Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 32

Limbisani Cikhulupiro Canu Cakuti Mulengi Alipo

Limbisani Cikhulupiro Canu Cakuti Mulengi Alipo

‘Cikhulupiro [ni] . . . umboni bwakuwoneka bwa bzinthu caibzo napo mpsakusaya kuwoneka.’—WAHEBEREU 11:1.

NYIMBO 11 Cirengedwe Cimbatumbiza Mulungu

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe mudapfunzisidwa pakulewa bza Mulengi wathu?

PENU imwepo mudakulira m’banja la Mboni za Yahova, pinango-pentse mudapfunza bza Yahova kuyambira muli mwana. Ndipo mudapfunzisidwa kuti iye ni Mulengi, ana makhalidwe yabwino, nakuti akufuna kusandusa dzikoli kuti likhale paraizo.—Ciyambo 1:1; Mabasa 17:24-27.

2. Kodi wanthu winango ambawawona tani wale omwe ambakhulupira kuti Mulengi alipo?

2 Napo bziri tenepo, wanthu azinji ambakhulupira lini kuti Mulungu alipo ayai ambakhulupira lini kuti bzinthu bzentse bzomwe bziripobzi ndiye omwe adabzilenga. Koma iwo ambakhulupira kuti moyo udandoyambambo okha. Ndipo udayamba kukula kucoka pa tubzinthu tung’ono-tung’ono twa moyo kudzafika pa bzinthu bzikulu-bzikulu bza moyo. Winango mwa wanthu amwewo ni wale omwe adapfunza kwene-kwene. Iwo ambalewa kuti siyentsiya idalatiza kuti Bibliya ndakunama ndipo wanthu omwe ambakhulupira kuti Mulengi alipo mbale omwe alibe kupfunza, alibe nzeru ayai omwe mbakupusa kupumpsika.

3. Thangwe ranyi mpsakufunika kukulisa cikhulupiro cathu?

3 Kodi bzomwe wanthu winango omwe adapfunza kwene-kwene ambalewa bzimbaticitisa kupenukira kuti Yahova ni Mulengi wathu walufoyi? Bzimwebzi bzimbathemba thangwe lomwe limbaticitisa kukhulupira kuti Yahova ni Mulengi. Kodi ni thangwe lakuti tidacita kuuzidwa bzimwebzi ayai ni thangwe lakuti tidacita kupfunza kuti tikhale na umboni? (1 Wakolinto 3:12-15) Bziribe basa magole yomwe tinayo ninga Mboni ya Yahova, tentsenefe tin’funika kupitiriza kukulisa cikhulupiro cathu. Tikacita bzimwebzi, tin’dzapumpsidwa lini na wanthu omwe ambalewa kuti bzomwe Bibliya limbapfunzisa mpsakunama. (Wakoloso 2:8; Wahebereu 11:6) Nkhani ino in’kuthandizani kudziwa (1) thangwe ranyi wanthu azinji ambakhulupira lini kuti Mulengi alipo, (2) momwe mungakulisire cikhulupiro canu kuna Mulengi wanu, Yahova na (3) bzomwe mungacite kuti cikhulupiroco cipitirize kukhala cakulimba.

THANGWE RANYI WANTHU AZINJI AMBAKHULUPIRA LINI KUTI MULENGI ALIPO?

4. Mwakubverana na Wahebereu 11:1, kodi cikhulupiro cacadidi cimbacokera pa ciyani?

4 Wanthu winango ambakumbuka kuti kukhala na cikhulupiro kumbathandauza kukhulupira cinthu uko tiribe umboni. Tsono ninga momwe Bibliya limbalewera, cimweci n’cikhulupiro lini cacadidi. (Werengani Wahebereu 11:1.) Bibliya limbafotokoza kuti cikhulupiro cimbacokera pakukhala na umboni. Tenepo, napo kuti timbakwanisa lini kuwona Yahova, Jezu na Umambo, ifepano tina umboni bwakuti iwo alipo ndipo Umambobo bulipombo. (Wahebereu 11:3) Siyentista m’bodzi, omwe adakhala Mboni ya Yahova, adalewa kuti: “Mboni za Yahova zina umboni bwa bzinthu bzomwe zimbakhulupira; izo zimbanyoza lini bzomwe siyentsiya imbalewa.”

5. Thangwe ranyi wanthu azinji ambakhulupira kuti moyo udayamba okha ndipo ulibe kucita kulengedwa?

5 Pinango tingabzibvunze kuti: ‘Penu pana umboni bwakulatiza kuti Mulengi alipo, thangwe ranyi wanthu azinji ambakhulupira kuti Mulungu alibe kulenga moyo?’ Ni thangwe rakuti wanthu winango akanati kufufudza kuti akhale na umboni. Robert, omwe tsapano ni Mboni ya Yahova, adalewa kuti: “Inepano ndikhakhulupira lini kuti Mulengi alipo thangwe rakuti nkhani ya cirengedwe ikhagumidwa lini ku xikola. Ndidakhala na nzeru zimwezi kufikira pomwe ndidapfitsa magole 22, pa nthawe yomwe ndidaceza na Mboni za Yahova, ndipo ndidapfunza kuti Bibliya limbatipasa mathangwe yakubveka yakukhulupira kuti Mulungu ni Mulengi wa bzinthu bzentse.” *—Onani kwadru yakuti “ Mafala Yakufunika Kuna Abereki.”

6. Thangwe ranyi wanthu winango ambalamba kukhulupira kuti Mulengi alipo?

6 Wanthu winango ambakhulupira lini kuti Mulengi alipo thangwe iwo ambalewa kuti ambakhulupira bzinthu bzomwe angawone na maso basi. Tsono cadidi n’cakuti iwo ambakhulupira bzinthu bzomwe bzingawoneke lini na maso. Mwa ciratizo, iwo ambakhulupira mphanvu yakukwewa ya cirengedwe thangwe rakuti ana umboni bwakuti mphanvuyo iripodi. Cikhulupiro comwe cikufotokozedwa m’Bibliya cikucokerambo pa ‘bzinthu caibzo napo mpsakusaya kuwoneka.’ (Wahebereu 11:1) Kuti tikhale na umboni, bzimbafuna nthawe na nyongo yakupfunza; tsono wanthu azinji ambacita lini bzimwebzi. Munthu omwe ambafufudza lini kuti akhale na umboni, angafike pakulewa kuti kulibe Mulungu.

7. Kodi wanthu wentse omwe adapfunza kwene-kwene ambalamba kuti Mulungu ndiye omwe adalenga bzinthu bzentse? Fotokozani.

7 Pomwe masiyentista manango yadapfunza kuti yakhale na umboni, iwo adatsimikiza kuti Mulungu ndiye omwe adalenga bzinthu bzentse. * Ninga Robert, omwe afotokozedwa kale ule, wanthu winango angadokumbuke kuti kulibe Mulengi thangwe rakuti nkhani ya cirengedwe imbapfunzidwa lini ku universidade. Tsono, masiyentista mazinji yafika pakumudziwa Yahova na kumufuna. Ninga bzomwe masiyentistaya yadacita, ifepanombo tin’funika kukulisa cikhulupiro cathu kuna Mulungu, bziribe basa penu tidapfunza pang’ono ayai kwene-kwene. Thangwe palibe munthu angaticitire bzimwebzi.

MOMWE MUNGAKULISIRE CIKHULUPIRO CAKUTI MULENGI ALIPO

8-9. (a) Kodi tsapano tin’cezerana mbvunzo uponi? (b) Kodi kupfunza nkhani za cirengedwe kungakuthandizeni tani?

8 Kodi mungakulise tani cikhulupiro canu cakuti Mulengi alipo? Mbatiwoneni njira zinai.

9Pfunzani cirengedwe. Imwepo mungakulise cikhulupiro canu cakuti Mulengi alipo mwa kumbawona bzirombo, miti na nyenyezi. (Psalymo 19:1; Zaiya 40:26) Mukambapfunza kawiri-kawiri bzinthu bzimwebzi, ibzo bzin’dzakuthandizani kutsimikiza kuti Yahova ni Mulengi. Kawiri-kawiri mabukhu yathu yambakhala na nkhani zomwe zimbafotokoza mawonekedwe yakusiyana-siyana ya bzinthu bzomwe Mulungu adalenga. Imwepo mukawona kuti nkhanizo n’zakunesa kuzibvesesa, lekani kuzimoga. Zipfunzeni ninga momwe mungakwanisire. Lekani kumbayebwa kuwona pomwe pa webisaite yathu ya jw.org vidiyo zabwino za cirengedwe zomwe zidalatizidwa pa mitsonkhano yathu ya cigawo magole yapitaya!

10. Perekani ciratizo comwe cikulatiza kuti Mulengi alipo. (Waroma 1:20)

10 Pomwe mukupfunza bza cirengedwe, mbakhalani tceru kwene-kwene kuti muwone umboni bomwe bukulatiza kuti Mulengi alipo. (Werengani Waroma 1:20.) Mwa ciratizo, dzuwa limbagaka na kupereka ceza kuti pa dziko la pantsi pakhale na bzinthu bza moyo. Tsono kupsa kunango kwa dzuwa kungadzonge bzinthu. Ndipo wanthufe timbafuna kukhotcereredwa kuti kupsa kumweku kuleke kutidzonga. Ndipo timbakhotcereredwadi! Kodi timbakhotcereredwa tani? Dziko la pantsi lidazunguliridwa na cinthu cakucemeredwa camada de gás ozônio, ndipo cinthuco cimbacepesa mphanvu yakupsako. Pomwe kupsa kwa dzuwa kukuthimizirika, mphanvu yakutikhotcererayo imbathimizirikambo. Tsapano, kodi imwepo mukukhulupira lini kuti alipo munthu omwe adakonza bzimwebzi omwe ni Mulengi walufoyi na wa nzeru?

11. Kodi n’kuponi komwe mungagumane bzinthu bzomwe bzingakuthandizeni kukulisa cikhulupiro canu pa cirengedwe? (Onani kwadru yakuti “ Nkhani Zakuthandiza Kukulisa Cikhulupiro Cakuti Mulengi Alipo.”)

11 Imwepo mungagumane bzinthu bzizinji bzomwe bzingakuthandizeni kukulisa cikhulupiro canu pa cirengedwe mwakufufudza mu Índice das Publicações da Torre de Vigia na pa jw.org. Pinango mungayambe kufufudza nkhani na mavidiyo mu nkhani zakutewerana za msolo wakuti Teve um Projeto? Nkhani zimwezi n’zifupi-zifupi ndipo zimbalewa bza kudabwisa kwa bzirombo na miti. Nkhanizo zimbalatizambo momwe masiyentista yadatewezerera bzomwe yambawona m’cirengedwe.

12. Pomwe tikupfunza Bibliya, kodi ni bzinthu bzinango bziponi bzomwe tin’funika kumbabzikumbukira?

12Mbapfunzani Bibliya. Siyentista omwe afotokozedwa kumayambiriro kwa nkhaniyi pakuyamba akhalamba nzeru yakuti Mulengi alipo. Tsono na kupita kwa nthawe, iye adadzabvuma kuti Mulengi alipo. Iye adati: “Cikhulupiro cangu cikhacokera lini pa bzomwe ndikhapfunza pa siyentsiya basi. Koma cikhacokerambo pa bzomwe ndikhapfunza m’Bibliya.” Pinango imwepo mumbalidziwa kale bwino Bibliya. Napo bziri tenepo, kuti mukulise cikhulupiro kuna Mulengi wanu, imwepo mun’funika kupitiriza kupfunza Fala la Mulungu. (Djosuwe 1:8; Psalymo 119:97) Mwa ciratizo, kumbukirani momwe Bibliya limbafotokozera mwakulondoza bzinthu bzomwe bzidacitika kale-kale. Ndipo kumbukiranimbo bzinthu bzomwe Bibliya likhadalewa kale kuti bzin’dzacitika ndipo bzidakwanisika, na momwe anyakunemba Bibliya wakusiyana-siyana adanembera nkhani zakundendemera. Kucita bzimwebzi kun’dzalimbisa cikhulupiro canu cakuti Mulengi walufoyi na wa nzeru ndiye omwe adatilenga, nakuti ndiye omwe adafulizira Bibliya kuti linembedwe. *2 Timotio 3:14; 2 Pedru 1:21.

13. Kodi ni ciratizo ciponi comwe cimbalatiza kuti nzeru zakucokera m’Fala la Mulungu n’zakuthandiza?

13 Pomwe mukupfunza Fala la Mulungu, onani momwe malango yace yangakuthandizireni pa moyo wanu. Mwa ciratizo, Bibliya likhadaleweratu kale kuti kufuna kwene-kwene kobiri kumbabweresa mabvuto na ‘bzakuwawa bzizinji.’ (1 Timotio 6:9, 10; Mimwani 28:20; Mateu 6:24) Kodi mafala yamweya yakadaphata basa ntsiku zino? Bukhu linango, lomwe limbalewa bza makhalidwe ya wanthu ntsiku zathu zino, lidalewa kuti: “Kafukufuku ambalatiza kuti wanthu wakudala ambakhala lini wakukondwa ndipo ambakhala na thupo kwene-kwene. Napo wanthu omwe ambandofuna kobiri kwene-kwene ambaduwala thangwe ra kukumbuka; ndipo iwo ambakhala alibe manungo yabwino.” Tenepo, malango ya m’Bibliya yakuti tin’funika lini kumbafuna kobiri kwene-kwene ngakuthandiza! Kodi imwepo mukukumbukira nfundo zinango za m’Bibliya zomwe zidakuthandizani kale? Tikambawona kuti nfundo za m’Bibliya n’zakuthandiza pa moyo wathu, ifepano tin’dzathemba nzeru zomwe Baba wathu walufoyi adatipasa. (Tiyago 1:5) Ndipo bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti moyo wathu ukhale wakukondwa.—Zaiya 48:17, 18.

14. Kodi kupfunza Bibliya kun’dzakuthandizani kudziwa ciyani pakulewa bza Yahova?

14Pfunzani Bibliya na cakulinga cakufuna kumudziwa bwino Yahova. (Juwau 17:3) Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzayadziwa bwino makhalidwe yace, ndipo mun’dzawona kuti makhalidweyo yambawonekera pa bzinthu bzomwe iye adalenga. Kupfunza bza makhalidwe ya Yahova kun’dzatitsimikizira kuti iye alipodi. (Kufuluka 34:6, 7; Psalymo 145:8, 9) Mukamudziwa bwino Yahova, cikhulupiro canu cin’dzakula, lufoyi lanu kuna iye lin’dzathimizirika, ndipo uxamwali bwanu na iye bun’dzakhala bwakulimba.

15. Kodi mun’dzagumana phindu liponi mukambauza wanthu winango bza cikhulupiro canu?

15Uzani wanthu winango bzomwe mumbakhulupira pakulewa bza Mulungu. Mukacita bzimwebzi, cikhulupiro canu cin’dzalimba. Tsono, tani penu munthu omwe imwepo mukupalizira akucitani mbvunzo wakuti kodi Mulungu alipo, ndipo imwepo mukudziwa lini kuti mungamutawire tani? Yezerani kugumana mtawiro wa mbvunzoyo m’Bibliya mwakuphatisa basa mabukhu yathu ndipo mukamala kamufotokozereni munthuyo bza nkhaniyo. (1 Pedru 3:15) Ndipo mungakumbirembo m’bale ayai mpfumakazi kuti akuthandizeni kutawira mbvunzoyo. Penu munthuyo an’bvuma ayai ne mtawiro wakucokera m’Bibliya, imwepo mun’dzagumana phindu thangwe ra kufufudzako. Cikhulupiro canu cin’dzakhala cakulimba. Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzapumpsika lini na wanthu omwe ambawoneka kuti mbanzeru na wakupfunza kwene-kwene akambalewa kuti kulibe Mulengi.

PITIRIZANI KUKHALA NA CIKHULUPIRO CAKULIMBA!

16. Kodi n’ciyani cingacitike tikasaya kupitiriza kulimbisa cikhulupiro cathu?

16 Bziribe basa penu tikutumikira Yahova kuyambira kale-kale ayai tsapanopa, tin’funika kupitiriza kulimbisa cikhulupiro cathu. Thangwe ranyi? Thangwe rakuti tikaleka kukhala tceru, cikhulupiro cathu cingamale mphanvu. Kumbukirani kuti cikhulupiro cimbacokera pa bzinthu caibzo napo kuti ibzo mpsakusaya kuwoneka. Cinthu comwe tikuciwona lini, bzingapuse kuciyebwa. Ndipopa Paulo adalewa kuti kusaya cikhulupiro ni ‘pikado yomwe ingatipinge mwakusaya kunesa.’ (Wahebereu 12:1) Tsono tingacite ciyani kuti cikhulupiro cathu cipitirize kukhala cakulimba?—2 Watesalonika 1:3.

17. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kupitiriza kukhala na cikhulupiro cakulimba?

17 Cakuyamba, kumbirani Yahova mzimu wakucena, ndipo mbacitani bzimwebzi mwakubwereza-bwereza. Thangwe ranyi? Thangwe rakuti cikhulupiro ni mbali ya cisapo ca mzimu wakucena. (Wagalata 5:22, 23) Tingakwanise lini kupitiriza kulimbisa cikhulupiro cathu cakuti Mulengi alipo tikasaya kuthandizidwa na mzimu wace wakucena. Tenepo, ifepano tikapitiriza kukumbira Yahova mzimu wace wakucena, iye an’dzatipasa. (Luka 11:13) Pomwe tikupemba, bzingakhale bwino kumbacita kulewa kuti: ‘Tithimizireni cikhulupiro.’—Luka 17:5.

18. Mwakubverana na Psalymo 1:2, 3, kodi ifepano tina mwayi uponi?

18 Kuthimizira bzimwebzi, mbapfunzani Fala la Mulungu pamwekha nthawe zentse. (Werengani Psalymo 1:2, 3.) Pomwe Psalymo limweri likhanembedwa, ni Ajirayeri ang’ono-ng’ono omwe akhana bukhu lentse la Malamulo ya Mulungu. Tsono mambo na antsembe akhambakhala nalo bukhulo, ndipo yakapita magole manomwe, iwo akhacita makonzedwe yakuti ‘amuna, akazi, na wana’ pabodzi na alendo omwe akhakhala mu Jirayeri atetekere Malamulo ya Mulunguyo pomwe yakhawerengedwa. (Bzakutonga 31:10-12) Mu nthawe ya Jezu, ni wanthu ang’ono-ng’ono omwe akhana mipukutu ya Bzinembo, ndipo mipukutu mizinji ikhagumanika m’masinagoga. Tsono ntsiku zino wanthu azinji ana mwayi wakukhala na cipande ayai Bibliya lentse. Umweyu ni mwayi ukulu kwene-kwene kuna ifepano. Kodi tingalatize tani kuti timbatenda mwayi umweyu?

19. Kodi tin’funika kucita ciyani kuti tipitirize kulimbisa cikhulupiro cathu?

19 Ifepano tingalatize kuti timbatenda mwayi umweyu wakukhala na Bibliya tikambaliwerenga nthawe zentse. Tin’funika kukhala na ndandanda yakumbawerenga na kupfunza Bibliya, sikuti kumbaliwerenga tikakhala na nthawe. Tikambapfunza Bibliya nthawe zentse, cikhulupiro cathu cin’dzapitiriza kukhala cakulimba.

20. Kodi ndife wakutsimikiza kucita ciyani?

20 Mwakusiyana na ‘wanthu wanzeru na wakuzindikira’ wa dzikoli, ifepano tina cikhulupiro cakucokera m’Fala la Mulungu. (Mateu 11:25, 26) Bibliya limbatiuza thangwe race bzinthu bzikuyenda bziciipiratu pa dziko la pantsi na bzomwe Yahova an’dzacita na bzinthubzo. Tenepo, mbatitsimikizeni kulimbisa cikhulupiro cathu na kucita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tithandize wanthu azinji kukhulupira kuti Mulengi alipo. (1 Timotio 2:3, 4) Ndipo mbatipitirizeni kunyang’ana kutsogolo pa nthawe yomwe wanthu wentse pa dziko la pantsi an’dzatumbiza Yahova mwakulewa mafala ya pa Cibvumbulutso 4:11 yakuti: ‘Ndimwe wakuthemera Yahova, Mulungu wathu, kupasidwa mbiri . . . thangwe ndimwe mudalenga bzinthu bzentse.’

NYIMBO 2 Dzina Lanu Ndimwe Yahova

^ ndi. 5 Bibliya limbapfunzisa mwakubveka bwino kuti Yahova Mulungu ndiye Mulengi wa bzinthu bzentse. Tsono wanthu azinji ambakhulupira lini bzimwebzi. Iwo ambakhulupira kuti moyo udandoyambambo okha. Tikacita nyongo yakulimbisa cikhulupiro cathu kuna Mulungu na Bibliya, bzomwe iwo ambalewabzo bzin’dzatepesa lini cikhulupiro cathu. Nkhani ino in’fotokoza momwe tingacitire bzimwebzi.

^ ndi. 5 M’maxikola mazinji, apfunzisi ambapfunzisa lini kuti Mulungu ndiye omwe adalenga bzinthu bzentse. Iwo ambakumbuka kuti kucita bzimwebzi kungakhale kungingimiza anyakupfunza kuti apfunze nkhani za gereja.

^ ndi. 7 Bzomwe wanthu wakupfunza kwene-kwene wakukwana 60 adalewa, kuphatanidza masiyentista yomwe yambakhulupira kuti bzinthu bzidacita kulengedwa, bzimbagumanika m’bukhu lakuti Índice das Publicações da Torre de Vigia, lomwe lacosedwa tsapanopa. Panyantsi pa msolo wakuti Ciência,” ndokoni pa ka msolo kakuti “cientistas que acreditam na criação.” Bzinango mwa bzinthu bzomwe iwo adalewabzo bzimbagumanika mu Bukhu Lakufufudzira Nkhani la Mboni za Yahova, la Cipwitikizi. Panyantsi pa msolo wakuti “Ciência e tecnologia,” ndokoni pa ka msolo kakuti ‘Entrevista.’ (Seção de Despertai!).”

^ ndi. 12 Mwa ciratizo, onani nkhani yakuti Kodi Sayansi ndi Baibulo Zimagwirizana? mu Mukani! wa Chichewa wa Fevereiro, 2011 na nkhani yakuti Zimene Yehova Amalosera Zimakwaniritsidwa mu Ntsanza ya Mulindiri ya Chichewa ya 1 Janeiro, 2008.