Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 2

Bzomwe Tingapfunze na ‘Nyakupfunza Omwe Akhafunidwa na Jezu’

Bzomwe Tingapfunze na ‘Nyakupfunza Omwe Akhafunidwa na Jezu’

‘Mbatipitirizeni kufunana, thangwe rakuti lufoyi limbacokera kwa Mulungu.’—1 JUWAU 4:7.

NYIMBO 105 ‘Mulungu ni Lufoyi’

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi timbabva tani thangwe ra kufunidwa na Mulungu?

MPOSTOLO Juwau adanemba kuti: ‘Mulungu ni lufoyi.’ (1 Juwau 4:8) Mafalaya yambatikumbusa cadidi cakuti, Mulungu ni ntsantsa ya moyo na lufoyi. Yahova ambatifuna ndipo lufoyi lacero, limbaticitisa kubzibva kukhala wakukhotcerereka, wakukondwa ndipo limbaticitisambo kukhala na moyo wathandauzo.

2. Mwakubverana na Mateu 22:37-40, kodi ngaponi malamulo yakufunika kwene-kwene pa malamulo yentse, ndipo thangwe ranyi nthawe zinango lamulo laciwiri ndakunesa kulibvera?

2 Akristau an’funika lini kucita kusankhula kulatiza lufoyi ayai ne. Thangwe rakuti limweri ni lamulo. (Werengani Mateu 22:37-40. *) Tikafika pakumudziwa bwino Yahova tin’dzawona kuti mpsakusaya kunesa kubvera lamulo lakuyamba. Kuthimizira bzimwebzi Yahova ngwakulungama, ndipo iye ambatisamalira na kuticitira bzinthu bzabwino. Tsono pinango bzinganese kubvera lamulo laciwiri. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti abale na mpfumakazi zathu omwe tinawo pabodzi, mbakuperewera. Nthawe zinango, iwo angalewe ayai kuticitira bzinthu bzakulatiza kusaya ntsisi ayai lufoyi. Yahova akhadziwa kuti tingadadzagumana na bzimwebzi, ndipopa iye adacitisa anembi winango wa Bibliya, kunemba malango yakulewa kuti thangwe ranyi tin’funika kulatiza lufoyi kwa winango na momwe tingalatizire lufoyiro. M’bodzi wa anembiwo ni Juwau.—1 Juwau 3:11, 12.

3. Kodi Juwau adalewa ciyani mwakubwereza-bwereza?

3 M’matsamba yace, Juwau adalewa mwakubwereza-bwereza, kuti Akristau an’funika kulatiza lufoyi. Pakulewa bza moyo wa Jezu, Juwau adaphatisa basa kwene-kwene fala lakuti ‘lufoyi’ na ‘kufunana’ kuposa bukhu la Mateu, Marko na Luka. Juwau akhana magole pafupi-fupi 100 yakubadwa pomwe adanemba vanjedyo yace, pabodzi na matsamba yace matatu. Mabukhu ya m’Bibliya yamweya, yambatipfunzisa kuti bzentse bzomwe ifepano tingacite timbabzicite mwa lufoyi. (1 Juwau 4:10, 11) Koma bzidatenga nthawe kuti Juwau apfunze bzimwebzi.

4. Kodi Juwau nthawe zentse akhalatiza lufoyi kuna anzace?

4 Pomwe Juwau akhali tswaka, nthawe zinango iye akhalatiza lini lufoyi. Mwa ciratizo, pa nthawe inango, Jezu pabodzi na anyakupfunza wace adapita na ku Samariya pomwe akhayenda ku Jeruzalemu. Wanthu wa m’mudzi munango ku Samariyako alibe kuwatambira. Kodi Juwau adacita ciyani? Iye adabvunza Jezu penu bzingadakwanisa kubweresa moto kucokera kudzulu, kuti upfudze wanthu wentse m’mudzimo. (Luka 9:52-56) Ndipo nthawe inango Juwau alibe kulatiza lufoyi kuna apostolo anzace. Iye pabodzi na m’bale wace Tiyago, adauza mai wawo kuti akakumbire Jezu, kuti adzawapase mipando yakupambulika ku mbali kwace mu Umambo bwa Mulungu kudzulu. Pomwe apostolo winangowo adadziwa bzomwe Juwau na Tiyago adacita, iwo adakalipa kwene-kwene! (Mateu 20:20, 21, 24) Koma Jezu alibe kusiya kulatiza lufoyi kwa Juwau thangwe ra bzomwe iye adacitabzo.—Juwau 21:7.

5. Kodi tin’pfunza ciyani mu nkhani ino?

5 Mu nkhani ino, tin’pfunza ciratizo ca Juwau na bzinthu bzinango bzomwe iye adanemba pakulewa bza lufoyi. Bzimwebzi bzin’tipfunzisa momwe tingalatizire lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu. Ndipo tiniwonambo bzomwe misolo ya banja ingacite, kuti ilatize kuti imbafuna mabanja yawo.

KODI TINGALATIZE TANI LUFOYI?

Yahova adalatiza kuti ambatifuna pomwe adatumiza mwana wace kudzatifera (Onani ndime 6-7)

6. Kodi Yahova adacita ciyani kuti alatize kuti ambatifuna?

6 Kawiri-kawiri ifepano, tingakumbuke kuti tingalatize lufoyi na mafala yathu. Koma lufoyi lacadidi limbalatizidwa na bzicito. (Ndendemezerani na Tiyago 2:17, 26.) Mwa ciratizo, Yahova ambatifuna. (1 Juwau 4:19) Ndipo iye ambalatiza lufoyi lace kwa ife, kucokera m’mafala yace yabwino yomwe yambagumanika m’Bibliya. (Psalymo 25:10; Waroma 8:38, 39) Tsono, timbadziwa kuti Mulungu ambatifuna, sikuti kokha thangwe ra bzomwe iye ambalewa, koma thangwe ra bzomwe iye ambaticitira. Juwau adanemba kuti: ‘Lufoyi la Mulungu lidawonekera kuna ife mwa kutumiza Mwana wace wakuyamba kubadwa kubwera m’dziko, kuti tikhale na moyo mwa iye.’ (1 Juwau 4:9) Yahova adabvuma kuti mwana wace omwe iye ambam’funa abonere acitifera. (Juwau 3:16) Ndipopa tina citsimikizo centse cakuti Yahova ambatifuna.

7. Kodi Jezu adalatiza tani kuti ambatifuna?

7 Jezu adauza anyakupfunza wace kuti ambawafuna. (Juwau 13:1; 15:15) Jezu adalatizambo lufoyi kwa anyakupfunza wace pabodzi na ifepano, sikuti kokha pa bzomwe iye adalewa, koma na bzomwe iye adacita. Jezu adati: ‘Palibe omwe ana lufoyi likulu kuposa la munthu omwe wapereka moyo wace thangwe ra axamwali wace.’ (Juwau 15:13) Kodi kukumbukira bzomwe Yahova na Jezu adaticitira kungaticitise kucitambo ciyani?

8. Mwakubverana na 1 Juwau 3:18, kodi tin’funika kucita ciyani?

8 Ifepano timbalatiza kuti timbafuna Yahova na Jezu mwa kuwabvera. (Juwau 14:15; 1 Juwau 5:3) Ndipo Jezu adatipasa lamulo lakuti timbafunane. (Juwau 13:34, 35) Tin’funika kumbalatiza kuti timbafuna abale wathu sikuti kokha na mafala, koma timbawalatizembo na bzomwe timbacita. (Werengani 1 Juwau 3:18. *) Kodi mpsiponi bzinthu bzinango bzomwe tingacite kuti tilatize kuti timbawafuna?

MBAFUNANI ABALE NA MPFUMAKAZI ZANU

9. Kodi lufoyi lidalimbisa Juwau kucita ciyani?

9 Juwau angadapitiriza kuphata basa pabodzi na pai wace, basa lakucita malonda yakugulisa ntsomba, acikhala na kobiri zizinji. Koma m’mbuto mwakucita bzimwebzi, iye adabzipereka mwakuthandiza wanthu winango kuti adziwe cadidi cakulewa bza Yahova na Jezu. Moyo omwe Juwau adasankhula kukhala nawo, ukhalibe kupusa. Iye adateweredwa m’mbuyo ndipo adazunzidwa, ndipo pa nthawe yomwe iye adagumana na mabvuto yamweya ni pomwe iye akhadakalamba. (Mabasa 3:1; 4:1-3; 5:18; Cibvumbulutso 1:9) Napo pomwe Juwau akhali m’kawoko, iye adalatiza kuti akhafuna anzace. Mwa ciratizo, pomwe Juwau akhali pa ntsuwa ya Patimo, adanemba bukhu la Cibvumbulutso, ndipo adalitumiza kuna magwere kuti yadziwe ‘bzinthu bzomwe bzin’funika kucitika tsapanopapa.’ (Cibvumbulutso 1:1) Na kupita kwa nthawe, pomwe Juwau adadzacosedwa m’kawoko adanemba nkhani yakulewa bza moyo wa Jezu pabodzi na utumiki bwace. Ndipo iye adanembambo matsamba matatu kuti alimbise nayo abale pabodzi na mpfumakazi zace. Kodi mungatewezere tani moyo wakubzipereka omwe Juwau akhanawo?

10. Kodi mungalatize tani kuti mumbafuna wanthu anzanu?

10 Bzomwe imwepo mumbasankhula kucita pa moyo wanu, bzingalatize kuti mumbafuna wanthu anzanu ayai ne. Dziko la Sathaniri likufuna kuti imwepo mumbandobzikumbukire mwekha, mumbamale nthawe yanu na mphanvu zanu, kuti mukhale na kobiri zizinji ndipo mubvekere. Koma m’mbuto mwakucita bzimwebzi Akristau kuzungulira dziko lentse la pantsi, ambamala nthawe yawo akupalizira bzipsa bzabwino ndipo ambathandiza wanthu anzawo kuti akhale pa uxamwali na Yahova. Mpaka winango mwa Akristauwo ambapalizira ndipo ambapfunzisa nthawe zentse.

Ifepano timbalatiza kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu pabodzi na wanthu wa m’banja mwathu kucokera pa bzomwe timbacita (Onani ndime 11, 17) *

11. Kodi abale azinji wakukhulupirika ambalatiza tani kuti ambafuna Yahova pabodzi na abale na mpfumakazi zawo?

11 Akristau azinji ambamala ntsiku yentse akuphata basa kuti akwanise kubzidyesa na kudyesambo banja lawo. Koma napo bziri tenepo, abale wakukhulupirikawa ambacita ciri-centse comwe angakwanise, kuti athandizire gulu la Mulungu. Mwa ciratizo, winango ambathandizira pakakhala pagwa malengwa ya pantsi, winango ambathandizira basa la bzakumanga-manga, ndipo ali-wentse ana mwayi wa kucita bzakupereka kuti bzithandizire basa la pa dziko lentse. Iwo ambacita bzimwebzi thangwe ra kufuna kulatiza kuti ambafuna Mulungu pabodzi na abale wawo. Pa sumana iri-yentse, timbalatiza kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu mwa kugumanika pa mitsonkhano na kucitambo mbali pa mitsonkhanopo. Napo tinete tani timbayenda basi kumitsonkhanoko, napo tikakhala kuti tikugopa kupereka mtawiro, koma timbatawira basi. Napo tigumane tani na mabvuto timbalimbisana, pomwe mitsonkhano ikanati kuyamba ayai kuphampha kwa mitsonkhanoyo. (Wahebereu 10:24, 25) Ndipo timbatenda bzentse bzomwe abale na mpfumakazi zathu ambacita.

12. Kodi Juwau adalatiza tani kuti akhafuna abale na mpfumakazi zace?

12 Juwau adalatiza kuti akhafuna abale na mpfumakazi zace, mwakumbawatenda na kumbawapasa malango. Mwa ciratizo, mu matsamba yace yakumalizira, Juwau adalimbisa abale na mpfumakazi thangwe ra kuwona cikhulupiro cawo na mabasa yawo yabwino. Koma adawapasambo malango yakulewa bza nkhani ya pikado. (1 Juwau 1:8–2: 1, 13, 14)) Mwakundendemerena na bzimwebzi, ifepanombo tin’funika kumbalimbisa abale na mpfumakazi zathu thangwe ra bzinthu bzabwino bzomwe iwo akucita. Koma m’bodzi wa iwo akakhala kuti ayamba kulatiza makhalidwe yakuipa ayai kucita bzinthu bzomwe bzingadzonge uxamwali bwace na Yahova, tin’funika kulatiza kuti timbamufuna mwa kumuuza mwakudeka mtima mafala yomwe iye akufunika kuyabva. Pambafunika kukhwimika kuti xamwali apase malango mwanzace, koma Bibliya limbalewa kuti axamwali wacadidi ambanozana, ayai ambatsimulana akawona kuti mwanzawo aphonya.—Mimwani 27:17.

13. Kodi mpsiponi bzomwe tin’funika lini kucita?

13 Nthawe zinango timbalatiza kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu kucokera pa bzinthu bzomwe timbacita lini. Mwa ciratizo, timbathamangira lini kukalipa iwo akaphonya kulewalewa. Kumbukirani bzomwe bzidacitika pa dziko la pantsi pano pomwe moyo wa Jezu ukhadasala pang’ono kufika kuphampha. Jezu adauza anyakupfunza wace kuti iwo adzatambire moyo, akhafunika kudya thupi na kumwa mulopa wace. (Juwau 6:53-57) Pomwe anyakupfunzawo adabva mafalaya alibe kukomedwa nayo, ndipo azinji wa iwo adamusiya. Koma axamwali wace wakukhulupirika kuphatanidzambo Juwau adapitiriza kukhala naye. Axamwali wacewo alibe kubvesesa bzomwe Jezu adalewa ndipo iwo adadabwa na bzomwe iye adalewabzo. Koma iwo alibe kuthamangira kukumbuka kuti bzikhali bzakuphonyeka bzomwe Jezu adalewabzo ndipo alibe ne kusunama nabzo. M’mbuto mwace, iwo adapitiriza kukhulupira Jezu thangwe iwo akhadziwa kuti nthawe zentse iye akhalewa cadidi. (Juwau 6:60, 66-69) Ifepanombo tin’funika lini kumbathamangira kukalipa na bzomwe axamwali wathu angalewe. Tenepo tikasaya kubvesesa bzomwe iwo alewa, tiwapase mpata kuti atifotokozere thandauzo lace.—Mimwani 18:13; Mpalizi 7:9.

14. Thangwe ranyi tin’funika lini kumbawenga abale na mpfumakazi zathu?

14 Juwau adaticenjeza kuti tileke kumbawenga abale wathu. Tikasaya kuteweza malango yamweya bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kuti Sathani atigwese. (1 Juwau 2:11; 3:15) Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika na wanthu winango kuphampha kwa magole 100 yakuyambirira. Sathani adacita ciri-centse kuti pakati pa wanthu wa Mulungu pakhale na mgawano. Ndipo pa nthawe yomwe Juwau adanemba matsamba yace, wanthu omwe akhana makumbukidwe mabodzi-bodzi na ya Sathani, adacitambo mbali ya gwere. Ndipo m’bodzi mwa wanthuwo akhali Diotrefe, omwe adacitisa kuti gwere libodzi likhale na migawano ya mphanvu. (3 Juwau 9, 10) Iye akhalemekeza lini akulu wakunyang’anira madera, omwe pa nthaweyo akhaimira bungwe lakutonga. Mpaka iye adayeza kucosa m’gwere wale omwe akhalatiza mtima wakutambira alendo kuna wanthu omwe iye akhawafuna lini. Diotrefe akhali munthu wakubzikuza kwene-kwene. Ntsiku zinombo Sathani akupitiriza kucita ciri-centse kuti acitise kuti pakati pa wanthu wa Mulungu pakhale na migawano. Tenepo, tin’funika lini kuwenga napang’onopo abale wathu na kusiya kuwathandiza.

MBAFUNANI BANJA LANU

Jezu adakumbira Juwau kuti asamalire mai wace na kuwalimbisa kuti apitirize kutumikira Yahova. Ntsiku zinombo misolo ya mabanja in’funika kusamalira mabanja yawo (Onani ndime 15-16)

15. Kodi msolo wa banja an’funika kukumbukira ciyani?

15 Njira ibodzi yakufunika kwene-kwene yomwe msolo wa banja angalatizire nayo kuti ambafuna banja lace, ni kusamalira banja lacero na kulipasa bzomwe iro limbafunikira pa moyo. (1 Timotio 5:8) Koma iye an’funika kukumbukira kuti cinthu cakufunika kwene-kwenetsa ni kuthandiza banja lacero kuti likhale pa uxamwali bwa mphanvu na Yahova. (Mateu 5:3) Onani ciratizo cabwino ca Jezu comwe iye adasiira misolo ya mabanja. Bukhu la Juwau limbalewa kuti pomwe Jezu akhali pa muti wakuzunzidwira iye adapitiriza kukhala na thupo na wanthu wa m’banja mwace. Juwau akhadaima na Mariya mai wa Jezu pomwe Jezuyo akhadakhomereredwa pa muti. Napo pomwe akhabva kuwawa kwakuti bwerani mudzawone, Jezu adakumbira Juwau kuti asamalire Mariya. (Juwau 19:26, 27) Jezu akhana abale na mpfumakazi zace, omwe angadasamalira Mariya mwakuthupi. Tsono pakuti pakhalibe ne m’bodzi wa iwo akhadakhala nyakupfunza, ndipopa Jezu akhafuna kutsimikiza kuti angadawoneka munthu omwe angadasamalira Mariya mwakuthupi na kumulimbisa kuti apitirize kutumikira Yahova.

16. Kodi Juwau akhana udindo buponi?

16 Juwau akhana udindo bukulu bwentse. Pakuti iye akhali mpostolo, iye akhafunika kutsogolera mwakukhulupirika basa lakupalizira. Kuthimizira bzimwebzi, Juwau akhana banja, ndipo iye akhafunikira kusamalira banjalo mwa kulipasa bzomwe iro likhafunikira na kulithandiza kuti likhale pa uxamwali bwakulimba na Mulungu. (1 Wakolinto 9:5) Kodi misolo ya mabanja ikupfunza ciyani na ciratizo ca Juwau?

17. Thangwe ranyi misolo ya mabanja in’funika kuthandiza mabanja yawo kuti yapiririze kutumikira Yahova?

17 Pinango msolo wa banja ungakhale na udindo buzinji bwakufunika kwene-kwene. Mwa ciratizo, iye akakhala ali ku basa, an’funika kuphata basa na nyongo kuti makhalidwe yace yatumbizise Yahova. (Wayefezo 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Ndipo pinango iye angakhale na udindo m’gwere, ninga kulimbisa na kusamalira abale na mpfumakazi, pabodzi na kutsogolera basa lakupalizira. Ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo, iye ana udindombo bwa kumbapfunza Bibliya na mkazace pabodzi na wana wawo. Iye akacita bzimwebzi, wanthu wa m’banja mwacewo an’dzamutenda thangwe ra bzinthu bzentse bzomwe iye ambawacitira kuti awathandize kukhala na thanzi labwino, wakukondwa na kuti apitirize kutumikira Yahova.—Wayefezo 5:28, 29; 6:4.

‘KHALANI MU LUFOYI LANGU’

18. Kodi Juwau akhana citsimikizo ciponi?

18 Juwau adakhala na moyo magole mazinji ndipo bzinthu bzizinji bzidamucitikira. Iye adagumana na mayezo mazinji, yomwe yangadatepesa cikhulupiro cace. Tsono iye adacita bzentse bzomwe angadakwanisa kuti abvere malamulo ya Kristu, kuphatanidzambo lamulo lakulewa bza kufuna abale wace. Ndipopa, Juwau akhana citsimikizo centse cakuti Yahova na Jezu akhamufuna, nakuti angadamupasa mphanvu yakuti akwanise kupirira mabvuto yomwe akhagumana nayo. (Juwau 14:15-17; 15:10; 1 Juwau 4:16) Palibe comwe Sathani pabodzi na dziko lace angadacita kuti atazise Juwau kufuna abale wace na kulatiza lufoyi mu mafala na bzicito.

19. Kodi cinembo ca 1 Juwau 4:7 cimbatilimbisa kucita ciyani, ndipo n’thangwe ranyi?

19 Ninga Juwau, ifepano tikukhala mu dziko la kutongedwa na Sathani momwe muna wanthu omwe ambafuna lini wanthu anzawo. (1 Juwau 3:1, 10) N’cadidi kuti Sathani ambafuna kuti ifepano tisiye kufuna abale wathu. Tsono iye angakwanise kucita bzimwebzi ifepano tikamulekerera. Na tenepo, tsimikizani kufuna abale wanu ndipo latizani lufoyi mwa mafala na bzomwe mumbacita. Tenepo, imwepo mukacita bzimwebzi, mun’dzakondwa kwene-kwene thangwe ra kucita mbali mu banja la Yahova, ndipo moyo wanu un’dzakhala na thandauzo.—Werengani 1 Juwau 4:7. *

NYIMBO 88 Tidziwiseni Njira Zanu

^ ndi. 5 Bibliya limbalewa kuti mpostolo Juwau akhali nyakupfunza ‘omwe Jezu akhamufuna kwene-kwene.’ (Juwau 21:7) Napo pomwe akhali tswaka, iye akhana makhalidwe mazinji yabwino. Pomwe padapita magole mazinji, Yahova adamuphatisa basa kuti anembe bzizinji pakulewa bza lufoyi. Mu nkhani ino, tin’cezerana bzinthu bzinango bzomwe Juwau adanemba, ndipo tiniwonambo bzomwe tingapfunze na ciratizo cace.

^ ndi. 2 Mateu 22:37 Jezu adam’tawira, kuti: “Umbafune Yahova, Mulungu wako, na mtima wako wentse, na moyo wako wentse, na nzeru zako zentse. 38 Cimweci ndico cakutonga cikululetu na cakutoma. 39 Caciwiri cakutengana na cimweci, n’cici: ‘Ufune mwanzako ninga momwe umbabzifunira iwe wekha.’ 40 Bzakutonga bziwiribzi ndibzo bzimbatsogolera Bzakutonga bzentse na Apolofeta.

^ ndi. 8 1 Juwau 3:18 Wana wangu wakufunidwa, timbafunane sikuti na mafala ayai na pamulomo pokha, koma m’bzicito bzathu na m’cadidi.

^ ndi. 19 1 Juwau 4:7 Wakufunidwamwe, mbatipitirizeni kufunana, thangwe rakuti lufoyi limbacokera kwa Mulungu, ndipo ali-wentse omwe ana lufoyi, ni wana wa Mulungu ndipo ambamudziwa Mulungu.

^ ndi. 62 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Msolo wa banja omwe ana bzinthu bzizinji bzakucita akuthandiza omwe agwedwa na malengwa ya pantsi, akucita bzakupereka kuti athandizire basa la pa dziko lentse, ndipo acemerambo wanthu winango kuti adzagumanike pa kunamata kwawo kwa pa banja.