1. Fotokozani ciratizo cakuwonesa kuti n’thangwe ranyi mpsakufunika kukhala wakuzindikira nthawe yomwe tiri pabodzi na bzomwe bzinkucitika mwakutizungulira. (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lino.)

MTSONKHANO wacigawo ukhayamba. Nyakutsogolera cigawo akhayenda pa pulatifomu ndipo adafotokoza mafala yakufungulira pa mtsonkhanopo. Nyimbo zakundobva zikhadasala pan’gono kuti ziyambe. Wanthu akhadziwa kuti imweyi ni nthawe yakukhala pansi. Iwo akhafunisisa kubvesera nyimbo zabwino acimbadikhirira nkhani zomwe zin’funa kufotokozedwa. Koma pinango akhalipo winango omwe akhatetekera lini nyakutsogolera cigawoyo ayai kuzindikira kuti nyimbo zikuyimba. Tenepo iwo akhazindikira lini kuti mtsonkhanoyo ukhayamba, ndipo iwo akhapitiriza kumbafambafama ayai kumbaceza na azixamwali wawo. Cakucitikaci cinkulatiza bzomwe bzingacitike tikasaya kukhala wakuzindikira thawe yomwe tiri ayai bzomwe bzinkucitika mwakutizungulira. Limweri ni pfunziro lakufunika kwa ifepano thangwe rakuti mwakusaya kucedwa pan’citika cinthu cikulu ndipo tin’funika kukhala wakukonzekera. Kodi n’cakucitika ciponi cimweci?

2. N’thangwe ranyi Jezu adauza anyakupfunza wace kuti ‘apitirize kukhala tceru’?

 ² Jezu Kristu adacenjeza anyakupfunza wace bza kufunika kwa kukhala tceru na kukhala wakukonzeka bza ‘cimaliziro ca nthawe ino.’ Iye adawauza kuti: ‘Pitirizani kulindira, khalani wakupenya thangwe mun’dziwa lini pomwe nthawe yace in’dzafika.’ Patsogolo pace, iye adawauza kazinji kense kuti: ‘Khalani tceru.’ (Mateu 24:3; werengani Marko 13:32-37.) Nkhani ya pa Mateu imbalatizambo kuti Jezu adalimbisa anyakupfunza wace pa nkhani imweyi mwakubwereza-bwereza. Iye adati kwa iwo: ‘Pitirizani kukhala tceru, pakuti mun’dziwa lini nsiku yomwe Mbuya wanu an’dzabwera.’ Iye adawauza pomwe kuti: ‘Khalani mudakonzeka, thangwe Mwana wa Munthu an’dzabwera, pa nthawe yomwe muniidziwa lini.’ Iye adabwerezera pomwe kuti: ‘Pitirizani kukhala tceru, thangwe munkudziwa lini nsiku ne ora yace.’—Mateu 24:42-44; 25:13.

3. Thangwe ranyi timbabvera mwa tceru mafala yakucenjeza ya Jezu?

³ Mboni za Yahova zimbaphatisisa mafala ya cenjezo yomwe Jezu adapereka. Timbadziwa kuti tinkukhala mu ‘nthawe yakumalizira’ na kuti panipita lini nthawe ikulu cinati kuyamba ‘citsautso cikulu’! (Danyeri 12:4; Mateu 24:21) Ninga momwe Jezu akhadaleweratu, wanthu wa Yahova ankupalizira bzipsa bzabwino bzakulewa bza Umambo pa dziko lense la pansi. Pa nthawe ibodzi-bodziyo, timbawona nkhondo, matenda, bziteketeke na njala m’mbuto zizinji. Kunesana kwa bzipembedzo kuphana ayai ciwembo, bzinkucitika kwene-kwene kuposa kale-kale. (Mateu 24:7, 11, 12, 14; Luka 21:11) Tinkudikhirira mwa tceru nthawe yomwe Jezu an’dzabwera acidzakwanisa cakulinga ca Mulungu.—Marko 13:26, 27.

4. (a) Kodi tingakhulupire tani kuti Jezu tsapano ankudziwa nthawe yomwe Armagedo in’dzacitika? (b) Kodi tingakhale tani na cikhulupiro cimweci, napo kuti tin’kudziwa lini nthawe yomwe citsautso cin’dzayamba?

⁴ Tikambayenda ku mtsonkhano wacigawo, timbadziwa kuti ni nthawe iponi yomwe cigawo ciri-cense ciniyamba. Na tenepo, bzingakwanisike lini kwa ife kudziwa nthawe caiyo yomwe citsautso cikulu cin’dzayamba. Pomwe Jezu akhali pa dziko la pansi adati: ‘Kulewa bza nsiku imweyo na nthawe yace palibe omwe an’dziwa, ne wanjo wa kudzulu ne Mwana, koma Baba yekha.’ (Mateu 24:36) Pakuti Jezu ndiye an’dzatsogolera nkhondo ya Armagedo, n’bzakubveka kulewa kuti iye tsapano ankudziwa nsiku yomwe nkhondoyo in’dzacitika. (Cibvumbulutso 19:11-16) Tsono ife tin’dziwa lini basi nsiku ne nthawe yomwe cimaliziro cin’dzafika. Ndipopa m’psakufunika kuti tipitirize kukhala tceru. Yahova adasankhula kale nthawe yomwe citsautso cikulu cin’dzayamba ndipo nsiku iri yense nsikuyo inkufendera. ‘Bzin’dzacitikadi mwakusaya kucedwa!’ (Werengani Habakuki 2:1-3.) Kodi n’thangwe ranyi tingakhale na cikhulupiro cimweci?

5. Fotokozani ciratizo cakuwonesa kuti mapolofesiya ya Yahova nthawe zense yambakwanisika pa nthawe yace.

⁵ Mapolofesiya ya Yahova nthawe zense yambakwanisika pa nthawe yace! Mwa ciratizo, kumbukirani nsiku yomwe iye adatsudzula Ajirayeri m’dziko la Edjipito. Ikhali nsiku ya  Nisani 14, mu gole la 1513 Kristu anati kubwera. Na kupita kwa nthawe Mozeji adanemba bza nsikuyo kuti: ‘Ndipo pakumalizira pa magole 430, pa nsiku imweyo, thimu lense la wanthu wa Yahova lidacoka ku Edjipito.’ (Kufuluka 12:40-42) Pa Nisani 14 mu gole la 1943 Kristu anati kubwera, magole 430 pomwe Ajirayeri akhanati kutsudzulidwa, piciro la Yahova lakuti iye angadadzasimba mbadwe za Abalahamu lidayamba kuphata basa. (Wagalata 3:17, 18). Nthawe inango Yahova adauza Abalahamu kuti: “Udziwedi kuti mbadwa zako zin’dzakhala alendo m’dziko lomwe ndawo lini; mbadwe zakozo zin’dzatumikira wanthuwo ndipo zin’dzaboneresedwa nawo kwa magolo 400.” (Ciyambo 15:13; Mabasa 7:6) Magole 400 yamweya yadayamba mu gole la 1913 Kristu anati kubwera pomwe Ismayeri adayamba kumbawenga Izaki. Ndipo yadadzamala pa nsiku yomwe Yahova adatsudzula Ajirayeri ku Edjipito. (Ciyambo 21:8-10; Wagalata 4:22-29) Inde, pakana magole madzana mazinji, Yahova akhadalinganiza kale nsiku caiyo yomwe angadapulumusa wanthu wace!

6. Kodi n’thangwe ranyi tingakhale na citsimikizo cakuti Yahova an’dzapulumusa wanthu wace?

⁶ Djoswe akhalipombo pakati pa mtundu omwe udapulumusidwa ku Edjipito. Patapita magole mazinji, iye adakumbusa wanthuwo kuti: ‘Imwepo mun’dziwisisa na mtima wanu wense, na moyo wanu wense kuti palibe kutazika na cibodzico pa mafala yabwino yense yomwe adakuuzani Yahova, Mulungu wanu. Yense yadakwanisika kwa imwepo. Palibe fala na libodzilo lomwe lidatazika.’ (Djosuwe 23:2, 14) Yahova adapicira kuti an’dzapulumusa wanthu wace pa citsautso cikulu aciwapasa moyo wakusaya kumala mu dziko lipsa. Ndipo tingakhale na cikhulupiro cakuti piciro limweri lin’dzacitikadi. Tsono penu tin’funa kudzakhalambo m’dziko latsapanolo, tin’funika kupitiriza kukhala tceru.

7, 8. (a) Kodi mulindiri akhana basa lanyi mu nthawe zakale-kale, ndipo bzimwebzi bzinkutipfunzisa ciyani? (b) Fotokozani ciratizo ca bzomwe bzingadacitika penu mulindiri angadakhala ankugona pa basa lacero.

⁷ Tingapfunze kuna alindiri wa nthawe za kale omwe akhalindira mizinda. Mizinda mizinji, kuphatanidza Jeruzalemu, ikhadazunguliridwa na mipanda mwakuti anyamadulathaka angadakwanisa lini kupita mkati. Alindiri akhambakhala pa mipanda imweyi ndipo thangwe ra kukhala m’mipandamo iwo akhakwanisa kuwona kunja kwense kwa mzindayo. Alindiri winango akhambakhala m’bzipata bzakupitira m’mizindamo. Amuna wale akhafunika kupitiriza kumbakhala tceru masikati na usiku ndipo akawona anyamadulanthaka ankubwera, iwo akhadziwisa wanthu wa mu mzindamo. (Zaiya 62:6) Iwo akhadziwa kufunika kwa kukhala wakupenya nthawe zense na kukhala watceru kuti awone bzomwe bzikhacitika. Ndipo angadaleka kukhala tceru, wanthu azinji angadafa.—Zakiyeri 33:6.

⁸ Josephus nyakunemba nkhani wacidjuda adafotokoza momwe acikunda wa Aroma adakwanisira kupita mu Jeruzalemu mu gole la 70 pomwe Kristu akhadabwera kale. Alindiri wa mzindayo akhadagona. Bzakutewera bzace bzidakhala bzakuti acikunda wa Aroma adakwanisa kupita mu mzindamo. Iwo adayenda ku Tempwlo, ndipo adaixontha na moto acipfudza bzinthu bzense bza mu Jeruzalemu. Imweyi ikhali mbali yakumalizira ya citsautso cikulu comwe mtundu wacidjuda ukhadikhirira.

9. Kodi wanthu azinji nsiku zino ali-lini tceru pa ciyani?

 ⁹ Maboma mazinji nsiku zino yana alindiri wakulindira m’malire ya dziko mwakuphatisa basa njira zacitsapano. Iwo ambanyang’nira maboma yali-yense na bzinthu bziri bzense bzomwe bzingabwerese phiringu m’dziko lawo. Koma iwo ambazindikira lini kuti pana boma la mphanvu kwene-kwene kudzulu lomwe linkutongedwa na Jezu Kristu. Ndipo bomalo mwakusaya kucedwa lin’dzacita nkhondo na maboma yense ya pa dziko la pansi. (Zaiya 9:6, 7; 56:10; Danyeri 2:44) Tinkudikhirira mwatceru kufika kwa nsikuyi ndipo tin’funika kukhala wakukonzeka. Tenepo tin’funika kukhala tceru pa mapolofesiya ya m’Bibliya ticipitiriza kutumikira Yahova mwakukhulupirika.—Psalymo 130:6.

10, 11. (a) Kodi tin’fukika kukhala wakusamala pa ciyani, ndipo n’thangwe ranyi? (b) Kodi n’ciyani cimbakutsimikizirani kuti Dyabu ankucitisa wanthu kuti aleke kulatiza thupo pa mapolofesiya ya m’Bibliya?

¹⁰ Kumbukirani mulindiri omwe adapenya pa mbuto yace ya basa usiku bwense. Pomwe kunkufuna kucena bzimbakhala bzakunesa kupitiriza kukhala wakupenya thangwe iye ambakhala waneta kwene-kwene. Bzibodzi- bodzimbo, ifepano tinkukhala mu nsiku zakumalizira za dziko lino. Pomwe cimaliziro cinkufika, bzin’dzakhala bzakunesa kwene-kwene kuti tipitirize kukhala tceru. Lingakhale tsoka likulu kwene-kwene tikatazira kupiritiza kukhala tceru! Bwerani ticezerane bzinthu bzitatu bzomwe bzingatitazise kukhala wakupenya.

¹¹ Sathani ankupumpswa wanthu. Iye ni ‘mtongi wa dziko la pansi lino.’ Nthawe ing’ono-ng’ono Jezu anati kufa, adacenjeza anyakupfunza wace katatu kense bza nkhani imweyi. (Juwau 12:31; 14:30; 16:11) Dyabu ambaphatisa basa cipembedzo cakunama kuti apumpswe wanthu. Ndipopa wanthu azinji nsiku zino ambabvera lini mapolofesiya ya m’Bibliya yomwe yambalewa mwakubveka bwino kuti cimaliziro ca dzikoli ciri pafupi. (Sofoniya 1:14) Kulewa cadidi, Sathani ‘ankumpsinkha makumbukidwe ya anyakusaya kukhulupira.’ (2 Wakolinto 4:3-6) Ninga bzakutewera, tikambayezera kuuza wanthu kuti cimaliziro ca dzikoli ciri pafupi na kuti Kristu tsapano ankutonga, azinji wa iwo ambafuna lini kutetekera. Kawiri-kawiri ambalewa kuti, “Ndiribe nadzo basa.”

12. N’thangwe ranyi tin’funika lini kulekerera Dyabu kutipumpswa?

 ¹² Napo kuti azinji alibe nayo basa mapolofesiya ya m’Bibliya, tin’funika lini kubvuma kuti bzicito bzawo bzititepese. Ifepano timbadziwa thangwe la kupitiriza kukhala tceru. Paulo adalewa kuti: ‘Imwepo munkudziwa bwino kuti nsiku ya Yahova in’kubwera.’ Iye adathumizira kuti: ‘Ninga mbava usiku.’ (Werengani 1 Watesalonika 5:1-6.) Jezu ankuticenjeza kuti: ‘Khalani wakukonzeka, thangwe pa nthawe yomwe munkuikumbukira lini, Mwana wa munthu an’fika.’ (Luka 12:39, 40) Mwakusaya kucedwa, Sathani an’dzapumpsa wanthu mwa kuwacitisa kukumbuka kuti dziko tsapano liri pa ‘mtendere na cisungiko.’ Patsogolo pace, nsiku ya Yahova in’dzafika mwadzidzidzi ndipo iwo bzin’dzawa wawa. Tsono, tani bza ifepano? Penu tinkufuna kukhala wakukonzekera nsikuyi na kuleka kukhala wakupumpsidwa ninga winango, tin’funika ‘kupitiriza kukhala wakupenya na wakukumbakumbuka bwino.’ Ndipopa tin’funika nsiku zense kuwerenga Fala la Mulungu na kumbakukumbukira bzomwe Yahova ankutiuza.

13. Kodi mzimu wa dziko unkutokonya tani mtundu wa wanthu, ndipo tingatcenkhe tani bzicito bzakubweresa ngozibzi?

¹³ Mzimu wa dziko umbatokonya makumbukidwe ya wanthu. Wanthu azinji nsiku zino ambawona kuti an’funika lini kudziwa Mulungu. (Mateu 5:3) M’mbuto mwace, iwo ambaphatisa basa kwene-kwene nthawe na mphanvu zawo kuti agumane bzinthu bzizinji bzomwe dzikoli limbapereka. (1 Juwau 2:16) Kuposa momwe bzikhaliri kale-kale, nsiku zino pana bzakutsangalaza bzizinji bzomwe bzimbapumpswa wanthu. Wanthuwo ankundokumbuka kucita bzomwe ambafuna. (2 Timotio 3:4) Bzinthu bzimwebzi bzimbapumpswa wanthu pa bzinthu bzakufunika ndipo iwo ambakumbukira lini bza kukhala pa uxamwali na Mulungu. Ndipopa Paulo adakumbusa Akristau kuti iwo akhafunika ‘kumuka ku tulo.’ Ino ni nthawe lini ya kuikha bzikhumbo bzathu pa mbuto yakuyamba.—Waroma 13:11-14.

14. Kodi ni cenjezo liponi lomwe timbaligumana pa Luka 21:34, 35?

¹⁴ Timbafuna mzimu wa Mulungu kuti utsogolere makumbukidwe yathu, sikuti mzimu wa dziko. Na mzimu wace, Yahova ambatithandiza kuti tibvesese bwino bzomwe bzin’funa kucitika. (1 Wakolinto 2:12) ^[1] (Onani mafala yakuthumizira.) Tsono tin’funika kukhala wakusamala. Napo bzinthu bzomwe tabzizolowera ayai bzomwe bzingawoneke ninga bzin’gono-bzing’ono bzingatitazise kukhala tceru pa kutumikira Yahova. (Werengani Luka 21:34, 35.) Winango angatilewe kuti ndife psiru thangwe ra kukhulupira kuti tinkukhala mu nsiku zakumalizira za dziko lino. (2 Pedru 3:3-7) Koma tin’funika lini kubvuma kutepesedwa nawo. Tina umboni bwakubveka bwino bwakuti cimaliziro cin’fika tsapanopapa. Penu tinkufuna kuti mzimu wa Mulungu utitsogolere, tin’funika kutsonkhana na abale wathu nthawe zense.

15. N’ciyani comwe cidacitikira Pedru, Tiyago na Juwau ndipo kodi bzimwebzi bzingaticitikirembo tani?

¹⁵ Kutepa kwathu kungatitazise kukhala tceru. Jezu akhadziwa kuti wanthu mbakuperewera ndipo ambaphonya. Kumbukirani bzomwe bzidacitika usiku bomwe Jezu angadaphedwa.  Napo kuti Jezu akhali wakulungamiratu, iye akhadziwa kuti apitirize kukhala wakukhulupirika, akhafunika kupemba kuna Baba wace kuti amuthandize. Jezu adakumbira Pedru, Tiyago na Juwau kuti apitirize kukhala tceru pomwe iye akhapemba. Koma anyakupfunzawo alibe kuzindikira thangwe lomwe angadafunikira kukhala tceru. Iwo akhadaneta ndipo adamalizira kukagona. Jezu akhadanetambo, koma iye adapitiriza kukhala wakupenya acimbapemba kuna Baba wace. Wapostolo akhafunika kupembambo pa nthawe ibodzi-bodziyo.—Marko 14:32-41.

16. Mwakubverana na Luka 21:36 kodi Jezu ankutipfunzisa tani kuti ‘tikhale tceru’?

¹⁶ Kodi n’ciyani comwe cin’dzatithandiza ‘kupitiriza kukhala tceru’ na kukhala wakukonzekera nsiku ya Yahova? Tin’funika kulimbisa cikhumbo ca kupitiriza kucita bzabwino. Koma kucita bzimwebzi n’kwakukwanira lini. Zitasala nsiku zakucepa kuti Jezu aphendwe, iye adauza anyakupfunza wace kuti iwo akhafunika kupitiriza kupemba kuna Yahova kuti awathandize. (Werengani Luka 21:36.) Kuti tikhale tceru nsiku zino zakumalizira, tin’funikambo kumbapemba kwene-kwene kuna Yahova nthawe zense.—1 Pedru 4:7.

17. Kodi tingatsimikizire tani kuti tidakonzeka pa bzomwe bzinkubwera tsapanopa kutsogoloku?

¹⁷ Jezu adalewa kuti cimaliziro cin’dzafika ‘pa nthawe yomwe munkuikumbukira lini.’ (Mateu 24:44) Tenepo tin’funika kukhala wakukonzeka nthawe zense. Ino ni nthawe lini ya kukhala na moyo mwakubverana na dziko la Sathani lomwe limbalewa kuti limbabweresa cikondweso. Bzimwebzi bzin’dzacitika lini. M’mbuto mwace, mwa kuphatisa basa Bibliya, Yahova na Jezu ambatiuza momwe tingapitirizire kukhala tceru. Tenepo bwerani tikhale tceru pa mapolofesiya ya m’Bibliya na kuwona momwe yankukwanisikira. Ndipo tingapitirize kukhala pafupi na Yahova na kuikha Umambo bwace pa mbuto yakuyamba pa moyo wathu. Tikacita bzimwebzo tin’dzakhala wakukonzeka pomwe cimaliziro cin’dzafika. (Cibvumbulutso 22:20) Moyo wathu umbathemba bzimwebzi!