Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Aza, Jehosafati, Ezekiya, na Josiya

Tumikirani Yahova na Mtima Wanu Wense!

Tumikirani Yahova na Mtima Wanu Wense!

‘Imwe Yahova, ndaphata minyendo, kumbukirani kuti ndidafamba pa maso panu mwakukhulupirika na mtima wakusaya kugawanika.’—2 WAMAMBO 20:3.

NYIMBO: 129, 73

1-3. Kodi kutumikira Yahova na ‘mtima wakusaya kugawanika’ kumbathandauza ciyani? Perekani ciratizo.

TENSENEFE timbaphonya thangwe ndife wakuperewera. Timbatenda kwene-kwene Yahova thangwe adapereka cakulombolera ndipo ngwakukonzeka kutikhululukira. Tenepo tikakhala wakubzicepswa na kukungula pikado zathu, tingamukumbire kuti atikhululukire. Tingatsimikize kuti Yahova an’dzaticitira lini bzinthu ‘mwakubverana na bzakuphonya bzathu.’ (Psalymo 103:10) Tenepo, tin’funika ‘kumutumikira na mtima wense.’ (1 Nkhani 28:9) Kodi tingacite tani bzimwebzi pakuti ndife wakuperewera?

2 Comwe cingatithandize ni kundendemezera moyo wa Mambo Aza na wa Mambo Amaziya. Wamambo awiriwa adacita bzinthu bzabwino, tsono iwo adacitambo pikado pakuti akhali wakuperewera. Koma Bibliya limbalewa kuti ‘mtima wa Aza ukhali wakusaya kugawanika kwa moyo wace wense.’ (2 Nkhani 15:16, 17; 25:1, 2; Mimwani 17:3) Nthawe zense iye adakondwesa Yahova ndipo ‘adamunamata mwakusaya kugawanika’. (1 Nkhani 28:9) Tsono Amaziya alibe kutumikira Yahova na ‘mtima wakusaya kugawanika.’ Pambuyo pa kukunda anyamadulanthaka wa Mulungu, iye adabweresa bzifanikiso bzace ndipo adayamba kubzinamata.—2 Nkhani 25:11-16.

3 Munthu omwe ambatumikira Mulungu na ‘mtima wakusaya kugawanika’ ambafuna kwene-kwene Yahova ndipo ambafuna kumunamata kwa muyaya. Mu Bibliya, fala lakuti ‘mtima’ kawiri-kawiri limbathandauza unthu bwathu bwa mkati. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kakumbukidwe kathu, bzomwe timbafuna, bzomwe timbacita pa moyo wathu na thangwe lomwe timbacitira bzinthubzo. Napo ndife wakuperewera, tinganamate Yahova na mtima wakusaya kugawanika. Timbatumikira Yahova thangwe timbamufuna na mtima wense sikuti thangwe ra kungingimizidwa.—2 Nkhani 19:9.

4. Kodi tin’cezerana ciyani?

4 Kuti tibvesese thandauzo la kutumikira Mulungu na mtima wakusaya kugawanika mbaticezeraneni bza moyo wa Aza na wa wamambo winango atatu wakukhulupirika wa Juda. Winangowo ni Jehosafati, Ezekiya na Josiya. Napo kuti wamambo atatuwa adacita bzinthu bzakuphonyeka, iwo adapitiriza kukondwesa Yahova. Iye adawona kuti iwo akhamutumikira na mtima wakusaya kugawanika. Thangwe ranyi Mulungu adawawona tenepo, ndipo ifepano tingawatewezere tani?

AZA AKHANA MTIMA ‘WAKUSAYA KUGAWANIKA KWA YAHOVA’

5. Kodi n’ciyani comwe Aza adacita pomwe adakhala mambo?

5 Aza akhali mambo wacitatu wa Juda pambuyo pa mtundu wa Jirayeri kugawidwa ucikhala wa mbali ziwiri, umambo bwa Jirayeri na umambo bwa Juda. Tenepo pomwe Aza adakhala mambo wa Juda, iye adatsimikiza kumalisa mu umambo bwace kunamata kwakunama pabodzi na unzazi. Iye adapfudza bzifanikiso bzomwe wanthu akhabzinamata acithamangisa mahule mu tempwlo. Ndipo Aza adafika mpaka pa kucosa yavu wace wacikazi pa udindo ‘bwa mambo-mkazi, thangwe iwo akhadakonza cifanikiso cakunyansa.’ (1 Wamambo 15:11-13) Aza adalimbisambo wanthu kuti ‘afufudze Yahova’ na kubvera ‘Cakutonga’ cace. Aza adacita bzense bzomwe angadakwanisa kuti athandize winango kutumikira Yahova.—2 Nkhani 14:4.

Aza adatsimikiza kumalisa mu umambo bwace kunamata kwakunama

6. Kodi n’ciyani comwe Aza adacita pomwe mambo wa ku Etiyopia adabwera kudzamenyana na Juda?

6 Mu magole khumi yakuyambirira ya utongi bwa Aza, mu umambo bwa Juda mukhacitika lini nkhondo. Na kupita kwa nthawe, mambo wa ku Etiyopia adabwera na acikunda wakukwana 1.000.000 pabodzi na ngolo za nkhondo 300 kuti adzamenye nkhondo na Juda. (2 Nkhani 14:1, 6, 9, 10) Kodi Aza adacita ciyani? Iye akhapenukira lini kuti Yahova angadathandiza wanthu wace. Tenepo adapemba kuna Yahova kuti amuthandize kukunda nkhondoyo. (Werengani 2 Nkhani 14:11.) Nthawe zinango, Yahova adathandiza wanthu wace kukunda anyamadulanthaka wawo, napo pomwe wamambo akhali lini wakukhulupirika kwa iye. Iye adacita bzimwebzi kuti alatize kuti akhali Mulungu wa cadidi. (1 Wamambo 20:13, 26-30) Koma pa nthaweyi, Yahova adathandiza wanthu wace thangwe Aza akhamukhulupira. Yahova adatawira mpembo wa Aza, ndipo iwo adakunda nkhondoyo. (2 Nkhani 14:12, 13) Na kupita kwa nthawe, Aza adalatiza kusaya kukhulupirika mwa kukumbira thandizo kuna mambo wa Siriya m’mbuto mwa kukumbira Yahova. (1 Wamambo 15:16-22) Napo adacita bzimwebzi, Yahova adawona kuti Aza akhamufuna. Mtima wace ukhali ‘wakusaya kugawanika kwa Yahova’ pa moyo wace wense. Kodi tingatewezere tani ciratizo cabwino ca Aza?—1 Wamambo 15:14.

7, 8. Kodi mungatewezere tani Aza?

7 Kodi timbadziwa tani penu timbanamata Yahova na mtima wakusaya kugawanika? Tingabzibvunze kuti: ‘Kodi ndin’dzabvera Yahova napo pomwe bzin’dzakhala bzakunesa kucita bzimwebzo? Kodi ndine wakutsimikiza kucita cinthu ciri-cense kuti gwere lace lipitirize kukhala lakucena?’ Kumbukirani kulimba mtima komwe Aza akhafunikira kuti acose yavu wace wacikazi pa udindo bwawo! Nthawe zinango, imwepo mungafunikembo kukhala wakulimba mtima ninga Aza. Mwa ciratizo, kodi n’ciyani comwe mungacite penu wacibale ayai xamwali wanu wa pa mtima wacita pikado ndipo alibe kukungula ndipo wacosedwa m’gwere? Kodi mun’dzakhala wakutsimikiza kuleka kumbayanjana naye? Kodi mtima wanu un’dzakulimbisani kucita ciyani?

8 Ninga Aza, nthawe zinango tingawone ninga kuti munthu ali-wense ankutiwenga. Pinango anzanu wa ku xikola ayai apfunzisi wanu angakunyozeni thangwe ndimwe Mboni ya Yahova. Ayai pinango ku basa kwanu, wanthu angakuwoneni kuti ndimwe psiru thangwe ra kukumbira kuti muyende ku mtsonkhano wa dera ayai thangwe rakuti kawiri-kawiri mumbalamba kuphata basa nthawe zakuthumizirika. Pa bzakucitika ninga bzimwebzi, khulupirani Mulungu ninga momwe Aza adacitira. Pembani kwa Yahova, khalani wakulimba mtima ndipo pitirizani kucita bzinthu bzabwino. Lekani kuyebwa kuti Mulungu adalimbisa Aza ndipo an’dzacitambo bzibodzi-bodzi na imwepo.

9. Kodi timbakondwesa tani Yahova tikambapalizira?

9 Aza alibe kundokumbukira bza iye yekha, koma adalimbisambo winango kuti ‘afufudze Yahova.’ Ifepano timbalimbisambo winango kuti anamate Yahova. Ndipo Yahovayo ambawona pomwe timbauza winango bza iye. Ndipo iye ambakomedwa kwene-kwene akambawona kuti timbacita bzimwebzi thangwe rakuti timbamufuna nakuti iye ambasamalira wanthu pabodzi na tsogolo lawo!

JEHOSAFATI ADALINGA YAHOVA

10, 11. Kodi tingatewezere tani Jehosafati?

10 Mwana wa Aza, Jehosafati, ‘adapitiriza kufamba m’njira ya Aza, babace.’ (2 Nkhani 20:31, 32) Adacita tani bzimwebzi? Ninga babace, Jehosafati adalimbisa wanthu kuti apitirize kunamata Yahova. Iye adatumiza amuna ku mizinda ya Juda kuti akapfunzise wanthu mwakuphatisa basa ‘bukhu la Cakutonga ca Yahova.’ (2 Nkhani 17:7-10) Ndipo iye adayendambo ku bzigawo bza kumpoto bza umambo bwa Jirayeri, kwa wanthu wa ku mapiri ya Efraimu kuti akawathandize kubwerera kwa Yahova. (2 Nkhani 19:4) Jehosafati akhali mambo omwe ‘adalinga Yahova na mtima wace wense.’—2 Nkhani 22:9.

Jehosafati adalimbisa wanthu kuti apitirize kunamata Yahova

11 Nsiku zino, Yahova an’funa kuti wanthu wense wa pa dziko la pansi apfunzisidwe fala lace, ndipo tensenefe tingathandize pa basali. Kodi imwepo mumbafuna kutenga mbali pa basali mwezi uli-wense? Kodi imwepo mumbafuna kupfunzisa winango Bibliya kuti iwo ayambembo kunamata Yahova? Kodi imwepo mumbapembera bzimwebzi? Imwepo mukacita nyongo, Yahova angakuthandizeni kuti mukwanise kuyambisa pfunziro la Bibliya. Kodi imwepo mungakhale wakukonzeka kupfunza na munthu napo icikhala kuti ni nthawe yanu yakupuma? Ndipo ninga Jehosafati omwe adacita nyongo yakuthandiza winango kuti ayambe pomwe kutumikira Yahova, ifepano tingacitembo nyongo yakuthandiza wale omwe mbakudjedjera mwauzimu. Akulu wa m’gwere ambacitambo makonzedwe yakuzungira acithandiza wanthu wakucosedwa wa m’gawo lawo, wale omwe adasiya bzicito bzawo bzakuipa.

12, 13. (a) Pomwe Jehosafati adabva mantha, kodi n’ciyani comwe iye adacita? (b) Thangwe ranyi tin’funika kutewezera ciratizo ca Jehosafati?

12 Ninga baba wace Aza, Jehosafati adakhulupira Yahova pomwe thimu la anyankhondo lidabwera kudzamenyana na Juda. (Werengani 2 Nkhani 20:2-4.) Iye adabva mantha ndipo adakumbira thandizo kuna Yahova. Mu mpembo wace, Jehosafati adalewa padeca kuti iwo angadakwanisa lini kukunda anyamadulanthakawo. Jehosafatiyo adalewambo kuti iye pabodzi na wanthu wace akhadziwa lini kuti angadaphata muti wanyi. Ndipo iye akhapenukira lini kuti Yahova angadawathandiza. Iye adati: ‘Maso yathu yali pa imwe.’—2 Nkhani 20:12.

13 Ninga Jehosafati, nthawe zinango tingadziwe lini bzakucita pa bvuto lomwe tingagumane nalo, ndipo tingacite mantha. (2 Wakolinto 4:8, 9) Koma kumbukirani bzomwe Jehosafati adacita. Iye adapemba kuna Yahova pamaso pa wanthu wense ndipo adamuuza bza kutepa kwawo. (2 Nkhani 20:5) Misolo ya banja ingatewezerembo ciratizo ca Jehosafati. Kumbirani Yahova kuti akuthandizeni pabodzi na wanthu wa m’banja mwanu kuti mulimbane na bvuto lomwe munalo na kudziwa bzomwe mungacite. Lekani kucita manyazi kuti wanthu wa m’banja mwanu abve mipembo imweyi. Bzimwebzi bzin’dzawacitisa kuti azindikire kuti imwepo mumbathemba Yahova. Ninga momwe Yahova adathandizira Jehosafati, iye an’dzakuthandizanimbo.

EZEKIYA ADAPITIRIZA KUCITA BZINTHU BZABWINO

14, 15. Kodi Ezekiya adakhulupira tani Mulungu na mtima wense?

14 Ezekiya ni mambo munango omwe ‘adadimbirira kwa Yahova.’ Iye adacita bzimwebzi napo kuti baba wace akhana ciratizo cakuipa ndipo akhanamata bzifanikiso. Ezekiya ‘adapfudza mbuto zapadzulu zakunamatira, adagwesa mbiru zakupambulika ndipo adagwesambo mtanda wakupambulika. Iye adapswanya nyoka ya mkuwa yomwe Mozeji akhadaikonza,’ adacita bzimwebzi thangwe Ajirayeri akhainamata. Ezekiya akhanamata Yahova na mtima wakusaya kugawanika. ‘Iye adapitiriza kukoya bzakutonga bzomwe Yahova akhadapasa Mozeji.’—2 Wamambo 18:1-6.

15 Mkati mwa utongi bwa Ezekiya, anyankhondo wamphanvu wa Asiriya adabwera ku Juda ndipo adagopswa kuti angadapfudza mzinda wa Jeruzalemu. Mambo wa Asiriya, Sanakerube adanyoza Yahova ndipo adayezera kucitisa Ezekiya kuti abzipereke. Pa nthawe yakugopswayi, Ezekiya adakhulupira Yahova na mtima wense ndipo adakumbira kuti amuthandize. Iye akhadziwa kuti Mulungu ana mphanvu kwene-kwene kuposa mambo wa Asiriya ndipo akhadziwa kuti angadapulumusa wanthu wace. (Werengani Zaiya 37:15-20.) Mulungu adatawira mpembo wace mwa kutumiza anjo kuti akaphe acikunda wakukwana 185.000 wa Asiriya.—Zaiya 37:36, 37.

16, 17. Kodi mungatewezere tani Ezekiya?

16 Na kupita nthawe, Ezekiya adadzaduwala ndipo akhadasala pang’ono kufa. Pa nthawe yakunesayi, iye adakumbira Yahova kuti akumbukire kukhulupirika kwace nakuti amuthandize. (Werengani 2 Wamambo 20:1-3.) Yahova adabva mpembo wa Ezekiya ndipo adamulimbisa. Bibliya limbatiuza kuti nsiku zino tingadikhire lini kuti Mulungu angaticize mwakudabwisa ayai kutalikisa moyo wathu. Koma ninga Ezekiya, tin’funika kukhulupira thandizo la Yahova. Tingamuuze kuti: ‘Imwe Yahova, ndaphata minyendo kumbukirani kuti ndidafamba pa maso panu mwakukhulupirika na mtima wakusaya kugawanika.’ Kodi imwepo mumbakhulupira kuti Yahova nthawe zense an’dzakusamalirani, napo pomwe munkuduwala?—Psalymo 41:3.

17 Kodi ni mu njira inango iponi yomwe tingatewezerere Ezekiya? Pinango pana cinthu cinango comwe cinkuphingiza uxamwali bwanu na Yahova ayai cinkukucitisani kuti muleke kukhala na nthawe yakukwanira kuti mumutumikire. Mwa ciratizo, nsiku zino wanthu azinji ambawona wanthu winango wakubvekera ninga mulungu wawo. Iwo ambalemekeza mwakunyanya wanthu amwewa na wanthu winango omwe ambawadziwa lini. Ndipo ambamala nthawe yawo ankuwerenga bza wanthu amwewa na kumbawona bzithunzi-thunzi bzawo. Ayai iwo kawiri-kawiri ambaphatisa basa bzikasi bzakumwazira nkhani na njira zinango kuti alewelewe pa interneti. Kulewa cadidi, timbakhala wakukondwa kuphatisa basa njira zimwezi kuti tilewelewe na abale wathu ayai axamwali wathu. Koma tingadzonge nthawe yathu izinji pomwe tinkuphatisa basa njira zimwezi. Pinango tingayambe kubzikuza penu wanthu azinji ankulewa kuti akomedwa na bzithunzi-thunzi ayai mafala yomwe tayanemba pa interneti. Ayai tingakhumudwe penu tazindikira kuti wanthu winango aleka kuwona bzithunzi-thunzibzo ayai ankuwerenga lini pomwe mafala yathuyo. Ifepano tingapfunze kucokera pa ciratizo ca mpostolo Paulo, Akila na Prisila. Kodi munkumbuka kuti iwo akhamala nthawe izinji ankufufudza cinthu ciri-cense comwe wanthu akhacita, maka-maka wanthu omwe akhatumikira lini Yahova? Bibliya limbalewa kuti Paulo ‘akhatanganidwa na basa.’ Ndipo Prisila na Akila akhamala nthawe yawo ankupalizira na ‘kufotokoza njira ya Mulungu mwa kulondoza’ kwa winango. (Mabasa 18:4, 5, 26) Mungabzibvunze kuti: ‘Kodi ndimbasamala kuti ndileke kuwona wanthu winango wakubvekera ninga mulungu? Kodi ndimbatcenkha kumala nthawe izinji ndinkucita bzinthu bzomwe mpsakufunika lini?’—Werengani Wayefezo 5:15, 16.

JOSIYA ADABVERA MALAMULO YA YAHOVA

18, 19. Kodi tingakhale tani ninga Josiya?

18 Mambo Josiya adabverambo malamulo ya Yahova na ‘mtima wace wense.’ (2 Nkhani 34:31) Josiya akhali mzukuludwe wa mambo Ezekiya. ‘Iye adayamba kulinga Mulungu wa Davide,’ kuyambira ali mng’ono. Pomwe akhana magole 20 yakubadwa, iye adayamba kumalisa kunamata bzifanikiso mu dziko la Juda. (Werengani 2 Nkhani 34:1-3.) Josiya adacita nyongo ya kukondwesa Yahova kuposa wamambo winango wa Juda. Ndipo nsiku inango, wansembe mkulu adagumana bukhu la Cakutonga ca Mulungu mu tempwlo. Pinango Mozeji ndiye omwe akhadanemba bukhuli! Pomwe munembi adawerengera Josiya bukhulo, iye adazindikira kuti akhafunika kucita bzinthu bzakuthumizirika kuti atumikire Yahova mwakukwanira. Ndipo iye adalimbisa wanthu kucitambo bzibodzi-bodzi. Bzakutewera bzace bzidakhala bzakuti wanthu alibe kusiya kutumikira Yahova nthawe yense ya moyo wa Josiya.—2 Nkhani 34:27, 33.

Josiya adacita bzense bzomwe adakwanisa kuti akondwese Yahova ndipo mwakusaya kucedwa adacinja bzinthu m’dzikomo

19 Penu imwepo ndimwe tswaka, mungatewezere Josiya mucilinga kudziwa bwino Yahova. Josiya, pinango adapfunza na Mambo Manase, yavu wace omwe akhadakungula, kuti Yahova ambalekerera munthu wakukungula. Imwepo mungapfunzembo na acikulire wa m’banja mwanu ayai m’gwere mwanu. Iwo angakufotokozereni bzinthu bzizinji bzabwino bzomwe Yahova adawacitira. Ndipo kumbukirani momwe Josiya adabvera pomwe adapfunza Bzinembo. Iye adacita bzense bzomwe adakwanisa kuti akondwese Yahova ndipo mwakusaya kucedwa adacinja bzinthu m’dzikomo. Mukambawerenga Bibliya, imwepo mun’dzakhalambo wakutsimikiza kubvera Yahova. Kucita bzimwebzi kun’dzalimbisa uxamwali bwanu na Yahova na kukubwereserani cikondweso. Ndipo mun’dzafunambo kuwuza winango mafala ya Yahova. (Werengani 2 Nkhani 34:18, 19.) Mukambapfunza Bibliya, pinango imwepo mungazindikire njira zinango zakukulisira luso lanu pakutumikira Mulungu. Bzikakhala tenepo, citani bzomwe mungakwanise kuti mucinje bzinthu pa moyo wanu ninga momwe Josiya adacitira.

TUMIKIRANI YAHOVA NA MTIMA WANU WENSE!

20, 21. (a) Kodi wamambo anai omwe tamala kucezeranawa akhadandendemerana pa bzinthu bziponi? (b) Kodi tin’cezerana ciyani mu nkhani inkutewerayi?

20 Kodi tinkupfunza ciyani na wamambo anai wa Juda omwe adatumikira Yahova na mtima wakusaya kugawanika? Atumikiwa, akhadatsimikiza kucita bzinthu bzakukondwesa Yahova na kumunamata moyo wawo wense. Iwo akhakhulupira Yahova pomwe anyamadulanthaka wamphanvu akhabwera kudzamenyana nawo. Ndipo cinthu cakufunika kwene-kwene n’cakuti iwo akhatumikira Yahova thangwe ra kumufuna.

21 Napo wamambo anaiwa akhali wakuperewera ndipo adacitambo bzinthu bzakuphonyeka, Yahova akhakomedwa nawo. Iye adawona bzomwe bzikhali mu mtima mwawo ndipo adazindikira kuti iwo akhamufuna na mtima wense. Ifepano ndife wakuperewera ndipo timbaphonyambo. Tsono Yahova an’dzakomedwa nafe akawona kuti timbamutumikira na mtima wense. Mu nkhani inkutewerayi, tin’dzawona bzomwe tingapfunze pa bzakuphonya bza wamambowa.