Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 23

‘Samalani Kuti Munthu Aleke Kukuphatani Ninga Cirombo’

‘Samalani Kuti Munthu Aleke Kukuphatani Ninga Cirombo’

‘Samalani kuti munthu aleke kukuphatani ninga cirombo mwakuphatisa basa makumbukidwe ya wanthu.’—WAKOLOSO 2:8.

NYIMBO 96 Bibliya—Cuma Cakucokera kwa Mulungu

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Mwakubverana na cinembo ca Wakoloso 2:4, 8, kodi Sathani ambacita tani kuti atipumpse?

SATHANI ambafuna kuti ifepano tipandukire Yahova. Tsono kuti akwanise cakulinga caceco, iye ambayeza kucinja makumbukidwe yathu ndipo ambaticitisa kuti timbakumbuke ninga momwe iye ambafunira. Ndipo kuti atipumpse, iye ambaphatisa basa bzinthu bzomwe bzimbawoneka ninga bzakudekeza kwa ifepano.—Werengani Wakoloso 2:4, 8. *

2-3. (a) Thangwe ranyi mafala ya pa Wakoloso 2:8 njakufunika kwene-kwene kwa ifepano? (b) Kodi mu nkhani ino tin’cezerana ciyani?

2 Kodi n’cadidi kuti ifepano tiri pa ngozi yakupumpsidwa na Sathani? Inde tiri pangozi! Kumbukirani kuti Paulo alibe kunemba mafala ya pa Wakoloso 2:8 kuti acenjeze wanthu wakusaya kukhulupira. Koma iye adanembera Akristau omwe akhadadzozedwa na mzimu wakucena. (Wakoloso 1:2, 5) Pa nthawe imweyire Akristauwo akhali pa ngozi yakupumpsidwa na Sathani, ndipo ifepano tiri mu nthawe ninga imweyire. (1 Wakolinto 10:12) Thangwe ranyi tinkulewa tenepoyo? Thangwe ndakuti Sathani adathusidwa pansi pano, ndipo iye ankuyeza kupumpsa atumiki wakukhulupirika wa Mulungu. (Cibvumbulutso 12:9, 12, 17) Kuthumizira bzimwebzi, ifepano tinkukhala mu nthawe yomwe wanthu wakuipa na wacinyengo ankupitiriza kuipiratu.—2 Timotio 3:1, 13.

3 Mu nkhani ino, tin’cezerana momwe Sathani ambaphatisira basa ‘mapumpso’ kuti adzonge makumbukidwe yathu. Tin’cezeranambo ‘mapumpso’ yace matatu. (Wayefezo 6:11) Ndipo mu nkhani yakutewera, tin’dzacezerana momwe tingatcenkhere bzakutewera bzakuipa bzomwe bzingabwere thangwe ra mapumpso yace yomwe yangabwere m’makumbukidwe mwathu. Koma cakuyamba, mbaticezeraneni bzomwe tingapfunze na momwe Sathani adapumpsira Ajirayeri pomwe adapita m’Dziko Lakupiciridwa.

SATHANI ADAPUMPSA AJIRAYERI KUTI ANAMATE BZIFANIKISO

4-6. Mwakubverana na cinembo ca Bzakutonga 11:10-15, kodi ni kucinja kuponi komwe Ajirayeri angadakhala nako pa nkhani ya ulimi?

4 Mwakucenjera Sathani adapumpsa Ajirayeri kuti anamate bzifanikiso. Kodi iye adacita tani bzimwebzo? Iye akhadziwa kuti iwo akhafunisisa cakudya, tenepo adalokotera mpata umweyo kuti acite bzomwe iye akhafuna. Pomwe Ajirayeri adapita m’Dziko Lakupiciridwa, iwo akhafunika kucinja njira zawo za ulimi, thangwe pomwe akhali ku Edjipito, iwo akhaphatisa basa madzi ya Mkulo wa Nilo kuti athirizire minda yawo. Koma m’Dziko Lakupiciridwa mukhalibe mkulo ukulu omwe iwo angadaphatisira basa kuti athirizire mbeu zawo, koma akhathemba madzi ya nvula na mame. (Werengani Bzakutonga 11:10-15; * Zaiya 18:4, 5) Tenepo, Ajirayeri akhafunikadi kupfunza njira zipsa za ulimizi. Tsono kupfunzako kungadawanesa thangwe azinji omwe akhadziwa bwino ulimi akhadamala kufera m’dambo.

Kodi Sathani adacinja tani makumbukidwe ya Ajirayeri pa nkhani ya ulimi? (Onani ndime 4-6) *

5 Yahova adauza wanthu wace kuti bzinthu bzikhadacinja pa moyo wawo. Patsogolo pace iye adawauza pomwe mafala yomwe pakuyamba yakhawoneka ninga kuti yakhabverana lini na ulimi, iye adati: ‘Samalani kuti mitima yanu ireke kupumpsika mpaka kufika pakunamata mirungu inango na kuigodamira.’ (Bzakutonga 11:16, 17) Thangwe ranyi Yahova adawacenjeza kuti aleke kunamata mirungu yakunama pomwe iye akhalewa bza njira zipsa za ulimi?

6 Yahova akhadziwa kuti Ajirayeri angadapumpsidwa na wanthu wa mitundu minango kuti awapfunzise njira zinango za ulimi. Kulewa cadidi, wanthu wa mitundu minangoyo akhadziwa njira zizinji za ulimi kuposa Ajirayeri, ndipo Ajirayeriwo angadapfunza maluso yakusiyana-siyana kwa iwo, koma Ajirayeriwo angadapumpsidwambo. Alimi wa ku Kanani akhanamata Baala ndipo bzomwe iwo akhakhulupira bzikhatokonya kanamatidwe kawo. Iwo akhakhulupira kuti Baala akhali mwenekaciro wa kudzulu na nvula. Tsono Yahova akhafuna lini kuti wanthu wace apumpsidwe na bzipfunziso bzakunamabzi. Napo bzikhali tenepo, Ajirayeri akhanamata Baala mwakubwereza-bwereza. (Mirewengo 25:3, 5; Wayeruzi 2:13; 1 Wamambo 18:18) Tsapano mbatiwoneni momwe Sathani adapumpsira Ajirayeri.

NJIRA ZITATU ZOMWE SATHANI ADAPHATISA BASA KUTI APUMPSIRE AJIRAYERI

7. Kodi cikhulupiro ca Ajirayeri cidayezedwa tani pomwe adapita m’ Dziko Lakupiciridwa?

7 Njira yakuyamba yomwe Sathani adaiphatisa basa kuti apumpsire Ajirayeri ikhali cikhumbo cakufuna madzi ya nvula kuti athirizire minda yawo. M’Dziko Lakupiciridwa nvula ikhabvumba pang’ono basi kuphampha kwa mwezi wa Abril mpaka Setembro gole liri-lense. Ndipo Ajirayeri kuti abvune phoso lizinji, akhathemba nvula yomwe kawiri-kawiri ikhayamba kubvumba mwezi wa Outubro. Tenepo, Sathani adapumpsa Ajirayeri kuti bzinthu bzingadawafambira bwino, angadabvuma kutewezera miyambo ya mitundu yomwe akhakhala nayo pafupi. Tsono mitundu inangoyo ikhakhulupira kuti mirungu yawo ingadawabvumbisira nvula kokha iwo angadacita cinthu cinango cakuinamata. Tenepo, wale omwe akhalibe cikhulupiro kwa Yahova akhakhulupira kuti imweyi ikhali njira yakuthawira cirala, ndipo akhacita miyambo yacikunja yakunamata mulungu wakunama Baala.

8. Kodi ni njira iponi yaciwiri yomwe Sathani adaiphatisa basa kuti apumpsire Ajirayeri? Fotokozani.

8 Njira yaciwiri yomwe Sathani adaiphatisa basa kuti apumpsire Ajirayeri ni cikhumbo cakugonana. Mitundu yacikunja ikhanamata mirungu yawo mwa kucita bzinthu bzakunyansa. Kunamata kwakunyansako kukhaphatanidza kugonana kwa amuna na akazi wokha-wokha komwe kukhacitika mu templo. Tenepo iwo akhawona kugonana kumweku kukhala kwakubvumizika! (Bzakutonga 23:17, 18; 1 Wamambo 14:24) Ndipo iwo akhakhulupira kuti miyambo yomwe akhacita ikhalimbisa mirungu yawo kucitisa minda kucosa phoso lizinji. Bzimwebzi bzidacitisa Ajirayeri azinji kutengeka na miyambo yomwe ikhalimbisa kugonanayo, ndipo thangwe ra bzimwebzi iwo adayamba kunamata mirungu yakunama. Mwa njira imweyi iwo adabvuma kupumpsidwa na Sathani.

9. Mwa kubverana na cinembo ca Ozeya 2:16, 17, kodi Sathani adacitisa tani Ajirayeri kuyebwa Yahova?

9 Njira yacitatu yomwe Sathani adaiphatisa basa kuti apumpsire Ajirayeri ni kuwacitisa khungu kuti aleke kumbawona Yahova kukhala wakufunika. Mu nsiku za mpolofeta Jeremiya, Yahova adafotokoza kuti apolofeta wakunama adacitisa wanthu wace kuyebwa dzina Lace ‘thangwe ra Baala.’ (Jeremiya 23:27) Bzimwebzi bzidacitisa wanthu wace kusiya kuphatisa basa dzina lace aciyamba kuphatisa basa dzina la Baala, lomwe limbathandauza “Mwenekaciro” ayai “Mbuya.” Bzimwebzi bzidacitisa Ajirayeri kutazira kusiyanisa Yahova na Baala, aciyamba kunamata Baala na Yahova pa nthawe ibodzi-bodzi.—Werengani Ozeya 2:16, 17. *

BZINTHU BZOMWE SATHANI AMBAPHATISA BASA KUTI APUMPSIRE WANTHU NSIKU ZINO

10. Kodi Sathani ambaphatisa basa njira ziponi kuti apumpsire wanthu nsiku zino?

10 Sathani ambaphatisa basa njira zibodzi-bodzizi nsiku zino. Iye ambapumpsa wanthu mwakuphatisa basa bzikhumbo bzacibadwa, kukulisa bzikhumbo bzakugonana na kuwacitisa khungu kuti ambawone Yahova kukhala wakusaya kufunika. Cakuyamba mbatiwoneni njira yakumalizira.

11. Kodi Sathani adacitisa tani khungu wanthu kuti ambawone Yahova kukhala wakusaya kufunika?

11 Sathani ambacitisa khungu wanthu kuti ambawone Yahova kukhala wakusaya kufunika. Pomwe apostolo wa Jezu adamala kufa, wanthu winango omwe akhalewa kuti ni Akristau, adayamba kupfunzisa bzinthu bzakunama. (Mabasa 20:29, 30; 2 Watesalonika 2:3) Wanthu amwewa adayamba kucitisa khungu wanthu winango kuti aleke kuzindikira Mulungu wacadidi. Mwa ciratizo, iwo adasiya kuphatisa basa dzina la Mulungu m’mabukhu yawo ya m’Bibliya, koma akhandophatisa basa dzina lakuti ‘Mbuya.’ Tsono pomwe iwo adacosa dzina cairo la Mulungu aciikha m’mbuto mwace dzina lakuti ‘Mbuya,’ adacitisa anyakuwerenga wa Bibliya kuneseka kuzindikira kusiyana kwa Yahova na ‘ambuya’ winango omwe akhafotokozedwa m’Bzinembo. (1 Wakolinto 8:5) Iwo akhacemera Yahova na Jezu na dzina lakuti ‘Mbuya.’ Ndipo bzimwebzi bzikhacitisa wanthu kuneseka kubvesesa kuti Yahova na Jezu mbakusiyana. (Juwau 17:3) Kuneseka kumweku kudacitisa kuti pawoneke cipfunziso ca Utatu, comwe cimbapfunzisidwa lini m’Fala la Mulungu. Ninga bzakutewera bzace, wanthu azinji ambawona kuti Mulungu ngwakudabwisa ndipo ambakhulupira kuti bzingakwanisike lini kumudziwa. Koma limweri ni gunkha lakuti bwerani mudzawone!—Mabasa 17:27.

12. Mwakubverana na cinembo ca Waroma 1:28-31, kodi bzipembedzo bzakunama bzimbalimbisa ciyani, ndipo bzakutewera bzace mpsiponi?

12 Sathani ambalimbisa bzikhumbo bzakugonana. Mu nthawe ya Jirayeri wakale, Sathani akhaphatisa basa bzipembedzo bzakunama kuti alimbise nkhani yakugonana. Nsiku zino, iye ambacitambo bzibodzi-bodzi. Bzipembedzo bzakunama bzimbalekerera kugonana kwakusaya kubvumizika, ndipo bzimbakucitisa kuwoneka ninga kulibe kuipa. Tsono bzakutewera bzace mpsakuti, azinji omwe ambalewa kuti mbatumiki wa Mulungu, aleka kuphatisa basa mitemo yace yakulungama yakulewa bza nkhani imweyi. Mu tsamba lomwe mpostolo Paulo adanembera Akristau wa ku Roma, adafotokoza bzakutewera bzomwe bzimbabwera thangwe ra bzipembedzo bzakunama bzomwe bzimbalimbisa kugonana kwakusaya kubvumizika. (Werengani Waroma 1:28-31. *) Ndipo bzinthu bzinango bzomwe ‘mpsakusaya kuthemera,’ ni kugonana kwakusaya kubvumizika na kugonana kwa amuna ayai akazi wokha-wokha. (Waroma 1:24-27, 32; Cibvumbulutso 2:20) Tenepo, mpsakufunika kwene-kwene kuti timbabvere bzomwe Bibliya limbapfunzisa.

13. Kodi njiponi njira inango yomwe Sathani ambaphatisa basa kuti apumpse wanthu?

13 Sathani ambalimbisa bzikhumbo bzacibadwa. Bzimbakhala bzacibadwa kwa wanthufe kupfunza maluso yakusiyana-siyana yomwe yangatithandize kugumana bzakusaya bzathu na bza mabanja yathu. (1 Timotio 5:8) Tsono malusoyo tingayagumane tikayenda ku xikola na kucita nyongo yakupfunza. Koma tin’funika kukhala wakusamala kwene-kwene. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti m’madziko mazinji, apfunzi akakhala ku xikola ambapfunza lini kokha maluso yakuwathandiza, koma ambapfunzambo bzinthu bzomwe bzimbacokera ku nzeru za wanthu. Mwa ciratizo, apfunziwo ambalimbisidwa kuti aleke kukhulupira bzakuti Mulungu alipo ne kulemekeza Bibliya. Iwo ambauzidwa kuti wanthu wense ambakhulupira kuti camoyo ciri-cense cidacita kusandulika. (Waroma 1:21-23) Kulewa cadidi, mapfunziso yamweya yambapitana na ‘nzeru za Mulungu.’—1 Wakolinto 1:19-21; 3:18-20.

14. Kodi nzeru za wanthu zimbalimbisa makhalidwe yaponi?

14 Nzeru za wanthu zimbapitana na malamulo ya Yahova ndipo zimbayatsutsa. Ndipo izo zimbabverana lini na cisapo ca mzimu wa Mulungu, koma ‘mabasa ya thupi.’ (Wagalata 5:19-23) Nzeru zimwezi zimbalimbisa wanthu kukhala wakubzikuza, ndipo ninga bzakutewera bzace wanthuwo ambakhala ‘wakubzifuna.’ (2 Timotio 3:2-4) Makhalidwe yamweya njakusiyana na yomwe atumiki wa Mulungu ambalimbisidwa kukhala nayo, yomwe ni kufatsa na kubzicepswa. (2 Samuweri 22:28) Wanthu omwe adacita mapfunziro yapadzulu adayamba kukhala na makumbukidwe ya dziko m’mbuto mwakukhala na makumbukidwe ya Mulungu. Tsapano mbatiwoneni bzomwe bzingacitike tikagwera m’bvuto ninga limweri.

Kodi makumbukidwe yathu yangapumpsidwe tani na nzeru za wanthu? (Onani ndime 14-16) *

15-16. Kodi munkupfunza ciyani na bzomwe bzidacitikira mpfumakazi inango?

15 Mpfumakazi inango yomwe inkucita utumiki bwa nthawe zense kwa magole yakupitirira 15 idalewa kuti: “Inepano ninga Mboni yakubatizidwa, ndikhawerenga ndipo ndikhabva nkhani zakulewa bza ngozi yakucita mapfunziro yapadzulu, koma ndikhawona ninga n’kunama. Tenepo, inepano ndikhawona kuti malangoyo yakhaphata lini basa kwa ine.” Kodi mpfumakaziyi idagumana na mabvuto yaponi? Mpfumakaziyo idalewa pomwe kuti: “Kucita mapfunziro yapadzulu kudandidyera nthawe pabodzi na mphanvu zangu, thangwe ndikhatanganidwa kwene-kwene mpaka ndikhasaya nthawe ya kupemba kwa Yahova ninga momwe ndikhacitira pakuyamba, ndikhasaya mpata wakumbauza winango bza Bibliya mu utumiki bwakumunda ndipo thangwe ra kuneta ndikhatazira kukonzekera mitsonkhano. Tsono pomwe ndidazindikira kuti mapfunziro yapadzulu yankudzonga uxamwali bwangu na Yahova, ndidawona kuti bzikhali bwino kuyasiya. Ndipo ndidacitadi bzimwebzo.”

16 Kodi mapfunziro yapadzuluyo yadatokonya tani makumbukidwe ya mpfumakaziyi? Iyo idalewa kuti: “Ndimbacita manyazi kulewa kuti mapfunziro yomwe ndidasankhula yadandipfunzisa kuti ndimbawone bzakuphonya bza winango, maka-maka abale na mpfumakazi zangu. Ndikhadikhira kuti iwo acite bzinthu bzizinji kuposa bzomwe angadakwanisa ndipo ndikhafuna lini kucita nawo tsansa. Padatenga nthawe itali kuti ndimalise makumbukidwe yamweya. Bzomwe bzidandicitikirabzi bzidandithandiza kuwona kuti ni ngozi kusaya kubvera cenjezo lomwe Baba wathu wakudzulu ambapereka mwakuphatisa basa gulu lace. Yahova ambandidziwa bwino kuposa momwe ndimbabzidziwira. Bzingadakhala kuti ndidamubvera, bzinthu bzingadafika lini pakuipa tenepayi!”

17. (a) Kodi tatsimikiza kucita ciyani? (b) Kodi tin’dzapfunza ciyani mu nkhani yakutewera?

17 Ifepano tin’funika kutsimikiza kuleka kubvuma kuphatidwa ‘ninga cirombo mwakuphatisa basa makumbukidwe ya wanthu’ yomwe Sathani ambayapereka m’dzikoli. Tenepo, lekani kubvuma kuti Sathani akupumpseni. (1 Wakolinto 3:18; 2 Wakolinto 2:11) Ndipo lekani kubvuma kuti Sathani akuyebweseni kuti Yahova ni mbani nakuti Yahovayo akufuna kuti mumunamate. Koma nthawe zense mbaphatisani basa malango yapadzulu ya Yahova. Ndipo lekani kubvuma kuti Sathani akutaziseni kubvera malango ya Yahova. Tsono kodi mungacite tani penu munkuwona kuti mudatokonyedwa kale na makumbukidwe ya dzikoli? Mu nkhani yakutewera in’dzalatiza momwe Fala la Mulungu lingatithandizire kugwesa ‘bzinthu bzakulimba kwene-kwene’ ninga makumbukidwe na bzicito bzakuipa.—2 Wakolinto 10:4, 5.

NYIMBO 49 Tikondwese Mtima wa Yahova

^ ndi. 5 Sathani ni xaxa pa nkhani yakupumpsa wanthu. Iye ambawapumpsa kuti ambabziwone kuti angakwanise kucita bzinthu mwa iwo wokha. Mu nkhani ino tiniwona njira zomwe Sathani ambaziphatisa basa kuti apumpsire wanthu.

^ ndi. 1 Wakoloso 2:4 Ndinkulewa bzimwebzi kuti munthu ali-wense aleke kukunyengezani na mafala yakupumpsa. Samalani kuti munthu aleke kukuphatani ninga cirombo mwakuphatisa basa makumbukidwe ya wanthu na mapumpso, mwakubverana na miyambo ya wanthu na bzinthu bza m’dzikoli bzomwe bzimbacokera lini kwa Kristu.

^ ndi. 4 Bzakutonga 11:10 “Dziko lomwe mukuyenda kukalitengalo lidasiyana na dziko la Edjipito, lomwe imwepo mudacokera, komwe mukhabzala mbeu na kuzithirizira na nzayo zanu, ninga dimba la muliwo. 11 Koma dziko lomwe munkalitengalo kuti likhale lanu, ni dziko lomwe lina mapiri na bzigwa. Iro limbamwa madzi ya nvula yakucokera kudzulu, 12 iro ni dziko lomwe Yahova Mulungu wanu ankulisamalira. Maso ya Yahova Mulungu wanu, nthawe zense yali pa dzikolo, kutomera kumayambiriro kwa gole mpaka kuphampha kwace. 13 “Ndipo mukapitiriza kumbabvera malamulo yense yomwe ndinkukuuzani leroya na kufuna Yahova Mulungu wanu mucimutumikira na mtima wanu wense na moyo wanu wense, 14 ndin’dzabvumbisa nvula m’dziko lanuli pa nthawe yakuthemera, nvula yaphumphuli na nvula yatapita-tapita, ndipo imwepo mun’dzabvuna mbeu zanu, vinyu mupsa na mafuta. 15 Ndipo ndin’dzameresa uswa kuti bzifuwo bzanu bzidzadye, ndipo imwepo mun’dzadya mucikhuta.

^ ndi. 9 Ozeya 2:16 Yahova walewa kuti: ‘Pa nsikuyo, imwepo mun’dzandicemera kuti Bayangu, ndipo mun’dzandicemera lini pomwe kuti mbuya Wangu.’ 17 Ndin’dzapfudza mkamwa mwawo madzina ya bzifanikiso bza Baala, ndipo iwo an’dzayakumbukira lini pomwe.

^ ndi. 12 Waroma 1: 28 Ndipo ninga momwe alibe kufunira kumudziwa bwino Mulungu, Mulunguyo adawasiya na makumbukidwe yawo yakuipayo, kuti ambacite bzinthu bzakusaya kuthemerabzo, 29 pakuti wakhadadzalidwa na kusaya kulungama kwense, kuipa kwense, kusirira kwense kwa nsanje, na pikado yense. Mtima wawo ukhadadzala na ciwengo, ciwembo, ndewu, cinyengo na njiru. Ndipo akhalewalewa mwa kawerewere, 30 anyamagunkha, omwe akhawenga Mulungu, waciwembo, wakubzikuza, wakubzibva, wakuyambisa bzinthu bzakuipa, wakusaya kubvera abereki, 31 wakusaya kubvesesa bzinthu, wakusaya kufuna kuteweza mbverano, wakusaya lufoyi lacibadwa na wakusaya nsisi.

^ ndi. 52 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Ajirayeri ankucita tsansa na Akanani ndipo Ajirayeriwo ankupumpsidwa kuti anamate nawo pabodzi Baala, kuphatanidzambo kugonana kwakusaya kubvumizika.

^ ndi. 55 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Cikwangwali comwe cina mafala yakudziwisa cipembedzo comwe cimbabvumiza kugonana kwa amuna ayai akazi wokha-wokha.

^ ndi. 57 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mtsikana omwe wasankhula kucita mapfunziro yapadzulu. Iye pabodzi na anzace wa ku xikola ankupumpsidwa na mpfunzisi wawo omwe ankuwapfunzisa kuti siyensiya na nzeru za dzikoli bzingakwanise kumalisa mabvuto yense ya wanthu. Patsogolo pace, ali pa mitsonkhano mu Nyumba ya Umambo, tsono iye ankutetekera lini mitsonkhanoyo ndipo ankunyoza bzomwe bzinkupfunzisidwabzo.