Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Kodi Munkupitiriza Kunyang’ana kwa Yahova?

Kodi Munkupitiriza Kunyang’ana kwa Yahova?

‘Maso yangu yankunyang’ana kwa imwepo, imwe omwe muli pa mpando wanu wa umambo kudzulu.’—PSALYMO 123:1.

NYIMBO: 143, 124

1, 2. Kodi tin’funika kucita ciyani kuti timbanyang’ane kwa Yahova?

TINKUKHALA mu ‘nthawe zakupambulika na zakunesa.’ (2 Timotio 3:1) Tenepo, bzinthu bziniyenda bziciipiratu pomwe tinkudikhirira kuti Yahova adzapfudze dziko lakuipali, acibweresa mtendere caiwo pa dziko lense la pansi. Ndipopa ali-wense wa ife an’funika kumbabzibvunza kuti: ‘Kodi ni mbani omwe ndimbalinga ndikafuna thandizo ayai citsogozo?’ Pinango winango wa ife angatawire kuti: “Inepano ndimbalinga Yahova.” Penu bziri tenepo, tinkucita bwino.

2 Kodi kunyang’ana kwa Yahova kumbathandauza ciyani? Ndipo tingapitirize tani kunyang’ana kwa Yahova tikagumana na mabvuto pa moyo wathu? Kale-kale m’mbuyomu, munembi munango wa Bibliya adafotokoza bza kufunika kwa kumbanyang’na kwa Yahova tikafuna thandizo. Ndipo iye adalewa kuti tikambanyang’na kwa Yahova, timbakhala ninga mtumiki ayai nyabasa omwe ambanyang’ana kwa bwana wace. Kodi iye ambacita tani bzimwebzi? Kawiri-kawiri nyabasa ambathemba bwana wace kuti amupase cakudya na kumusamalira. Tsono iye ambafunikambo kukhala pafupi na bwana waceyo kuti acite basa liri-lense lomwe bwanayo angafune kuti iye acite. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tin’funika kumbawerenga Bibliya nsiku zense kuti tidziwe bzomwe Yahova an’funa kuti ticite, ticicitadi bzimwebzo. Tikacita bzimwebzi, tingakhale na citsimikizo cense cakuti Yahova an’dzatithandiza pa nthawe yomwe tin’dzafuna thandizo.—Wayefezo 5:17; werengani Psalymo 123:1-4. *

3. Kodi n’ciyani comwe cingatitazise kunyang’ana kwa Yahova?

3 Ifepano timbadziwa kuti nthawe zense tin’funika kumbanyang’ana kwa Yahova, tsono nthawe zinango tingasiye kucita bzimwebzi thangwe ra kuceukisidwa na bzinthu bzinango. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitikira Marta, xamwali wace wa Jezu. Iye ‘akhatanganidwa na basa lizinji.’ (Luka 10:40-42) Marta akhali munthu wakukhulupirika, koma iye adaceukisidwa na bzinthu bzinango napo kuti Jezu akhali pamwepo, tenepo, bzomwe bzidamucitikirabzo bzingaticitikirembo. Kodi n’ciyani comwe cingaticitise kusiya kumbanyang’ana kwa Yahova? Mu nkhani ino, tin’pfunza momwe bzicito bza winango bzingatitokonyere ndipo tiniwonambo momwe tingapitirizire kunyang’ana kwa Yahova.

MOZEJI ADALUZA MWAYI OMWE AKHANAWO

4. N’thangwe ranyi mpsakudabwisa kuti Mozeji alibe kupita m’dziko lakupiciridwa?

4 Mozeji akhathemba Yahova kuti amutsogolere ndipo Bibliya limbalewa kuti iye ‘akhapitiriza kukhala wakulimba ningati ankuwona Ule wakusaya kuwonekayo.’ Ndipo iro limbalewambo kuti ‘mu Jirayeri mulibe kudzawoneka pomwe mpolofeta ninga Mozeji omwe Yahova akhamudziwa maso na maso.’ (Bzakutonga 34:10) Tsono napo kuti Mozeji akhali xamwali wa pamtima wa Yahova, iye alibe kupita m’dziko lakupiciridwa. (Mirewengo 20:12) Thangwe ranyi?—Werengani Wahebereu 11:24-27. *

5-7. Kodi n’ciyani comwe cidacitika pomwe Ajirayeri adacoka ku Edjipito, ndipo n’ciyani comwe Mozeji adacita?

5 Pomwe ikhadandopita minyezi ing’ono-ng’ono kucokera pomwe Ajirayeri adacoka ku Edjipito ndipo anati kufika ku Phiri la Sinai, Ajirayeri adayamba kung’ung’udzika thangwe m’dambo mukhalibe madzi. Iwo adayamba kung’ung’udzira Mozeji ndipo adakalipa kwene-kwene, mwakuti ‘Mozeji adadandaulira Yahova kuti: “Kodi ndicitenyi na wanthuwa? Iwo andosala pang’ono kundiboma na minyala!”’ (Kufuluka 17:4) Tenepo, Yahova adapasa Mozeji malango ya bzomwe iye akhafunika kucita. Iye adamuuza kuti atenge mpsimbo yace, acikamenya nayo tsendwa linango ku Horebe ndipo Bibliya limbalewa kuti ‘Mozeji adacitadi bzimwebzo pamaso pa akulu-akulu wa Jirayeri.’ Pomwe Mozeji adamenya tsendwalo, madzi yadacoka ndipo tsapano Ajirayeri wense akhana madzi yakumwa.—Kufuluka 17:5, 6.

6 Bibliya limbalewa kuti Mozeji adacemera mbuto imweyi na dzina lakuti Masa, lomwe limbathandauza ‘mayezo,’ na Meriba, lomwe limbathandauza ‘kupopota.’ Kodi n’thangwe ranyi Mozeji adacemera mbutoyi na madzina yamweya? Ni ‘thangwe ra kupopota na kuyeza Yahova komwe Ajirayeri adacita mwakulewa kuti: “Kodi Yahovayo alidi pakati pathu ayai ne?”’—Kufuluka 17:7.

7 Kodi Yahova adabva tani na bzomwe bzidacitika ku Meriba? Iye adawona kuti Ajirayeri alibe kupandukira Mozeji yekha, koma adapandukirambo iye pabodzi na citsogozo cace. (Werengani Psalymo 95:8, 9.) * Bzomwe Ajirayeriwo adacita bzikhali bzakuphonyeka kwene-kwene. Tsono Mozeji adacita bzinthu mwanzeru ndipo adanyang’ana kwa Yahova, aciteweza malango yense yomwe adatambira kwa iye.

8. Kodi n’ciyani comwe cidacitika pomwe Ajirayeri adafika pafupi na ku Kadesi?

8 Pambuyo pa magole pafupi-fupi 40, padacitika pomwe cinthu cinango. Kodi cinthuco n’ciponi? Pa nthaweyi Ajirayeri akhadafika ku mbuto inango pafupi na ku Kadesi, yomwe ikhali pafupi kwene-kwene na dziko lakupiciridwa. Ndipo mbutoyi idadzadziwikambo na dzina lakuti Meriba. * (Onani mafala ya m’nyansi.) N’thangwe ranyi? Thangwe ndakuti Ajirayeri adadandaula pomwe thangwe ra kusaya madzi. (Mirewengo 20:1-5) Tsono pa nthaweyi Mozeji adacita cinthu cinango cakuphonyeka kwene-kwene.

9. Kodi n’ciyani comwe Yahova akhadauza Mozeji kuti acite, koma n’ciyani comwe iye adacita? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 9.)

9 Kodi n’ciyani comwe Mozeji adacita pomwe Ajirayeri adamupandukira ulendo bwaciwiri? Iye adakumbira pomwe thandizo kwa Yahova. Tsono ulendo buno Yahova alibe kuuza Mozeji kuti amenye tsendwa, koma adamuuza kuti atenge mpsimbo yace ndipo acemere wanthu wense kuti afendere pafupi na tsendwalo, acilewalewa nalo. (Mirewengo 20:6-8) Tsono kodi Mozeji adacitadi bzimwebzo? Ne. Iye akhadakalipa kwene-kwene na wanthuwo ndipo adawauza mwaukali kuti: ‘Tsapano bvani imwe anyakupandukamwe! Kodi mun’funa kuti ifepano tikucosereni madzi pa tsendwali?’ Patsogolo pace, iye adamenya tsendwalo kawiri kense.—Mirewengo 20:10, 11.

10. Kodi Yahova adabva tani na bzomwe Mozeji adacita?

10 Yahova adakalipa kwene-kwene na Mozeji. (Bzakutonga 1:37; 3:26) N’thangwe ranyi? Thangwe libodzi lingakhale lakuti Mozeji alibe kuteweza malango yomwe Yahovayo akhadamupasa.

11. Pomwe Mozeji adamenya tsendwa ku Meriba, n’thangwe ranyi Ajirayeri pinango adakumbuka kuti Yahova alibe kucita cakudabwisa?

11 Pinango pana thangwe linango lomwe lidacitisa kuti Yahova akalipe na Mozeji. Matsendwa ya ku Meriba wakuyamba ule, njakuuma kwene-kwene, ndipo palibe omwe angadikhire kuti iyo yangacoke madzi, napo munthu aciyamenya na mphanvu zace zense. Tsono mwakusiyana na matsendwa yamweya, matsendwa ya ku Meriba waciwiri ule nja minyala ya pfepfe. Ndipo pakuti mipfepfe njakufewa, kawiri-kawiri imbamwa madzi yomwe yambakagwezekana kunsi kwace, ndipo munthu akacera mcera pa mipfepfeyo pambacoka madzi. Tenepo, pomwe Mozeji adamenya tsendwalo m’mbuto mwakucita kulewalewa nalo, pinango Ajirayeri adakumbuka kuti madziyo yadacoka thangwe ra kuti yakhalipo kale pa tsendwalo, sikuti thangwe rakuti Yahova akhadacita cakudabwisa. Kodi tingalewe kuti kuphonya komwe Mozeji adacita ni kucitisa Ajirayeri kukumbuka kuti Yahova akhalibe kucita cakudabwisa? * (Onani mafala ya m’nyansi.) Tin’dziwa lini.

KODI MOZEJI ADAPHONYERA TANI MULUNGU?

12. Kodi ndiponi thangwe linango lomwe lidacitisa Yahova kukalipa na Mozeji pabodzi na m’bale wace Aroni?

12 Pangakhale pomwe thangwe linango lomwe lidacitisa kuti Yahova akalipe na Mozeji pabodzi na m’bale wace Aroni. Mwa ciratizo, onani bzomwe Mozeji adauza wanthu wale. Iye adati: ‘Kodi mun’funa kuti ifepano tikucosereni madzi pa tsendwali?’ Pomwe adalewa kuti ‘ifepano,’ bzidakhala ninga kuti Mozejiyo akhalewa bza iye pabodzi na m’bale wace Aroni, ndipo bzimwebzi bzidanyoza kwene-kwene Yahova, thangwe iye alibe kumupasa mbiri pa cakudabwisa comwe cidacitikaco. Pa Psalymo 106:32, 33 pambati: ‘Iwo adamunyosa pafupi na madzi ya ku Meriba ndipo thangwe ra iwo, bzinthu bziribe kumufambira bwino Mozeji. Iwo adamukalipisa, ndipo iye adayamba kulewalewa mwakusaya kukumbuka bwino.’ * (Onani mafala ya m’nyansi.) (Mirewengo 27:14) Mozeji alibe kupasa Yahova mbiri yomwe iye akhathemera, tenepo Yahovayo adauza iye pabodzi na Aroni kuti: ‘Awirimwe mulibe kubvera malango yangu.’ (Mirewengo 20:24) Kulewa cadidi, imweyi ikhali pikado ikulu kwene-kwene!

13. N’thangwe ranyi tingalewe kuti cirango comwe Yahova adapasa Mozeji cikhali cakuthemera?

13 Mozeji na Aroni akhadasankhulidwa na Yahova kuti atsogolere Ajirayeri, tenepo iye akhadikhira bzizinji kwa iwo. (Luka 12:48) Ndipo Yahova alibe kubvumiza m’badwo wakuyambirira wa Jirayeri kupita m’dziko lakupiciridwa thangwe udamupandukira. (Mirewengo 14:26-30, 34) Tenepo, mpsakubveka kuti pomwe Mozeji adaphonyera Mulungu adalangidwambo mu njira ibodzi-bodziyi. Ndipo ninga momwe bzidacitikira na wense omwe adapandukira Yahova, iye alibe kupitambo m’dziko lakupiciridwa.

BZOMWE BZIDACITISA MOZEJI KUPHONYERA MULUNGU

14, 15. Kodi n’ciyani comwe cidacitisa Mozeji kupandukira Yahova?

14 Kodi n’ciyani comwe cidacitisa Mozeji kupandukira Yahova? Mbatiwoneni pomwe bzomwe cinembo ca Psalymo 106:32, 33 cimbalewa. Cinemboci cimbati: ‘Iwo adamunyosa pafupi na madzi ya ku Meriba, ndipo thangwe ra iwo, bzinthu bziribe kumufambira bwino Mozeji. Iwo adamukalipisa ndipo iye adayamba kulewalewa mwakusaya kukumbuka bwino.’ Ajirayeri akhadapandukira Yahova, koma Mozeji adakalipa kwene-kwene ninga kuti iwo akhadapandukira iye. Iye alibe kubziphata ndipo bzimwebzi bzidamucitisa kuti alewelewe mwakusaya kukumbuka bwino.

15 Mozeji adasiya kulinga thandizo la Yahova thangwe rakuti adalekerera kuti bzicito bza winango bzimuceukise. Pomwe Ajirayeri adamung’ung’udzira thangwe ra kusaya madzi ulendo bwakuyamba, Mozeji adacita bzinthu mwanzeru. (Kufuluka 7:6) Tsono, pinango iye adadzaneta na Ajirayeri thangwe rakuti iwo akhambamupandukira kazinji kense. Ndipo pinango bzimwebzi bzidacitisa Mozeji kumbandokumbukira bza momwe iye akhabvera, mpaka kufika pakuyebwa kupasa mbiri Yahova.

16. Kodi n’thangwe ranyi tin’funika kumbakumbukira bzomwe bzidacitikira Mozeji?

16 Penu Mozeji omwe akhali mpolofeta wakukhulupirika adaphonya, ndiye kuti ifepano bzingaticitikirembo mwakusaya kunesa. Mozeji akhadandosala pang’ono basi kuti apite m’dziko lakupiciridwa, ndipo ifembo tasala pang’ono kupita m’dziko lipsa. (2 Pedru 3:13) N’cadidi kuti ifepano tin’funa lini kuluza mwayi wakupita m’dziko lipsa, tsono kuti bzimwebzi bzikwanisike, tin’funika kupitiriza kunyang’ana kwa Yahova, ticimbamubvera nthawe zense. (1 Juwau 2:17) Kodi n’ciyani comwe tingapfunze na bzomwe bzidacitikira Mozeji?

LEKANI KUSIYA KUKHALA WAKUKHULUPIRIKA THANGWE RA BZICITO BZA WINANGO

17. Kodi n’ciyani comwe tingacite penu munthu ankutikalipisa?

17 Pitirizani kukhala wakubziphata mukakalipa. Nthawe zinango, pinango tingagumane na bvuto libodzi-bodziro mwakubwereza-bwereza. Tsono Bibliya limbalewa kuti ‘tireke kuneta kucita bzabwino, pakuti pa nthawe yace tin’dzabvuna tikasaya kuneta.’ (Wagalata 6:9; 2 Watesalonika 3:13) Tenepo, munthu akambatikalipisa mwakubwereza-bwereza, kodi timbayamba takumbuka tinati kulewa cinthu ciri-cense? Kodi timbakhala wakubziphata? (Mimwani  10:19; 17:27; Mateu 5:22) Winango akambatinyosa, ifepano tin’funika ‘[kumbapasa] mpata ukali bwa Mulungu,’ ayai kusiya kuti Yahova alatize ukali bwace. (Werengani Waroma 12:17-21.) * Kodi bzimwebzi bzinkuthandauza ciyani? Bzinkuthandauza kuti m’mbuto mwa kukalipa, ifepano tin’funika kumbapirira, ticimbadikhira Yahova kuti acite ciri-cense pa bvuto lomwe tagumana nalolo. Tsono tikasaya kucita bzimwebzi, ticimbabwezera tekha, tin’dzakhala tikunyoza Yahovayo.

18. N’thangwe ranyi tin’funika kumbateweza malango yense yakucokera kwa Yahova?

18 Mbaphatisani basa malango yatsapano yomwe yaperekedwa. Kodi tina cizolowezi cakumbaphatisa basa malango yatsapano yomwe Yahova ambatipasa? Tin’funika lini kumbandocita bzinthu ninga momwe timbacitira kale, m’mbuto mwace, tin’funika kumbateweza mwakamfulumize malango yali-yense yomwe Yahova ambatipasa mwakuphatisa basa gulu lace. (Wahebereu 13:17) Ndipo tin’funikambo kumbasamala kwene-kwene kuti tireke ‘kupitirira malire pa bzinthu bzakunembedwa.’ (1 Wakolinto 4:6) Ndipo tikambaphatisa basa malango ya Yahova, ifepano tin’dzapitiriza kunyang’ana kwa iye.

Kodi n’ciyani comwe tingapfunze na bzomwe Mozeji adacita thangwe ra bzakuphonya bza winango? (Onani ndime 19)

19. Kodi n’ciyani comwe tingacite kuti tireke kudzonga uxamwali bwathu na Yahova thangwe ra bzakuphonya bza winango?

19 Lekani kubvuma kuti bzakuphonya bza winango bzidzonge uxamwali bwanu na Yahova. Tikapitiriza kunyang’ana kwa Yahova, ifepano tin’dzadzonga lini uxamwali bwathu na iye, ndipo tin’dzakalipambo lini thangwe ra bzicito bza winango. Bzimwebzi mpsakufunika kwene-kwene, maka-maka tikakhala kuti tina udindo m’gulu la Yahova ninga Mozeji. N’cadidi kuti ali-wense wa ifepano an’funika kucita nyongo yakubvera Yahova kuti adzapulumuke. (Wafiripo 2:12) Tsono tikakhala na udindo, Yahova ambadikhira bzizinji kwa ife. (Luka 12:48) Ndipo tikambafunadi Yahova na mtima wense, palibe cinthu ciri-cense comwe cin’dzatikhukhumudwisa mwauzimu ayai cin’dzatilekanisa na lufoyi lace.—Psalymo 119:165; Waroma 8:37-39.

20. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kutsimikiza kucita?

20 Tinkukhala m’nthawe zakupambulika na zakunesa kwene-kwene. Ndipopa mpsakufunika kwene-kwene kupitiriza kumbanyang’ana kwa Yahova, omwe ali ‘pa mpando wace wa umambo kudzulu,’ kuti tidziwe bzomwe iye an’funa kuti ticite. Bzomwe bzidacitikira Mozeji bzinkutipfunzisa kuti tin’funika lini kubvumiza kuti bzicito bza winango bzidzonge uxamwali bwathu na Yahova. Ndipo m’mbuto mwa kumbakalipa kwene-kwene na bzakuphonya bza winango, bwerani ‘[timbanyang’ane] kwa Yahova Mulungu wathu, mpaka iye atatidekera mtima.’—Psalymo 123:1, 2.

^ ndi. 2 Psalymo 123:1 Maso yangu yankunyang’ana kwa imwepo, imwe omwe muli pa mpando wanu wa umambo kudzulu. 2 Tenepo, ninga momwe maso ya atumiki yambanyang’anisa boko la mbuya wawo, na momwe maso ya mdzakazi yambanyang’anisa boko la mbuyamkazi wace, maso yathu yan’nyang’anambo kwa Yahova Mulungu wathu, mpaka iye atatidekera mtima. 3 Tidekereni mtima, imwe Yahova, tidekereni mtima, thangwe taneta kwene-kwene na kunyozedwa. 4 Taneta kusekedwa na wanthu wakubzithemba na kunyozedwa na wanthu wakubzikuza.

^ ndi. 4 Wahebereu 11: 24 Mwa cikhulupiro Mozeji atakula adalamba kucemeredwa mwana wa mwana wacikazi wa Farao, 25 koma adasankhula kuzunzidwa pabodzi na wanthu wa Mulungu, m’mbuto mwakucita bzinthu bzakudekeza bza kanthawe kakucepa bza pikado. 26 Iye adacita bzimwebzi thangwe adawona kunyozedwa kwa Kristu ninga cuma cikulu kuposa cuma ca ku Edjipito, pakuti akhanyang’anisisa mabaibai yomwe angadadzatambira. 27 Thangwe ra cikhulupiro iye adacoka ku Edjipito, ndipo alibe kugopa ukali bwa mambo, pakuti akhapitiriza kukhala wakulimba ningati ankuwona Ule wakusaya kuwonekayo.

^ ndi. 7 Psalymo 95:8 Lekani kuumisa mitima yanu ninga momwe adacitira abereki wanu ku Meriba, ninga pa nsiku ya Masa, m’dambo, 9 pomwe abereki wanu adandiyeza; iwo akhafuna kundiwona momwe ndiliri, napo kuti akhadawona kale mabasa yangu.

^ ndi. 8 Meriba umweyu akhali wakusiyana kwene-kwene na Meriba omwe akhali pafupi na Refidimu omwe akhacemeredwambo Masa. Tsono mbuto ziwirizi zidacemeredwa Meriba thangwe ra kupopota ayai kung’ung’udzika komwe Ajirayeri adacita.—Onani mapa pa Apêndice B3 mu Bibliya la Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada.

^ ndi. 11 Mwakubverana na bzomwe Ajuda akhakhulupira, nyakupfunza nkhani za m’Bibliya munango adafotokoza kuti anyakupandukawo adalewa kuti bzomwe Mozeji adacitabzo bzikhali lini cakudabwisa, thangwe iye adakamenya tsendwa lomwe akhadziwa kuti lina madzi kale. Tenepo, iwo akhafuna kuti Mozeji akacite pomwe cakudabwisaci pa tsendwa linango. Tiribe umboni pa nkhaniyi, tenepo tin’dziwa lini penu bzimwebzi bzidacitikadi ayai ne.

^ ndi. 12 Onani “Mafunso Ochokera kwa Owerenga,” mu Nsanja ya Olonda ya 15 Outubro, 1987.

^ ndi. 17 Waroma 12:17 Lekani kubwezera cakuipa na cakuipa. Citani bzomwe wanthu wense ambabziwona kuti n’bzabwino. 18 Bzikakwanisika, khalani mwa mtendere na wanthu wense. 19 Wakufunidwamwe, lekani kumbabwezera cakuipa, koma pasani mpata ukali bwa Mulungu, pakuti bzidanembedwa kuti: “Kubwezera n’kwangu; ndin’dzabwezera ndinepano, walewa bzimwebzo Yahova.” 20 Tsono, “penu nyamadulanthaka wako ana njala, mupase cakudya, ndipo, penu ana nyota, mupase cakumwa. Pakuti mwa kucita bzimwebzi, un’dzamugwezekera masimbe ya moto pa msolo pace.” 21 Lekani kubvuma kukundidwa na cakuipa, koma pitirizani kukunda cakuipa mwa kucita cabwino.