Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 46

Kodi Imwepo Mukusamalira ‘Mkhotco Mkulu wa Cikhulupiro’ Canu?

Kodi Imwepo Mukusamalira ‘Mkhotco Mkulu wa Cikhulupiro’ Canu?

‘Tengani mkhotco mkulu wa cikhulupiro.’—WAYEFEZO 6:16.

NYIMBO 119 Tin’funika Kukhala na Cikhulupiro

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1-2. (a) Mwakubverana na bukhu la Wayefezo 6:16, thangwe ranyi ifepano tin’funikira ‘mkhotco wa cikhulupiro’? (b) Kodi mu nkhani ino tiniwona mitawiro ya mibvunzo iponi?

KODI imwepo muna ‘mkhotco mkulu wa cikhulupiro’ canu? (Werengani Wayefezo 6:16. *) Mwakusaya kupenukira, imwepo munawo. Ninga momwe mkhotco ukhakhotcererera thupi la mcikunda, cikhulupiro canu cingakukhotcerereni ku makhalidwe yakuipa yomwe yali m’dzikoli, ninga unzazi, ciwembo na bzense bzomwe bzimbabverana lini na mitemo ya Mulungu.

2 Ifepano tikukhala ‘m’ntsiku zakumalizira’ ndipo cikhulupiro cathu cin’pitiriza kuyezedwa. (2 Timotio 3:1) Ndipopa, ifepano tin’funika kuwona penu mkhotco wa cikhulupiro cathu udalimba. Kodi mungacite tani bzimwebzi? Ndipo n’ciyani comwe mungacite kuti mupitirize kukhala na cikhulupiro cakulimba? Mu nkhani ino tiniwona mitawiro ya mibvunzoyi.

MBASAMALIRANI MKHOTCO WANU

Pambuyo pa nkhondo, acikunda akuwona mikhotco yawo penu yadzongeka ndipo akuikonza-konza (Onani ndime 3)

3. Kodi n’ciyani comwe acikunda akhacita na mkhotco wawo, ndipo thangwe ranyi?

3 Kale-kale, acikunda kawiri-kawiri akhaphatisa basa mkhotco wakukhukutidzidwa na khanda. Acikundawo akhaupukusira mafuta kuti khandalo lireke kudzongeka ndipo simbi ireke kucita fuluju. Tsono mcikundayo akazindikira kuti mkhotco wace wadzongeka, iye akhaukonza kuti ayende ku nkhondo na mkhotco wabwino. Kodi ciratizoci, cikubverana tani na cikhulupiro canu?

4. Thangwe ranyi imwepo mun’funika kumbapenda na kusamalira cikhulupiro canu, ndipo mungacite tani bzimwebzi?

4 Ninga acikunda wakale-kale, nthawe zense imwepo mun’funika kumbapenda na kusamalira cikhulupiro canu. Ndipo ifepano ninga Akristau, tiri pa nkhondo yakulimbana na mizimu yakuipa. (Wayefezo 6:10-12) Palibe munthu omwe angakusamalirireni mkhotco wa cikhulupiro canu. Kodi mungadziwe tani kuti cikhulupiro canu cin’dzakhala cakulimba mukadzayezedwa? Cakuyamba, pembani kwa Mulungu kuti akuthandizeni. Mukamala, phatisani basa Fala la Mulungu kuti likuthandizeni kubziwona ninga momwe iye ambakuwonerani. (Wahebereu 4:12) Bibliya limbalewa kuti: ‘Khulupira Yahova na mtima wako wense ndipo leka kuthemba luso lako la kubvesesa bzinthu.’ (Mimwani 3:5, 6) Mwakubverana na mafalaya, kumbukirani bzomwe mudacita pa nkhani inango yomwe idakucitikirani pa moyo wanu. Mwa ciratizo, kodi imwepo mudagumana kale na bvuto lakusaya kobiri? Kodi pomwe mukhanyang’ana njira yakumalisira bvutolo, mudakumbukira mafala ya Yahova yomwe yambagumanika pa Wahebereu 13:5 yomwe yambati ‘nin’dzakusiyani lini na pang’onopo ne kukuthawani’? Kodi mafalaya yadakuthandizani kuwona kuti Yahova angakuthandizeni? Penu mudacita bzimwebzo, ndiye kuti mukusamalira bwino mkhotco wa cikhulupiro canu.

5. Kodi n’ciyani comwe mungazindikire mukambasamalira bwino cikhulupiro canu?

5 Mukambasamalira bwino cikhulupiro canu, pinango mungadabwe mukadziwa momwe ico ciriri. Pinango mun’dzazindikira bzinthu bzinango bzomwe mukhabzidziwa lini, koma bzimbatepesa cikhulupiro canu. Mwa ciratizo, pinango cikhulupiro canu cingadzongeke thangwe ra kukhala na thupo lakunyanyira, kunama na kusunama. Penu bzimwebzi bzikukucitikirani, kodi n’ciyani comwe mungacite kuti cikhulupiro canu cipitirize kukhala cakukhotcerereka?

KODI MUNGABZIKHOTCERERA TANI KU THUPO LAKUNYANYIRIRA, KUNAMA NA KUSUNAMA?

6. Fotokozani bziratizo bzomwe bzikuwonesa kuti nthawe zinango kucita thupo n’kuphonyeka lini.

6 Nthawe zinango kucita thupo na bzinthu bzinango, n’kuphonyeka lini. Mwa ciratizo, kukhala na thupo la momwe tingakondwesere Yahova na Jezu n’kuphonyeka lini. (1 Wakolinto 7:32) Ndipo tikacita pikado ikulu, tingakhale na thupo la momwe tingabwezeresere uxamwali bwathu na Mulungu. (Psalymo 38:18) Tingakhalembo na thupo la momwe tingakondwesere mwamuna ayai mkazi wathu, na momwe tingasamalirire banja ayai momwe tingacitire bzinthu bzabwino abale wathu wacikristau.—1 Wakolinto 7:33; 2 Wakolinto 11:28.

7. Mwakubverana na bukhu la Mimwani 29:25, thangwe ranyi tin’funika lini kumbagopa wanthu?

7 Napo kuti kucita thupo nthawe zinango n’kuphonyeka lini, koma thupo lakunyanyirira lingadzonge mkhotco wa cikhulupiro cathu. Mwa ciratizo, pinango kawiri-kawiri timbacita thupo na momwe tingagumanire cakudya na bzakubvala bzizinji. (Mateu 6:31, 32) Kuti timalise thupoli, pinango tingafunike kuphata basa kwene-kwene kuti tigumane kobiri zizinji. Bzimwebzi bzingaticitise kuyamba kufunisisa kobiri kwene-kwene. Tsono tikabvuma kuti bzimwebzi bziticitikire, cikhulupiro cathu kwa Yahova cin’dzatepa ndipo uxamwali bwathu na iye bun’dzadzongeka. (Marko 4:19; 1 Timotio 6:10) Cinthu cinango comwe cingadzonge cikhulupiro cathu, n’kukhala na thupo kwene-kwene na momwe wanthu ambatikumbukirira. Thupo limweri, lingaticitise kugopa kusekedwa, kuzunzidwa na wanthu, kuposa kugopa kucita bzinthu bzomwe Yahova ambakomedwa lini nabzo. Kuti tibzikhotcerere ku ngozi imweyi, tin’funika lini kumbagopa wanthu ne kumbacita thupo na bzomwe ambatikumbukira. Koma tin’funika kumbakumbira Yahova kuti atipase cikhulupiro na kutithandiza kukhala wakukhwimika kuti tikwanise kulimbana na mabvutoyo.—Werengani Mimwani 29:25 *; Luka 17:5.

(Onani ndime 8) *

8. Kodi tingacite ciyani munthu akafuna kuceza nafe bza magunkha yakulewa bza Yahova pabodzi na abale wathu?

8 Sathani ni ‘baba wa gunkha’, ndipo ambaphatisa basa wanthu omwe ambawatonga kuti amwaze magunkha pakulewa bza Yahova na abale pabodzi na mpfumakazi zathu. (Juwau 8:44) Mwa ciratizo, apanduki ambamwaza magunkha ndipo ambalewa kuipa gulu la Yahova, mwa kuphatisa basa ma webisaite, TV, cikasi ca mphepo, jornale, na mabukhu yanango yakusiyana-siyana. Magunkha yamweya yali ninga ‘misewe yakugaka’ ya Sathani. (Wayefezo 6:16) Kodi tingacite ciyani munthu akafuna kuceza nafe bza magunkhayo? Tin’funika lini kumutetekera. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti ifepano timbakhulupira Yahova pabodzi na abale wathu. Tenepo, tin’funika lini kumbacita tsansa na apanduki. Ndipopa tin’funika lini kucita nawo ci-nthu ciri-cense ne kubvesera bzomwe iwo ambalewa.

9. Kodi kusunama kungatitepese tani?

9 Kusunama kungatepese cikhulupiro cathu. Nthawe zinango tingasuname thangwe ra mabvuto pa moyo wathu. Koma cadidi n’cakuti mabvuto yambathawika lini. Tsono tin’funika lini kumbandokumbukira nthawe zense mabvutoyo, thangwe tikacita tenepoyo, tingayebwe bzinthu bzense bzabwino bzomwe Yahova walewa kuti an’dzaticitira kutsogoloku. (Cibvumbulutso 21:3, 4) Ndipo kusunama kungatitepese na kutitazisa kupitiriza kutumikira Yahova. (Mimwani 24:10) Kodi mungacite tani kuti bzimwebzi bzireke kukucitikirani?

10. Kodi tikupfunza ciyani na tsamba lomwe lidanembedwa na mpfumakazi ya ku Estados Unidos?

10 Mbatiwoneni bzomwe bzidacitika na mpfumakazi inango ya ku Estados Unidos. Mpfumakaziyo ikhafunika kusamalira bayace omwe akhaduwala kwene-kwene. Kodi n’ciyani comwe cidathandiza mpfumakaziyo kupitiriza kukhala yakukhulupirika? Mpfumakaziyo idanembera tsamba mthambi ya pa dziko lense, ndipo m’tsambalo idanemba kuti: “Nthawe zinango mabvuto yomwe timbagumana nayo, yambatiwawa ndipo yambatisunamisa, koma cidikhiro cathu n’cakulimba. Nimbatenda kwene--kwene bzinthu bzense bzomwe Yahova ambatipasa kuti bzilimbise cikhulupiro cathu. Ifepano timbafunikira malango pabodzi na cirimbiso. Bzimwebzi bzimbatithandiza kupitiriza kutumikira Yahova na kupirira mayezo yomwe Sathani ambayaphatisa basa kuti atitepese.” Mafala ya mpfumakaziyi yakutithandiza kuwona kuti mpsakukwanisika kukunda msunamo! Kodi tingacite tani bzimwebzi? Tin’funika kumbawona kuti Sathani ndiye omwe ambacitisa mabvuto yathu. Ndipo tin’funika kumbakhulupira kuti Yahova an’dzatitsangalaza tikagumana mabvuto. Tin’funikambo kumbatenda cakudya cauzimu comwe iye ambatipasa.

Kodi imwepo mukusamalira ‘mkhotco mkulu wa cikhulupiro’ canu? (Onani ndime 11) *

11. Kodi ni mibvunzo iponi yomwe ingatithandize kuwona penu cikhulupiro cathu cidalimba?

11 Kodi mukukwanisa kuwona mbali inango ya mkhotco wa cikhulupiro canu yomwe mun’funika kuikonza? Minyezi yapitayi, kodi imwepo mwakwanisa kutcenkha bzinthu bzomwe bzingadakucitisani kukhala na thupo lakunyanyirira? Kodi mwalamba kutetekera magunkha yomwe yambamwazidwa na apanduki ndipo mulibe kucita nawo tsansa? Kodi mwakwanisa kukunda msunamo? Penu munti “inde” ndiye kuti cikhulupiro canu cidalimba. Napo bziri tenepo, tin’funika kukhala wakupenya thangwe Sathani ana njira zinango zomwe angaziphatise basa kuti atipumpse nazo. Tsapano mbatiwoneni ibodzi mwa njira zomwe ambaphatisa basa.

LEKANI KUMBAFUNISISA BZINTHU BZAKUTHUPI

12. Kodi kufunisisa bzinthu bzakuthupi kungatitepese tani?

12 Kufunisisa bzinthu bzakuthupi kungatepese cikhulupiro cathu ndipo kungaticitise kusiya kutumikira Yahova. Mpostolo Paulo adalewa kuti: ‘Palibe munthu wakutumikira ninga mcikunda omwe ambacita basa la malonda na wanthu winango pamoyo wace na cakulinga cakukondwesa omwe adamupitisa basa la ucikundalo.’ (2 Timotio 2:4) Acikunda wa Roma akhabvumizidwa lini kuphata basa linango lomwe likhabverana lini na ucikundabo. Kodi n’ciyani comwe cingadacitika mcikunda angadasaya kuteweza malangoyo?

13. Thangwe ranyi mcikunda akhafunika lini kucita malonda?

13 Kumbukirani cakucitikaci. Macibese yali-yense, thimu la acikunda likukonzekera momwe lingaphatisire basa mphanga, tsono m’bodzi wa iwo palibe. Iye ali ku msika ndipo watanganidwa thangwe ra kugulisa cakudya. Usiku acikundawo akupambula nthawe yakuwona penu bzifuzo bzawo bza nkhondo bziri bwino, ndipo akunoza mphanga zawo. Tsono mcikunda wakugulisa cakudya ule, akupambulambo nthawe yakuti aphike cakudya kuti adzakagulise mangwana yace. Ndipo pomwe kukucena, anyamadulanthaka wa acikundawo akuwafikira mwakudzidzimusa kuti acite nawo nkhondo. Kodi ni mcikunda uponi omwe angakhale wakukonzeka kumenyana na anyamadulanthakawo, acikondwesa mtsogoleri wawo? Bzingadakhala kuti imwepo mukhalipombo pa nkhondoyo, kodi mungadasankhula kukhala ku mbali ya acikunda omwe akhakonzekera wale, ayai ku mbali ya ule omwe akhatanganidwa na kuphika cakudya kuti akagulise?

14. Pakuti ifepano ndife acikunda wa Kristu, kodi tin’funika kucita ciyani?

14 Ifepano tiri ninga acikunda wabwino wale, ndipo cinthu cakufunika kwene-kwene comwe tin’funika kucita ni kukondwesa atsogoleri wathu, Yahova na Jezu. Bzimwebzi mpsakufunika kwene-kwene kuposa cinthu ciri-cense comwe tingakhale naco m’dziko la Sathaniri. Ifepano timbaphatisa basa mphanvu na nthawe yathu kuti titumikire Yahova na kusamalira sikuti kokha mkhotco wa cikhulupiro cathu, koma timbasamalirambo bzifuzo bzense bza nkhondo yakulimbana na Sathani pabodzi na madimonyo yace.

15. Kodi mpostolo Paulo adacenjeza ciyani, ndipo thangwe ranyi?

15 Ifepano tin’funika kukhala wakupenya nthawe zense. Thangwe ranyi? Mpostolo Paulo adacenjeza kuti ‘omwe akufunisisa kukhala wakudala’ an’dzasoceresedwa pa ‘cikhulupiro.’ (1 Timotio 6:9, 10) Fala lakuti ‘kusoceresa likuthandauza kuti tikambafunisisa bzinthu bzakuthupi bzomwe mpsakusaya kufunika kwene-kwene, tin’dzatayika. Ndipo bzin’dzacitisa cikhulupiro cathu kugwera m’bzikhumbo ‘bzizinji bzakuipa na bzakudzonga.’ Tenepo tin’funika lini kuyebwa kuti Sathani ambaphatisa basa bzinthu bzimwebzi kuti atepese cikhulupiro cathu.

16. Mwakubverana na bukhu la Marko 10:17-22, kodi tin’funika kumbabzibvunza mibvunzo iponi?

16 Pinango tingakhale na kobiri zakukwana kugulira bzinthu bzizinji bzakuthupi. Kodi bzingakhale bzakuphonyeka kugula bzinthu bzomwe tikufuna, koma pa nthaweyo bzikufunika lini? Pinangopense. Kumbukirani mibvunzo iyi: ‘Napo ndina kobiri za kugulira cinthu, kodi ndinayo nthawe na mphanvu zakuphatisira basa na kusamalira cinthuco? Kodi ndikuyamba kufunisisa kwene-kwene bzinthu bzakuthupi? Kodi kufunisisa bzinthu bzakuthupi kukundicitisa kukhala ninga mulumbwana omwe adalamba mcemo wa Jezu ule?’ (Werengani Marko 10:17-22.) Kulewa mwakusaya kupenukira, cinthu cabwino kwene-kwene n’kukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji na kuphatisa basa nthawe pabodzi na mphanvu zathu pakucita kufuna kwa Mulungu! *

PITIRIZANI KUPHATISISA MKHOTCO WANU WACIKHULUPIRO

17. Kodi tin’funika lini kuyebwa ciyani?

17 Tin’funika lini kuyebwa kuti tiri pa nkhondo ndipo tin’funika kukhala wakukonzeka kumenya nkhondoyo nsiku zense. (Cibvumbulutso 12:17) Abale na mpfumakazi zathu angatinyamulire lini mkhotco wa cikhulupiro cathu. Tenepo, ni ugo bwa ali-wense wa ifepano kulimbisa cikhulupiro cace.

18. Thangwe ranyi acikunda wa mu nthawe zakale-kale akhafunika kuphatisisa bwino mikhotco yawo?

18 Mu nthawe zakale-kale, mcikunda omwe akhakhwimika pa nkhondo akhalemekezedwa kwene-kwene. Koma akabwerera kumui alibe mkhotco akhakhala wakunyozeka. Mfotokozi winango wa nkhani za Roma adanemba kuti: “Mcikunda omwe akhasiya mkhotco wace ku nkhondo akhalemekezedwa lini ne na pang’onopo.” Ndipopa acikunda akhafunika kuphatisisa bwino mikhotco yawo.

19. Kodi tingacite tani kuti tipitirize kuphatisisa mkhotco wa cikhulupiro cathu?

19 Ifepanombo tin’funika kuphatisisa mkhotco wa cikhulupiro cathu. Kodi tingacite tani? Mwa kumbagumanika pa mitsonkhano mwakukhazikika na kumbauza winango bza Yahova na Umambo bwace. (Wahebereu 10:23-25) Kuthimizira bzimwebzi, tin’funika kumbawerenga Bibliya nsiku zense. (2 Timotio 3:16, 17) Tikacita bzimwebzi, palibe cifuzo ciri-cense comwe Sathani ambaphatisa basa comwe cingadzatidzonge. (Zaiya 54:17) ‘Mkhotco mkulu wa cikhulupiro’ cathu un’dzatikhotcerera. Ndipo ciphatano cathu na abale pabodzi na mpfumakazi zathu cin’dzakhala cakulimba kwene-kwene. Tin’dzakunda nkhondo zomwe timbacita zakulimbisa cikhulupiro cathu, ndipo kuposa bzense, tin’dzakhala na mwayi wakuwona Jezu akukunda nkhondo yakulimbana na Sathani pabodzi na ateweri wace.—Cibvumbulutso 17:14; 20:10.

NYIMBO 118 ‘Tithumizireni Cikhulupiro’

^ ndi. 5 Acikunda akhathemba mkhotco wawo kuti uwakhotcerere ku ngozi. Cikhulupiro cathu ciri ninga mkhotco wa acikunda. Ninga acikunda omwe ambafunikira kusamalira mkhotco wawo, ifepano tin’funika kusamalira cikhulupiro cathu kuti cipitirize kukhala cakulimba. Nkhani ino inilatiza bzomwe ifepano tingacite kuti titsimikizire kuti ‘mkhotco [wathu] mkulu’ uli bwino.

^ ndi. 1 Wayefezo 6:16 Kuposa bzense, tengani mkhotco mkulu wa cikhulupiro omwe mun’dzathimisira misewe yakugaka ya nyakuipayo.

^ ndi. 7 Mimwani 29:25 Kugopa wanthu ni msampha, tsono munthu omwe ambakhulupira Yahova an’dzakhotcereredwa.

^ ndi. 16 Marko 10:17 Pomwe Jezu akhacoka, mwamuna munango adamuthamangira, ndipo adagodama pamaso pace, acimubvunza kuti: “Mpfunzisi Wabwino, kodi n’ciyani comwe nin’funika kucita kuti ndidzatambire moyo wakusaya kumala?” 18 Jezu adati kwa munthuyo: “Thangwe ranyi ukundicemera wabwino? Palibe wabwino, koma Mulungu yekha. 21 Jezu adamunyang’anisa ndipo adamufuna kwene-kwene. Tenepo adamuuza kuti: “Cikusala cinthu cibodzi: Ndoko ndipo kagulise bzinthu bzomwe unabzo, ndipo kobiriyo ukagawanise anyakusauka, ndipo iwepo un’dzakhala na cuma kudzulu, ukamala ubwere ucidzakhala mteweri wangu.” 22 Tsono iye adakhumudwa na mtawiroyo ndipo adayenda wakusunama, pakuti iye akhana bzinthu bzizinji.

^ ndi. 61 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Banja linango likhawona nkhani pa TV, koma mwadzidzidzi pawoneka nkhani zomwe zikumwazidwa na apanduki koma zikulewa kuipa Mboni za Yahova. Tsono mwakamfulumize pai akuthimisa TV.

^ ndi. 63 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Patsogolo pace, paiyo akuphatisa basa Bibliya kuti alimbise cikhulupiro ca banja lace pa kunamata ninga banja.