Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Yahova Akhatsogolera Wanthu Wace

Yahova Akhatsogolera Wanthu Wace

‘Yahova an’dzakutsogolerani nthawe zense.’—ZAIYA 58:11.

NYIMBO: 152, 22

1, 2. (a) Kodi Mboni za Yahova zidasiyana tani na bzipembedzo bzinango? (b) Kodi tin’pfunza ciyani mu msolo uno na omwe unkubwerayu?

WANTHU kawiri-kawiri ambabvunza Mboni za Yahova kuti: “Kodi mtsogoleri wanu ni mbani?” Iwo ambabvunza thangwe bzipembedzo bzizinji bzina amuna ayai akazi omwe ambawatsogolera. Tenepo, mwakusamwira timbawauza kuti Mtsogoleri wathu ni munthu lini wakuperewera ninga ifepano. Koma timbawauza kuti ni Jezu Kristu! Ndipo iye ambabvera Baba wace Yahova omwe ni Mtsogolerimbo wace.—Mateu 23:10.

2 Liripombo gulu la amuna, lakucemeredwa kuti ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru,’ lomwe linkutsogolera wanthu wa Mulungu pa dziko la pansi nsiku zino. (Mateu 24:45) Koma timbadziwa tani kuti ni Yahova omwe ankutitsogolera pabodzi na Mwana wace? Mu nkhani ino na yomwe inkutewera, tiniwona mathangwe matatu yomwe yantithandiza kuti tikhulupire bzimwebzi. Ndipo napo kuti Yahova ambaphatisa basa wanthu winango kuti atsogolere wanthu wace, bzinkuwonekeratu kuti ndiye akhatsogolera ndipo ankupitiriza kutsogolera wanthu wace.—Zaiya 58:11.

KUTHANDIZINDWA NA MZIMU WAKUCENA

3. Kodi n’ciyani cidathandiza Mozeji kuti atsogolere Ajirayeri?

3 Yahova adapasa mzimu wakucena amuna omwe akhatsogolera wanthu wace. Mulungu adasankhula Mozeji kuti akhale mtsogoleri wa Ajirayeri. Kodi n’ciyani comwe cidamuthandiza kuti asamalire bwino udindo bwacebo? Yahova adapasa Mozeji ‘mzimu wace wakucena.’ (Werengani Zaiya 63:11-14.) Tenepo, tingalewe kuti Yahova ndiye akhatsogolera wanthu wace, thangwe mzimu wace ndiwo ukhathandiza Mozeji.

4. Kodi n’ciyani comwe cinkulatiza kuti Mozeji akhana mzimu wa Mulungu? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 14.)

4 Kodi Ajirayeri akhakwanisa kuwona kuti Mozeji akhana mzimu wa Mulungu? Inde! Mzimu wakucena wa Yahova udapasa Mozeji mphanvu yakucita bzakudabwisa na kudziwisa dzina la Mulungu kuna Farawo, mtongi wamphanvu wa Edjipito. (Kufuluka 7:1-3) Mzimu wakucena udathandizambo Mozeji kuti akhale mtsogoleri wa lufoyi na wakupirira. Iye akhali wakusiyana na atsogoleri wa madziko manango omwe akhali wakuuma mtima na wa dyera! (Kufuluka 5:2, 6-9) Kulewa cadidi, Yahova ndiye omwe adasankhula Mozeji kuti akhale mtsogoleri wa wanthu wace.

5. Kodi mbani winango omwe Yahova adawapasa mzimu wakucena kuti atsogolere wanthu wace?

5 Kodi mbani winango omwe Yahova adawapasa mzimu wakucena kuti atsogolere wanthu wace? Bibliya limbalewa kuti: ‘Djosuwe mwana wa Nuni akhadadzala na mzimu wa nzeru.’ (Bzakutonga 34:9) ‘Mzimu wa Yahova udafikira Gidiyoni.’ (Wayeruzi 6:34) Ndipo ‘mzimu wa Yahova udayamba kuphata basa kuna Davide.’ (1 Samuweri 16:13) Amuna wensewa adathemba mzimu wa Mulungu kuti uwathandize kucita bzinthu bzomwe iwo angadakwanisa lini kucita na mphanvu zawo. (Djosuwe 11:16, 17; Wayeruzi 7:7, 22; 1 Samuweri 17:37, 50) Kulewa cadidi, Yahova ndiye omwe adawapasa mphanvu kuti acite bzinthu bzikulu-bzikulu, tenepo iye yekha ndiye wakuthemera kutumbizidwa.

Pomwe wanthu wa Mulungu akhabvera Mozeji, Djosuwe, Gidiyoni, na Davide, bzikhalatiza kuti akhawonadi Yahova ninga Mtsogoleri wawo

6. N’thangwe ranyi Mulungu akhafuna kuti wanthu wace ambalemekeze amuna omwe akhawatsogolera?

6 Kodi n’ciyani comwe Ajirayeri akhafunika kucita pomwe adazindikira kuti mzimu wakucena wa Mulungu unkuphata basa kuna Mozeji, Djosuwe, Gidiyoni na Davide? Iwo akhafunika kuwalemekeza. Pomwe Ajirayeri adang’ung’udzira Mozeji, Yahova adabvunza kuti: ‘Kodi ni lini pomwe wanthuwa an’dzayamba kundilemekeza?’ (Mirewengo 14:2, 11) Bzimwebzi bzinkulatiziratu kuti Yahova ndiye adasankhula amunawa kuti atsogolere wanthu wace. Pomwe Ajirayeri akhabvera amunawo, bzikhalatiza kuti akhawonadi Yahova ninga Mtsogoleri wawo.

IWO ADATHANDIZIDWA NA WANJO

7. Kodi wanjo adathandiza tani Mozeji?

7 Wanjo adathandiza amuna omwe akhatsogolera wanthu wa Mulungu. (Werengani Wahebereu 1:7, 14.) Mulungu adaphatisa basa wanjo kuti atsogolere Mozeji. Cakuyamba, anjo ‘adabwera kuna iye pa citsamba ca minga’ ndipo adamupasa udindo bwakuti akatsudzule Ajirayeri na kuwatsogolera. (Mabasa 7:35) Caciwiri, Mulungu adaphatisa basa anjo kuti akapereke bzakutonga kuna Mozeji bza kupfunzisira Ajirayeri. (Wagalata 3:19) Cacitatu, Yahova adamuuza kuti: ‘Tsogolera wanthuwa ku mbuto yomwe ndakuuza. Ndipo anjo wangu an’dzakhala patsogolo panu.’ (Kufuluka 32:34) Bibliya limbalewa lini kuti Ajirayeri adacita kuwona anjo ankuthandiza Mozeji. Koma momwe Mozeji akhapfunzisira wanthuwo na kuwatsogolera, bzikhawonekeratu kuti wanjo akhamuthandiza.

8. Kodi wanjo adathandiza tani Djosuwe na Ezekiya?

8 Kodi mbani munango omwe adathandizidwa na anjo? Bibliya limbalewa kuti ‘nduna ya gulu la anyankhondo la Yahova,’ omwe ni anjo adathandiza Djosuwe kuti akunde nkhondo yomwe akhamenyana na Akanani. (Djosuwe 5:13-15; 6:2, 21) Na kupita kwa nthawe, pomwe Mambo Ezekiya adatsogolera wanthu wa Mulungu, acikunda wa Asiriya akhafuna kupfudza Jeruzalemu. Tenepo, usiku bubodzi bokha, ‘anjo wa Yahova adabwera acipha amuna wakukwana 185.000.’—2 Wamambo 19:35.

9. Napo kuti amuna omwe akhatsogolera Ajirayeri akhali wakuperewera, kodi n’ciyani comwe Ajirayeriwo akhafunika kucita?

9 Wanjo mbakulungama. Koma wanthu omwe akhawathandiza akhali wakuperewera. Mwa ciratizo, pa nthawe inango Mozeji alibe kulemekeza Yahova. (Mirewengo 20:12) Djosuwe alibe kuyamba kubvunza Mulungu bzomwe akhafunika kucita pomwe Agibeyoni adacita naye mpangano. (Djosuwe 9:14, 15) Pa nthawe inango, Ezekiya adabzikuza. (2 Nkhani 32:25, 26) Napo kuti amunawa akhali wakuperewera, Ajirayeri akhafunika kubvera utsogoleri bwawo. Ajirayeri akhawona kuti Yahova ankuphatisa basa anjo kuti athandize amunawo. Bzimwebzi bzinkulatiza kuti Yahova ndiye omwe akhatsogolera wanthu wace.

IWO AKHATSOGOLEREDWA NA FALA LA MULUNGU

10. Kodi Mozeji adalatiza tani kuti akhabvuma kutsogoleredwa na bzakutonga bza Mulungu?

10 Yahova adaphatisa basa Fala lace kuti lithandize amuna omwe akhatsogolera wanthu wace. Bibliya limbalewa kuti Bzakutonga bzomwe bzidaperekedwa kwa Ajirayeri bzimbacemeredwa kuti ‘Cakutonga ca Mozeji.’ (1 Wamambo 2:3) Napo bziri tenepo, Bibliyalo limbabvekesa bwino kuti Yahova ndiye omwe akhapereka Bzakutongabzo. Ndipo Mozeji akhafunikambo kubvera bzakutongabzo. (2 Nkhani 34:14) Mwa ciratizo, pomwe Yahova adamuuza momwe angadamangira tendi la mkonkhano, ‘Mozeji adacita bzense ninga momwe Yahova akhadamuuzira. Iye adacitadi ndendende.’—Kufuluka 40:1-16.

11, 12. (a) Kodi Djosuwe na wamambo winango omwe adatsogolera wanthu wa Mulungu, akhafunika kucita ciyani? (b) Kodi fala la Mulungu lidathandiza tani amuna omwe akhatsogolera wanthu wa Mulungu?

11 Djosuwe akhana bukhu la Mulungu pomwe adakhala mtsogoleri, tenepo Yahova adamuuza kuti: ‘Umbaliwerenge na mafala ya pansi-pansi masikati na usiku, kuti uwonesese kuti ukuteweza bzensene bzomwe bzidanembedwa m’mwemo.’ (Djosuwe 1:8) Wamambo omwe adadzatsogolera wanthu wa Mulungu akhafunikambo kuwerenga Cakutongaco nsiku zense, acimbanembambo m’bukhu mwawo bzomwe akhawerengabzo acibvera ‘mafala yense ya cakutongaci, na kuteweza malango yace.’—Werengani Bzakutonga 17:18-20.

12 Kodi Fala la Mulungu lidathandiza tani amuna omwe akhatsogolera? Kumbukirani ciratizo ca Mambo Josiya. Munembi wace adayamba kumuwerengera Cakutonga ca Mozeji. * (Onani mafala ya m’nyansi.) ‘Pomwe mamboyo adandobva mafala ya m’bukhu la Bzakutonga, adang’amba cakubvala cace.’ Patsogolo pace, fala la Mulungu lidalimbisa Josiya kuti apfudze bzifanikiso bzense bza m’dzikomo ndipo adacita makonzedwe kuti Paskwa icitike m’dziko lensenelo. (2 Wamambo 22:11; 23:1-23) Pakuti Josiya pabodzi na atsogoleri winango wakukhulupirika akhateweza fala la Mulungu, iwo akhadakonzeka kucinja citsogozo comwe akhadapereka kuna wanthu wa Mulungu. Kucinja kumweku kudacitisa kuti wanthu wa Mulungu amubvere.

13. Kodi atsogoleri wa wanthu wa Mulungu akhadasiyana tani na atsogoleri wa mitundu inango?

13 Atsogoleri wa mitundu inango akhatsogolera wanthu wawo mwakuphatisa basa nzeru za wanthu wakuperewera. Mwa ciratizo, atsogoleri wa Akanani na wanthu wawo akhambacita bzinthu bzakuipa kwene-kwene, ninga kugonana pacibale, kugonana amuna okha-okha, kugona bzirombo, kupereka wana ninga nsembe na kunamata bzifanikiso. (Mwambo 18:6, 21-25) Atsogoleri wa ku Babulo na wa ku Edjipito akhalibe mitemo yakundendemerana na ya wanthu wa Mulungu pa nkhani ya buya. (Mirewengo 19:13) Tenepo, wanthu wa Mulungu akhawona momwe atsogoleri wawo wakukhulupirika akhawalimbisira kuti acitise kuti kunamata kwawo kupitirize kukhala kwakucena. Akhawalimbisambo kuti akhale wakucena mwakuthupi acimbatcenkha kucita bzinthu bza upombo. Bzimwebzi bzinkulatiziratu kuti Yahova ndiye akhawatsogolera.

14. N’thangwe ranyi Yahova adalanga winango mwa atsogoleri wa wanthu wace?

14 Ni wamambo lini wense omwe akhatsogolera wanthu wa Mulungu akhateweza malango ya Mulunguyo. Wamambo wakusaya kukhulupirikawo adalamba kuteweza malango yomwe yadaperekedwa na mzimu wakucena wa Mulungu, na wanjo wace pabodzi na Fala lace. Nthawe zinango, Yahova akhawalanga ayai kuwacosa pa udindobo. (1 Samuweri 13:13, 14) Na nthawe, Yahova adadzasankhula munango omwe angadadzakhala mtsogoleri wabwino.

YAHOVA ADASANKHULA MTSOGOLERI WAKULUNGAMA

15. (a) Kodi apolofeta adalatiza tani kuti kukhabwera mtsogoleri wabwino? (b) Kodi mbani omwe akhali mtsogoleri wabwinoyo?

15 Kwa magole mazinji, Yahova adapicira kuti iye angadadzasankhula mtsogoleri wabwino wa wanthu wace. Mwa ciratizo, Mozeji adauza Ajirayeri kuti: ‘Yahova Mulungu wanu an’dzabweresa pakati pa abale wanu mpolofeta ninga ine. Imwepo mun’dzafunika kumutetekera.’ (Bzakutonga 18:15) Zaiya adalewa kuti Iye angadadzakhala ‘mtsogoleri na mtongi.’ (Zaiya 55:4) Ndipo Danyeri adanemba bza Mesiya omwe angadadzakhala ‘mtsogoleri.’ (Danyeri 9:25) Pa kumalizira pace, Jezu Kristu adabzidziwikisa ninga ‘Mtsogoleri’ wa wanthu wa Mulungu. (Werengani Mateu 23:10.) Anyakupfunza wa Jezu adamutewera na mtima wense ndipo iwo adakhulupira kuti iye akhadasankhulidwa na Yahova. (Juwau 6:68, 69) Kodi n’ciyani comwe cidawatsimikizirisa kuti Jezu Kristu ndiye akhaphatisidwa basa na Yahova kuti atsogolere wanthu wace?

Yahova adasankhula Jezu kuti akhale mtsogoleri wabwino

16. Kodi n’ciyani comwe cinkulatiza kuti Jezu akhana mzimu wakucena?

16 Yahova adaphatisa basa mzimu wakucena kuti uthandize Jezu. Pomwe Jezu adabatizidwa, Juwau adawona ‘kudzulu kunkufunguka, ndipo mzimu unkubuluka ninga nkhangaiwa ukubwera kuna iye.’ Mwakusaya kucedwa, ‘mzimu udamutsogolera kuti ayende ku dambo.’ (Marko 1:10-12) Mzimu wa Mulungu udathandiza Jezu kuti apfunzise na kucita bzinthu bzakudabwisa, pa nthawe ya utumiki bwace bwa pa dziko la pansi. (Mabasa 10:38) Kuthumizira bzimwebzi, mzimu wakucena udathandiza Jezu kuti alatize makhalidwe yabwino ninga lufoyi, cikondweso, pabodzi na cikhulupiro camphanvu. (Juwau 15:9; Wahebereu 12:2) Palibe mtsogoleri munango omwe adalatiza kuti akhana mzimu wakucena wa Mulungu ninga iye. Mpsakuwonekeratu kuti Yahova akhadasankhula Jezu ninga mtsogoleri.

Wanjo adathandiza Jezu atandobatizidwa (Onani ndime 17)

17. Kodi n’ciyani comwe wanjo adacita kuti athandize Jezu?

17 Jezu adathandizidwa na wanjo. Jezu atandobatizidwa, ‘adabwera wanjo, aciyamba kumutumikira.’ (Mateu 4:11) Zitasala nthawe zakucepa kuti afe, ‘anjo wakucokera kudzulu adabwera kuna iye acimulimbisa.’ (Luka 22:43) Jezu akhadziwa kuti Yahova angadatumiza anjo kuti adzamuthandize pa nthawe iri-yense.—Mateu 26:53.

18, 19. Kodi Jezu adalatiza tani kuti akhatsogoleredwa na Fala la Mulungu pa moyo wace na pakupfunzisa?

18 Jezu adatsogoleredwa na Fala la Mulungu. Kucokera paciyambi ca utumiki bwace mpaka pa nthawe yomwe iye akhafa, Jezu adabvuma kuti Bzinembo bzimutsogolere. Napo pomwe akhafa, iye adafotokoza mapolofesiya yakulewa bza Mesiya. (Mateu 4:4; 27:46; Luka 23:46) Koma atsogoleri wa bzipembedzo wa nthawe imweire, akhadasiyana kwene-kwene na Jezu. Iwo akhateweza lini Mafala ya Mulungu pa ciri-cense comwe cikhabverana lini na bzipfunziso bzawo. Jezu adaphata mafala ya m’Bzinembo pomwe iye adalewa bza iwo kuti: ‘Wanthuwa ambandilemekeza na miromo yawo, koma mitima yawo iri kutali na ine. Ndipo iwo ambandinamata papezi, thangwe ambapfunzisa nzeru za wanthu ninga malamulo ya Mulungu.’ (Mateu 15:7-9) Yahova angalekerere lini kuti wanthu wace atsogoleredwe na wanthu omwe ambaphatisa lini basa Bibliya.

19 Jezu akhaphatisambo basa Fala la Mulungu pomwe akhapfunzisa wanthu. Pomwe atsogoleri wa bzipembedzo akhamubvunza mwa kumuyeza, iye akhaphatisa lini basa nzeru zace ayai bzomwe akhadziwa pa moyo wace kuti awatawire. M’mbuto mwace, iye akhapfunzisa wanthu mwakuphatisa basa Bzinembo. (Mateu 22:33-40) Jezu angadafuna, angadadabwisa wanthu mwa kuwafotokozera bzinthu bzizinji bza moyo wace wa kudzulu ayai bza m’cirengedwe. Koma pakuti akhafuna Fala la Mulungu, iye akhafunisisa kupalizira wanthu ndipo ‘akhafungula makumbukidwe yawo kuti abvesese thandauzo la bzinembo.’—Luka 24:32, 45.

20. (a) Kodi Jezu adalemekeza tani Yahova? (b) Kodi Jezu akhana makhalidwe yaponi yakusiyana na ya Herode Agripa Wakuyamba?

20 Napo kuti abveseri wa Jezu akhadabwisika na kalewedwe kace, iye nthawe zense akhapereka mbiri kuna Mpfunzisi wace Yahova. (Luka 4:22) Pomwe mwamuna munango wakudala adayeza kupasa ulemu Jezu mwa kumucemera kuti ‘Mpfunzisi Wabwino,’ Jezu mwakubzicepswa adamubvunza kuti: ‘Thangwe ranyi unkundicemera kuti wabwino? Palibe omwe ngwabwino, koma Mulungu yekha basi.’ (Marko 10:17, 18) Tenepo, patapita magole masere, Herode Agripa Wakuyamba omwe akhali mtsogoleri wa Juda, akhana makhalidwe yakusiyana kwene-kwene na ya Jezu. Nsiku ibodzi, pa mtsonkhano unango wakupambulika, Herode adabvala bzakubvala bzakuumira kwene-kwene bzomwe bzingadabvalidwa kokha na mambo. Pomwe wanthu adamuwona na kumubva ankulewalewa, iwo adalewa mwa kukuwa kuti: ‘Aya ni mafala ya mulungu, sikuti ya munthu!’ Herode adafuna kutumbizidwa. Tsono n’ciyani comwe cidacitika? ‘Nthawe ibodzi-bodziyo, anjo wa Yahova adamukantha, thangwe iye alibe kupasa mbiri Mulungu, ndipo adadyedwa na nkhonye acifa.’ (Mabasa 12:21-23) Bzimwebzi bzinkulatiza kuti Yahova akhalibe kusankhula Herode kuti akhale mtsogoleri. Koma Jezu adalatiza kuti Mulungu akhadamusankhula, ndipo iye nthawe zense akhalemekeza Yahova ninga Mtsogoleri Mkulu wa wanthu Wace.

21. Kodi tin’dzacezerana ciyani mu nkhani inkutewerayi?

21 Yahova adafuna kuti Jezu akhale Mtsogoleri wathu sikuti kwa magole yakucepa basi koma kwa muyaya. Pomwe adalamusidwa, Jezu adauza anyakupfunza wace kuti: ‘Utongi bwense bwa kudzulu na bwa pa dziko la pansi bwaperekedwa kwa ine.’ Iye adalewa pomwe kuti: ‘Ndipo dziwani kuti ine ndiri pabodzi na imwe nsiku zense mpaka ku phampha kwa mkonzedwe uno wa bzinthu wa nthawe ino.’ (Mateu 28:18-20) Koma kodi Jezu angatsogolere tani wanthu wa Mulungu pa dziko la pansi pakuti iye ni munthu wakusaya kuwoneka wa kudzulu? Kodi mbani omwe Yahova angadaphatisa basa kuti aimikire Jezu pa dziko la pansi? Ndipo kodi akristau angadazindikira tani wale omwe Mulungu ankuwaphatisa basa ninga atsogoleri wawo? Nkhani inkutewerayi in’dzatawira mibvunzoyi.

^ ndi. 12 Pinango imweyi ni dokumento yakuyambirira yakunembedwa na Mozeji.