Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 7

Gumanani Phindu Pomwe Mukuwerenga Bibliya

Gumanani Phindu Pomwe Mukuwerenga Bibliya

“Kodi iwepo umbabvesesa tani?” — LUKA 10:26.

NYIMBO 97 Fala la Mulungu Limbatipasa Moyo

BZOMWE TIN’PFUNZA a

1. N’ciyani cikulatiza kuti Jezu akhafuna kwene-kwene Fala la Mulungu?

 POMWE Jezu akhapfunzisa wanthu, kazinji-kazinji iye akhambalewa Bzinembo na mu msolo mwace! Mafala yakuyambirira yomwe iye adalewa pomwe adabatizidwa na pa nthawe yomwe akhanati kuphedwa yakhali ya m’Bzinembo. b (Bzakutonga 8:3; Salimo 31:5; Luka 4:4; 23:46) Ndipo magole matatu na meya yomwe Jezu adacita basa lakupalizira, iye adapfunzisa wanthu mwakuphatisa basa Bzinembo ndipo akhawauzambo bzomwe bzikhathandauza. — Mateu 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

Jezu adalatiza kuti akhafuna kwene-kwene Fala la Mulungu pa moyo wace ndipo adalatiza bzimwebzi m’bzicito bzace (Onani ndime 2)

2. Thangwe ranyi Jezu akhadziwa bwino Bzinembo pomwe akhakula? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)

2 Pomwe Jezu akhanati kuyamba utumiki bwace, iye akhawerenga na kubva Fala la Mulungu kazinji-kentse. Abereki wace, Mariya na Zuze, akhambalewa mafala ya m’Bzinembo pomwe akhaceza na wana wawo. c (Bzakutonga 6:6, 7) Ndipo Jezu akhambayenda ku sinagoga Sabudu iri-yentse na famidya yace. (Luka 4:16) Kumweko, iye akhatetekera mwatceru kwene-kwene pomwe Bzinembobzo bzikhawerengedwa. Na kupita kwa nthawe, Jezu adayamba kupfunza kuwerenga Bzinembobzo. Jezu adabzidziwa bwino Bzinembo, adayamba kubzifuna na kumbabziphatisa basa pa moyo wace. Kumbukirani bzomwe bzidacitika ntsiku inango pomwe Jezu akhali ku templo pomwe akhana magole 12. Apfunzisi wa Fala la Mulungu akhayadziwa bwino Malamulo ya Mozeji, tsono iwo “akhambadabwa kwene-kwene na mitawiro yace pabodzi na kubvesesa kwace bzinthu.” — Luka 2:46, 47, 52.

3. Kodi tin’pfunza ciyani mu nkhani ino?

3 Ifepano tingadziwe Fala la Mulungu na kumbalifunambo tikambaliwerenga ntsiku zentse. Tsono tingacite ciyani kuti timbabvesese bzomwe tikuwerenga? Tingapfunze bzizinji na bzomwe Jezu adalewa kwa wale omwe akhadziwa Malamulo, omwe akhali anembi, Afarizeu na Asaduki. Iwo akhambawerenga Bzinembo ntsiku zentse, tsono akhaphatisa lini basa bzomwe akhawerengabzo. Jezu adafotokoza bzinthu bzitatu bzomwe atsogoleriwa akhafunikira kucita kuti agumane phindu na bzomwe akhawerengabzo. Bzomwe iye adalewabzo bzin’tithandizambo kuti (1) tibvesese bzomwe timbawerenga, (2) tigumane nfundo zakuthandiza na (3) tibvume kuti Fala la Mulungu liticinje.

WERENGANI KUTI MUMBABVESESE

4. Thangwe ranyi tin’funika kumbabvesesa bzomwe tikuwerenga m’Bibliya? (Luka 10:25-29)

4 Ifepano tikufuna lini kundowerenga Fala la Mulungu, koma tikufuna kubvesesa bzomwe timbawerengabzo. Tikasaya kubvesesa bzomwe tikuwerenga, kuwerengako kungakhale kulibe phindu. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Kumbukirani bzomwe Jezu adauza “mwamuna munango omwe akhali mdziwi wa Malamulo.” (Werengani Luka 10:25-29.) Pomwe mwamuna umweyu adabvunza bzomwe akhafunikira kucita kuti adzagumane moyo wakusaya kumala, Jezu adamuthandiza kugumana mtawiro mwakuphatisa basa Fala la Mulungu. Iye adamubvunza kuti: “Kodi bzomwe bzidanembedwa m’Malamulo bzimbalewa ciyani? Kodi iwepo umbabvesesa tani?” Mwamunayo adakwanisa kupereka mtawiro mwakuphatisa basa bzinembo bzomwe bzimbalewa kuti tin’funika kufuna Mulungu na anzathu. (Mwambo 19:18; Bzakutonga 6:5) Tsono onani bzomwe iye adabvunza patsogolo pace. Iye adati: “Kodi mwanzanguyo ni mbani maka-maka?” Bzomwe mwamunayu adabvunzabzi bzidalatiziratu kuti akhabvesesa lini bzomwe iye adawerenga. Ndipopa, iye alibe kukwanisa kuphatisa basa bwino bzinembobzi pa moyo wace.

Ifepano tingapfunze kubvesesa bzomwe tikuwerenga

5. Kodi mpembo na kuwerenga pa mbuto yabwino bzingakuthandizeni tani kubvesesa bzomwe mukuwerenga?

5 Tingabvesese bwino Fala la Mulungu tikambacita nyongo kuti tiriwerenge. Onani bzinthu bzinango bzomwe bzingakuthandizeni. Mbapembani pomwe mukanati kuyamba kuwerenga. Tin’funikira thandizo la Yahova kuti timbabvesese Bzinembo. Ndipopa tin’funika kukumbira mzimu wace wakucena kuti utithandize kukhala tceru pomwe tikuwerengapo. Ndipo sankhulani mbuto yabwino yomwe iribe baludya. Bzimwebzi bzin’dzakuthandizani kuti mubvesese bwino bzomwe mukuwerengabzo. Imwepo mungagumane phindu mwa kuwerenga mwakucita kukuwa ayai mwakucita kutetekera audiyo. Mukambacita kutetekera mafala yakucita kugravaridwi ndipo mucimbayawona pa tsamba, bzimwebzi bzin’dzakuthandizani kubvesesa, kukumbukira na kudziwa bzinthu bzizinji bza m’Fala la Mulungu. (Djoswe 1:8) Mukamaliza kuwerengako, pembani pomwe kwa Yahova kuti mumutende thangwe ra kukupasani mphaso yabwino kwene-kwene yomwe ni Fala lace, mucimukumbira kuti akuthandizeni kuphatisa basa bzomwe mwawerengabzo.

Kodi kunemba nfundo zomwe mwagumana pomwe mukhawerenga Bibliya kungakuthandizeni tani kukumbukira bzomwe mwawerengabzo? (Onani ndime 6)

6. Thangwe ranyi kubzicita mibvunzo na kunemba nfundo zomwe tagumana kun’dzatithandiza pomwe tikuwerenga? (Onani cithunzi-thunzi.)

6 Pana bzinthu bziwiri bzomwe bzingakuthandizeni kulibvesesa bwino Bibliya. Mbabzicitani mibvunzo ya bzomwe mukuwerengabzo. Pomwe mukuwerenga nkhani inango m’Bibliya, mbabzibvunzani kuti: ‘Kodi nkhani imweyi ikufotokoza bza mbani maka-maka? Akulalewayi ni mbani? Akulalewa na yani, ndipo n’thangwe ranyi? Kodi bzimwebzi bzidacitikira kuponi ndipo pa nthawe iponi?’ Mibvunzo ninga imweyi in’dzakuthandizani kubvesesa bwino bzomwe mukuwerengabzo. Mbanembani bzomwe mwapfunza pomwe mukhawerenga. Mukambanemba bzomwe mwapfunza, bzin’dzakuthandizani kuti mumbakumbukire bzomwe mwawerengabzo mucibzibvesesa bwino. Mbanembani mibvunzo na nfundo zomwe mwagumana pomwe mukhafufudza. Ndipo mbanembani momwe mungaphatisire basa bzomwe mwawerengabzo. Kunemba nfundozo kun’dzakuthandizani kulifuna kwene-kwene Fala la Mulungu.

7. Kodi ni khalidwe liponi lomwe tin’funika kukhala nalo pomwe tikuwerenga Bibliya, ndipo n’thangwe ranyi? (Mateu 24:15)

7 Jezu adalewa khalidwe lakufunika kwene-kwene lomwe tin’funika kukhala nalo pomwe tikuwerenga Fala la Mulungu, lomwe ni kuzindikira. (Werengani Mateu 24:15.) Kodi kuzindikira n’ciyani? Kuzindikira ni kubvesesa momwe nkhani yomwe tikuwerengayo ikubveranirana ayai ikusiyanirana na inzace na kubvesesambo bzinthu bzomwe bzikubveseseka lini bwino-bwino. Jezu adalatizambo kuti kuzindikira n’kwakufunika kuti tikwanise kubvesesa mapolofesiya ya m’Bibliya. Khalidwe limweri ndakufunika kuti tikwanisembo kubvesesa bzinthu bzentse bzomwe tikuwerenga m’Bibliya.

8. Kodi imwepo mungacite tani kuti mumbabvesese bzomwe mukuwerenga m’Bibliya?

8 Yahova ambathandiza atumiki wace kuzindikira bzomwe akuwerenga. Ndipopa mbapembani kwa iye kuti akuthandizeni kukhala na khalidwe limweri. (Mimwani 2:6) Kodi imwepo mungacite tani kuti bzomwe mukucita pa kuwerenga bzibverane na bzomwe mwamukumbira Yahova? Onani momwe nkhaniyo ikubveranirana na bzomwe mumbadziwa kale. Phatisani basa mabukhu yathu kuti yakuthandizeni, ninga Bukhu Lakufufudzira Nkhani la Mboni za Yahova. Mabukhu yamweya yangakuthandizeni kubvesesa na kuphatisa basa bzomwe mukuwerengabzo pa moyo wanu. (Ahebereu 5:14) Imwepo mukambazindikira bzomwe mukuwerenga, mun’dzakwanisa kubvesesa Fala la Mulungu.

WERENGANI KUTI MUGUMANE NFUNDO ZAKUTHANDIZA

9. Kodi ni nkhani iponi yakufunika kwene-kwene yomwe Asaduki akhaiphatisa lini basa?

9 Asaduki akhayadziwa bwino mabukhu maxanu yakuyambirira ya Bzinembo bza Cihebereu, tsono iwo akhaphatisa lini basa bzomwe akhawerenga m’mabukhu yamweya. Onani bzomwe Jezu adalewa pomwe Asadukiwo adamubvunza bza nkhani yakulamusidwa kwa anyakufa. Iye adawabvunza kuti: “Kodi mulibe kuwerenga m’bukhu la Mozeji, bza nkhani yakulewa bza citsamba ca minga, pomwe Mulungu adamuuza kuti: ‘Ine ndine Mulungu wa Abalahamu, Mulungu wa Izaki na Mulungu wa Djakobo’?” (Marko 12:18, 26) Napo kuti Asaduki akhaidziwa bwino nkhani imweyi, mbvunzo omwe Jezu adawacitayu udalatiza kuti pakhana cinthu cakufunika kwene-kwene comwe iwo akhacibvesesa lini, comwe ni cipfunziso cakulewa bza kulamusidwa kwa anyakufa. — Marko 12:27; Luka 20:38. d

10. Thangwe ranyi tin’funika kukhala tceru pomwe tikuwerenga?

10 Kodi tikupfunza ciyani? Pomwe tikuwerenga, tin’funika kukhala tceru kuti tibvesese bzomwe vesiro ayai bzomwe nkhaniyo ikutipfunzisa. Tin’funika lini kundobvesesa bzinthu bzakupusa bzokha basi, koma tin’funikambo kuyezera kubvesesa bzinthu bzakunesa na mitemo inango ya m’Bibliya yomwe njakunesa kuibvesesa.

11. Kodi mungaphatise tani basa 2 Timotio 3:16, 17 kuti mubvesese bzomwe mukuwerenga m’Bibliya?

11 Kodi mungagumane tani nfundo zakuthandiza pomwe mukuwerenga Bibliya? Onani bzomwe 2 Timotio 3:16, 17 ambalewa. (Werengani.) Mavesiya yambalewa kuti “bzinembo bzentse . . . mpsakuthandiza” (1) pa kupfunzisa, (2) pa kutsimula, (3) pa kulungamiza bzinthu na (4) pa kulanga mwakulungama. Tingakwanise kugumana phindu limweri napo m’mabukhu yomwe timbayaphatisa lini basa kawiri-kawiri. Onani momwe nkhani ya m’Bibliya yomwe mwawerenga ikukupfunzisirani bza Yahova na bzomwe iye ambafuna. Ndipo onani momwe nkhaniyo ingakuthandizireni pa kutsimula na momwe ingakuthandizireni kuzindikira na kutcenkha bzinthu bzomwe bzingadzonge cikhulupiro canu. Ndipo onanimbo momwe nkhaniyo ingalungamizire nfundo yakuphonyeka yomwe munthu omwe mwagumana naye mu utumiki waifotokoza. Ndipo onani momwe ingakulangireni kuti mumbakwanise kuwona bzinthu ninga momwe Yahova ambabziwonera. Tikakumbukira nfundo zinaizi, tin’dzakwanisa kugumana phindu pomwe tikuwerenga Bibliya.

BVUMANI KUTI FALA LA MULUNGU LIKUCINJENI

12. Thangwe ranyi Jezu adabvunza Afarizeu kuti: “Kodi mulibe kuwerenga?”

12 Jezu adabvunza pomwe kuti: “Kodi mulibe kuwerenga?” Iye adacita mbvunzo umweyu kuti alatize kuti Afarizeu akhaphatisa basa mwakuphonyeka bzomwe akhawerenga. (Mateu 12:1-7) e Pa nthawe imweyire, Afarizeu adalewa kuti anyakupfunza wa Jezu akhacita bzinthu bzomwe bzikhabvumizidwa lini pa ntsiku ya Sabudu. Pakuwatawira, Jezu adaphatisa basa mafala yakugumanika m’bukhu la Ozeya pakufuna kulatiza kuti Afarizeuwo akhabvesesa lini kuti n’thangwe ranyi lamulo la Sabudu lidaikhidwa nakuti akhalatiza lini ntsisi. Thangwe ranyi amuna amwewa akhalamba kucinjidwa na bzomwe akhawerenga m’Fala la Mulungu? Thangwe iwo akhali wakubzikuza. Bzimwebzi bzidacitisa kuti iwo aleke kubvesesa bzomwe akhawerengabzo. — Mateu 23:23; Juwau 5:39, 40.

13. Kodi ni khalidwe linango liponi lomwe tin’funika kukhala nalo pomwe tikuwerenga Bibliya, ndipo n’thangwe ranyi?

13 Na mafala ya Jezuya, ifepano tikupfunza kuti tin’funika kumbawerenga Bibliya na mtima wakufewa. Mwakusiyana na Afarizeu, ifepano tin’funika kumbaliwerenga na mtima wentse ticibvuma kupfunzisika. Tin’funika ‘kubvuma mwakubzicepesa kuti mafala ya Mulungu . . . yabzalidwe mwa ifepano.’ (Tiyago 1:21) Tikacita bzimwebzi, tin’dzacitisa kuti Fala la Mulungu likhazikike mu mtima mwathu. Ndipo tin’funikambo kutcenkha kukhala wakubzikuza kuti Fala la Mulungu litithandize kukhala wa ntsisi na wa lufoyi.

Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti Fala la Mulungu liticinje? (Onani ndime 14) f

14. Kodi tingadziwe tani penu bzomwe tikuwerenga m’Bibliya bzikucinja moyo wathu? (Onani bzithunzi-thunzi.)

14 Momwe ifepano timbacitira bzinthu na wanthu winango bzimbalatiza penu tikubvuma kuti Fala la Mulungu liticinje. Afarizeu alibe kubvuma kuti Fala la Mulungu licinje mitima yawo, ndipopa akhapasa “mulandu wanthu wakusaya [mathangwe].” (Mateu 12:7) Mwakundendemerana na bzimwebzi, bzomwe ifepano timbacita na wanthu winango bzimbalatiza penu timbabvuma kuti Fala la Mulungu liticinje ayai ne. Kodi timbawona makhalidwe yabwino yomwe anzathu anayo ayai timbandowona bzinthu bzomwe iwo ambaphonya basi? Kodi ndife wa ntsisi na wakukonzeka kulekerera ayai timbakulumiza kukalipa na kukoyera cakumtima anzathu? Kubzicita mibvunzo imweyi kun’dzatithandiza kudziwa penu tikubvuma kuti Fala la Mulungu licinje kakumbukidwe kathu na bzakucita bzathu. — 1 Timotio 4:12, 15; Ahebereu 4:12.

KUWERENGA FALA LA MULUNGU KUMBATICITISA KUTI TIKONDWE

15. Kodi Jezu akhabva tani pomwe akhawerenga Fala la Mulungu?

15 Jezu akhafuna kwene-kwene Fala la Mulungu. Ndipo mafala ya polofesiya yakulewa bza iye pa Salimo 40:8 yambalatiza momwe iye akhabvera. Mafalayo yambati: “Nimbakomedwa kucita bzomwe mumbafuna, imwe Mulungu wangu, ndipo lamulo lanu liri mu mtima mwangu.” Bzimwebzi bzidamucitisa kuti akhale wakukondwa kwene-kwene ndipo bzinthu bzidamufambira bwino pa kutumikira Yahova. Ifepano tingakhalembo wakukondwa tikambawerenga Fala la Mulungu na mtima wentse. — Salimo 1:1-3.

16. Kodi n’ciyani cin’dzakuthandizani kugumana phindu pomwe mukuwerenga Bibliya? (Onani kwadru yakuti “ Mafala ya Jezu Yangakuthandizeni Kubvesesa Bibliya.”)

16 Bwerani titewezere bzomwe Jezu adalewa na kucita mwa kumbawerenga na kupfunza Bibliya. Kuti tikwanise kubvesesa bzomwe tikuwerenga, tin’funika kumbapemba, kuwerenga pa mbuto yomwe iribe baludya, kubzicita mibvunzo na kumbanemba nfundo zomwe n’zakufunika. Tingaphatise basa luso lathu la kuzindikira kuti tikwanise kugumana nfundo zakuthandiza m’mabukhu yakukonzedwa na kapolo wakukhulupirika na wanzeru. Ndipo tingakwanisembo kubvesesa bzomwe tikupfunza na nkhanizo tikapitiriza kuzipfunza mwa kamderekho. Tikabvuma kupfunzisika, tin’dzabvuma kuti Fala la Mulungu liticinje. Tikacita bzimwebzi pa kuwerenga kwathu Bibliya, tin’dzagumana phindu ndipo tin’dzakhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova. — Salimo 119:17, 18; Tiyago 4:8.

NYIMBO 95 Ceza Cinkuyenda Cicithumizirika

a Akristau wacadidi ambawerenga Bibliya ntsiku zentse. Ndipo wanthu anango ambaliwerengambo. Tsono iwo ambabvesesa lini bzomwe akuwerengabzo. Bzimwebzi bzikhacitikambo mu ntsiku za Jezu. Tikawona bzomwe Jezu akhalewa kwa wanthu omwe akhawerenga Fala la Mulungu, tin’dzagumana nfundo zomwe zin’dzatithandiza pomwe tikuwerenga Bibliya.

b Pa nthawe yomwe Jezu adabatizidwa na kudzozedwa na mzimu wakucena, iye adayamba pomwe kukumbukira bzinthu bzentse bzomwe adacita pomwe akhanati kubwera pa dziko la pantsi. — Mateu 3:16.

c Mariya akhabzidziwa bwino Bzinembo ndipo akhambafotokoza mafala ya m’Bzinembobzo. (Luka 1:46-55) Mariya na Zuze akhalibe makopiya yawo-yawo ya Bzinembobzo thangwe pinango akhalibe kobiri yakuti agulire makopiyayo. Iwo akhambatetekera mwatceru pomwe Fala la Mulungulo likhawerengedwa ku sinagoga ndipo patsogolo pace akhakumbukira bzomwe akhabvabzo ku mui.

d Onani nkhani yakuti Yandikirani Mulungu — ‘Iye ndi Mulungu wa Anthu Amoyo’” yomwe iri mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Fevereiro, 2013 (Chichewa).

e Onani Mateu 19:4-6. Pamwepa Jezu adabvunza pomwe Afarizeu kuti: “Kodi mulibe kuwerenga?” Iwo alibe kubvesesa bzomwe Mulungu akhafuna kulewa pa nkhani ya malowozi.

f BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Pa mitsonkhano, m’bale omwe ambasamalira bzakukuzira mafala akuphonyesa bzinthu bzinango pomwe mitsonkhanoyo iri mkati. Tsono, pambuyo pa mitsonkhano, abale akumutenda thangwe ra nyongo yomwe iye acita sikuti kulewa bzomwe iye aphonya.