Nkhani Yakupfunza 24
Tcenkhani Makumbukidwe Yomwe Yambabverana Lini na Cidziwiso ca Mulungu!
‘Tinkupfudza makumbukidwe na [bzinthu bzense bzomwe bzinkutsutsana] na cidziwiso ca Mulungu.’ —2 WAKOLINTO 10:5.
NYIMBO 124 Kukhala Wakukhulupirika Nthawe Zense
BZOMWE TIN’PFUNZA *
1. Kodi ni cenjezo liponi lomwe Mpostolo Paulo adanembera Akristau wakudzozedwa?
MPOSTOLO Paulo adalewa kuti: ‘Lekani.’ Kodi kuleka ciyani? Kuleka ‘kutewezera mkonzedwe wa bzinthuyu.’ (Waroma 12:2) Paulo adanembera mafalaya Akristau wa m’magole dzana yakuyambirira. Thangwe ranyi Paulo adapereka cenjezoli kwa amuna na akazi omwe akhali kale wakubzipereka kwa Mulungu ndipo akhali wakudzozedwa na mzimu wakucena?—Waroma 1:7.
2-3. Kodi n’ciyani comwe Sathani ambacita kuti aticose m’gulu la Yahova? (b) Kodi tingacose tani bzinthu bzomwe bzingakhale bzakunesa m’makumbukidwe mwathu?
2 Mpostolo Paulo akhana thupo na Akristauwa. Thangwe bzinkuwoneka kuti winango wa iwo akhatengeka na makumbukidwe yakuphonyeka na nzeru za wanthu zomwe zimbalimbisidwa na dziko la Sathaniri. (Wayefezo 4:17-19) Bzimwebzi bzingacitikembo na ali-wense wa ifepano. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti Sathani omwe ni mulungu wa dzikoli, ankucita ciri-cense kuti aticose m’gulu la Yahova ndipo iye ambaphatisa basa bzinthu bzakusiyana-siyana. Mwa ciratizo, Sathani akazindikira kuti tina ka mtima kadyera ayai timbafuna kubvekera, iye angaphatise basa bzinthu bzimwebzi kuti atiyeze. Ndipo iye angaphatisembo basa bzinthu bzinango bzomwe timbabzidziwa pa moyo wathu, cikhalidwe cathu na mapfunziro yomwe tidacita kuti tikhale na makumbukidwe ninga yace.
3 Bzinthu bzinango bzingatinese kubzicosa m’makumbukidwe mwathu. Napo bziri tenepo, tingabzicose. Kodi tingabzicose tani? (2 Wakolinto 10:4) Paulo adatawira kuti: ‘Tinkupfudza makumbukidwe na [bzinthu bzense bzomwe bzinkutsutsana] na cidziwiso ca Mulungu, ndipo tinkuikha m’kawoko makumbukidwe yense kuti tiyacitise kubvera Kristu.’ (2 Wakolinto 10:5) Kulewa cadidi, na thandizo la Yahova ifepano tingakwanise kucosa makumbukidwe yathu yakuipa. Fala la Mulungu ni mankhwala yomwe yangatithandize kumalisa makumbukidwe yakuipa ya dziko la Sathaniri.
CINJANI ‘MAKUMBUKIDWE YANU’
4. Kodi n’ciyani comwe azinji wa ifepano tidacita pomwe tidayamba kupfunza cadidi ca Mulungu?
4 Kumbukirani bzinthu bzomwe mudacinja pomwe mudayamba kupfunza cadidi ca Mulungu mucisankhula kumutumikira. Azinji wa ifepano tikhafunika kusiya bzinthu bzinango bzakuipa. (1 Wakolinto 6:9-11) Ndipopa, timbatenda kwene-kwene Yahova thangwe adatithandiza kusiya bzinthu bzakuipabzo!
5. Mwakubverana na cinembo ca Waroma 12:2, kodi tin’funika kucita bzinthu bziwiri bziponi?
5 Tsono, tileke kukumbuka kuti, ‘basi, ndin’funika lini pomwe kucinja, pakuti ndidacinja kale.’ Napo kuti tidasiya kucita pikado zikulu-zikulu zomwe tidacita tinati tabatizidwa, tin’funika kucita nyongo yakutcenkha cinthu ciri-cense comwe cingaticitise kuyamba pomwe kucita pikado zomwe tidasiyazo. Kodi tingacite tani bzimwebzi? Paulo adatawira kuti: ‘Lekani kutewezera mkonzedwe wa bzinthuyu, koma sandulikani mwa kucinja makumbukidwe yanu.’ (Waroma 12:2) Mwakubverana na cinemboci, pana bzinthu bziwiri bzomwe tin’funika kucita. Cakuyamba, kuleka ‘kutewezera’ ayai kutengeka na dzikoli. Caciwiri, ‘[kusandulika]’ mwa kucinja makumbukidwe yathu.
6. Kodi tinkupfunza ciyani na mafala ya Jezu yomwe yali pa cinembo ca Mateu 12:43-45?
6 Kucinja komwe Paulo adalewa, kumbaphatanidza bzinthu bzizinji sikuti kucinja bzinthu bzakunja bzokha. Ndipo kucinjako kumbatokonya mbali zense za moyo wathu. (Onani kwadru yakuti “Tasandulikadi ayai Tabzisandusa?”) Ifepano tin’funika kucinja na mtima wense, makhalidwe na bzikhumbo bzathu. Tenepo ali-wense wa ifepano an’funika kubzibvunza kuti: ‘Kodi kucinja komwe ndikucita kuti ndikhale Mkristau wacadidi n’kwa kundofuna kubziwonesera ayai ndinkucinja kucokera mkati mwa mtima?’ Tenepo, kudziwa kusiyanaku n’kwakufunika kwene-kwene. Pa cinembo ca Mateu 12:43-45, * Jezu adalewa bzomwe tin’funika kucita. (Werengani.) Mafalaya yambatipasa pfunziro lakufunika lakuti: Tin’funika lini kucosa kokha makumbukidwe yakuipa, koma tin’funikambo kudzaza mbuto yomwe tacosayo na makumbukidwe ya Mulungu.
PITIRIZANI KUMBAKHALA NA MAKUMBUKIDWE YAPSA
7. Kodi tingacinje tani unthu bwathu bwa mkati?
7 Kodi bzingakwanisike kucinja unthu bwathu bwa mkati? Bibliya limbatawira kuti: ‘Mupitirize kukhala wapsa mu mphanvu yakutsogolera makumbukidwe yanu, na kubvala unthu bupsa bomwe budalengedwa mwakubverana na kufuna kwa Mulungu m’cirungamo caico na cikhulupiro.’ (Wayefezo 4:23, 24) Inde, bzingakwanisike kucinja unthu bwathu bwa mkati, tsono pambafunika nyongo. Tenepo tin’funika kucita bzizinji sikuti kokha kulimbana na bzikhumbo bzakuipa na kuleka kucita bzinthu bzakuipa. Tin’funikambo kucinja ‘mphanvu yakutsogolera makumbukidwe’ yathu. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kucinja bzikhumbo bzathu, bzizolowezi na mathangwe yomwe yambaticitisa kucita bzinthubzo. Ndipopa pambafunika kupitiriza kulatiza nyongo kuti bzimwebzi bzikwanisike.
8-9. Kodi bzomwe bzidacitikira m’bale munango bzinkulatiza tani kufunika kwa kucinja unthu bwathu bwa mkati?
8 Mbatiwoneni ciratizo ca m’bale munango omwe akhali wa ciwembo. Pomwe akhanati kupfunza cadidi ca m’Bibliya iye akhali muledzeri na wa ndewo, koma adacinja ndipo adabatizidwa. Tenepo kucinja kwaceko kudapereka umboni bwabwino kwa wanthu wa m’mudzi omwe akhakhala. Tsono patandopita nsiku zakucepa pomwe adabatizidwa, nsiku inango usiku iye adagumana na mayezo yomwe akhayadikhirira lini. Mwamuna munango omwe akhadaledzera adayenda kumui kwace kukamunyosa kuti amenyane naye. Pakuyamba m’bale wathuyo adapirira mayezoya. Tsono pomwe muledzeriyo adayamba kunyoza dzina la Yahova, m’baleyo adatazira kubziphata. Tenepo m’baleyo adabula m’nyumba acim’menya muledzeriyo. Kodi munkukwanisa kuwona thangwe race m’baleyo adacita bzimwebzi? Kulewa cadidi, napo kupfunza Bibliya kudamuthandiza kuleka ndewo, koma iye akhalibe kucinja mphanvu yakutsogolera makumbukidwe yace. Ayai tingalewe kuti iye akhalibe kucinja unthu bwace bwa mkati.
9 Napo bzikhali tenepo, m’baleyo alibe kuleka kucita nyongo yakucinja. (Mimwani 24:16) Na thandizo la akulu wa gwere, iye adapitiriza kukhwima mwauzimu. Ndipo na kupita kwa nthawe iye adadzakhalambo mkulu wa gwere. Koma nsiku inango usiku, pomwe iye akhali kunja kwa Nyumba ya Umambo, adagumana na mayezo ninga ya pakuyamba yale. Muledzeri munango akhafuna kumenya m’bodzi wa akuluwo. Kodi n’ciyani comwe m’bale wathuyo adacita? Iye adaceza na muledzeriyo mwa kugwa nfuwa na mwakubzicepswa, ndipo adakwanisa kuderekhesa mtima wa munthuyo, acimuthandiza kufika kumui kwace. Thangwe ranyi m’bale wathuyu adacita bzinthu mwakusiyana na pakuyamba pale? Thangwe ndakuti iye akhadacinja mphanvu yakutsogolera makumbukidwe yace. Tsapano akhadacinja kucokera mkati mwa mtima acikhala munthu wa mtendere na wakubzicepswa. Bzimwebzi bzidatumbizisa kwene-kwene Yahova!
10. Kodi tin’funika kucita ciyani kuti ticinje unthu bwathu bwa mkati?
10 Kucinja komwe m’baleyu adacita, kumbacitika lini mwadzidzidzi ndipo kumbandocitika lini kokha. Pinango tingafunike kucita ‘nyongo’ ikulu yomwe ingatenge magole mazinji. (2 Pedru 1:5) Ndipo kucinjako kungacitike lini kokha thangwe rakuti tina magole mazinji ‘m’cadidi.’ Koma tin’funika kucita ciri-cense kuti ticinje unthu bwathu bwa mkati. Kodi tingacite tani bzimwebzi? Mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe bzingatithandize.
BZOMWE TINGACITE KUTI TICINJE MPHANVU YA MAKUMBUKIDWE YATHU
11. Kodi mpembo umbatithandiza tani kucinja mphanvu ya makumbukidwe yathu?
11 Cinthu cakuyamba comwe tin’funika kucita ni mpembo. Ifepano tin’funika kumbapemba ninga adacitira nyakunemba bukhu la psalymo, iye adati: ‘Ikhani mwa ine mtima wakucena, imwe Mulungu, ndipo ikhani mwa ine mzimu upsa, wakukhazikika.’ (Psalymo 51:10) Tenepo, mpsakufunika kuzindikira kuti tin’funika kucinja mphanvu ya makumbukidwe yathu na kukumbira thandizo kwa Yahova. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kutsimikiza kuti Yahova an’dzatithandiza kucinja? Mwa ciratizo, mu nthawe ya Zakiyeri, Ajirayeri akhana mtimbo kwene-kwene. Koma tingalimbisidwe tikakumbukira bzomwe Yahova adawapicira, iye adati: ‘Ndin’dzawapasa mtima wakuphatana, ndipo ndin’dzawaikha mzimu upsa . . . ndipo ndin’dzawapasa mtima wa mnonfu.’ (Zakiyeri 11:19) Bzimwebzi bzinkulatiza kuti Yahova akhadakonzeka kuthandiza Ajirayeri kucinja, ndipo ambacitambo bzibodzi-bodzibzi kwa ifepano.
12-13. (a) Mwa kubverana na cinembo ca Psalymo 119:59, kodi n’ciyani comwe tin’funika kukumbukira? (b) Kodi ni mibvunzo iponi yomwe mun’funika kubzibvunza?
12 Cinthu caciwiri comwe tin’funika kucita ni kukumbukira bzomwe timbawerenga. Tikambawerenga Fala la Mulungu nsiku zense, tin’funika kupambula nthawe yakumbakumbukira bzomwe timbawerengabzo, ayai kukumbukira bzinthu bzomwe tin’funika kucinja. (Werengani Psalymo 119:59; * Wahebereu 4:12; Tiyago 1:25) Tin’funika kuzindikira penu tinkutokonyedwa na bzipfunsiso bza nzeru za wanthu wa m’dzikoli. Ndipo tin’funikambo kuzindikira bzinthu bzomwe bzimbatitazisa kukhala wakukhulupirika mwauzimu ticicita nyongo yakucinja.
13 Mwa ciratizo, bzibvunzeni kuti: ‘Kodi inepano ndinako ka mtima ka njiru ayai ka nsanje?’ (1 Pedru 2:1) Kodi ndimbabziwona kukhala wapadzulu thangwe ra mbuto yomwe ndimbakhala, mapfunziro yomwe ndidacita ayai kobiri zomwe ndinazo?’ (Mimwani 16:5) ‘Kodi ndimbawona wanthu winango kukhala wakusaya kufunika thangwe rakuti alibe bzinthu bzinango bzomwe ine ndinabzo, ayai thangwe rakuti mtundu wawo ngwakusiyana na wangu?’ (Tiyago 2:2-4) ‘Kodi inepano ndimbatengeka na bzinthu bzomwe bzimbatsatsidwa na dziko la Sathaniri?’ (1 Juwau 2:15-17) ‘Kodi ndimbafuna kucita masenzeka yomwe yambalatiza bzinthu bza unzazi na bzaciwembo?’ (Psalymo 97:10; 101:3; Amosi 5:15) Mitawiro ya mibvunzoyi inkuthandizani kuwona mbali zomwe mun’funikira kucinja. Kulewa cadidi, kucinja bzinthu bzimwebzi mu mtima mwathu bzingawoneke ninga mpsakusaya kukwanisika, koma tikacita nyongo yakucinja, tin’dzakondwesa Baba wathu wa kudzulu.—Psalymo 19:14.
14. Thangwe ranyi kusankhula bwino axamwali n’kwakufunika?
14 Cinthu cacitatu comwe tin’funika kucita ni kusankhula bwino axamwali. Kawiri-kawiri wanthufe, timbatengeka na bzomwe axamwali wathu ambacita. (Mimwani 13:20) Tikakhala tiri kubasa ayai ku xikola, timbakhala pakati pa wanthu omwe ambatithandiza lini kukhala na makumbukidwe ya Yahova. Koma axamwali wabwino tingawagumane pa mitsonkhano yathu yacikristau. Ndipo pa mitsonkhanoyo timbalimbisidwa pa ‘lufoyi na pa mabasa yabwino.’—Wahebereu 10:24, 25.
KHALANI ‘WAKUKHAZIKIKA M’CIKHULUPIRO’
15-16.Kodi Sathani ambacita tani kuti acinje makumbukidwe yathu?
15 Kumbukirani kuti Sathani ankufunisisa kucinja makumbukidwe yathu. Iye ambaphatisa basa bzipfunziso bzakusiyana-siyana kuti aticosere makumbukidwe yomwe tinayo pakulewa bza Fala la Mulungu.
16 Sathani ankupitiriza kucita mbvunzo ubodzi-bodzi omwe adabvunza Eva mu zunde la Edeni kuti: ‘Kodi n’cadidi kuti Mulungu adalewa kuti . . . ?’ (Ciyambo 3:1) Mu dziko lomwe linkutongedwa na Sathaniri, kawiri-kawiri timbabva mibvunzo yomwe pinango ingaticitise kupenukira bzomwe timbakhulupira. Mibvunzoyo ni iyi: ‘Kodi n’cadidi kuti Mulungu ambaletsa amuna ayai akazi kulowolana wokha-wokha? Kodi n’cadidi kuti Mulungu ambafuna lini kuti imwepo mumbasekerere Natale na nsiku ya kubadwa kwa munthu? Kodi n’cadidi kuti Mulungu wanu ambafuna lini kuti muikhidwe mulopa? Kodi n’cadidi kuti Mulungu walufoyi ambafuna lini kuti mumbabverane na abale pabodzi na axamwali wanu omwe adacosedwa m’gwere?’
17. Kodi tin’funika kucita ciyani penu munthu watibvunza mibvunzo yomwe ingaticitise kupenukira bzomwe timbakhulupira, ndipo cinembo ca Wakoloso 2:6, 7, cingatithandize tani?
17 Ifepano tin’funika kumbatsimikizira bzomwe timbakhulupira. Tsono tikasaya kugumana mitawiro ya mibvunzo yakufunika kwene-kwene yomwe timbakhala nayo m’makumbukidwe, tingayambe kupenukira kwene-kwene bzomwe timbakhulupirabzo. Kupenukirako kungacinje makumbukidwe yathu kucidzonga cikhulupiro cathu. Tsono n’ciyani comwe tin’funika kucita? Fala la Mulungu limbatiuza kuti ticinje makumbukidwe yathu, kuti tikwanise kuzindikira ‘bzomwe Mulungu an’funa, bzomwe mpsabwino, bzakubvumizika na bzakulungamiratu.’ (Waroma 12:2) Ndipo tikakhala na pfunziro la patekha tin’dzakhala na citsimikizo cense cakuti bzomwe timbapfunza m’Bibliya mpsacadidi, ndipo tin’dzatsimikizira kuti mitemo ya Yahova njacadidi. Patsogolo pace, tin’dzakhala ‘wakukhazikika m’cikhulupiro’ ninga muti omwe ana mizi yakuzika kwene-kwene.—Werengani Wakoloso 2:6, 7. *
18. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kutcenkha makumbukidwe yakuipa ya dziko la Sathaniri?
18 Ni udindo bwa munthu ali-wense payekha kulimbisa cikhulupiro cace. Tenepo, pitirizani kukhala wapsa mwa kutsogolera makumbukidwe yanu. Mbapembani nthawe zense; mucimbakumbira thandizo la mzimu wakucena wa Yahova. Mbacitani nyongo yakukumbukira bzomwe mumbawerenga; mucimbapitiriza kupenda makumbukidwe yanu. Mbasankhulani axamwali wabwino; mucimbakhala pakati pa wanthu omwe angakuthandizeni kucinja makumbukidwe yanu. Mukacita bzimwebzi, mun’dzakwanisa kutcenkha makumbukidwe yakuipa ya dziko la Sathaniri pabodzi na ‘[bzinthu bzense bzomwe bzinkutsutsana] na cidziwiso ca Mulungu.’—2 Wakolinto 10:5.
NYIMBO 50 Mpembo Wangu Wakubzipereka
^ ndi. 5 Kawiri-kawiri makumbukidwe yathu yambatokonyedwa na bzinthu bzomwe timbadziwa, cikhalidwe na mapfunziro yomwe tidacita. Thangwe ra bzimwebzi, pinango tingazindikire kuti bzicito bzinango bzakuphonyeka bzidacita mizi pa unthu bwathu. Tenepo nkhani ino in’tithandiza kuwona momwe tingatcenkhere makumbukidwe yakuipa yomwe tingakhale nayo.
^ ndi. 6 Mateu 12:43 “Mzimu wakuipa ukacoka mwa munthu, umbapita mbuto zakuuma kuti uwone pakukhala koma umbagumana lini. 44 Tenepo mzimuyo umbalewa kuti: ‘Ndikubwerera kumui kwangu komwe ndidacoka,’ ndipo ukafika, umbagumana kuti nyumbayo inkukhalidwa lini, yapsairidwa ndipo yadekesedwa. 45 Patsogolo pace, umbayenda kukatenga mizimu inango minomwe yakuipa kwene-kwene kuposa iyo, ndipo ikamala kupita mkati, imbakhaliratu mwemo, ndipo pakumalizira pace bzicito bza munthuyo bzimbakhala bzakuipa kuposa pakuyamba. Ni momwembo bzin’dzakhalira na m’badwoyu.”
^ ndi. 12 Psalymo 119:59 Ndimbakumbukira njira zangu kuti ndicitise nzayo zangu kubwezeresa bzikumbuso bzanu.
^ ndi. 17 Wakoloso 2:6 Tenepo, pakuti mwamubvuma Mbuya, Kristu Jezu, pitirizani kufamba mwakuphatana naye. 7 Khalani wakuzikika na wakulimba mwa iye, pabodzi na kukhala wakukhazikika m’cikhulupiro ninga momwe mudapfunzisidwira, mucisefukira pakutenda na cikhulupiro.
