1, 2. Jezu atandoyenda kudzulu, kodi n’ciyani comwe apostolo pinango akhakumbukira?

APOSTOLO wa Jezu akhali mu Phiri la Mioliva ndipo akhawona mtsogoleri wawo, Jezu, ankuyenda kudzulu mpaka kufika pa kubisika na mtambo. (Mabasa 1:9, 10) Kwa magole mawiri, Jezu adawapfunzisa, adawalimbisa na kuwatsogolera. Koma pa nthaweyi iye akhayenda. Kodi tsapano apostolowo angadacitanyi?

² Jezu anati kuyenda kudzulu, adauza ateweri wacewo kuti: ‘Mun’dzakhala mboni zangu mu Jeruzalemu, ku Judeya kwensene na ku Samariya mpaka kumalekezero ya dziko la pansi.’ (Mabasa 1:8) Kodi iwo angadakwanisa tani kucita basa limweri? Jezu akhadapicira kale kuti mzimu wakucena wa Mulungu ungadadzawathandiza. (Mabasa 1:5) Tsono mbani omwe angadawatsogolera na kulinganiza basa la pa dziko lense la kupalizira? Apostolo akhadziwa kuti Yahova kale-kale akhaphatisa basa wanthu kuti atsogolere Ajirayeri. Tenepo iwo pinango akhakumbukira kuti mbani omwe Yahova angadasankhula kuti akhale mtsogoleri wawo.

3. (a) Pomwe Jezu akhadayenda tsapanopa kudzulu, kodi apostolo adacita cakusankhula ciponi cakufunika? (b) Kodi tin’tawira mibvunzo iponi mu nkhani ino?

 ³ Pomwe Jezu akhadayenda tsapanopa kudzulu, anyakupfunza wace adafufudza Bzinembo, adakumbira thandizo kuna Mulungu mu mpembo ndipo adasankhula Matia kuti apite m’mbuto mwa Juda Sikaliyoti ninga mpostolo wacikhumi na ciwiri. (Mabasa 1:15-26) Kodi n’thangwe ranyi kusankhula kumweku kukhali kwakufunika kwene-kwene kwa iwo, na kwa Yahova? Apostolowo adazindikira kuti pakhafunikira kukhala na apostolo 12. * (Onani mafala ya m’nyansi.) Jezu akhadasankhula apostolo ndipo adawapfunzisa kuti acite basa lakufunika kwene-kwene pakati pa wanthu wa Mulungu. Kodi ni basa lanyi, ndipo kodi Yahova na Jezu angadawakonzekeresa tani basa limweri? Kodi makonzedwe yamweya yankundendemerana tani na yomwe yalipo nsiku zino? Ndipo kodi ‘tingakumbukire tani omwe ambatsogolera’ pakati pathu, maka-maka ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru’?—Wahebereu 13:7; Mateu 24:45.

4. Kodi apostolo pabodzi na akulu winango akhana udindo buponi ku Jeruzalemu?

⁴ Apostolo adayamba kutsogolera gwere lacikristau pa Pentekosite mu gole la 33. Bibliya limbalewa kuti ‘Pedru adaima pabodzi na apostolo khumi na m’bodzi’ ndipo adapfunzisa thimu likulu cadidi cakupulumusa moyo. (Mabasa 2:14, 15) Wanthu azinji omwe akhabvesera pa thimulo adadzakhala Akristau. Patsogolo pace, Akristau wapsawo ‘adapitiriza kutetekera bzomwe apostolowo akhawapfunzisa.’ (Mabasa 2:42) Apostolo akhasamalira kaphatisidwe basa ka kobiri mu gwere. (Mabasa 4:34, 35) Iwo akhapfunzisambo wanthu wa Mulungu acimbawapembera, aciti: ‘Tin’bzipereka tekha mu mpembo na mu utumiki bwa fala.’ (Mabasa 6:4) Ndipo iwo adatumiza Akristau wa luso kuti akapalizire mu mbuto zipsa. (Mabasa 8:14, 15) Na kupita kwa nthawe, akulu winango wakudzozedwa adaphatanambo na apostolo pa kutsogolera gwere. Ninga bungwe lakutonga, iwo akhatsogolera magwere yense.—Mabasa 15:2.

5, 6. (a) Kodi mzimu wakucena ukhathandiza tani bungwe lakutonga? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 20.) (b) Kodi wanjo akhathandiza tani bungwe lakutonga? (c) Kodi Fala la Mulungu likhatsogolera tani bungwe lakutonga?

⁵ Akristau wa mu nthawe ya apostolo akhadziwa kuti Yahova ndiye omwe akhatsogolera bungwe lakutonga mwakuphatisa basa Jezu. Kodi iwo akhadziwa tani bzimwebzi? Cakuyamba, bungwe lakutonga likhapasidwa mphanvu na mzimu wakucena. (Juwau 16:13) Akristau wense wakudzozedwa akhatambira mzimu wakucena, koma mzimuyo ukhapereka mphanvu kwene-kwene kwa apostolo pabodzi na akulu omwe akhali ku Jeruzalemu kuti asamalire bwino udindo bwawo ninga anyakutsogolera. Mwa ciratizo, mu gole la 49 mzimu wakucena udatsogolera bungwe  lakutonga kuti licite cakusankhula pa nkhani ya mgwatidwe. Magwere yadateweza cakusankhula cimweci. Thangwe ra kuteweza citsogozo cawo, magwereyo ‘yakhambalimbisidwa m’cikhulupiro, ndipo mulewengo wace ukhambathumizirika nsiku na nsiku.’ (Mabasa 16:4, 5) Na tsamba la bungwe lakutonga lakulewa bza nkhani ya mgwatidwe, tingakwanise kuwonadi kuti bungwe lakutonga likhana mzimu wa Mulungu ndipo lidalatiza makhalidwe ninga lufoyi na cikhulupiro.—Mabasa 15:11, 25-29; Wagalata 5:22, 23.

⁶ Caciwiri, wanjo akhathandiza bungwe lakutonga. Mwa ciratizo, anjo munango adauza Korneliyo kuti akagumane na mpostolo Pedru. Pomwe Pedru adamala kupalizira Korneliyo na banja lace, iwo adatambira mzimu wakucena napo kuti iye akhalibe kugwatidwa. Korneliyo akhali munthu wakuyamba wakusaya kugwatidwa wakucokera ku mtundu wacikunja omwe adakhala Mkristau. Pomwe apostolo na abale winango adabva bzimwebzi, adabvuma ndipo adayamba kutambira mu gwere lacikristau wanthu wakusaya kugwatidwa wakucokera m’mitundu inango. (Mabasa 11:13-18) Bzimwebzi bzinkulatiziratu kuti wanjo adathandiza na nyongo basa lakupalizira lomwe likhatsogoleredwa na bungwe lakutonga. (Mabasa 5:19, 20) Cacitatu, bungwe lakutonga likhatsogoleredwa na Fala la Mulungu. Bungweri likhaphatisa basa mavesi pakucita bzakusankhula pa nkhani ya bzikhulupiro bzacikristau na pakutsogolera magwere.—Mabasa 1:20-22; 15:15-20.

7. Kodi n’thangwe ranyi tingalewe kuti Jezu adatsogolera Akristau wakuyambirira?

⁷ Napo kuti bungwe lakutonga likhatsogolera magwere, ali-wense m’bungwemo akhadziwa kuti Jezu Kristu ndiye akhali Mtsogoleri wawo. Kodi timbadziwa tani bzimwebzi? Mpostolo Paulo adalewa kuti Kristu ndiye omwe adaikha ‘apostolo winango.’ Iye adalewambo kuti Kristu akhali ‘msolo,’ ayai Mtsogoleri wa gwere. (Wayefezo 4:11, 15) Ndipo m’mbuto mwa kubzipasa okha dzina, ‘anyakupfunzawo mwakutsogoleredwa na Mulungu adayamba kucemeredwa kuti Akristau.’ (Mabasa 11:26) Paulo akhadziwa kuti bzikhafunika kuteweza mapfunziso yakucokera m’Bibliya ya apostolo pabodzi na ya amuna winango omwe akhatsogolera. Napo bzikhali tenepo, Paulo adati: ‘Tsono, ndin’funa mudziwe kuti msolo wa mwamuna ali-wense ni Kristu.’ Mafala yamweya yakhaphatanidza munthu ali-wense wa m’bungwe lakutonga. Paulo adathumizira pomwe kuti: ‘Msolo wa Kristu ni Mulungu.’ (1 Wakolinto 11:2, 3) Mpsakuwonekeratu kuti Yahova akhadaikha Mwana wace, Kristu Jezu, kuti atsogolere gwere.

8, 9. Kodi m’bale Russell adacita bzinthu bziponi bzakufunika kwene-kwene?

⁸ Kuyambira mu 1870, Charles Taze Russell pabodzi na anzace adayamba kunamata Mulungu mwakubverana na Bibliya ndipo akhathandizambo wanthu winango kuti ambacitembo bzibodzi-bodzi. Bzimwebzi bzikhaphatanidza kuthandiza wanthu omwe akhalewalewa bzirewedwe bzinango. Tenepo gulu la Zion’s Watch Tower Tract Society lidakhazikisidwa mwa lamulo mu 1884, ndipo m’bale Russell adakhala prezidenti. * (Onani Mafala ya m’nyansi.) Iye adapfunza Bibliya mwakusamala kwene-kwene ndipo alibe kucita mantha kuuza winango kuti mapfunziso ya bzipembedzo ninga yakuti Utatu na yakuti moyo umbafa lini yakhacokera lini mu Bibliya. Iye  adapfunza kuti kubwera pomwe kwa Kristu kungadadzawoneka lini na maso, na kuti ‘nthawe zakuikhidwiratu za wanthu wa mitundu’ zingadadzamala mu 1914. (Luka 21:24) M’bale Russell adaphatisa basa nthawe, mphanvu na kobiri zace kuti apfunzise cadidi winango. Mpsakuwonekeratu kuti Yahova pabodzi na Jezu adaphatisa basa m’bale Russell kuti atsogolere pa nthawe yakufunika kwene-kwene pa mbiri ya wanthu.

⁹ M’bale Russell akhafuna lini kupasidwa ulemu bwakupambulika na wanthu. Mu 1896, iye adanemba kuti iye pabodzi na amuna winango wa udindo akhafuna lini kupasidwa mbiri pa bzense. Iwo alibe kufuna kupasidwa madzina yali-yense ya ulemu ndipo alibe kufunambo kuti gulu liri-lense licemeredwe na dzina lawo. Iye na kupita kwa nthawe adanemba kuti: “Limweri ni basa lini la munthu.”

10. (a) Kodi ni lini pomwe Jezu adaikha ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru’? (b) Fotokozani momwe bzidawonekera padeca kuti Bungwe Lakutonga ndakusiyana kwene-kwene na bungwe la Watch Tower Society.

¹⁰ Mu 1919, pomwe m’bale Russell akhadafa kale kwa magole matatu, Jezu adalata ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru.’ Na cakulinga ciponi? Kuti ambapereke ‘cakudya pa nthawe yakuthemera’ kwa ateweri wace. (Mateu 24:45) Napo m’magole yakuyambirira yale, kagulu kang’ono ka abale wakudzozedwa ku likulu la pa dziko lense la ku Brooklyn, mu mzinda wa Nova York, kakhapereka cakudya cauzimu kwa ateweri wa Jezu. Dzina lakuti ‘bungwe lakutonga’ lidayamba kuphatisidwa basa m’mabukhu yathu kuyambira mu 1940. Pa nthaweyo, abale wa bungwe lakutonga ndiwo akhali madiretori ya Watch Tower Bible and Tract Society. Na tenepo, mu 1971, bzidawoneka padeca kuti Bungwe Lakutonga likhasamalira bzinthu bzauzimu ndipo bungwe la Watch Tower Society likhasamalira nkhani za malamulo basi. Kuyambira nthawe imweyo, abale wakudzozedwa omwe akhali lini wa m’bungwe la Watch Tower Society angadakhalambo mu Bungwe Lakutonga. Tsapanopapa, abale wa udindo wa ‘mabira manango’ ankutumikirambo m’bungwe la Watch Tower Society na m’mabungwe manango yomwe yakuphatisidwa basa na wanthu wa Mulungu. Bzimwebzi bzinkucitisa kuti Bungwe Lakutonga likhale na nthawe ikulu ya kukonzekera cakudya cauzimu na kupereka citsogozo m’magwere. (Juwau 10:16; Mabasa 6:4) Nsanza ya Mulindiri ya Chichewa ya 15 Julho, 2013, idafotokoza kuti ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru’ ni kagulu kang’ono ka abale wakudzozedwa wa m’Bungwe Lakutonga.

11. Kodi Bungwe Lakutonga limbacita tani pa nkhani ya bzakusankhula?

¹¹ Abale wa m’Bungwe Lakutonga ambatsonkhana pabodzi m’mdzinga uli-wense kuti acite bzakusankhula bzakufunika kwene-kwene. Kugumana kumweku, kumbawathandiza kuti akhale na maceza yabwino na kuti apitirize kukhala wakuphatana. (Mimwani 20:18) Palibe munthu wa m’Bungwe Lakutonga omwe ngwakufunika kwene-kwene kuposa mwanzace ndipo m’bale ali-wense m’gululi ambatsogolera pa mitsonkhanoyi kwa gole lathunthu. (1 Pedru 5:1) Makomiti matanthatu ya Bungwe  Lakutonga yambacitambo bzibodzi-bodzibzi. Palibe m’bale wa m’Bungwe Lakutonga omwe ambabziwona ninga mtsogoleri wa abale wace. Ali-wense payekha ni nyabasambo wa pamui ndipo ambafunika kutambirambo cakudya cauzimu cakucokera kuna kapolo wakukhulupirika na kuteweza citsogozo cace.

12. Kodi tin’cezerana mibvunzo iponi?

¹² Bungwe Lakutonga, ndakufuliziridwa lini ndipo ndakulungama lini. Iro lingaphonye pakufotokoza nfundo zinango za m’Bibliya ayai pakutsogolera gulu. Mwa ciratizo, bukhu la Índice das Publicações da Torre de Vigia lina mbali yakuti “Esclarecimento de crenças,” (Kabvesesedwe Katsapano ka Nfundo Zomwe Timbakhulupira). Imweyi ni mbali yomwe ina ndandanda ya kabvesesedwe katsapano ka nfundo za m’Bibliya kuyambira mu gole la 1870. Jezu alibe kutiuza kuti kapolo wace wakukhulupirika angadadzapereka cakudya cauzimu cakulungamiratu. Tsono kodi tingatawire tani mbvunzo wa Jezu wakuti: ‘Mbani maka-maka kapolo wakukhulupirika  na wanzeru?’ (Mateu 24:45) Kodi n’ciyani comwe cinkulatiza kuti Bungwe Lakutonga ni kapolo wakukhulupirika na wanzeru? Bwerani ticezerane bzinthu bzitatu bzomwe bzidathandizambo bungwe lakutonga mu nthawe za apostolo.

13. Kodi mzimu wakucena unkuthandiza tani Bungwe Lakutonga?

¹³ Mzimu wakucena umbathandiza Bungwe Lakutonga. Mzimu wakucena unkuthandiza Bungwe Lakutonga kubvesesa cadidi ca m’Bibliya comwe tikhacibvesesa lini bwino. Mwa ciratizo, kumbukirani ndandanda ya nfundo za m’Bibliya zomwe tinkuzibvesesa bwino tsapano ninga momwe talewera kale mu ndime zapitazi. Palibe munthu omwe angadakwanisa payekha kudziwa na kufotokoza bzinthu bzimwebzi bzakuzika bza Mulungu! (Werengani 1 Wakolinto 2:10.) Bungwe Lakutonga limbabva ninga momwe mpostolo Paulo adabvera, iye adanemba kuti: ‘Bzinthu bzimwebzi timbabzilewambo, sikuti na mafala yakupfunzisa ya nzeru za umunthu, koma yakupfunzisa ya mzimu.’ (1 Wakolinto 2:13) Na kupita kwa magole mazinji ya cipfunziso cakunama na kusaika kwa citsogozo ca cadidi, kodi n’thangwe ranyi kabvesesedwe ka nfundo za m’Bibliya kankuthumizirika kuyambira mu 1919? Thangwe ndakuti Mulungu ankuthandiza mwakuphatisa basa mzimu wace wakucena!

14. Mwakubverana na Cibvumbulutso 14:6, 7, kodi wanjo ambathandiza tani Bungwe Lakutonga na wanthu wa Mulungu nsiku zino?

¹⁴ Wanjo ambathandiza Bungwe Lakutonga. Bungwe Lakutonga lina udindo bukulu kwene-kwene bwa kutsogolera apalizi wakupitirira 8 midyau pa basa lakupalizira pa dziko lense. N’thangwe ranyi basa limweri linkufamba bwino? Thangwe libodzi ndakuti wanjo ankuthandizira basali. (Werengani Cibvumbulutso 14:6, 7.) Kazinji kense, wanjo ambatsogolera apalizi kuna munthu omwe akhadapemba kuti Mulungu amuthandize! * (Onani mafala ya m’nyansi.) Basa lakupalizira na kupfunzisa limbapitiriza kukula napo m’madziko yomwe yana citsutso cikulu. Bzimwebzi bzinkukwanisika kokha na thandizo la wanjo.

15. Kodi Bungwe Lakutonga ndakusiyana tani na Atsogoleri wa bzipembedzo bzacikristau? Fotokozani ciratizo.

¹⁵ Fala la Mulungu limbatsogolera Bungwe Lakutonga. (Werengani Juwau 17:17.) Kumbukirani bzomwe bzidacitika mu gole la 1973. Nsanza ya Mulindiri ya cingerezi ya 1 Junho mu gole limweri idabvunza penu “munthu omwe alibe kusiya cizolowezi cace ca kupepa fodya angathemere kubatizidwa.” M’tawiro wace udaperekedwa mwakubverana na nfundo za m’Bibliya ndipo ukhali wakuti ne, angathemere lini! Nsanza ya Mulindiriyo idafotokoza mavesi yakusiyana-siyana ndipo idalewa thangwe lomwe munthu omwe ankusiya lini kupepa fodya an’funikira kucosedwa mu gwere. (1 Wakolinto 5:7; 2 Wakolinto 7:1) Revistayo idafotokoza kuti mtemo umweyu ngwakuperekedwa lini na wanthu koma ngwakucokera “kwa Mulungu, omwe ambalewalewa mwakuphatisa basa Fala lace lakunembedwa.” Palibe pomwe gulu linango la cipembedzo lomwe limbakhulupira na mtima wense Fala la Mulungu napo pomwe kucita bzimwebzi kungakhale kwakunesa kwene-kwene kwa wanthu winango. Bukhu linango lomwe lidacosedwa tsapanopa ku Estados Unidos lidalewa tenepa: “Atsogoleri wa bzipembedzo kawiri-kawiri ambayezera kucinja bzipfunziso bzawo kuti bzibverane na bzomwe wanthu azinji ambakhulupira.” Tsono Bungwe Lakutonga limbatsogoleredwa lini na bzomwe wanthu  azinji ambafuna. Koma iwo ambatsogoleredwa na Fala la Mulungu, bzomwe bzinkulatiza kuti Yahova ndiye omwe ankutsogoleradi wanthu wace nsiku zino.

16. Kodi njira ibodzi ya kulatiza kuti timbakumbukira Bungwe Lakutonga njiponi?

¹⁶ Werengani Wahebereu 13:7. Bibliya limbalewa kuti ‘Akumbukireni omwe ambatsogolera.’ Njira ibodzi yomwe tingacitire bzimwebzi ni kuguma Bungwe Lakutonga m’mipembo yathu. (Wayefezo 6:18) Iro lina maudindo mazinji kwene-kwene, ninga kupereka cakudya cauzimu, kutsogolera basa la kupalizira pa dziko lense na kusamalira bzakupereka bzakuthandizira gululi. Ndipopa tin’funikadi kuwapembera!

17, 18. (a) Kodi timbateweza tani citsogozo ca Bungwe Lakutonga? (b) Mwa kumbacita basa lakupalizira, kodi timbathandiza tani Bungwe Lakutonga pabodzi na Jezu?

¹⁷ Tingalatizembo kuti timbakumbukira Bungwe Lakutonga tikambateweza malango na citsogozo cace. Bungwe Lakutonga limbatipasa malango mwakuphatisa basa mabukhu yathu, mitsonkhano ya gwere, ya dera na yacigawo. Limbaikhambo anyakunyang’anira wa dera ndipo anyakunyang’anira wa derawo ambaikhambo akulu. Anyakunyang’anira wa dera na akulu akambateweza mwakusamala citsogozo comwe ambapasidwa, iwo ambalatiza kuti ankukumbukira Bungwe Lakutonga. Ndipo ali-wense wa ife timbalemekeza Mtsogoleri wathu, Jezu, mwa kumbabvera amuna omwe iye ankuwaphatisa basa nsiku zino.—Wahebereu 13:17.

¹⁸ Njira ibodzi yomwe timbakumbukirira Bungwe Lakutonga ndiyo kucita basa la kupalizira na mtima wathu wense. Pa Wahebereu 13:7 pambatilimbisa kutewezera cikhulupiro ca wale omwe ankutitsogolera. Bungwe Lakutonga linkulatiza cikhulupiro cikulu kwene-kwene mwa kupalizira na kuyendesa patsogolo bzipsa bzabwino na nyongo. Kodi tinkuthandiza Bungwe Lakutonga mwa kucitambo basa lakufunikali? Penu tinkulithandiza, tin’dzakondwa tikadzabva Jezu ankutiuza kuti: ‘Pa bzomwe mudacitira m’bodzi wa abale wangu ang’onowa, mudacitira inembo.’—Mateu 25:34-40.

19. N’thangwe ranyi munkutsimikiza kuteweza Mtsogoleri wathu, Jezu?

¹⁹ Pomwe Jezu adabwerera kudzulu, iye alibe kundowasiya tenepo ateweri wace. (Mateu 28:20) Jezu akhadziwa kuti pomwe akhali pa dziko la pansi, iye adathandizidwa na mzimu wakucena, wanjo pabodzi na Fala la Mulungu. Iye ambaperekambo thandizo libodzi-bodzilo kuna Bungwe Lakutonga. Bungwe Lakutonga limbapitiriza ‘kutewera Mwana wa bira,’ Jezu, ‘kuli-kwense komwe iye ayende.’ (Cibvumbulutso 14:4) Na tenepo, tikambateweza citsogozo ca Bungwe Lakutonga, timbakhala tinkuteweza Mtsogoleri wathu, Jezu. Mwakusaya kucedwa, iye an’dzatitsogolera ku moyo wakusaya kumala. (Cibvumbulutso 7:14-17) Ndipo palibe munthu winango ali-wense omwe angapicire bzimwebzi!