuwaseka ayai kumbawanyoza thangwe ra miyambo yawo. Kumbukirani kuti lufoyi ndamphanvu kwene-kwene! Ndipo tikambacita bzinthu mwakuthemera na mwaulemu mu njira imweyi, tin’dzafewesa mitima ya wanthu omwe ambagaza bzomwe timbakhulupira.

15-16. (a) Thangwe ranyi mun’funika kumbauza winango bzomwe mumbakhulupira? Fotokozani ciratizo. (b) Kodi mafala ya mpostolo Paulo yakugumanika pa cinembo ca Waroma 1:16 yakutipfunzisa ciyani?

15 Mbabzidziwikisani ninga Mboni ya Yahova komwe mumbakhala. (Zaiya 43:10) Penu m’bale wanu wasaika, adzinza wanu pabodzi na wanthu omwe mudafendererana nawo nyumba angaipidwe kwene-kwene imwepo mukalamba kucita nawo mwambo omwe iwo an’funa kucita. Koma bzingakhale bzakusaya kunesa kubvesesa penu mukhadawafotokozera kale na nthawe bzinthu bzomwe mumbakhulupira pa nkhani ya infa. Ciratizo pa nkhaniyi ni Francisco, omwe ambakhala ku Moçambique. Iye adanemba kuti: “Pomwe inepano na mkazi wangu Carolina tidapfunza cadidi ca m’Bibliya, tidauza azibale wathu kuti: ‘Tin’namata lini pomwe anyakufa.’ Tsono cakusankhula cathu cidayezedwa pomwe mkulu wa Carolina adafa. Komwe timbakhala munthu akafa ambafunika kusambisidwa pomwe mwambo wacipembedzo unkucitika. Ndipo akamala m’bale wapafupi na nyamuyayo ambafunika kugona nsiku zitatu pa mbuto yomwe ambataira madzi yomwe asambisira nyamuyayo. Iwo ambacita mwambo umweyu kuti akondwese mzimu wa nyamuyayo. Ndipo, adzinza wa Carolina akhadikhirira kuti iye akagone pa mbuto imweyo.”

16 Kodi n’ciyani comwe Francisco na mkazi wace adacita pomwe adagumana na bvuto limweri? Francisco adalewa kuti: “Thangwe ra kufuna Yahova na kufuna kumukondwesa, tidalamba kucita nawo mwamboyo. Bzimwebzi bzidakalipisa kwene-kwene adzinza wa Carolina. Iwo adatilewa kuti timbalemekeza lini anyakufa, ndipo adatiuza kuti adzinzawo angadacita lini nafe pomwe tsansa ne kutithandiza. Tsono, pakuti tikhadawauza kale bzomwe timbakhulupira pa nkhani ya infa, ifepano tiribe kuwauza cinthu pa nthawe imweyo thangwe iwo akhadakalipa. Ndipo acibale winango akhatitawirira, mwakulewa kuti: ‘Amwewa akhadatiuza kale bzomwe iwo ambakhulupira pa nkhaniyi.’ Na kupita kwa nthawe, adzinza wa Carolina adadzagwesa nfuwa pansi, ndipo tidakhala nawo pomwe pa mtendere. Winango adabwera kumui kwathu kudzatikumbira mabukhu yakulewa bza Bibliya.” Ciratizoci cinkuwonesa kuti tin’funika lini kumbacita manyazi kukhotcerera cadidi cakulewa bza infa.—Werengani Waroma 1:16. *

MBATSANGALAZANI NA KUTHANDIZA OMWE AFEDWA

Axamwali wacadidi ambatsangalaza na kuthandiza wale omwe afedwa acibale wawo (Onani ndime 17-19) *

17. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kuti tikhale xamwali wacadidi Mkristau mwanzathu akafedwa?

17 Akristau anzathu akafedwa, tin’funika kumbacita nyongo yakukhala ‘xamwali wacadidi . . . , m’bale omwe [adabadwa kuti athandize] pakawoneka mabvuto.’ (Mimwani 17:17) Kodi tingakhale tani ‘xamwali wacadidi’ maka-maka penu m’bale ayai mpfumakazi yomwe yafedwa inkungingimizidwa kucita bzinthu bzomwe bzinkubverana lini na Bibliya? Mbatiwoneni nfundo ziwiri za m’Bibliya zomwe zingatithandize kuti timbatsangalaze anyakufedwa.

18. Thangwe ranyi Jezu adalira, ndipo tingapfunze ciyani na ciratizoci?

18 ‘Lirani na omwe ankulira.’ (Waroma 12:15) Nthawe zinango, pinango bzingakhale bzakunesa kugumana mafala yakuti tiuze munthu omwe wafedwa. Napo bziri tenepoyo, iwo akatiwona tinkulira an’dzazindikira kuti ifepano tinkubva ninga momwe iwo ankubvera. Mwa ciratizo, pomwe adafa Lazaro xamwali wa Jezu, Mariya, Marta pabodzi na wanthu winango adalira thangwe ra kufedwa m’bale na xamwali wawo. Tsono pomwe padapita nsiku zinai, Jezu adabwera kudzaponda masamba, ndipo pomwe adafika iye ‘adagwesa misozi’ napo akhadziwa kuti angadalamusa Lazaroyo pa nthawe imweyire. (Juwau 11:17, 33-35) Kulira kwa Jezu kudalatiza momwe Yahova akhabvera na infa ya Lazaro. Ndipo pomwe acibale wa Lazaro adawona Jezu ankulira, adazindikira kuti Jezuyo akhawafuna, ndipo bzimwebzi bzidatsangalaza kwene-kwene Mariya na Marta. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, abale wathu akambawona lufoyi na thupo lomwe timbawalatiza akafedwa, iwo ambawona kuti ali lini wokha pa bvutolo, koma ali pakati pa axamwali omwe angawatsangalaze.

19. Kodi tingaphatise tani basa malango yakugumanika pa cinembo ca Mpalizi 3:7 tikafuna kutsangalaza Mkristau mwanzathu omwe wafedwa?

19 Pana ‘nthawe yakunyamala na nthawe yakulewa-lewa.’ (Mpalizi 3:7) Njira inango yakutsangalazira Mkristau omwe wafedwa ni kukhala mtetekeri wabwino. Ndipo iye akambafotokoza momwe ankubvera tin’funika kumusiya kuti alewe bzense bzomwe bziri mu mtima mwace, ndipo tin’funika lini kukalipa akalewa bzinthu ‘mwakusaya kukumbuka bwino.’ (Djobi 6:2, 3) Msunamo wace ungathumizirike penu acibale wace omwe ni Mboni lini za Yahova ankumungingimiza kucita bzinthu bzomwe bzimbabverana lini na Bibliya. Tenepo mbapembani pabodzi na iye. Ndipo kumbirani Mulungu omwe ni ‘Mbveseri wa mpembo’ kuti amupase mphanvu na mtendere wa mu mtima. (Psalymo 65:2) Bzikakwanisika werengani Bibliya pabodzi na iye, ayai werengani pabodzi nkhani zinango za m’mabukhu yathu zomwe zinkubverana na bvuto lacero.

20. Kodi tin’dzapfunza ciyani mu nkhani yakutewera?

20 Tikutenda kwene-kwene thangwe ra kudziwa cadidi cakulewa bza infa na cidikhiro comwe ciripo kwa wale omwe ali kuthenje! (Juwau 5:28, 29) Tenepo, tin’funika kukhotcerera cadidi ca m’Bibliya cakulewa bza infa na kuuzambo anzathu mwakuphatisa basa mipata iri-yense yomwe tingakhale nayo. Mu nkhani yakutewera tin’dzapfunza njira inango yomwe Sathani ambaiphatisa basa kuti atazise wanthu kudziwa cadidi ca m’Bibliya. Njirayo ni kukhulupira bzamizimu. Tin’dzapfunzambo thangwe lomwe tin’funikira kumbatcenkha kucita masenzeka yomwe yambabverana na bzamizimu.

NYIMBO 24 Bwerani pa Phiri la Yahova

^ ndi. 5 Sathani pabodzi na madimonyo yace ambapumpsa wanthu mwakuphatisa basa magunkha yakulewa bza mkhalidwe wa anyakufa. Magunkha yamweya yambacitisa wanthu azinji kucita miyambo yomwe imbabverana lini na bzomwe Bibliya limbapfunzisa. Tenepo, nkhani ino in’kuthandizani kupitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova pomwe wanthu winango ankukungingimizani kuti mucite nawo miyambo ninga imweyo.

^ ndi. 8 Jeremiya 19:5 Iwo adamangira Baala mbuto zapadzulu kuti ambatenthe wana wawo ninga nsembe zakupsereresa kwa Baala, bzinthu bzomwe inepano ndiribe kuwauza ne kubzilewa, ndipo ndiribe nakundobzikumbukirako mu mtimamu.

^ ndi. 9 Juwau 3:16 Thangwe Mulungu adafuna kwene-kwene dziko la pansi, mpaka kupereka Mwana wace wakubadwa-yekha, kuti munthu ali-wense omwe alatize cikhulupiro kwa iye aleke kupfudzidwa, koma akhale na moyo wakusaya kumala.

^ ndi. 9 Juwau 15:13 Palibe omwe ana lufoyi likulu kuposa la munthu omwe wapereka moyo wace thangwe ra axamwali wace.

^ ndi. 13 Tiyago 1:5 Tenepo, penu alipo omwe ankusaya nzeru, apitirize kukumbira kwa Mulungu, ndipo an’dzamupasa, pakuti iye ambapasa wense mwakudeka mtima na mwakusaya kutombodzera.

^ ndi. 16 Waroma 1:16 Pakuti ndimbacita lini manyazi na bzipsa bzabwino; cadidi ibzo ni mphanvu ya Mulungu ya cipulumuso kwa wense omwe ana cikhulupiro, cakutoma kwa Ajuda, na kwa a Girego.

^ ndi. 60 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mkazi ankulira thangwe ra kufedwa wacibale wace, ndipo banja linango la Mboni za Yahova linkumutsangalaza.

^ ndi. 62 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Pambuyo pa kufufudza bza miyambo yakulewa bza infa, banja linango la Mboni za Yahova mwakudeka mtima linkufotokozera acibale wawo bzomwe ambakhulupira.

^ ndi. 64 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Akulu wa gwere ankutsangalaza na kuthandiza m’bale omwe wafedwa.