Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Kodi Mukhadziwa?

Kodi Mukhadziwa?

Magole Dzana Yakuyambirira Sinagoga : Cithunzi-thunzi ca sinagoga wa m’magole dzana yakuyambirira comwe cagumanidwa ku Gamala ndipo cinkulatiza momwe sinagogayo akhaliri, ico ciri pa mtantho wa makilometro 10, kucokera kumpoto kwa Nyanza ya ku Galileya. Tenepo, cithunzi-thunzici cinkuwonesa momwe sinagoga wakale akhalir

Kodi sinagoga adayamba tani?

FALA lakuti “sinagoga” lidabwera kucokera ku fala la Cigirego lomwe limbathandauza “mkonkhano” ayai “kukonkhana pabodzi.” Dzinali ndakuthemera thangwe sinagoga ni mbuto zomwe Ajuda akhacitira mitsonkhano na kunamatira kuyambira kale-kale. Bzinembo bza Cigirego Bzacikristau bzimbabvekesa bwino-bwino fala lakuti sinagoga, mwakusiyana na bzinembo bza Cihebereu, thangwe mbuto zakunamatirazi zikhalipo kale kuyambira magole dzana yakutoma E.C.

Adziwi azinji ambakhulupira kuti sinagoga adayamba pomwe Ajuda akhali ku ukapolo ku Babulo. Bukhu linango limbalewa kuti: “Akapolo, omwe akhalibe templo m’dziko lacirendo, akafuna kutsangalazidwa mabvuto yawo, nthawe na nthawe akhagumana pa nsiku za Malinkhuma ndipo akhambawerenga bzinembo.” Ndipo bzinkuwoneka kuti pomwe Ajudawo adatsudzulidwa, adapitiriza kumbatsonkhana kuti ambapembe na kuwerenga bzinembo ndipo iwo adakhazikisambo sinagoga kuli-kwense komwe kukhafunikira kuti zikhale.

M’magole dzana yakutoma E.C., sinagoga adadzakhala likulu la cipembedzo ca Cijuda na cikhalidwe ca wanthu omwe adabalalikira ku mediteraniyo, Médio Oriente, na ku Jirayeri. Mpfunzisi munango wakucemeredwa Levine adalewa kuti, “Sinagoga akhaphatisidwa basa ninga mbuto ya mapfunziro, yakudyera cakudya cakupambulika, yakutongera mirandu, yakukoyera kobiri za dera, yakucitira mitsonkhano ya ndale na ya mzinda.” Iye adalewa pomwe kuti: “Koma nthawe zizinji mbuto imweyi ikhacitiridwa mitsonkhano yacipembedzo.” Tenepo, tinkupenukira lini kuti Jezu kawiri-kawiri akhayenda kukatsonkhana ku sinagoga. (Marko 1:21; 6:2; Luka 4:16) Ndipo akafika kumweko iye akhapfunzisa, akhalangiza na kulimbisa wense omwe akhawagumana m’masinagogamo. Tsono pomwe padakhazikisidwa gwere Lacikristau, mpostolo Paulo adapalizirambo kwene-kwene m’masinagoga. Ndipo omwe akhafunisisa bzinthu bzauzimu akhayenda ku sinagoga, ndipopa Paulo akapita mu mzinda uli-wense cakuyamba akhapita m’masinagoga kuti akapalizire.—Mabasa 17:1, 2; 18:4.