1. Kodi n’ciyani comwe Yahova adacita pomwe Adamu na Eva adandoti phonyeni? (Ciyambo 3:15)

 POMWE Adamu na Eva adandoti phonyeni, Yahova adaperekeratu cidikhiro kwa wana wa Adamuyo mwa kulewa polofesiya yakufunika kwene-kwene. Polofesiya imweyi imbagumanika pa Ciyambo 3:15. —  Werengani.

2. Thangwe ranyi polofesiya imweyi njakufunika?

² Polofesiyayi imbagumanika mu bukhu lakutoma la m’Bibliya. Tsono nkhani yace imbabverana na mabukhu yentse ya m’Bibliya. Iyo iri ninga mtanda omwe umbacitisa kuti mphalo zentse zigumane pa ntsodzi. Mafala yomwe yambagumanika pa Ciyambo 3:15 yambacitisa kuti nkhani za mabukhu yentse ya m’Bibliya zikhale nkhani ibodzi. Ndipo nkhani yace njakuti Mulungu an’dzatumiza Mpulumusi omwe an’dzapfunza Dyabu na wanthu omwe ambamubvera. Bzimwebzi bzin’dzakhala bzakudekeza kwene-kwene kwa wanthu wentse omwe ambafuna Yahova!

3. Kodi tin’tawira mibvunzo iponi mu nkhani ino?

³ Pakulewa bza polofesiya ya pa Ciyambo 3:15, mu nkhani ino tin’tawira mibvunzo iyi: Kodi mbani akufotokozedwa mu polofesiya imweyi? Kodi polofesiya imweyi ikukwanisika tani? Ndipo ifepano tikugumana phindu liponi?

4. Kodi “nyoka” ni mbani, ndipo tikudziwa tani bzimwebzo?

⁴ Omwe ambafotokozedwa pa Ciyambo 3:14, 15 ni “nyoka,” “mbeu” ya nyoka, “mkazi” na “mbeu” ya mkazi. Bibliya limbatithandiza kudziwa m’bodzi na m’bodzi wa iwo. * Mbatiyambeni kuwona  kuti “nyoka” ni mbani. Nyoka caiyo-caiyo ingadabva lini bzomwe Yahova adalewa mu zunde la Edeni. Ndipopa mafala ya Yahovaya yakhalewedwa kwa cinthu comwe cikhana nzeru. Kodi cinthu cimweci n’ciyani? Pa Apokalipse 12:9 pambatithandiza kudziwa. Pamwepa pambalewa kuti “cinyoka cakale-kale” ni Sathani Dyabu. Tsono mbani omwe ambacita mbali ya mbeu ya nyoka?

5. Kodi mbani ambacita mbali ya mbeu ya nyoka?

⁵ Nthawe zinango Bibliya limbaphatisa basa fala lakuti mbeu pakufuna kulewa bza wanthu omwe ambatewezera nzeru ayai bzicito bza munthu munango, bzomwe bzimbacitisa kuti iye akhale ninga pai wawo. Ndipopa tingalewe kuti mbeu ya nyoka ni anjo wakuipa omwe adapandukira Mulungu pabodzi na wanthu omwe ambatewezera Sathani. Iwo ambalamba kubvera Mulungu ndipo ambaboneresa wanthu wace. Anjo wakuipa omwe adasiya mbuto zawo kudzulu mu ntsiku za Nowa na wanthu wakuipa omwe ambatewezera Dyabu ndiwo ambacita mbali ya mbeu yace. — Ciyambo 6:1, 2; Juwau 8:44; 1 Juwau 5:19; Djuda 6.

6. Thangwe ranyi “mkazi” wa mu polofesiyayi ni Eva lini?

⁶ Tsapano mbatidziweni kuti “mkazi” ni mbani. Mkazi umweyu angakhale lini Eva. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Thangwe polofesiyayi ikulewa kuti mbeu ya mkazi ‘ingadadzatsotola’ msolo wa nyoka. Ifepano tawona kale kuti nyoka ni Sathani omwe ni cakulengedwa cauzimu. Ndipopa palibe munthu wakuperewera omwe angadadzakwanisa kutsotola msolo wace. Tsono kodi Sathani angadadzapfudzidwa tani?

7. Kodi mkazi omwe ambafotokozedwa pa Ciyambo 3:15 ni mbani? (Apokalipse 12:1, 2, 5, 10)

⁷ Bukhu lakumalizira la m’Bibliya limbatithandizambo kudziwa mkazi omwe ambafotokozedwa pa Ciyambo 3:15. (Werengani Apokalipse 12:1, 2, 5, 10.) Mkazi umweyu ali lini ninga akazi wa pantsi pano. Thangwe Bibliya limbalewa kuti iye adaponda mwezi ndipo ana korowa yomwe ina nyenyezi 12 mu msolo mwace. Ndipo iye adakhala na pathupi acibereka mwana  omwe mkazi wa pantsi pano angabereke lini. Mwanayo ni Umambo bwa Mulungu. Umambobo ni bwa kudzulu ndipopa tingalewembo kuti mkaziyu ngwa kudzulu. Mkazi umweyi ni mbali ya kudzulu ya gulu la Yahova ndipo omwe ambacita mbali ya gulu limweri ni bzakulengedwa bzauzimu. — Agalatiya 4:26.

8. Kodi mbani adakhala mbali yakuyambirira ya mbeu ya mkazi ndipo ni lini pomwe bzimwebzi bzidacitika? (Ciyambo 22:15-18)

⁸ Fala la Mulungu limbatithandizambo kudziwa mbali yakuyambirira ya mbeu ya mkazi. Iro limbalewa kuti mbeuyo ingadadzakhala mwana wa Abalahamu. (Werengani Ciyambo 22:15-18.) Ninga momwe polofesiyayi idalewera, Jezu adabadwiradi m’banja la munthu wakukhulupirika umweyu. (Luka 3:23, 34) Tsono, mbeu imweyi ikhafunika kukhala na mphanvu zizinji kuposa za munthu, thangwe ikhafunika kudzatsotola msolo wa Sathani Dyabu. Ndipopa pomwe Jezu akhana magole 30 yakubadwa, adadzozedwa na mzimu wakucena acikhala Mwana wakuyamba kubadwa wa Mulungu. Pomwe adadzozedwa, Jezu adakhala mbali yakuyambirira ya mbeu ya mkazi. (Agalatiya 3:16) Ndipo pomwe iye adalamusidwa, adapasidwa “ulemerero na citumbizo” na “utongi bwentse, kudzulu na pa dziko la pantsi,” pabodzi na mphanvu za ‘kupfudza mabasa ya Dyabu.’ — Ahebereu 2:7; Mateu 28:18; 1 Juwau 3:8.

9-10. (a) Kodi mbani winango omwe ambacita mbali ya mbeu ya mkazi ndipo ni lini pomwe ambayamba kucita mbali ya mbeu imweyi? (b) N’ciyani comwe ifepano tin’pfunza tsapano?

⁹ Tsono iripombo mbali yaciwiri ya mbeu ya mkazi. Mpostolo Paulo adalewa bza mbali ya mbeu imweyi pomwe akhauza Akristau wakudzozedwa omwe akhali Adjuda na omwe akhali lini Adjuda kuti: “Penu ndimwe wa Kristu, ndimwedi wana wa Abalahamu, wakutambira utaka mwakubverana na lumbiro.” (Agalatiya 3:28, 29) Yahova akadzoza Mkristau na mzimu wakucena, iye ambacita mbali ya mbeu ya mkazi. Ndipopa omwe ambacita mbali ya mbeu ya mkaziyu ni Jezu Kristu pabodzi na amambo wakukwana 144 000. (Apokalipse 14:1) Wentsenewa ambatewezera makhalidwe ya Baba wawo omwe ni Yahova Mulungu.

¹⁰ Mpaka pano takwanisa kudziwa omwe ambafotokozedwa pa Ciyambo 3:15. Tsapano bwerani tiwone bzomwe Yahova akucita kale kuti akwanirise polofesiya imweyi na phindu lomwe ifepano tikugumana.

11. Kodi polofesiya yakuti mbeu ya mkazi ingadadzalumiwa katende ikhafuna kulewanyi?

¹¹ Polofesiya ya pa Ciyambo 3:15 ikhadaleweratu kuti nyoka ingadadzaluma “katende” wa mbeu ya mkazi. Bzomwe polofesiyayi idalewa bzidacitika pomwe Sathani adacitisa kuti Adjuda pabodzi na Aroma aphe Mwana wa Mulungu. (Luka 23:13, 20-24) Munthu akapwetekeka katende angatazire kufamba mpaka cironda cace kupola. Mpsibodzi-bodzimbo na bzomwe bzidacitikira Jezu. Pomwe iye adaphedwa aciikhidwa m’thenje, alibe kukwanisa kucita cinthu ciri-centse mkati mwa ntsiku zitatu. — Mateu 16:21.

12. Kodi ni lini pomwe msolo wa nyoka un’dzatsotoledwa, ndipo bzin’dzacitika tani?

¹² Jezu akhafunika kulamusidwa kwa anyakufa kuti polofesiya ya pa Ciyambo 3:15 ikwanisike. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Thangwe polofesiyayi ikhadaleweratu kuti mbeu ya mkazi ingadadzatsotola msolo wa nyoka. Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti cironda comwe cikhali pa katende wa mbeuyi cikhafunika kupola. Ndipo ndibzo bzomwe bzidacitika. Pa ntsiku yacitatu, Jezu adalamusidwa kwa anyakufa ndipo adakhala na thupi lauzimu lomwe limbafa lini. Ndipo ikadzakwana nthawe yomwe Mulungu akufuna kuti Jezu adzatsotole msolo wa Sathani, Jezuyo an’dzacita bzimwebzo. (Ahebereu 2:14) Akristau wakudzozedwa omwe  an’dzatonga na Kristu, an’dzaphata naye basa pabodzi pakupfudza anyamadulanthaka wa Mulungu omwe ali pantsi pano. Anyamadulanthaka amwewa ambacita mbali ya mbeu ya nyoka. — Apokalipse 17:14; 20:4, 10. *

13. Kodi timbagumana phindu liponi thangwe ra kukwanisika kwa polofesiya yakulewa bza mbeu ya mkazi?

¹³ Penu ndimwe mtumiki wa Mulungu, imwepo mukugumana phindu na kukwanisika kwa polofesiya imweyi. Jezu adabadwa pantsi pano na thupi la munthu. Iye akhatewezera bwino-bwino makhalidwe ya Baba wace. (Juwau 14:9) Ndipopa, tikamudziwa bwino Jezu tin’dzamudziwambo bwino Yahova Mulungu na kumufuna. Cinthu cinango n’cakuti timbagumana phindu na bzomwe Jezu adapfunzisa na momwe ambatsogolerera gwere lacikristau ntsiku zino. Iye adatipfunzisa bzomwe tingacite kuti tikondwese Yahova. Ndipo tentsenefe tingagumanembo phindu na infa ya Jezu, yomwe ikhali ninga kulumiwa katende. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Thangwe pomwe Jezu adalamusidwa, iye adapereka mulopa wace kuti ukhale ntsembe yakulungamiratu ‘yakucenesa pikado zathu.’ — 1 Juwau 1:7.

14. Kodi tikudziwa tani kuti pangadapita nthawe kuti polofesiya yomwe Yahova adalewa mu zunde la Edeni ikwanisike? Fotokozani.

¹⁴ Mafala yomwe Yahova adalewa mu zunde la Edeni yakulatiza kuti pangadapita nthawe kuti polofesiya imweyi ikwanisike. Pangadapita nthawe kuti mkazi abereke mbeu yace, kuti Dyabu akhale na wanthu wace nakuti payambe kuwoneka kuwengana pakati pa magrupo mawiriya. Kudziwa polofesiyayi kungatithandize kwene-kwene, thangwe polofesiyayi imbatiuza kuti dziko lakutongedwa na Sathaniri lin’dzawenga atumiki wa Yahova. Pomwe padapita magole, Jezu adadzauzambo anyakupfunza wace bzibodzi-bodzibzi. (Marko 13:13; Juwau 17:14) Ifepano tikukwanisa kuwona kukwanisika kwa polofesiya imweyi, maka-maka m’magole 100 yakumaliziraya. Kodi ikukwanisika tani?

15. Thangwe ranyi dzikoli limbawenga kwene-kwene wanthu wa Mulungu, tsono thangwe ranyi tin’funika lini kugopa Sathani?

¹⁵ Pomwe padapita nthawe yakucepa kucokera pomwe Kristu adakhala Mambo wa Umambo bwa Mulungu mu 1914, Sathani adathusidwa pantsi pano. Ntsiku zino iye ali pantsi pano pomwe akudikhirira ntsiku yace ya kupfudzidwa. (Apokalipse 12:9, 12) Tsono iye alibe kundokhalambo tenepoyo. Iye adakalipa kwene-kwene ndipo akutulira ciya caceco pa wanthu wa Mulungu. (Apokalipse 12:13, 17) Ndipopa ntsiku zino, dzikoli limbawenga kwene-kwene wanthu wa Mulungu. Tsono ifepano tin’funika lini kugopa Sathani na wanthu wace. Koma tin’funika kukhala na citsimikizo ninga comwe mpostolo Paulo akhanaco. Iye adanemba kuti: “Penu Mulungu ali ku mbali yathu, mbani an’dzatigaza?” (Aroma 8:31) Ifepano tingakhulupire Yahova na mtima wentse thangwe tapfunza kuti polofesiya yomwe idanembedwa pa Ciyambo 3:15 ikukwanisika kale.

16-18. Kodi kubvesesa polofesiya ya pa Ciyambo 3:15 kudathandiza tani m’bale Curtis, mpfumakazi Ursula na Jessica?

¹⁶ Piciro la Yahova lakugumanika pa Ciyambo 3:15 lingatithandize tikakhala tikugumana na mabvuto pa moyo wathu. M’bale Curtis, omwe ni misiyonario ku Guam, adalewa kuti: “Nthawe zinango nimbagumana na mabvuto pabodzi na bzinthu bzakugobola m’mabondo bzomwe bzimbayeza kubzipereka kwangu kwa Yahova. Tsono kukumbukira polofesiya yakugumanika pa Ciyambo 3:15 kumbandithandiza kuti ndipitirize kukhulupira Baba wangu wa kudzulu.” M’bale Curtis akudikhirira na mtima wentse nthawe yomwe Yahova an’dzamalisa mabvuto yentse yomwe timbagumana nayo.

 ¹⁷ Mpfumakazi yakucemeredwa Ursula yomwe imbakhala ku Baviera, mu dziko la Alemanha, idalewa kuti kubvesesa mafala yomwe yali pa Ciyambo 3:15 kudaithandiza kutsimikizira kuti Bibliya ni Fala la Mulungu. Iyo idawona kubverana komwe kulipo pakati pa polofesiya imweyi na mapolofesiya yanango ya m’Bibliya. Mpfumakaziyi idadabwa kwene-kwene na bzimwebzi. Iyo idalewa kuti: “Ndidalimbikisidwa kwene-kwene pomwe ndidadziwa kuti pomwe Adamu na Eva adaphonya, Yahova adacitiratu cinthu kuti apulumuse wanthu ndipo alibe kuwasiya wakusaya cidikhiro.”

¹⁸ Mpfumakazi Jessica, ya ku Micronésia, idalewa kuti: “Ndikadakumbukira momwe ndidabvera pomwe ndidagumana cadidi! Ndidapfunza kuti polofesiya ya pa Ciyambo 3:15 ikukwanisika. Bzimwebzi bzidandithandiza kudziwa kuti moyo omwe tinawo ntsiku zino ndiwo lini omwe Yahova akhafuna kuti tikhale nawo. Ndipo bzidandithandizambo kukhulupira na mtima wentse kuti kutumikira Yahova ndiko kumbandicitisa kukhala na moyo wabwino ntsiku zino na kundipasa mwayi wakuti ndidzakhalembo na moyo wabwino kutsogolo.”

19. Thangwe ranyi tingakhulupire na mtima wentse kuti mbali yakumalizira ya polofesiyayi in’dzakwanisika?

¹⁹ Ifepano tapfunza kuti polofesiya ya pa Ciyambo 3:15 ikukwanisika kale. Ndipo takwanisambo kudziwa kuti mbeu ya mkazi na mbeu ya nyoka ni mbani. Jezu ni mbali yakuyambirira ya mbeu ya mkazi ndipo katende wace omwe adalumiwa adapola kale. Tsapano iye ni Mambo wakulemekezeka omwe angafe lini. Ntsiku zino, Yahova akusankhula wanthu omwe ni mbali yaciwiri ya mbeu ya mkazi. Ndipo iye asala pang’ono kumaliza basa limweri. Pakuti mbali yakuyambirira ya polofesiyayi yakwanisika kale, ifepano tingakhulupire na mtima wentse kuti mbali yakumalizira ya polofesiyayi, yomwe ni kutsotoledwa kwa msolo wa nyoka, in’kwanisikambo. Atumiki wakukhulupirika wa Yahova an’dzakomedwa kwene-kwene pomwe Sathani an’dzapfudzidwa. Pomwe tikudikhirira nthawe imweyo, mbatilekeni kubwerera m’mbuyo. Mulungu wathu ngwakukhulupirika. Mwakuphatisa basa mbeu ya mkazi, iye an’dzabweresa bzisimbo bzizinji kuna ‘mitundu yentse [ya wanthu] pa dziko la pantsi.’ — Ciyambo 22:18.