Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 32

Pitirizani Kukulisa Lufoyi Lanu

Pitirizani Kukulisa Lufoyi Lanu

‘Ndikupitiriza kukupemberani kuti: lufoyi lanu liyende licithumizirika.’—WAFIRIPO 1:9.

NYIMBO 106 Kulisani Khalidwe la Lufoyi

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Mbani adathandiza kukhazikisa gwere ku Firipo?

POMWE mpostolo Paulo, Sila, Luka na Timotio adafika ku Firipo m’cigawo comwe cikhatongedwa na Aroma, iwo adagumana wanthu azinji omwe akhafuna kubva bzipsa bzabwino. Abale anaiwa adathandiza kukhazikisa gwere ndipo anyakupfunza wense adayamba kumbatsonkhana pabodzi kumui kwa Lidiya mpfumakazi yomwe ikhatambira bwino alendo.—Mabasa 16:40.

2. Kodi ni bzineso bziponi bzomwe gwere lipsa lidagumana nabzo?

2 Mwakusaya kucedwa gwere lipsalo lidayamba kugumana na bzineso. Sathani adacitisa kuti wanthu omwe ambawenga cadidi, alewe kuipa Paulo pabodzi na anzace omwe akhapalizirambo. Paulo na Sila adamangidwa, adamenyedwa aciikhidwa m’kawoko. Pomwe adacosedwa m’kawokomo, adakazungira anyakupfunza wa gwere lipsalo na kuwalimbisa. Paulo, Sila na Timotio adadzacoka mu mzindamo koma bzikuwoneke kuti pinango Luka adasala m’mwemo. Kodi anyakupfunzawo angadacita ciyani? Yahova adawathandiza na mzimu wace wakucena kuti iwo apitirize kumutumikira na nyongo. (Wafiripo 2:12) Bzimwebzi bzidacitisa Paulo kukhala wakukondwa!

3. Mwakubverana na Wafiripo 1:9-11, thangwe ranyi Paulo adapembera tsamba Akristau wa ku Firipo?

3 Pambuyo pa magole khumi, Paulo adanembera tsamba gwere la ku Firipo. Mukambawerenga tsambalo, mungakwanise kuwona lufoyi lomwe Paulo akhanalo kwa abalewo. Iye adanemba kuti: ‘Ndina cisuwo cikulu na imwepo mwensene mu lufoyi likulu ninga lomwe Jezu Kristu analo.’ (Wafiripo 1:8) Iye adanembambo kuti akhapembera abalewo, acikumbira Yahova kuti awathandize kuthumizira lufoyi lawo, atsimikizire bzinthu bzakufunika kwene-kwene, akhale wakusaya kuphonya, wakusaya kucita bzinthu bzakukalipisa winango na kupitiriza kudzala na bzisapo bzakulungama. Tikupenukira lini kuti imwepo mukuwona kuti tingagumane phindu nsiku zino na mafala ya Pauloya. Tenepo mbatiwerengeni bzomwe Paulo adanembera Akristau wa ku Firipo. (Werengani Wafiripo 1:9-11. *) Tikamala tin’cezerana nfundo zomwe iye adalewa na momwe tingaphatisire basa nfundo iri yense.

KULISANI LUFOYI LANU

4. (a) Mwakubverana na 1 Juwau 4:9, 10, kodi Yahova adalatiza tani lufoyi lace likulu kwa ifepano? (b) Kodi tin’funika kumbamufuna tani Mulungu?

4 Yahova adalatiza lufoyi lace likulu mwa kutumiza Mwana wace pa dziko la pansi kuti adzatifere. (Werengani 1 Juwau 4:9, 10. *) Lufoyi lacero limbaticitisa kumufunambo. (Waroma 5:8) Kodi tin’funika kumbamufuna tani Mulungu? Jezu adatawira mbvunzoyu pomwe adauza Mfarisi munango kuti: ‘Umbafune Yahova, Mulungu wako, na mtima wako wense, na moyo wako wense, na nzeru zako zense.’ (Mateu 22:36, 37) Tin’funika kumbafuna Yahova na mtima wathu wense. Ndipo tin’funika kukulisa lufoyi lathu kwa iye nsiku zense. Paulo adauza Akristau wa ku Firipo kuti lufoyi lawo ‘liyende licithumizirika.’ Kodi tingacite ciyani kuti tilimbise lufoyi lathu kwa Mulungu?

5. Kodi tingakulise tani lufoyi lathu kwa Mulungu?

5 Ifepano tin’funika kumudziwa Mulungu kuti timufuna. Bibliya limbati: ‘Ule omwe alibe lufoyi ambamudziwa lini Mulungu thangwe Mulungu ni lufoyi.’ (1 Juwau 4:8) Mpostolo Paulo adalewa kuti lufoyi lathu kwa Mulungu limbakula pomwe timbakhala na ‘cidziwiso caico pabodzi na kuzindikira bzinthu mwakukwanira’ pakulewa bza iye. (Wafiripo 1:9) Pomwe tidayamba kupfunza cadidi ca m’Bibliya, tidayamba kufuna Yahova napo kuti tikhadziwa lini bzinthu bzizinji pakulewa bza iye. Tsono pomwe tidapfunza bzizinji pakulewa bza Yahovayo, lufoyi lathu lidakula. Ndipopa mpsakufunika kuti timbapfunze Bibliya na kumbakumbukira bzomwe tapfunzabzo nsiku zense.—Wafiripo 2:16.

6. Mwakubverana na cinembo ca 1 Juwau 4:11, 20, 21, tingathumizire tani lufoyi lathu?

6 Lufoyi la Mulungu limbaticitisa kufuna abale wathu. (Werengani 1 Juwau 4:11, 20, 21. *) Pinango mungakumbuke kuti bziribe kunesa kufuna abale na mpfumakazi zathu. Koma cadidi n’cakuti timbafuna abalewo thangwe rakuti timbanamata Yahova na kutewezera makhalidwe yace. Ndipo timbatewezerambo ciratizo ca Jezu, omwe adatifera thangwe ra kutifuna. Napo bziri tenepo, nthawe zinango bzingatinese kubvera lamulo lakuti timbafunane. Mbatiwoneni ciratizo ca bzomwe bzidacitika m’gwere la Akristau wa ku Firipo.

7. Kodi tikupfunza ciyani na malango yomwe Paulo adapereka kwa Evodiya na Sintike?

7 Evodiya na Sintike zikhali mpfumakazi zakubzipereka ndipo zidatumikira pabodzi na mpostolo Paulo. Pinango mpfumakazizi zidanesana ndipo uxamwali bwawo bukhadasala pang’ono kumala. Mu tsamba lomwe Paulo adanembera gwere lomwe mpfumakazizi zikhatumikira, iye adapereka malango maka-maka kwa Evodiya na Sintike kuti ‘akhale na makumbukidwe yabodzi.’ (Wafiripo 4:2, 3) Ndipo Paulo adawona kuti malangoya yakhali yakufunikambo kuperekedwa kwa gwere lense, ndipopa iye adati: ‘Pitirizani kumbacita bzinthu bzense mwakusaya kung’ung’udza na mwakusaya kutsutsana.’ (Wafiripo 2:14) Mwakusaya kupenukira malango ya Pauloya yadalimbisa mpfumakazi zakukhulupirikazi ndipo lufoyi la gwere lense lidathumizirika.

Thangwe ranyi tin’funika kumbawona makhalidwe yabwino yomwe abale wathu anayo? (Onani ndime 8) *

8. Thangwe ranyi nthawe zinango bzingakhale bzakunesa kufuna abale wathu, ndipo tingamalise tani makumbukidwe yamweya?

8 Tensenefe timbaphonya nsiku zense, tenepo, tikambandokumbukira bzakuphonya bza abale wathu, ninga momwe adacitira Evodiya na Sintike, bzingatinese kumbafuna abalewo. Mwa ciratizo, pinango bzingatiwawe tikawona kuti m’bale wayebwa kutithandiza kupsaira mu Nyumba ya Umambo. Ndipo tikambakumbukira bzinthu bzense bzomwe abale ambatiphonyera, tin’dzasunama kwene-kwene, ndipo lufoyi lathu kwa iwo lin’dzacepa. Penu m’gwere mwanu muna m’bale ayai mpfumakazi yomwe mudapitana nayo mafala, bzingakhale bwino kukumbukira nfundo iyi: Yahova ambadziwa bzakuphonya bzathu pabodzi na bza abale wathu. Koma napo bziri tenepo, iye akupitiriza kutifuna. Na thangwe limweri, ifepano tin’funika kutewezera lufoyi la Yahova na kumbawona bzinthu bzabwino bzomwe abale wathu ambacita. Tenepo, tikambacita nyongo yakumbafuna abale wathu tin’dzakhala wakuphatana nawo kwene-kwene.—Wafiripo 2:1, 2.

‘BZINTHU BZAKUFUNIKA KWENE-KWENE’

9. Kodi ‘bzinthu bzakufunika’ bzomwe Paulo adanembera Akristau wa ku Firipo mpsiponi?

9 Mzimu wakucena udathandiza Paulo kuuza Akristau wa ku Firipo kuti [atsimikizire] bzinthu bzakufunika.’ (Wafiripo 1:10) Mwa ciratizo, bzinthu bzakufunikabzo bzimbaphatanidza kucenesedwa kwa dzina la Mulungu, kukwanisika kwa mapiciro yace, mtendere na ciphatano ca gwere. (Mateu 6:9, 10; John 13:35) Tikambawona bzinthu bzimwebzi kukhala bzakufunika pa moyo wathu, timbalatiza kuti timbafuna Yahova.

10. Kodi n’ciyani comwe tingacite kuti Yahova ambatiwone ninga wakusaya kuphonya?

10 Paulo adalewambo kuti tileke ‘kukhala wakuphonya.’ Bzimwebzi bzikulewa lini kuti tin’funika kukhala wakulungamiratu kuti tileke kuphonya. Ifepano tingandendemerane lini na Yahova omwe ambaphonya lini. Koma tikacita bzense bzomwe tingakwanise kuti tikulise lufoyi lathu na kutsimikizira bzinthu bzomwe mpsakufunika kwene-kwene, Yahova an’dzatiwona ninga wakusaya kuphonya. Ndipo njira inango ya momwe tingalatizire lufoyi lathu ni kutcenkha kukalipisa winango.

11. Thangwe ranyi tin’funika kutcenkha kucita bzinthu bzomwe bzingakalipise winango?

11 Mafala yakuti tcenkhani kucita bzinthu bzakukalipisa winango ni cenjezo lakufunika kwene-kwene. Kodi tingacite tani bzinthu bzomwe bzingakalipise winango? Tingacite bzimwebzi na momwe timbasankhulira masenzeka yathu, kabvalidwe kathu ayai basa lomwe timbaphata. Pinango bzomwe tikucitabzo bzingakhale bzinthu bomwe Bibliya limbaleweratu lini kuti mpsakuphonyeka. Tsono tikacita bzakusankhula bzomwe bzingatokonye cikumbu-mtima ca winango mpaka kufika pa kukalipa nadzo, lingakhale bvuto likulu kwene-kwene. Ndipo Jezu adalewa kuti bzimwebzi bzikacitika, bzingakhale bwino kumangiriridwa mkhosi mwathu mwala wakupeyera ticithusiwa m’nyanza, m’mbuto mwakukalipisa abale wathu!—Mateu 18:6.

12. Kodi tikupfunza ciyani na bzomwe lidacita banja linango lomwe likutumikira ninga apainiya?

12 Kodi banja linango lomwe likutumikira ninga apainiya lidaphatisira tani basa mafala ya Jezuya? Apainiyawa adatumikira kwene-kwene m’gwere momwe mukhana banja lomwe likhana magole yakucepa ninga mboni zakubatizidwa, ndipo likhadacokera ku mbuto komwe akhabvumizidwa lini kucita bzinthu bzizinji. Banjalo likhakhulupira kuti Akristau an’funika lini kumbayenda ku sinema kukawona mafilme napo yakhale yabwino. Tsono pomwe banjalo lidadziwa kuti banja la apainiya lire limbawona mafilme lidasunama kwene-kwene. Pomwe banja la apainiyalo lidazindikira bzimwebzo, lidasiya kumbawona mafilme mpaka pomwe banja linangolo lidakwanisa kupfunzisa cikumbu-mtima cawo na kubvesesa kusiyanisa cabwino na cakuipa. (Wahebereu 5:14) Mwa njira imweyi, banja la apainiyalo lidalatiza kuti limbafuna banja linangolo sikuti na mafala yokha koma na bzicito.—Waroma 14:19-21; 1 Juwau 3:18.

13. Kodi ifepano tingacitise tani munthu pikado?

13 Njira inango ya momwe tingakhukhumudwisire winango ni kuwacitisa pikado. Kodi bzingacitike tani bzimwebzi? Mwa ciratizo, kumbukirani cakucitika ici: Nyakupfunza wa Bibliya omwe bzikhamunesa kumalisa cizolowezi ca kumwa mowa, koma na kupita kwa nthawe adadzakwanisa kumalisa cizolowezico. Iye wazindikira kuti an’funika lini pomwe kumwa mowa ne na pang’onopo. Ndipo wacinja bzinthu bzizinji pa moyo wace acibatizidwa. Patsogolo pace, m’bale munango wakonza madyo ndipo wacemera m’baleyo ku madyoko, ndipo ankumupasa mowa, acimbati: “Tsapano iwepo ndiwe Mkristau; una mzimu wakucena wa Yahova. Ndipo kubziretsa ni khalidwe libodzi la cisapo ca mzimu. Ukambakhala wakubziretsa bzindzakuthandiza kumwa mowa mwakusaya kupitirira malire.” Kumbukirani bzakutewera bzakuipa bzomwe bzingabwere thangwe m’bale mupsayi kubvera malangoya!

14. Kodi mitsonkhano yathu yacikristau imbatithandiza tani kuphatisa basa malango yakugumanika pa Wafiripo 1:10?

14 Mitsonkhano yathu yacikristau imbatithandiza kuphatisa basa malango ya cinembo ca Wafiripo 1:10 mu njira zizinji. Njira yakuyamba, bzomwe timbapfunza pa mitsonkhano bzimbatithandiza kuwona bzinthu bzomwe Yahova ambabziwona kukhala bzakufunika. Njira yaciwiri, timbapfunza momwe tingaphatisire basa bzomwe timbapfunza kuti tileke kukhala wakuphonya. Ndipo yacitatu, timbalimbisana ‘pa lufoyi na pa mabasa yabwino.’ (Wahebereu 10:24, 25) Pomwe timbalimbisidwa na abale wathu, lufoyi lathu kwa Mulungu na kwa abale wathuwo limbayenda licikula. Tikambafuna Yahova na abale wathu na mtima wense, tin’dzacita nyongo yakutcenkha kukhukhumudwisa abale wathu.

PITIRIZANI KUDZALA NA ‘BZISAPO BZAKULUNGAMA’

15. Kodi kudzala na ‘bzisapo bzakulungama’ kumbathandauza ciyani?

15 Paulo adapembera Akristau wa ku Firipo kuti adzale na ‘bzisapo bzakulungama.’ (Wafiripo 1:11) Mwakusaya kupenukira, ‘bzisapo bzakulungama’ bzikhaphatanidza lufoyi lawo kwa Yahova na kwa abale wawo. Bzimbaphatanidzambo momwe iwo ambalewalewera na wanthu winango pa bzomwe ambakhulupira pakulewa bza Jezu na cidikhiro comwe anaco. Ndipo cinembo ca Wafiripo 2:15 cimbaphatisa basa mafala yakuti: ‘Munkuyetima pakati pawo ninga mibvuniko ya dzikoli.’ Mafalaya yambatikumbusa bzomwe Jezu adauza anyakupfunza wace kuti iwo ni ‘ceza ca dziko.’ (Mateu 5:14-16) Iye adauzambo anyakupfunza wacewo kuti ‘mukapfunzise wanthu’ ndipo adalewa pomwe kuti ‘mun’dzakhala mboni . . . mpaka kumalekezero ya dziko la pansi.’ (Mateu 28:18-20; Mabasa 1:8) Timbabala ‘bzisapo bzakulungama’ tikambacita basali na nyongo.

Pomwe Paulo akhali mkawoko ku Roma, iye adanembera tsamba gwere la Akristau wa ku Firipo. Ndipo pa nthawe imweyire, Paulo adaphatisa basa bwino mipata yomwe akhanayo kuti apalizire alindiri na omwe akhabwera kudzamuwona. (Onani ndime 16)

16. Kodi cinembo ca Wafiripo 1:12-14 cimbalatiza tani kuti tingayetime ninga mibvuniko napo pomwe tiri pa bzineso? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba)

16 Bziribe basa momwe bzinthu bziriri pa moyo wathu, ifepano tingakwanise kuyetima ninga mibvuniko. Nthawe zinango, cinthu comwe cingawoneke ninga cakutiphingiza kupalizira bzipsa bzabwino, cingatipase mpata wakupalizira. Mwa ciratizo, mpostolo Paulo adanembera tsamba Akristau wa ku Firipo pomwe akhali m’kawoko ku Roma. Napo kuti iye akhali m’kawoko alibe kusiya kupalizira alindiri na wanthu omwe akhabwera kudzamuzungira. Paulo adapalizira na nyongo mwakubverana na momwe bzinthu bzikhaliri pa moyo wace, ndipo bzimwebzi bzidathandiza abale kukhala wakukhulupirika na wakukhwimika ‘pakulewalewa mafala ya Mulungu mwakusaya mantha.’—Werengani Wafiripo 1:12-14 *; 4:22.

Pitirizani kumbanyang’ana mipata ya momwe mungapalizirire mu utumiki (Onani ndime 17) *

17. Kodi abale winango na mpfumakazi akupitiriza tani kupalizira napo akugumana na bzineso?

17 Abale na mpfumakazi nsiku zino, akutewezerambo ciratizo ca Paulo. Iwo ambakhala m’madziko yomwe ambakwanisa lini kupalizira mwakutsudzuka ayai kupalizira nyumba na nyumba. Napo bziri tenepoyo iwo ambanyang’ana mipata yakupalizirira bzipsa bzabwino. (Mateu 10:16-20) Libodzi mwa madzikoyo, nyakunyang’anira dera, adalewa kuti mpalizi ali-wense m’gawo lace akhafunikira kupalizira dzinza lace, omwe adafendererana naye nyumba, anzace wa ku xikola, wa ku basa na wanthu omwe iye ambawadziwa. Kwa magole mawiri wanthu m’gwere adawanda m’cigawo cimweci. Pinango tikukhala komwe basa lathu lakupalizira limbaletsedwa lini. Koma napo bziri tenepo, mukacita bzense bzomwe mungakwanise kuti mupalizire, Yahova an’dzakupasani maluso ya momwe mungapalizirire napo pa nthawe yomwe mun’dzagumana na mabvuto.—Wafiripo 2:13.

18. Kodi tin’funika kutsimikiza kucita ciyani?

18 Nsiku zino, ifepano tin’funika kumbateweza malango yomwe yambagumanika mu tsamba lomwe mpostolo Paulo adanembera Akristau wa ku Firipo. Ndipo tin’funikambo kutsimikizira bzinthu bzakufunika kwene-kwene, kukhala wakusaya kuphonya, kutcenkha kucita bzinthu bzomwe bzingakalipise winango na kudzala na bzisapo bzakulungama. Tikacita bzimwebzi, lufoyi lathu lin’dzathumizirika ndipo tin’dzatumbizisa Baba wathu Yahova.

NYIMBO 17 ‘Ndin’funa’

^ ndi. 5 Nsiku zino, tin’funika kumbafuna kwene-kwene abale wathu. Tsamba lomwe Paulo adanembera Akristau wa ku Firipo lingatithandize kuwona momwe tingathumizirire lufoyi lathu napo pomwe tagumana na bzineso.

^ ndi. 3 Wafiripo 1:9 Ndibzo ndikupitiriza kukupemberani kuti: lufoyi lanu liyende licithumizirika na cidziwiso caico pabodzi na kuzindikira bzinthu mwakukwanira, 10 kuti mutsimikize kuti mpsiponi bzinthu bzakufunika kwene-kwene, mucileka kukhala wakuphonya na wakusaya kucita bzinthu bzakukalipisa winango mpaka nsiku ya Kristu; 11 ndipo mudzale na bzisapo bzakulungama kucokera mwa Jezu Kristu, kuti Mulungu apasidwe mbiri na citumbizo.

^ ndi. 4 1 Juwau 4:9 Lufoyi la Mulungu lidawonekera kuna ife mwa kutumiza Mwana wace wakuyamba kubadwa kubwera m’dziko, kuti tikhale na moyo mwa iye. 10 Lufoyi limweri linkuthandauza kuti ife tiribe kumufuna Mulungu, koma iye ndiye adatifuna mwa kutitumizira mwana wace ninga msembe yakumpsinkhira pikado zathu.

^ ndi. 6 1 Juwau 4:11 Wakufunidwamwe, penu Mulungu adatifuna tenepayu ifepano tin’funikambo kumbafunana. 20 Munthu akalewa kuti: “Nimbafuna Mulungu”, koma aciwenga m’bale wace, munthuyo ngwakunama. Pakuti omwe ambawenga m’bale wace omwe ambamuwona, angafune lini Mulungu, omwe akanati kumuwona. 21 Ndipo tina cakutonga ici cakucokera kwa iye, kuti omwe ambafuna Mulungu, ambafunembo m’bale wace.

^ ndi. 16 Wafiripo 1:12 Tsapano abale, ndikufuna mudziwe kuti bzomwe bzandicitikira bzathandiza kuti bzipsa bzabwino bziyende patsogolo, 13 mwakuti unyolo bomwe adadimanga nabo thangwe ra Kristu, bwadziwika na wense omwe ali pakati pa Alindiri wa Mambo kuphatanidzambo wensene. 14 Tsapano, abale azinji mwa Mbuya akhwimika thangwe ra kumangidwa kwangu, ndipo iwo athumizira kwene-kwene kukhwimika kwawoko pakulewalewa mafala ya Mulungu mwakusaya mantha.

^ ndi. 58 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Abale akucenesa Nyumba ya Umambo, tsono m’bale Joe waima kucenesako ndipo akuceza na m’bale munango omwe adaima na mwana wace. Koma m’bale Mike akukomedwa lini na bzimwebzo. Ndipo na mu mtima akulewa kuti: ‘Joe an’funika kuphata basa sikuti kuceza.’ Patsogolo pace, Mike akuwona momwe Joe mwakudeka mtima ankuthandizira mpfumakazi yacikulire. Tenepo, Mike akukumbukira makhalidwe yabwino yomwe m’bale waceyo anayo.

^ ndi. 62 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: M’bale munango omwe ali m’kanderendere akupalizira mwakabisira munthu omwe ambadziwana naye, mu dziko lomwe basa lathu limbaletsedwa. Patsogolo pace, m’baleyo akupalizira mwanzace wa ku basa pa nthawe yakupuma.