Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 38

‘Bwerani Kuna Ine, . . Ndipo Ine Ndin’dzakudukuzani’

‘Bwerani Kuna Ine, . . Ndipo Ine Ndin’dzakudukuzani’

‘Bwerani kuna ine imwe mwensene wakuneta na anyakulemedwa, ndipo ine ndin’dzakudukuzani.’—MATEU 11:28.

NYIMBO 17 ‘Ndin’funa’

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Mwakubverana na cinembo ca Mateu 11:28-30, ndiponi piciro lomwe Jezu adacita?

JEZU adapicira thimu la wanthu omwe akhamutetekera mwakuwauza mafala yabwino, iye adati: ‘Bwerani kuna ine, ndipo ine ndin’dzakudukuzani.’ (Werengani Mateu 11:28-30. *) Jezu alibe kundolewa mafalaya, koma iye adacita bzinthu mwakubverana na picirolo. Mwa ciratizo, kumbukirani bzomwe iye adacitira mkazi omwe akhaduwala matenda makulu.

2. Kodi n’ciyani comwe Jezu adacitira mkazi omwe akhaduwala?

2 Mkazi omwe akhaduwala matenda makulu ule, akhadasaya kuti angadaphata muti wanyi, ndipo akhafunikira thandizo. Iye akhadayenda kale kwa adotolo azinji ndipo akhana cidikhiro cakuti anilimba. Yadapita magole 12 iye akuzunzika na matenda. Ndipo mwakubverana na cakutonga comwe Yahova akhadapereka kwa Mozeji, iye akhawonedwa kukhala wakupsipa. (Mwambo 15:25) Tsono mkaziyo adabva kuti Jezu angadapoza wense omwe akhabonera na matenda. Tenepo, iye adamunyang’ana ndipo pomwe adamugumana adakhuya cakubvala cace cakunja ndipo adalimbiratu pa nthawe imweyoletu! Koma Jezu adacita bzizinji sikuti kundocirisa mkazi ule. Mwa ciratizo, iye adamucemera kuti ‘Mwanangu,’ mafala yomwe yakulatiza kuti Jezu adalewalewa naye mwa lufoyi na mwaulemu. Mwakusaya kupenukira, mafalaya yadatsangalaza na kulimbisa mkaziyo!—Luka 8:43-48.

3. Kodi mu nkhani ino tin’gumana mitawiro ya mibvunzo iponi?

3 Kumbukirani kuti mkazi ule ndiye omwe adacita nyongo ya kuyenda komwe kukhana Jezu. Mpsibodzi-bodzimbo nsiku zino, ifepano tin’funikambo kucita nyongo ya kuyenda kuna Jezu. N’cadidi kuti nsiku zino Jezu akuciza lini atenda omwe akuyenda kuna iye. Koma mcemo wace wakuti ‘Bwerani kuna Ine . . . ndipo ine ndin’dzakudukuzani,’ ukadaphata basa mpaka pano. Mu nkhani ino tin’gumana mitawiro ya mibvunzo mixanu iyi: Kodi tingacite ciyani kuti tiyende kuna Jezu? Kodi Jezu akukhathandauza ciyani pomwe adalewa kuti: ‘Nyamulani djoki langu’? Kodi tingapfunze ciyani na ciratizo ca Jezu? Thangwe ranyi basa lomwe Jezu adatipasa limbatikondwesa? Ndipo tingapitirize tani kukhala wakukondwa pomwe tikutakula djoki la Jezu?

‘BWERANI KUNA INE’

4-5. Kodi ni njira ziponi zomwe zingatithandize kuyenda kuna Jezu?

4 Njira ibodzi ya kuyenda kuna Jezu ni kupfunza na nyongo bzomwe iye adalewa na kucita. (Luka 1:1-4) Palibe munthu omwe angaticitire bzimwebzi, ali-wense wa ifepano ana udindo wakupfunza bzomwe Bibliya limbapfunzisa pakulewa bza Jezu. Ndipo tingayendembo kuna Jezu mwa kusankhula kubatizidwa kuti tikhale anyakupfunza wace

5 Njira inango ya kuyenda kuna Jezu ndiyo kukumbira thandizo kwa akulu wa gwere bzikafunikira. Jezu ambaphatisa basa amunawa ninga ‘mphaso’ kuti ambasamalire mabira yace. (Wayefezo 4:7, 8, 11; Juwau 21:16; 1 Pedru 5:1-3) Ndipopa ifepano tin’funika kumbacita nyongo yakumbawakumbira thandizo. Ndipo tin’funika lini kumbadikhirira kuti iwo avime bzomwe tikukumbuka na bzomwe tin’funa. Mwa ciratizo, m’bale wakucemeredwa Julian adalewa kuti: “Inepano ndidasiya kutumikira pa Beteli thangwe ra kuduwala ndipo xamwali wangu adandiuza kuti inepano ndikhafunikira akulu wa gwere kuti andilimbise. Pakuyamba ndikhawona ningati mpsakusaya kufunika. Tsono patsogolo pace, ndidakumbira thandizo, ndipo tsapano ningalewe kuti kundizungira komwe akulu adacita kudakhala mphaso yomwe idandilimbisa kwene-kwene.” Akulu wakukhulupirika ninga awiri omwe adazungira Julian, angatithandizembo kudziwa ‘makumbukidwe ya Kristu,’ ayai kubvesesa na kutewezera makumbukidwe yace na momwe iye akhacitira bzinthu. (1 Wakolinto 2:16; 1 Pedru 2:21) Tenepo akuluwo akambatithandiza mwa njira imweyi, imbakhala mphaso yomwe iwo ambatipasa.

‘NYAMULANI DJOKI LANGU’

6. Kodi Jezu akhathandauza ciyani pomwe adalewa kuti ‘nyamulani djoki langu’?

6 Pomwe Jezu adalewa kuti ‘nyamulani djoki langu’ pinango iye akhathandauza kuti ‘bvumani utongi bwangu.’ Ndipo pinango akhathandauzambo kuti tinyamule naye pabodzi djoki lace, ndipo tense tiphatire basa Yahova. Mafalaya yakulatiza kuti kunyamula djoki la Jezu kukuimira basa lomwe tin’funika kucita.

7. Mwakubvena na Mateu 28:18-20, kodi ni basa liponi lomwe tidapasidwa, ndipo tingakhale na citsimikizo ciponi?

7 Ifepano timbanyamula djoki la Jezu mwa kubzipereka kwa Yahova na kubatizidwa. Munthu ali-wense angacite bzimwebzi ndipo Jezu angalambe lini munthu omwe wasankhula kutumikira Mulungu. (Juwau 6:37, 38) Kuthumizira bzimwebzi, ateweri wense wa Kristu ana mwai wakuphata basa pabodzi na Jezu lomwe Yahova adamupasa. Ndipo tingakhale na citsimikizo cakuti nthawe zense Jezu an’dzakhala nafe ndipo an’pitiriza kutithandiza kucita basalo. Werengani Mateu 28:18-20. *

‘PFUNZANI NA INE’

Mbatsangalazani winango na kuwalimbisa ninga momwe Jezu adacitira (Onani ndime 8-11) *

8-9. Thangwe ranyi wanthu wakubzicepsa akhafenderera Jezu, ndipo tingabzibvunze mibvunzo iponi?

8 Wanthu wakubzicepswa akhafenderera Jezu. (Mateu 19:13, 14; Luka 7:37, 38) Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti Jezu akhali wakusiyana na Afarizi omwe akhali atsogoleri wa bzipembebzo. Iwo akhali wakubzikuza ndipo akhalibe lufoyi na wanthuwo. (Mateu 12:9-14) Tsono Jezu akhali wakubzicepsa ndipo akhana lufoyi. Afarizi akhafuna kudziwika na munthu ali-wense ndipo akhambabziwona kukhala wakufunika kwene-kwene kuposa winango. Ndipopa Jezu adalewa kuti bzimwebzi bzikhali bzakuipa, ndipo iye adapfunzisa anyakupfunza wace kuti akhale wakubzicepswa na kumbatumikira winango. (Mateu 23:2, 6-11) Afarizi akhafuna kuti wanthu ambawabvere thangwe ra mantha. (Juwau 9:13, 22) Tsono mwakusiyana na iwo, Jezu akhatsangalaza wanthu na mafala yabwino ndipo akhawacitira bzinthu mwa lufoyi.

9 Bzimwebzi bzikulatiza kuti tingapfunze bzinthu bzizinji bzakufunika bzomwe Jezu adacita. Pinango mungabzibvunze kuti: ‘Kodi wanthu ambandiwona ninga munthu wakugwa nfuwa na wakubzicepswa? Kodi ndine wakukonzeka kuthandiza winango mwa kuwacitira tumabasa tomwe tumbawoneka kukhala twakunyozeka?’ Kodi nimbadekera mtima winango?

10. Kodi Jezu akhakhala tani na wanthu omwe akhaphata naye basa?

10 Jezu akhakhala pa mtendere na wanthu omwe akhaphata naye basa, ndipo akhakomedwa na kumbawapfunzisa. (Luka 10:1, 19-21) Iye akhalimbisa anyakupfunza wace kuti ambacite mibvunzo ndipo akhambafuna kubva makumbukidwe yawo. (Mateu 16:13-16) Ninga momwe imbakulira miti yakukhotcerereka bwino, anyakupfunza adakulambo mwabwino. Iwo adakhala tceru pa bzomwe Jezu akhapfunzisa ndipo bzimwebzi bzidawathandiza kucita mabasa yabwino.

Khalani wakufikirika na wakucezeka

Khalani wakukonzeka na wakugwa nfuwa

Khalani wakubzicepsa na kuphata basa mwakulimba *

11. Kodi ni mibvunzo iponi yomwe tin’funika kubzibvunza?

11 Kodi imwepo muna udindo bwakuposa winango? Penu bziri tenepo, bzibvunzeni kuti: ‘Kodi inepano nimbakhala tani na wanthu pamui ayai ku basa? Kodi ndine munthu omwe nimbakhazikisa mtendere? Kodi nimbalimbisa winango kuti ambacite mibvunzo? Kodi ndine wakukonzeka kutetekera bzomwe winango ambalewa?’ Mwakusaya kupenukira, ifepano tin’funika lini kukhala ninga Afarizi omwe akhakomedwa lini na mibvunzo yomwe wanthu akhawabvunza, ndipo iwo akhazunza wale omwe akhana makumbukidwe yakusiyana na yawo.—Marko 3:1-6; Juwau 9:29-34.

‘MUN’DZAGUMANA MTENDERE’

12-14. Thangwe ranyi basa lomwe Jezu adatipasa limbatilimbisa?

12 Thangwe ranyi tingalewe kuti basa lomwe Jezu adatipasa limbatilimbisa? Pana mathangwe mazinji, koma mbatiwoneni matatu yokha.

13 Ifepano tina anyakunyang’anira wabwino. Yahova ni Nyakunyang’anira wanthu Mkulu, iye ngwakuuma lini mtima. Ndipo iye ambatenda kwene-kwene basa lomwe timbamucitira. (Wahebereu 6:10) Iye ambatipasa mphanvu zomwe timbafunikira kuti timbakwanirise udindo bwathu. (2 Wakolinto 4:7; Wagalata 6:5) Jezu, Mambo wathu, ambatipasa ciratizo cabwino ca momwe tingacitire bzinthu na winango. (Juwau 13:15) Ndipo akulu wa gwere omwe ambatisamalira, ambatewezera Jezu, ‘mbusa mkulu.’ (Wahebereu 13:20; 1 Pedru 5:2) Iwo ambatikhotcerera na kutipfunzisa, ndipo ambacita nyongo yakukhala wakudeka mtima, ambatitsangalaza na kutilimbisa.

14 Ifepano tina axamwali wabwino. Palibe wanthu winango omwe ambacita basa labwino kuposa lomwe timbacita, ayai omwe ana axamwali wabwino kuposa omwe ifepano tinawo. Mwa ciratizo, kumbukirani mwai omwe tinawo, ifepano timbaphata basa pabodzi na abale na mpfumakazi omwe ambabziwona lini kukhala wakufunika kwene-kwene kuposa winango. Iwo ana maluso kwene-kwene, koma mbakubzicepswa ndipo ambawona winango kukhala wakuwaposa. Iwo ambandotiwona lini ninga anyabasa anzawo, koma ambatiwonambo ninga axamwali. Lufoyi lawo ndaphanvu kwene-kwene ndipo mbakukonzeka kutifera.

15. Kodi ifepano timbabzibva tani na basa lomwe tidapasidwa kuti timbacite?

15 Ifepano tina basa labwino. Timbapfunzisa wanthu cadidi ca Yahova ndipo timbagaza magunkha ya Sathani. (Juwau 8:44) Sathani ambatsanzikidzira wanthu mitolo yakulemera kwene-kwene yomwe iwo ambakwanisa lini kuyitakula. Mwa ciratizo, iye ambafuna kuti ifepano timbakhulupire kuti Yahova an’dzatilekerera lini pikado zathu, nakuti tin’themera lini kufunidwa naye. Kumweku n’kunama, ndipo kuli ninga cimtolo comwe tingakwanise lini kucitakula! Koma cadidi n’cakuti, ifepano tikayenda kuna Jezu, timbalekereredwa pikado zathu. Ndipo Yahova ambatifuna kwene-kwene. (Waroma 8:32, 38, 39) Tenepo, kodi mpsakukondwesa lini kuthandiza wanthu kuti ambakhulupire Yahova nakuti akhale na moyo wabwino?

PITIRIZANI KULIMBISIDWA NA DJOKI LA JEZU

16. Kodi pana kusiyana kuponi pakati pa mtolo omwe Jezu ambatipasa kuti tinyamule na mitolo yomwe timbanyamula?

16 Mtolo omwe Jezu ambatikumbira kuti tinyamule ngwakusiyana na mitolo yomwe timbatakula nsiku na nsiku. Mwa ciratizo, bzimbacitika munthu kucokera kubasa adaneta ayai adasunama. Koma mwakusiyana na bzimwebzi, ifepano tikambaphatira basa Yahova pabodzi na Jezu, timbakhala na mphanvu ndipo timbakondwa kwene-kwene. Napo bziri tenepo, kuphampha kwa nsiku ya basa lathu, pinango tingakhale wakuneta ticibzikakamiza kuyenda kumitsonkhano usiku bwa nsikuyo. Koma tikabwerera kumui kucokera ku mitsonkhanoko, timbabzibva kuti talimbaisidwa ndipo timbakhala na mphanvu. Mpsibodzi-bodzimbo tikambacita nyongo yakupalizira na kucita pfunziro lathu lapatekha, bzisimbo bzomwe timbakhala nabzo, bzimbaposa mphanvu yomwe timbadzonga!

17. Kodi tin’funika kuzindikira n’ciyani, ndipo tin’funikambo kusamala pa bzinthu bziponi?

17 Tin’funika kuzindikira kuti ali-wense wa ifepano mphanvu zace zina malire. Ndipopa tin’funikambo kusamala pa bzomwe tingacite na mphanvu zathu. Mwa ciratizo, tinganzonge mphanvu zathu papezi mwa kumbatsanda kubzigwezekera bzinthu bzakuthupi. Kumbukirani bzomwe Jezu adauza tswaka lakudala lomwe lidamubvunza kuti: ‘Kodi n’ciyani comwe nin’funika kucita kuti ndidzatambire moyo wakusaya kumala?’ Tswakalo likhabvera Cakutonga. Ndipo bzikuwoneka kuti iye akhali munthu wabwino, thangwe bukhu la Bzipsa Bzabwino bza Marko limbalewa kuti Jezu ‘adam’funa.’ Tenepo, Jezu adauza munthuyo kuti: ‘Ndoko [kagulise] bzinthu bzomwe unabzo’ ndipo [udzakhale] ‘mteweri wangu.’ Mwamunayo akhafuna kukhala mteweri wa Jezu, tsono alibe kukwanisa thangwe ‘akhana bzinthu bzizinji.’ (Marko 10:17-22) Ndipo mpsakupasa nsisi kuti iye adalamba kunyamula mtolo omwe Jezu adamupasa ndipo adapitiriza kuphatira basa ‘Cuma.’ (Mateu 6:24) Apa tani mungadakhala ndimwepo, kodi mungadasankhula kucita ciyani?

18. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kumbakumbukira nthawe zense, ndipo thangwe ranyi?

18 Nthawe zensene, ifepano tin’funika kumbakumbira kuti mpsiponi bzinthu bzomwe timbaikha pa mbuto yakuyamba pa moyo wathu. Thangwe ranyi? Thangwe bzimwebzi bzin’dzatithandiza kuwona penu tikuphatisa basa bwino mphanvu yathu ayai ne. Mwa ciratizo, m’bale munango wakucemedwa Mark adalewa kuti: “Kwa magole mazinji, ndikhakumbuka kuti moyo wangu ukhali wakusaya kufuna bzinthu bzizinji. Inepano ndikhali mpainiya, koma nthawe zense ndikhakumbukira kukhala na kobiri zizinji na moyo wa bwino. Ndipo ndikhabzibvunza kuti thangwe ranyi moyo wangu ngwakunesa. Tenepo, inepano ndidazindikira kuti ndikhaikha bzikhumbo bzangu pa mbuto yakuyamba ndipo bzikhandinesa kuphatisa basa nthawe na mphanvu zangu mwakukwanira pakucita bzomwe Yahova ambafuna.” Mark adacinja makumbukidwe yace pabodzi na bzinthu bzinango pa moyo wace kuti aphatise basa bwino nthawe na mphanvu zace kuti atumikire Yahova mwakukwanira. Koma napo bziri tenepo, Mark adalewa kuti: “Nthawe zinango nimbacita thupo, koma na thandizo la Yahova na Jezu nimbakwanisa kukunda mayezoyo.”

19. Thangwe ranyi tin’funika kumbawona bzinthu mwakuthemera?

19 Ifepano tin’dzapitiriza kugumana mtsangalazo tikanyamula djoki la Jezu mwakumbacita bzinthu bzitatu. Cinthu cakuyamba, timbawone bzinthu mwakuthemera. Pakuti basa lomwe timbacita nda Yahova, iro lin’funika kumbacitiwa mwakubverana na kufuna kwa Yahovayo. Ifepano ndife anyabasa, ndipo iye ni omwe ambatipasa malango yakucitira basa lacero. (Luka 17:10) Tenepo, kuyeza kuphata basa la Yahova mu njira yathu-yathu, bzingakhale bzibodzi-bodzi kumenyana na djoki. Kumbukirani bzomwe bzimbacitika na mkono wa ng’ombe ukayezera kucoka pa djoki kuti ufambe munjira yakuphonyeka. Napo mkonoyo ucikhala wa mphanvu, ungabzipweteke. Mwakundendemerana na bzimwebzi, ifepano tikambacita bzinthu bzomwe Yahova ambakomedwa nabzo, tin’dzakwanisa kukunda mabvuto yomwe tikhayadikhirira lini. Ndipo kumbukirani kuti palibe omwe angatazise Yahova kucita bzomwe iye akufuna kuti bzicitike!—Waroma 8:31; 1 Juwau 4:4.

20. Kodi n’ciyani cingatithandize kunyamula djoki la Jezu?

20 Cinthu caciwiri, kuphata basa na cakulinga cabwino. Cakulinga cathu cin’funika kukhala cakufunisisa kupasa mbiri Baba wathu, Yahova. Wanthu wa mu nthawe ya Jezu omwe akhaphata basa na dyera ayai thangwe ra bzikhumbo bzawo, adasunama ndipo adasiya kunyamula djoki la Jezu. (Juwau 6:25-27, 51, 60, 66; Wafiripo 3:18, 19) Koma mwakusiyana na iwo, wanthu omwe akhaphata basa thangwe ra lufoyi na Mulungu pabodzi na kufuna anzawo, adapitiriza kunyamula djoki la Jezu mwakukondwa kwa moyo wawo wense pa dziko la pansi, ndipo adakhala na cidikhiro cakudzatonga pabodzi na Kristu kudzuulu. Ninga wanthu omwe akhana lufoyiwa, ifepano tikapitiriza kunyamula djoki la Jezu na cakulinga cabwino, tin’dzaphata basa mwakukondwa.

21. Mwakubverana na cinembo ca Mateu 6:31-33, kodi n’ciyani comwe tingadikhirire kuti Yahova an’ticitira?

21 Cacitatu, dikhirirani bzinthu bzabwino. Pomwe tidabvuma kunyamula djoki la Jezu, tidasankhula kukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji na basa lakuuma. Ndipopa Jezu adalewa kuti tin’dzazunzidwa. Koma tingadikhirire kuti Yahova an’tipasa mphanvu kuti tikwanise kupirira mabvuto yali-yense. Ndipo tikapirira kwene-kwene, tin’dzakhala wakukhwimika. (Tiyago 1:2-4) Tingadikhirirembo kuti Yahova an’tithandiza pa bzomwe timbasaya, ndipo Jezu an’pitiriza kutitsogolera ndipo abale na mpfumakazi an’tilimbisa. (Werengani Mateu 6:31-33 *; Juwau 10:14; 1 Watesalonika 5:11) Mwakusaya kupenukira, ifepano tina bzinthu bzizinji bzomwe bzingatithandize kupirira mabvuto!

22. Kodi tin’funika kumbatenda ciyani?

22 Mkazi omwe akhaduwala matenda yakutaya mulopa ule, adatsangalazidwa pa nsiku yomwe adapozedwa na Jezu. Tsono kuti apitirize kukhala na mtsangalazo, iye akhafunika kukhala mteweri wa Kristu. Kodi mukumbukira comwe adacita? Penu iye adasankhula kunyamula djoki la Kristu, kumbukirani mabai-bai yomwe adatambira yakutonga pabodzi na Jezu kudzuulu! Tenepo, cinthu ciri-cense comwe iye adasiya kuti akhale mteweri wa Kristu, cingadandendemerana lini na cisimbo cimweci. Bziribe basa penu cidikhiro cathu n’cakudzayenda kudzulu ayai n’cakudzakhala pansi pano, tenensefe tin’funika kumbatenda mcemo wa Jezu omwe tidaubvuma, wakuti: ‘Bwerani kuna Ine!’

NYIMBO 13 Kristu ni Ciratizo Cathu

^ ndi. 5 Jezu akuticemera kuti: ‘Bwerani kuna ine.’ Kodi tingalatize tani kuti tabvuma mcemoyo? Nkhaniyi in’tithandiza kugumana mtawiro wa mbvunzoyu ndipo in’tithandizambo kuwona momwe tingakhalire wakukondwa mwa kuphata basa na Jezu.

^ ndi. 1 Mateu 11:28 Bwerani kuna ine imwe mwensene wakuneta na anyakulemedwa, ndipo ine ndin’dzakudukuzani, 29 nyamulani djoki langu mucipfunzira kuna ine thangwe ndine wakufatsa na wakubzicepswa ndipo mun’dzagumana mtendere m’mitima mwanu, 30 thangwe djoki langu ndakufewa, ndipo mtolo wangu ngwakulula.

^ ndi. 7 Mateu 28:18 Jezu adawafenderera aciwauza kuti: “Ndidapasidwa utongi bwense, kudzulu na pa dziko la pansi. 19 Tenepo, ndokoni mukapfunzise wanthu wa mitundu yense, muciwabatiza m’dzina la Baba, na la Mwana, na la mzimu wakucena, 20 na kuwapfunzisa kusunga bzinthu bzense bzomwe ndidakuuzani. Ndipo dziwani kuti ine ndiri pabodzi na imwe nsiku zense mpaka ku phampha kwa mkonzedwe uno wa bzinthu wa nthawe ino.

^ ndi. 21 Mateu 6:31 Tenepo lekani kucita thupo, mucimbalewa kuti: ‘Kodi tin’dzadya ciyani?’ ayai, ‘Tin’dzamwa ciyani?’ ayai, ‘Tin’dzabvala ciyani?’ 32 Pakuti bzinthu bzimwebzi ndibzo bzomwe wanthu wa mitundu ambabzilinga na nyongo. Tsono Baba wanu wa kudzulu ambadziwa kuti mpsakufunikambo kwa imwepo. 33 “Na tenepo pitirizani kuikha pakutoma, Umambo bwa Mulungu, na cirungamo cace; ndipo bzinango bzense bzin’dzathumiziridwa kwa imwepo.

^ ndi. 63 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CHITHUNZI-THUNZI: Jezu adatsangalaza na kulimbisa wanthu mu njira zakusiyana-siyana.

^ ndi. 69 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CHITHUNZI-THUNZI: Mwakundendemerana na bzomwe iye adacitabzo, m’bale akutsangalaza na kulimbisambo winango mu njira zakusiyana-siyana.