Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 19

Momwe Tingalatizire Lufoyi na Cirungamo Tikacitiridwa Bzinthu Bzakuipa

Momwe Tingalatizire Lufoyi na Cirungamo Tikacitiridwa Bzinthu Bzakuipa

‘Imwepo ndimwe lini Mulungu omwe ambakomedwa na bzakuipa. Palibe munthu wakuipa omwe angakhale na imwepo napo kanthawe kang’ono-ng’ono.’—PSALYMO 5:4.

NYIMBO 142 Tiphatisise Cidikhiro Cathu

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1-3. (a) Mwakubverana na cinembo ca Psalymo 5:4-6, kodi Yahova ambabva tani akawona uipi? (b) Thangwe ranyi tingalewe kuti msambo wa kupswitha wana umbabverana lini na ‘cakutonga ca Kristu’?

YAHOVA MULUNGU ambakomedwa lini na uipi bwa mtundu uli-wense. (Werengani Psalymo 5:4-6. *) Kulewa cadidi, iye ambawenga kwene-kwene msambo wa kupswitha wana omwe ni pikado ikulu ndipo njakunyansa. Tenepo, ifepano mboni za Yahovafe, tin’funika kutewezera Yahova mwa kumbawenga msambo umweyu na kuleka kulekerera kuti umbacitike m’gwere lacikristau.—Waroma 12:9; Wahebereu 12:15, 16.

2 Ciwembo ciri-cense comwe mwana angacitiridwe cimbabverana lini na ‘cakutonga ca Kristu.’ (Wagalata 6:2) Thangwe ranyi tinkulewa tenepoyo? Ninga tidapfunzira mu nkhani yapitayi, cakutonga ca Kristu cimbaphatanidza bzinthu bzense bzomwe Jezu adapfunzisa na mafala na bzicito. Ndipo iye adacita bzimwebzi mwakulimbisidwa na lufoyi na cirungamo. Tenepo, pakuti Akristau wacadidi ambabvera cakutongaci, iwo ambacita bzinthu bzomwe bzimbacitisa wana kubzibva kuti mbakukhotcerereka na wakufunidwa. Koma kupswitha wana ni dyera na kusaya cirungamo, ndipo kumbacitisa wana omwe ambapswithidwa kubzibva kukhala wakusaya kukhotcerereka na wakusaya kufunika.

3 Nkhani yakupswitha wana yadzala kwene-kwene m’dzikoli, ndipo Akristau wacadidi ambayambukiridwambo na khalidweri. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti ‘wanthu wakuipa na wacinyengo’ ambapita m’gwere lacikristau.’ (2 Timotio 3:13) Thangwe linango ndakuti winango ni wanthu omwe kale-kale akhatumikira Yahova, tsono adacita pikado yakupswitha wana. Tsapano lekani tiwone thangwe race kucitira ciwembo wana ni pikado ikulu kwene-kwene. Patsogolo pace tiniwona bzomwe akulu angacite munthu akacita pikado ikulu m’gwere, pikadozo zinkuphatanidza kusenzeka na cidzo ca wana ayai kugona nawo. Ndipo tiniwonambo bzomwe abereki angacite kuti akhotcerere wana wawo. *

PIKADO IKULU

4-5. Thangwe ranyi kupswitha mwana ni pikado ikulu?

4 Mwana akapswithidwa pambamala magole mazinji kuti wanthu ayebwe. Ndipo bzimwebzi bzimbawawa kwene-kwene acibale wa mwanayo kuphatanidzambo abale na mpfumakazi zacikristau. Bzimwebzi bzinkulatiza kuti kupswitha mwana ni pikado ikulu kwene-kwene.

5 Kupswitha mwana ni pikado kwa nyakuphonyeredwa. * Ni pikado yomwe imbawawa kwene-kwene ndipo imbaboneresa winango. Ninga momwe tin’dzawonera mu nkhani yakutewera, munthu omwe ambapswitha mwana ambacita bzinthu bzomwe bzimbawawa kwene-kwene mwanayo. Napo omwe angacite bzimwebzi ni munthu omwe mwanayo ambamukhulupira, iye ambadzonga ufulu bwa mwanayo, kumucitisa kuleka kukhala wakukhotcerereka na kumungingimiza kucita bzinthu bzomwe angakwanise lini kucita. Tenepo, tin’funika kumbakhotcerera wana kwa wanthu ninga amwewa, ndipo wana omwe adacitiridwa ciwembo ninga cimweci an’funika kumbatsangalazidwa na kuthandizidwa.—1 Watesalonika 5:14.

6-7. Thangwe ranyi kupswitha mwana ni pikado m’gwere na ku boma kubodzi?

6 Kupswitha mwana ni pikado m’gwere. Munthu wa m’gwere akapswitha mwana ambapswipiza mbiri ya gwerelo. (Mateu 5:16; 1 Pedru 2:12) Ndipo kungakhale kusaya cirungamo kulekerera khalidwe limweri m’gwere, thangwe mamidyau ya Akristau wakukhulupirika yankucita nyongo yakucita bzinthu bzomwe bzingatumbizise Yahova. (Juda 3) Tin’funika lini kubvuma kukhala na wanthu m’gwere omwe ambacita bzinthu bzakuipa koma ankukungula lini, ndipo ankudzonga mbiri ya gwere.

7 Kupswitha mwana ni pikado kwa akulu-akulu wa boma. Akristau an’funika ‘[kumbabvera] atongi akulu-akulu.’ (Waroma 13:1) Ifepano tingalatize kuti timbabvera akulu-akulu wa boma mwa kumbalemekeza na kubvera bzakutonga bzawo. Tsono munthu akasaya kubvera bzakutonga, ninga kupswitha mwana, iye waphonyera atongi akulu-akulu wa boma. (Ndendemezerani na cinembo ca Mabasa 25:8.) Akulu wa gwere alibe udindo bwa kulanga wanthu omwe alibe kubvera cakutonga ca boma. Tsono iwo ambakhotcerera lini munthu omwe wapswitha mwana kuti aleke kupasidwa cirango na atongi wa boma. (Waroma 13:4) Bzimwebzi bzinkulatiza kuti omwe an’cita pikado ambabziboneresa yekha thangwe ra pikado yaceyo.—Wagalata 6:7.

8. Kodi Yahova ambawona tani munthu akaphonyera mwanzace?

8 Kupswitha mwana ni pikado ikulu kwene-kwene pamaso pa Mulungu. (Psalymo 51:4) Mwa ciratizo, munthu akaphonyera mwanzace, ambakhala ankuphonyera Yahova. Kumbukirani bzomwe cikhalewa Cakutonga comwe Mulungu akhadapasa Ajirayeri. Cakutongaco cikhalewa kuti munthu akabera ayai akapumpsa nyakufendererana naye nyumba, akhakhala wakusaya ‘kukhulupirika kwa Yahova,’ bzomwe bzikuthandauza kuti akhaphonyera Yahovayo. (Mwambo 6:2-4) Kulewa mwakusaya kupenukira, munthu wa m’gwere akapswitha mwana ambakhala ankudzonga ufulu bwa mwanayo bwakukhala wakukhotcerereka, ndipo kwa Mulungu ni kusaya kukhulupirika. Ndipo munthu omwe ambadziwika ninga Mboni ya Yahova akapswitha mwana ambapswipiza mbiri ya Yahovayo. Ndipopa tin’funika kudziwa kuti kupswitha mwana ni pikado ikulu pamaso pa Mulungu ndipo tin’funika kumbanyansidwa nayo.

9. Kodi ni nkhani ziponi za m’Bibliya zomwe gulu la Yahova linkucosa kuyambira kale-kale, ndipo thangwe ranyi?

9 Kuyambira kale-kale, gulu la Yahova linkucosa nkhani za m’Bibliya zomwe zimbalewa bza kupswitha wana. Mwa ciratizo, nkhani za mu Nsanza ya Mulindiri na Galamukani! zimbalewa bzomwe wanthu omwe adapswithidwa angacite kuti amalise msunamo wawo, bzomwe winango angacite kuti awathandize na kuwalimbisa na momwe abereki angakhotcerere wana wawo. Ndipo gulu lathu limbapereka malango ya m’Bibliya kwa akulu wa gwere momwe angasamalirire pikado yakupswitha mwana. Pambuyo pa kupereka malangoyo gululo limbapenda kawiri-kawiri kuti liwone penu akuluwo akuyaphatisa basa ayai penu pangafunike kucinja malangoyo. Thangwe ranyi gululo limbacita bzimwebzo? Thangwe ndakufuna kutsimikizira kuti akulu ankuphatisa basa cakutonga ca Kristu, nakuti ambacita bzinthu mwalufoyi na mwacirungamo pakacitika pikado yakupswitha mwana.

KODI N’CIYANI COMWE AKULU AN’FUNIKA KUCITA MUNTHU AKACITA PIKADO IKULU?

10-12. (a) Pomwe akulu wa gwere ankusamalira munthu omwe wacita pikado ikulu, kodi n’ciyani comwe iwo an’funika kukumbukira, ndipo cakulinga cawo cin’funika kukhala ciponi? (b) Mwakubverana na Tiyago 5:14, 15, kodi n’ciyani comwe akulu wa gwere an’funika kucita?

10 Akulu wa gwere akambasamalira nkhani ya pikado ikulu, cakuyamba ambakumbukira bzomwe cakutonga ca Kristu cimbawauza momwe angacitire bzinthu na munthu ali-wense wa m’gwere mwalufoyi, na kucita bzabwino na bzakulungama bzomwe Mulungu ambalewa. Tenepo, akuluwo akabva kuti munthu wacita pikado ikulu ambakumbukira mwakusamala bzinthu bzakusiyana-siyana bza nkhaniyo. Cakulinga cikulu comwe akulu wa gwere ambakhala naco ni kutumbizisa dzina la Yahova na kukhotcerera mbiri yace. (Mwambo 22:31, 32; Mateu 6:9) Cakulinga cinango comwe akulu ambakhala naco n’cakufuna kuthandiza abale na mpfumakazi wa m’gwere kupitiriza kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova na kutsangalaza na kuthandiza omwe adacita pikado ikulu.

11 Akulu wa gwere ambafufudza kuti awone penu munthu omwe wacita pikadoyo wakungula, ndipo akakungula ambamuthandiza kukonzesa uxamwali bwace na Yahova. (Werengani Tiyago 5:14, 15. *) Mkristau omwe ambacita pikado ikulu kuti atsangalaze bzikhumbo bzace bzakuipa ali ninga munthu omwe ankuduwala. Bzomwe bzinkuthandauza kuti iye alibe uxamwali bwabwino na Yahova. * Ndipo bzimwebzi bzikacitika, akulu wa gwere ambakhala ninga adotolo wauzimu. Tenepo iwo ambacita nyongo yakuthandiza omwe ‘ankuduwala [ayai nyakucita pikado] kubzibva bwino.’ Ndipo malango yawo yakucokera m’Bibliya yangamuthandize kukhala pomwe pa uxamwali na Mulungu, koma bzimwebzi bzingacitike kokha munthuyo akakungula na mtima wense.—Mabasa 3:19; 2 Wakolinto 2:5-10.

12 Kulewa cadidi, akulu wa gwere ana udindo bukulu kwene-kwene. Iwo ambafuna gwere thangwe Mulungu adawapasa udindo bwakusamalira wanthu wace mwalufoyi na mwacirungamo. (1 Pedru 5:1-3) Ndipo iwo ambadziwa kuti gwere ni m’mbuto yomwe abale na mpfumakazi ambakhala wakukhotcerereka. Na thangwe limweri, iwo akauzidwa kuti munthu wacita pikado ikulu ayai wapswitha mwana, ambacita ciri-cense kuti asamalire pikadoyo mwakusaya kucedwa. Kodi iwo ambacita tani bzimwebzo? Mbatiwoneni mibvunzo yomwe iri kumayambiriro kwa  ndime 13,  15 na  17.

13-14. Kodi akulu wa gwere ambabvera lamulo lakulewa kuti munthu akadziwa kuti mwana wapswithidwa akuuze boma? Fotokozani.

 13 Kodi akulu wa gwere ambateweza lamulo la boma lakudziwisa bomalo penu munthu wapswitha mwana? Inde. M’madziko manango muna lamulo lomwe limbalewa kuti munthu akadziwa kuti mwana wapswithidwa ambakauze boma. Ndipo akulu wa m’madziko yamweya ambabvera lamulolo. (Waroma 13:1) Kucita bzimwebzi kungakhale lini kuphonyera cakutonga ca Mulungu. (Mabasa 5:28, 29) Tenepo munthu akauza akulu wa gwere kuti mwana wapswithidwa, akuluwo mwakamfulumize an’funika kudziwisa cipinda ca mthambi kuti adziwe bzomwe angacite mwakubverana na lamulo la boma.

14 Akulu akambalewalewa na mwana omwe wapswithidwa pabodzi na abereki wace, ayai munthu munango omwe wadziwa bza kupswithidwa kwa mwanayo, mwakudeka mtima an’funika kuwakumbusa kuti bzingakhale bwino kuyendesa nkhaniyo ku boma. Tsono tani penu munthu omwe wapswitha mwanayo ni m’bale ayai mpfumakazi ya m’gwere ndipo nkhaniyo yadziwika m’mudzi momwe ambakhala? Kodi Mkristau omwe wazimbula nkhaniyo an’funika kubzipasa mulandu wakuti ndiye wacitisa kuti mbiri ya Yahova idzongeke? Ne. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti kupswitha mwana ni ibodzi mwa pikado zomwe zimbapswipizisa dzina la Mulungu.

15-16. (a) Mwakubverana na cinembo ca 1 Timotio 5:19, thangwe ranyi akulu wa gwere an’funika kubva umboni bwa wanthu awiri ayai kuposa, akanati kukonza komiti yaciyeruzo? (b) Kodi n’ciyani comwe akulu an’funika kucita akauzidwa kuti m’bale ayai mpfumakazi ya m’gwere yapswitha mwana?

 15 Thangwe ranyi akulu wa gwere an’funika kubva umboni bwa wanthu awiri ayai kuposa, kuti atsimikizire pikado yomwe munthu wacita? Thangwe ndibzo bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhani yakucita bzinthu mwacirungamo. Tsono penu munthu omwe wacita pikadoyo ankugaza, akuluwo akanati kukonza komiti yaciyeruzo, cakuyamba an’funika kubva umboni bwakuperekedwa na mboni ziwiri. (Bzakutonga 19:15; Mateu 18:16; werengani 1 Timotio 5:19. *) Kodi bzimwebzi bzinkuthandauza kuti pan’funika mboni ziwiri kuti zipereke umboni bwakuti munthu wapswitha mwana pomwe nkhaniyo ikanati kudziwisidwa ku boma? Ne. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti penu akulu ayai wanthu winango adziwisa kale boma bza ciwemboco pangafunike lini pomwe mbonizo.

16 Akulu akauzidwa kuti m’bale ayai mpfumakazi ya m’gwere yapswitha mwana, iwo ambabvunza omwe awauza kuti adziwe penu boma ladziwa kale bza nkhaniyo, patsogolo pace ambafufudza kuti atsimikizire. Ndipo akakhala na umboni bwakukwanira, mwakuphatisa basa Bibliya, iwo ambakonza komiti yaciyeruzo ayai ne. Cakuyamba akulu ambabvunza munthuyo kuti adziwe penu wacitadi pikadoyo, tsono akagaza, akuluwo ambakumbira mboni zomwe zikudziwa bza nkhaniyo kuti zifotokoze umboni bwawo. Tsono penu omwe wazimbula nkhaniyo na munthu munango alewa kuti munthuyo wapswithadi mwanayo, ayai nthawe inango iye adapswitha mwana munango, akulu ambakhala na umboni bwakukwanira kuti akonze komiti yaciyeruzo. * Penu palibe mboni yaciwiri, bzinkuthandauza lini kuti omwe wazimbula nkhaniyo walewa bzakunama. Napo palibe mboni ziwiri zomwe zinkutsimikizira kuti munthuyo wacitadi pikado yakupswitha mwana, akulu wa gwere an’funika kudziwa kuti munthu omwe akulewedwayo angakhale wacita cinthu cakuipa comwe casunamisa wanthu winango. Bzikakhala tenepo, akulu ambapitiriza kutsangalaza na kuthandiza omwe asunama na nkhaniyo. Kuthumizira bzimwebzi, akuluwo ambakhala tceru kuti akhotcerere gwere kuna wanthu omwe ambapswitha wana.—Mabasa 20:28.

17-18. Fotokozani bzomwe komiti yaciyeruzo imbacita pakusamalira pikado yakupswitha mwana.

 17 Kodi n’ciyani comwe komiti yaciyeruzo imbacita pakusamalira pikado yakupswitha mwana? Iyo imbapenda kuti iwone penu munthu omwe wacita pikado ikulu angacosedwe m’gwere ayai ne. Komiti imbatonga lini kuti omwe wacita pikado yakupswitha mwana, apasidwe nyathwa thangwe ra kupswa lamulo la boma. Koma imbasiya nkhaniyo m’manja mwa bomalo kuti lipereke cirango kwa munthuyo. —Waroma 13:2-4; Tito 3:1.

18 Akulu omwe ambacita mbali ya komiti ya ciyeruzo, cakulinga cawo n’cakuthandiza omwe wacita pikado kokha ku mbali yauzimu, bzimwebzi bzimbaphatanidza uxamwali bomwe iye anabo na Mulungu pabodzi na anamati anzace. Akuluwo ambaphatisa basa Bibliya kuti liwathandize kuwona penu munthuyo wakungula ayai ne. Tsono penu iye walamba kukungula, akuluwo ambamuuza kuti wacosedwa m’gwere ndipo ambadziwisa gwere kuti munthuyo ni Mboni lini ya Yahova. (1 Wakolinto 5:11-13) Tsono iye akakungula, ambacosedwa lini m’gwere. Napo bzikakhala tenepo, akuluwo ambamuuza kuti an’themera lini kukhala na udindo buli-bwense m’gwere kwa magole mazinji, ayai pinango kwa moyo wace wense. Pakuti akulu wa gwere ambafuna kuti wana akhale wakukhotcerereka, iwo an’dzadziwisa mwa cinsinsi abereki wa m’gwere kuti ambakhale tceru na wana wawo akambakhala pafupi na munthuyo. Ndipo akulu akambauza abereki cinsinsi cimweci, an’funika lini kuzimbula mwana omwe adapswithidwayo.

BZOMWE ABEREKI ANGACITE KUTI AKHOTCERERE WANA WAWO

Abereki akukhotcerera wana wawo ku khalidwe lakupswitha wana mwa kuwafotokozera nkhani ya malume ya pa mphasa. Kuti akwanise kucita bzimwebzi iwo akuphatisa basa malango yomwe gulu la Mulungu limbapereka. (Onani ndime 19-22)

19-22. Kodi n’ciyani comwe abereki angacite kuti akhotcerere wana wawo? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)

19 Kodi ni mbani omwe ana udindo bwakukhotcerera wana ku bzinthu bzakuipa? Wakuyambirira ni abereki. * Abereki dziwani kuti wana wanu ni mphaso [‘yakucokera] kwa Yahova.’ (Psalymo 127:3) Tenepo, Yahova wakupasani udindo bwakukhotcerera wanawo. Tsono n’ciyani comwe mungacite kuti muwakhotcerere kuna wanthu omwe ana msambo wakupswitha wana?

20 Cakuyamba, pfunzani nkhani zomwe zimbalewa bza kupswitha wana. Mbapfunzani bza wanthu omwe ambapswitha wana na bzomwe ambacita kuti awapumpse. Khalani tceru na bzicito bzakuipa ayai na wanthu wakugopswa. (Mimwani 22:3; 24:3) Kumbukirani kuti nthawe zizinji, omwe ambapswitha wana ni wanthu wakudziwika na omwe wanawo ambawakhulupira.

21 Caciwiri, mbakhalani wakutsudzuka kuceza na wana wanu ndipo mbawalimbisani kuti aleke kumbacita mantha akambaceza namwe. (Bzakutonga 6:6, 7) Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti mun’funika kumbawatetekera akambalewalewa. (Tiyago 1:19) Kumbukirani kuti wana omwe adapswithidwa kale, kawiri-kawiri ambafuna lini kuuza winango bzomwe bzidawacitikira. Iwo ambacita mantha kuti wanthu angawakhulupire lini, ayai pinango munthu omwe adawapswithayo adawauza kuti akazimbula an’dzawona comwe cidameta nkhanga mpala. Tenepo mukawona cinthu cinango cakuphonyeka kwa wana wanu, abvunzeni mwakudeka mtima kuti akuuzeni, ndipo akambafotokoza mbawatetekerani mwakupirira.

22 Cacitatu, pfunzisani wana wanu. Mbawauzani nkhani zakugonana. Ndipo pakufotokoza nkhanizo, mbakumbukirani msinkhu wa wanawo. Phatisani basa malango yomwe gulu la Mulungu limbapereka kuti mupfunzise wana wanu.—Onani kwadru yakuti “Abereki bzipfunziseni kuti mupfunzisembo wana wanu.”

23. Kodi tin’funika kukumbukira ciyani pakulewa bza kupswitha wana, ndipo mu nkhani yakutewera tin’dzagumana mtawiro wa mbvunzo uponi?

23 Mboni za Yahovafe, nkhani ya kupswitha wana timbaiwona kukhala pikado ikulu ndipo ni ciwembo. Ndipo mwakubverana na cakutonga ca Kristu, magwere yathu yambakhotcerera lini omwe ambapswitha wana ku bzakutewera bza pikado zawo. Tsono, kodi n’ciyani comwe tingacite kuti tithandize abale na mpfumakazi zomwe zidapswithidwa m’mbuyomu? Nkhani yakutewera in’dzatawira mbvunzo umweyu.

NYIMBO 103 Akulu wa Gwere ni Mphaso Yakucokera kwa Yahova

^ ndi. 5 Mu nkhani ino tiniwona bzomwe tingacite kuti tikhotcerere wana kuna wanthu omwe ambafuna kusenzeka na cidzo ca wana ayai kugona nawo. Tiniwonambo bzomwe akulu angacite kuti akhotcerere gwere ku khalidwe limweri na momwe abereki angakhotcererembo wana wawo.

^ ndi. 1 Psalymo 5:4 Pakuti imwepo ndimwe lini Mulungu omwe ambakomedwa na bzakuipa. Palibe munthu wakuipa omwe angakhale na imwepo napo kanthawe kang’ono-ng’ono. 5 Palibe munthu wakubzikuza omwe angaime pa maso panu. Mumbawenga wense omwe mbaciwembo. 6 Mun’dzapfudza wense omwe ambacita magunkha. Yahova ambawenga munthu waciwembo na wacinyengo.

^ ndi. 3 KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA MANANGO: Kupswitha mwana kumbacitika munthu wacikulire akambasenzekesa bziwalo bza thupi la mwana kuti kamale kalanga kace. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kugona mwana mwakumungingimiza, kumugona m’kamwa, ayai kumatako, kusenzekesa cidzo cace, kumuphata masuku, ayai matako na bzinthu bzinango. Napo kuti azinji omwe ambacitiridwa ciwemboci ni atsikana, alumbwana ambacitiridwambo. Ndipo azinji omwe ambapswitha wana mbamuna, koma alipombo akazi omwe ana msambo umweyu.

^ ndi. 5 KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA MANANGO: Mu nkhani ino na nkhani yakutewera fala lakuti ‘nyakuphonyeredwa’ likuimira munthu omwe adapswithidwa pomwe akhali mwana. Taphatisa basa fala limweri kuti tibvekese msunamo omwe mwana ambakhala nawo akapswithidwa, ayai kugonedwa mwakusaya kufuna.

^ ndi. 11 Tiyago 5:14 Kodi alipo pakati panu omwe ankuduwala? Mbacemere akulu wa m’gwere, ndipo iwo amupembere na kum’dzoza mafuta m’dzina la Yahova. 15 Mpembo wacikhulupiro un’dzacirisa mtendayo, ndipo Yahova an’dzamulimbisa. Ndipo penu akhadacita pikado, an’dzalekereredwa.

^ ndi. 11 Munthu akacita pikado ikulu thangwe ra kutepa kwa uxamwali bwace na Yahova, bzinkuthandauza lini kuti alibe mulandu na bzomwe wacitabzo. Tenepo, nyakucita pikadoyo ana mulandu thangwe ra bzakusankhula pabodzi na bzicito bzace bzakuipa, ndipo Yahova an’dzamuyeruza na bzomwe wacitabzo.—Waroma 14:12.

^ ndi. 15 1 Timotio 5:19 Mkulu wa gwere akalewedwa kuipa leka kutawiriza, pokha-pokha pakakhala pana mboni ziwiri ayai zitatu.

^ ndi. 16 Mwana omwe wapswithidwa an’funika lini kukalewa yekha kwa akulu bzomwe bzamucitikira, koma bzingakhale bwino kuti abereki ayai munthu munango wacikulire omwe mwanayo ambamukhulupira, akauze akuluwo bzomwe mwanayo walewa. Ndipo mwanayo an’funika lini kukhala alipo pomwe akulu ankuceza na munthu omwe walewedwa kuti wapswitha mwanayo.

^ ndi. 19 Bzomwe abereki auzidwa bzimbaphatambo basa kwa wale omwe ankufuwa wana omwe mbawo lini.