Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga
Kodi munthu akhafunika kukhala mwana wakuyamba kubadwa kuti acite mbali ya mzere omwe Mesiya angadadzabadwira?
Pakuyamba tikhakumbuka kuti mtawiro wa mbvunzoyu ngwakuti inde, thangwe ra bzomwe bzimbalewedwa pa Cinembo ca Wahebereu 12:16. Vesiri limbafotokoza kuti Esau alibe ‘kutenda bzinthu bzakupambulika’ ndipo adapasa Djakobi ‘ugo bwace bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa,’ mwa kubucinjanisa na cakudya. Tenepo, tikhakumbuka kuti pomwe Djakobi adatambira ‘ugo bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa,’ adatambirambo mwayi wakucita mbali ya mzere omwe Mesiya angadadzabadwira.—Mateu 1:2, 16; Luka 3:23, 34.
Koma pambuyo pakupfunza nkhani zinango za m’Bibliya mwakusamala, tawona kuti munthu akhafunika lini kukhala wakuyamba kubadwa kuti acite mbali ya mzere omwe Mesiya angadadzabadwira. Mbatiwoneni zinango mwa nkhani zimwezi:
Nkhani yakuyamba nja Rubeni na Zuze. Rubeni, akhali mwana wakuyamba kubadwa wa Djakobi na mkazace Leya ndipo Zuze akhalimbo mwana wakuyamba kubadwa wa Djakobi koma na mkazace Rakeli. Pomwe Rubeni adacita upombo, iye adaluza ugo bwace bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa, ndipo ugo bwacebo budaperekedwa kwa Zuze. (Ciyambo 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Nkhani 5:1, 2) Tsono, Mesiya alibe kudzabadwira mu mzere wa Rubeni ne wa Zuze, m’mbuto mwace, iye adadzabadwira mu mzere wa Juda, omwe akhali mwana wacinai wa Djakobi na Leya.—Ciyambo 49:10.
Pa Luka 3:32, pambalewa bza madzina ya wanthu axanu omwe adacita mbali ya mzere omwe Mesiya adabadwira, ndipo bzinkuwoneka kuti wensenewo akhali wana wakuyamba kubadwa. Mwa ciratizo, Bowazi akhali baba wace wa Obede, ndipo Obede akhali baba wace wa Djese.—Rute 4:17, 20-22; 1 Nkhani 2:10-12.
Koma nkhani ya ciwiri, njakufotokoza bza Davide omwe akhali mwana wa Djese. Ndipo pakulewa bza Davide, Bibliya limbalatiza kuti iye akhali lini mwana wakuyamba kubadwa, koma akhali mwana wakumalizira pa wana asere omwe Djese akhanawo. Tsono Mesiya adadzabadwira mu mzere wa Davideyo. (1 Samuweri 16:10, 11; 17:12; Mateu 1:5, 6) Ninga Davide, Salomau adacitambo mbali ya mzere omwe Mesiya adabadwira, napo kuti iye akhali lini mwana wakuyamba kubadwa.—2 Samuweri 3:2-5.
Tsono, bzimwebzi bzin’kuthandauza lini kuti kukhala mwana wakuyamba kubadwa kukhali lini kwakufunika, thangwe mwana wakuyamba kubadwa, akhana mwayi wakusiyana kwene-kwene na omwe wana winango akhanawo. Kawiri-kawiri, mwana wakuyamba kubadwa ndiye omwe akhakhala na ugo pamui, ndipo akhatambira utaka buzinji.—Ciyambo 43:33; Bzakutonga 21:17; Djosuwe 17:1.
Tsono, ugo bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa bungadaperekedwambo kwa wana winango. Mwa ciratizo, pomwe Abalahamu adathamangisa Agari pabodzi na mwana wace Jimayeri, ugo bomwe Jimayeriyo akhanabo ninga mwana wakuyamba kubadwa budaperekedwa kwa Izaki. (Ciyambo 21:14-21; 22:2) Ndipo ninga momwe tafotokozera kale m’mbuyomu, ugo bwa Rubeni bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa budaperekedwa kwa Zuze.
Tsono, n’ciyani comwe mpostolo Paulo akhafuna kulewa pa Wahebereu 12:16? Vesiri limbati: ‘Muwonesese kuti pakati panu paleke kuwoneka munthu wakucita upombo, ne munthu wakusaya kutenda bzinthu bzakupambulika ninga Esau, omwe adacinjanisa ugo bwace bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa na cakudya comwe angadadya kabodzi kokha.’
Pa vesiri, Paulo akhalewa lini bza mzere omwe Mesiya adabadwira, koma akhapereka mcenjezo kwa Akristau. Iye adawauza kuti: ‘Pitirizani kulungamiza njira zomwe nzayo zanu zinkufamba . . . kuti paleke kuwoneka munthu wakusaya kutambira kudeka mtima kukulu kwa Mulungu.’ Mwakubverana na Paulo, Akristauwo angadatambira lini kudeka mtima kukulu kwa Mulungu bzingadakhala kuti iwo acita upombo, bzomwe bzingadakhala bzakupasa nsisi kwene-kwene. (Wahebereu 12:12-16) Ndipo mwakucita bzimwebzi, iwo angadakhala ninga Esau, omwe alibe ‘kutenda bzinthu bzakupambulika’ thangwe ra kufuna kuteweza bzikhumbo bzace.
Mwakubverana na bzomwe bzikhacitika pa nthawe imweire, pinango Esau akhana mwayi wakumbapereka nsembe kwa Yahova. (Ciyambo 8:20, 21; 12:7, 8; Djobi 1:4, 5) Koma Esau akhandofuna kuteweza bzikhumbo bzace, mwakuti adapereka ugo bwace bwakukhala mwana wakuyamba kubadwa kwa Djakobi thangwe ra kamphodza. Pinango Esau adacita bzimwebzi kuti atcenkhe mabvuto yomwe Yahova akhadalewa kuti yangadadzacitikira mbadwo za Abalahamu. (Ciyambo 15:13) Ndipo Esau adalatizambo kuti iye akhalemekeza lini bzinthu bzakupambulika mwa kulowola akazi awiri omwe akhanamata lini Yahova, ndipo bzimwebzi bzidasunamisa kwene-kwene abereki wace. (Ciyambo 26:34, 35) Kulewa cadidi, iye akhali wakusiyana kwene-kwene na Djakobi, omwe adalowola mkazi omwe akhanamata Mulungu wacadidi!—Ciyambo 28:6, 7; 29:10-12, 18.
Kodi n’ciyani comwe tingapfunze na nkhanizi pakulewa bza mzere omwe Mesiya adabadwira? Tinkupfunza kuti munthu akhafunika lini kukhala wakuyamba kubadwa kuti acite mbali ya mzere omwe Mesiya angadabadwira. Ndipo napo Ajuda akhaidziwambo bwino nfundo imweyi. Kodi tin’dziwa tani bzimwebzi? Tin’dziwa thangwe iwo adalewa kuti Jezu akhali mbadwo ya Davide, omwe akhali mwana wakumalizira wa Djese.—Mateu 22:42.