1. Kodi n’ciyani cin’citika tsapanopapa, ndipo n’thangwe ranyi tikulewa tenepoyo?

 MUKAMBAWONA bzinthu bzakuipa bzomwe bzikucitika ntsiku zino, kodi bzimbakunesani kukhulupira kuti bzinthu bzin’dzakhala bwino kutsogoloku? Ifepano timbawona kuti wanthu ambafunana lini pomwe pa ubale bwawo ninga momwe bzikhacitikira kale-kale. Wanthu ambacita bzinthu bzizinji bzakuipa ndipo ambabzifuna kwene-kwene. Ndipo wanthu azinji bzimbawanesa kukhulupira atongi wawo. Tsono, kuwona bzinthu bzimwebzi bzikucitika kungakuthandizeni kukhulupira kuti bzinthu bzin’khala bwino kutsogoloku. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Thangwe Bibliya likhadaleweratu kuti mu “ntsiku zakumalizira” wanthu angadadzacita bzimwebzi. (2 Timotio 3:1-5) Wanthu omwe ana mitima yabwino akukwanisa kuwona kuti bzomwe polofesiyayi idalewa bzikucitikadi mu ntsiku zathu zino, ndipo bumwebu ni umboni bwakuti Jezu Kristu wakhala Mambo wa Umambo bwa Mulungu. Tsono imweyi ni polofesiya ibodzi basi pa mapolofesiya mazinji yomwe yambalewa bza Umambo bwa Mulungu. Ndipopa cikhulupiro cathu cinilimba kwene-kwene tikapfunza mapolofesiya yanango ya m’Bibliya yomwe yakukwanisika mu ntsiku zathu zino.

2. Kodi n’ciyani comwe tin’pfunza mu nkhani ino, ndipo n’thangwe ranyi? (Fotokozani bzomwe bzikucitika pa cithunzi-thunzi ca pa tsamba lakuyamba.)

² Mu nkhani ino, tin’pfunza bzinthu bzitatu: (1) polofesiya ya m’Bibliya yomwe in’tithandiza kudziwa kuti ni lini pomwe Umambo bwa Mulungu budayamba kutonga, (2) mapolofesiya yomwe yan’tithandiza kudziwa kuti Jezu akutonga mu Umambo bwa Mulungu, na (3) mapolofesiya yomwe yan’tithandiza kudziwa kuti anyamadulanthaka wa Umambo bwa Mulungu an’dzapfudzidwa tani. Pomwe tikupfunza mapolofesiyaya, tiniwona kuti iyo yali ninga foto yomwe yagwatiwa-gwatiwa, ndipo kuti tikwanise kudziwa cinthu comwe ciri pa fotoyo tin’funika kuphatanidza mbali zentse za fotoyo. Ndipopa kupfunza mapolofesiya yentseya kun’tithandiza kudziwa bzomwe Yahova akucita ntsiku zino.

3. Kodi polofesiya ya pa Daniyeli 7:13, 14 imbatitsimikizira ciyani pa nkhani ya Mambo wa Umambo bwa Mulungu?

³ Polofesiya ya pa Daniyeli 7:13, 14 imbatitsimikizira kuti Jezu angadadzakhala Mtongi wabwino kwene-kwene wa Umambo bwa Mulungu. Wanthu wa mitundu yentse angadadzakondwa ‘pakumutumikira’ ndipo iye an’dzacosedwa lini pa mpando wace wa umambo acipita munthu unango. Polofesiya inango ya m’bukhu la Daniyeli ikhadaleweratu kuti Jezu angadadzatambira Umambo kuphampha kwa nthawe zinomwe. Kodi mpsakukwanisika kudziwa nthawe yomwe Jezu angadadzakhala Mambo?

4. Kodi mafala ya pa Daniyeli 4:10-17 yambatithandiza tani kudziwa gole lomwe Jezu angadadzayamba kutonga? (Onani mafala ya m’nyantsi.)

⁴ Werengani Daniyeli 4:10-17. “Nthawe zinomwe” ni magole yakukwana 2520. Nthawe imweyi idayamba mu gole la 607 pomwe Kristu akhanati kubwera. Mu gole limwelire, acikunda wa ku Babiloniya adacosa pa mpando mambo omwe akhatonga ku Jeruzalemu, omwe ukhali ninga mpando wa Umambo wa Yahova. Ndipo mu 1914, Yahova adaikha Jezu pa mpando, “omwe ngwakuthemera mwa lamulo” kuti akhale Mambo wa Umambo bwa Mulungu. * — Zakiyeri 21:25-27.

5. Kodi kudziwa polofesiya ya “nthawe zinomwe” kumbatithandiza tani?

⁵ Kodi kudziwa polofesiya imweyi kumbatithandiza tani? Kubvesesa bwino-bwino polofesiya ya “nthawe zinomwe” kumbatitsimikizira kuti Yahova ambateweza bzomwe ambalewa pa nthawe yace. Yahova akhadaleweratu kuti ingadadzakwana nthawe yomwe angadadzaikha Jezu kuti akhale Mambo. Ndipo pomwe nthaweyo idakwana, bzimwebzi bzidacitikadi. Ndipopa, ifepano tikudziwa kuti iye an’dzakwanirisa mapolofesiya yentse yomwe adalewa pa nthawe yomwe akufuna. Tingakhale na citsimikizo centse cakuti ntsiku ya Yahova ‘in’fika tsapanopapa!’ — Habakuki 2:3.

6. (a) Kodi n’ciyani cikulatiza kuti Kristu akutonga kudzulu? (b) Kodi polofesiya yomwe iri pa Apokalipse 6:2-8 ikutsimikizira tani kuti bzomwe Jezu adalewa mpsacadidi?

⁶ Pomwe Jezu akhadasala pang’ono kumaliza utumiki bwace bwa pa dziko la pantsi, iye adaleweratu bzinthu bzakusiyana-siyana bzomwe bzingadadzacitika, bzomwe bzingadathandiza ateweri wace kudziwa kuti iye wayamba kutonga kudzulu. Bzinango mwa bzinthu bzimwebzi ni njala, nkhondo na bziteke-teke. Ndipo iye adalewambo kuti kungadadzawoneka matenda yakusiyana-siyana “ku mbuto zakusiyana-siyana” ndipo matenda ya COVID-19 yambacita mbali ya matenda yamweya. Bibliya limbalewa kuti bzomwe bzikucitikabzi ni “cizindikiro” ca kuwonekera kwa Kristu. (Mateu 24:3, 7; Luka 21:7, 10, 11) Pomwe padapita magole yakupitirira 60 kucokera pomwe Jezu adalamusidwa aciyenda kudzulu, iye adafotokozera Juwau bzinthu bzinango bzomwe bzikulatiza kuti bzimwebzi bzingadadzacitikadi. (Werengani Apokalipse 6:2-8.) Ndipo ifepano tikukwanisa kuwona kuti bzimwebzi bzikucitika kuyambira mu gole la 1914 pomwe Kristu adakhala Mambo kudzulu.

7. Thangwe ranyi bzinthu bzidaipiratu pantsi pano pomwe Jezu adakhala Mambo?

⁷ Thangwe ranyi bzinthu bzidaipiratu pantsi pano pomwe Jezu adakhala Mambo? Apokalipse 6:2 ambatifotokozera thangwe race. Pomwe Jezu adakhala Mambo, cinthu cakuyamba comwe adacita ni kumenya nkhondo. Kodi adamenyana na yani? Iye adamenyana na Dyabu pabodzi na madimonyo yace. Pa Apokalipse kapitulo 12 pambalewa kuti Sathani adakundidwa pa nkhondoyo ndipo iye pabodzi na madimonyo yace adathusidwa pantsi pano. Sathani adabva ciya na bzimwebzi ndipo iye adatulira  ciya caceco wanthu wakukhala pa dziko la pantsi. Ndipopa Bibliya limbati: “Tsoka dziko la pantsi.”— Apokalipse 12:7-12.

8. Kodi kuwona mapolofesiya yakulewa bza Umambo yakukwanisika kumbatithandiza tani?

⁸ Kodi kudziwa mapolofesiya yamweya kumbatithandiza tani? Bzinthu bzomwe bzikucitika m’dzikoli na kucinja kwa makhalidwe ya wanthu bzimbatithandiza kudziwa kuti Jezu ni Mambo ndipo akutonga kudzulu. Ndipopa tikawona wanthu akucita bzinthu bzakuipa ntsiku zino ifepano bzimbatiipira koma timbacita lini ciya, thangwe bzomwe iwo akucitabzo bzimbakhala bzikukwanirisa mapolofesiya ya m’Bibliya. Umambo bwa Mulungu bukutonga! (Salimo 37:1) Ndipo timbadziwa kuti bzinthu bzakuipabzi bziniyenda bzicithimizirika pomwe Armagedo ikufendera. (Marko 13:8; 2 Timotio 3:13) Kodi imwepo mumbatenda Baba wanu wa kudzulu thangwe ra kukuthandizani kudziwa bzomwe bzikucitisa kuti mabvuto yawande pa dziko la pantsi?

9. Kodi polofesiya ya pa Daniyeli 2:28, 31-35 imbati ciyani pa nkhani ya utongi bwamphanvu pa dziko lentse bwakumalizira, ndipo ni lini pomwe budayamba kuwonekera?

⁹ Werengani Daniyeli 2:28, 31-35. Ifepano tikuwona kuti bzomwe polofesiyayi ikulewa bzikucitika ntsiku zino. Matulo ya Nabukadinazori yadalatiza bzomwe bzin’dzacitika mu “ntsiku zakumalizira,” pomwe Kristu angadayamba kutonga. M’bodzi mwa anyamadulanthaka wa Jezu pantsi pano angadadzakhala utongi bwamphanvu pa dziko lentse bwakumalizira bomwe bumbalewedwa m’Bibliya. Utongi bumwebu bumbayezezeredwa na “nzayo za simbi yakusanganizikana na dongo.” Ndipo utongibu bukutonga kale. Ibo budayamba kuwonekera pa nthawe ya Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse, pomwe maboma ya Grã-Bretanha na Estados Unidos yadabverana yaciyamba kucitira bzinthu pabodzi. Mbverano umweyu umbadziwika na dzina lakuti  Anglo-Americana. Cifanikiso comwe Nabukadinazori adawona m’matulo cikulatizambo kuti utongi bwamphanvu pa dziko lentse bwakumalizira bungadadzakhala bwakusiyana na mautongi yanango yomwe yadapita m’mbuyomu pa bzinthu bziwiri.

10. (a) Kodi n’ciyani comwe polofesiya ya Daniyeli idalewa comwe cikucitikira mbverano wa Anglo-Americana? (b) Kodi tin’funika kutcenkha kucita ciyani? (Onani kwadru yakuti “ Citani Mphole na Dongo!”)

¹⁰ Cakutoma, utongi bumwebu n’bwakusiyana na mautongi yentse yomwe yambafotokozedwa mu polofesiyayi, thangwe mautongi ya m’mbuyomu yakhayezezeredwa na bzinthu bzakulimba ninga oro ayai prata. Tsono mbverano wa Anglo-Americana umbayezezeredwa na simbi yakusanganizikana na dongo. Dongolo ni wanthu wakusiyana-siyana omwe ambatongedwa na umambobu. (Daniyeli 2:43) Ntsiku zino, bzikucita kuwonekeratu padeca kuti wanthuwa ambatazisa atsogoleri wa utongibu kucita bzentse bzomwe akufuna, thangwe iwo ambacita mavoti, kucita makampanya yakukhotcerera ufulu bwa wanthu na kucita greve.

11. Kodi kudziwa kuti Utongi Bwamphanvu pa Dziko Lentse bwa Anglo-Americana bukutonga kumbalimbisa tani cikhulupiro cathu cakuti tikukhala m’ntsiku zakumalizira?

¹¹ Caciwiri, pakuti utongi bwa Anglo-Americana bumbayezezeredwa na nzayo za cifanikiso cire, ibo ni utongi bwakumalizira bomwe bumbafotokozedwa m’Bibliya. Palibe utongi bunango bwa wanthu bomwe bun’dzabwera bumwebu bukamala. Koma ibo bun’dzamalira pa Armagedo pomwe Umambo bwa Mulungu bun’dzabupfudza na kupfudzambo maboma yentse ya wanthu. * — Apokalipse 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Kodi n’ciyani cinango comwe polofesiya ya Daniyeli idalewa comwe cimbatipasa mphanvu na cidikhiro?

¹² Kodi kudziwa polofesiya imweyi kumbatithandiza tani? Polofesiya ya m’bukhu la Daniyeli imbafotokoza umboni bunango bwakulatiza kuti tikukhala mu ntsiku zakumalizira. Magole yakupitirira 2500 m’mbuyomu, Daniyeli adaleweratu kuti utongi bwa Babiloniya bukamala kutonga, pangadadzawoneka pomwe mautongi manango manai yamphanvu yomwe yangadadzatonga wanthu wa Mulungu. Ndipo iye adalewa pomwe kuti Utongi Bwamphanvu pa Dziko Lentse bwa Anglo-Americana bungadadzakhala bwakumalizira. Bzimwebzi bzimbatipasa mphanvu na cidikhiro cakuti tsapanopapa Umambo bwa Mulungu bun’pfudza maboma yentse ya wanthu bucitonga dziko la pantsi. — Daniyeli 2:44.

13. Kodi “mambo waci 8” na “amambo 10” wakufotokozedwa pa Apokalipse 17:9-12 ni mbani, ndipo bzomwe polofesiyayi idalewa bzikucitika tani ntsiku zino?

¹³ Werengani Apokalipse 17:9-12. Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse idadzonga bzinthu bzizinji. Tsono bzimwebzi bzidacitisa kuti bzomwe polofesiya inango idalewa bzicitike. Atsogoleri wa pa dziko lentse la pantsi akhafuna kuti pa dzikoli pakhale na mtendere. Ndipopa mu Janeiro, 1920, iwo adakhazikisa bungwe la Liga das Nações, lomwe lidadzapitidwa nkhankha na bungwe la Nações Unidas mu Outubro, 1945. Bungwe limweri limbacemeredwa kuti “mambo waci 8.” Tsono iro ni utongi lini bwamphanvu bwa pa dziko lentse. Thangwe ranyi? Thangwe mphanvu yace imbacokera ku maboma yomwe yambalithandizira. Ndipo m’Bibliya, maboma yamweya yambacemeredwa kuti “amambo 10.”

14-15. (a) Kodi Apokalipse 17:3-5 ambalewa ciyani bza “Babiloniya Mkulu”? (b) Kodi n’ciyani comwe wanthu omwe akuthandizira magereja yakunama akucita?

¹⁴ Werengani Apokalipse 17:3-5. Mulungu adalatiza masomphenya mpostolo Juwau. Ndipo m’masomphenyayo, mpostolo Juwau adawona puta wakucemeredwa “Babiloniya Mkulu.” Puta umweyu ni magereja yakunama ya pa dziko lentse la pantsi. Kodi masomphenya yamweya yakukwanisika tani ntsiku zino? Kuyambira kale-kale magereja yakunama ya pa dziko lentse la pantsi yambabverana na maboma ya m’dzikoli  na kuyathandizira. Tsono tsapanopapa, Yahova an’dzapasa mabomaya “makumbukidwe yakucita bzomwe iye akufuna.” Mabomaya yomwe ni “amambo 10,” yan’dzaphindukira magulu ya magereja yakunama na kuyapfudza yentse. — Apokalipse 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Kodi timbadziwa tani kuti Babiloniya Mkulu an’pfudzidwa tsapanopapa? Kuti titawire mbvunzo umweyu, bwerani tikumbukire bzomwe bzidacitikira mzinda wakale-kale wa Babiloniya, omwe ukhadakhotcereredwa na Mkulo ukulu wa Eufrate. Bukhu la Apokalipse limbandendemezera wanthu azinji omwe akuthandizira Babiloniya Mkulu na “madzi.” (Apokalipse 17:15) Tsono bukhu limweri limbalatiza kuti madziyo ‘yan’dzauma,’ bzomwe bzin’funa kulewa kuti wanthu azinji omwe akuyathandizira an’dzasiya kuyathandizirako. (Apokalipse 16:12) Mafala yamweya yakukwanisika ntsiku zino. Wanthu azinji ntsiku zino akusiya kupemphera ndipo akuphatisa basa njira zinango kuti amalise mabvuto yawo.

16. Kodi kubvesesa mapolofesiya yakulewa bza kuwonekera kwa bungwe la Nações Unidas na kupfudzidwa kwa Babiloniya Mkulu kumbatithandiza tani?

¹⁶ Kodi kudziwa mapolofesiya yamweya kumbatithandiza tani? Kuwonekera kwa bungwe la Nações Unidas na kucepekera kwa wanthu omwe  ambayenda m’magereja yakunama, bzikulatiza kuti tikukhala mu ntsiku zakumalizira. Napo kuti wanthu azinji akusiya kuthandizira magereja yakunama, kupfudzidwa kwace kun’dzacitika mwa njira inango. Ninga momwe talewera kale, Yahova an’dzaikha mu mtima mwa “amambo 10” ‘makumbukidwe yace kuti iwo acite bzomwe iye akufuna.’ “Amambo 10” amwewa ni maboma yomwe yambathandizira bungwe la Nações Unidas. Maboma yamweya yan’dzapfudza magereja yakunama ya pa dziko lentse la pantsi kabodzi na kabodzi. Ndipo bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti dziko lentse la pantsi lidabwe kwene-kwene. * (Apokalipse 18:8-10) Kupfudzidwa kwa Babiloniya Mkulu kun’dzadzidzimusa wanthu wentse pa dziko la pantsi ndipo kungadzawawawe. Tsono wanthu wa Mulungu an’dzakomedwa kwene-kwene. Thangwe ranyi? Thangwe nyamadulanthaka wa Yahova Mulunguyu, omwe alipo kuyambira kale-kale, an’dzawoneka lini pomwe. Ndipo bzimwebzi bzin’dzalatizambo kuti kupulumusidwa kwawo ku dziko lakuipali kwafendera.— Luka 21:28.

17-18. (a) Kodi tingacite ciyani kuti tipitirize kulimbisa cikhulupiro cathu? (b) Kodi n’ciyani comwe tin’dzapfunza mu nkhani ikubwerayi?

¹⁷ Mpolofeta Daniyeli adalewa kuti mu ntsiku zakumalizira ‘cidziwiso cacadidi cingadadzawanda.’ Ndipo Bzimwebzi bzikucitikadi. Ifepano tikubvesesa bzinthu bzizinji pa nkhani ya mapolofesiya ntsiku zino. (Daniyeli 12:4, 9, 10) Kukwanisika kwa mapolofesiyaya kukuticitisa kuti tilemekeze kwene-kwene Yahova na Fala lace. (Zaiya 46:10; 55:11) Ndipopa pitirizani kulimbisa cikhulupiro canu mwa kumbapfunza Fala Mulungu na kuthandizambo wanthu winango kulimbisa uxamwali bwawo na Yahova. Thangwe iye ambakhotcerera wentse omwe ambamuthemba ndipo an’dzawapasa “mtendere wakusaya kumala.” — Zaiya 26:3.

¹⁸ Mu nkhani ikubwerayi, tin’dzapfunza mapolofesiya yakulewa bza gwere lacikristau mu ntsiku zino zakumalizira na mapolofesiya yomwe yakulatiza kuti tikukhala mu ntsiku zakumalizira. Ndipo tin’dzawonambo bzizindikiro bzomwe bzikulatiza kuti Mambo wathu Jezu, omwe akutonga kudzulu, akutsogolera wanthu wace pantsi pano.