Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 10

Imwepo Mungakwanise ‘Kukhundula Unthu Bwakale’

Imwepo Mungakwanise ‘Kukhundula Unthu Bwakale’

Khundulani unthu bwakale na bzicito bzace.AKOLOSE 3:9.

NYIMBO 29 Kukhala na Moyo Mwakubverana na Dzina Lathu

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi moyo wanu ukhali tani pomwe mukhanati kuyamba kupfunza Bibliya?

 KODI moyo wanu ukhali tani pomwe mukhanati kuyamba kupfunza Bibliya na Mboni za Yahova? Azinji wa ifepano timbafuna lini na pang’onopo kukumbukira nthawe imweyo. Pa nthaweyo ifepano tikhatewezera wanthu wa m’dzikoli. Bzomwe iwo akhalewa kuti mpsabwino ifepano tikhabziwona ninga bzabwino ndipo bzomwe akhalewa kuti mpsakuipa tikhabziwonambo ninga bzakuipa. Ndipopa, tingalewe kuti ‘tikhalibe cidikhiro ndipo tikhalibe Mulungu m’dzikoli.’ (Aefezo 2:12) Tsono pomwe tidayamba kupfunza Bibliya moyo wathu udacinja!

2. Kodi mudazindikira n’ciyani pomwe mudayamba kupfunza Bibliya?

2 Pomwe imwepo mudayamba kupfunza Bibliya, mudazindikira kuti muna Baba omwe ambakhala kudzulu, omwe ambakufunani kwene-kwene. Ndipo mudazindikirambo kuti penu mun’funa kukondwesa Yahova na kucita mbali ya atumiki wace, mun’funika kucinja moyo wanu na nzeru zanu. Imwepo mudayamba kupfunza bzomwe Yahova ambafuna na kutcenkha kucita bzakuipa.—Aefezo 5:3-5.

3. Mwakubverana na Akolose 3:9, 10, kodi Yahova akufuna kuti ticite ciyani ndipo mu nkhani ino tin’pfunza ciyani?

3 Yahova ni Mulengi wathu na Baba wathu, ndipopa iye ana ugo bwakutiuza bzakucita. Iye ambafuna kuti pomwe tikanati kubatizidwa, “[tikhundule] unthu bwakale na bzicito bzace.” * (Werengani Akolose 3:9, 10.) Nkhani ino, in’thandiza wanthu omwe akufuna kubatizidwa kutawira mibvunzo mitatu iyi: (1) Kodi “unthu bwakale” n’ciyani? (2) Thangwe ranyi Yahova akutiuza kuti tibukhundule? (3) Kodi tingacite tani bzimwebzi? Kwa ifepano omwe tidabatizidwa kale, nkhaniyi in’tithandiza kutcenkha kukhala pomwe na makhalidwe ya unthu bwakale.

KODI “UNTHU BWAKALE” N’CIYANI?

4. Kodi munthu omwe ana “unthu bwakale” ambacita ciyani?

4 Munthu omwe ana “unthu bwakale” ambakumbuka na kucita bzinthu bzakuipa. Iye angakhale wakubzifuna yekha, wakukulumiza kukalipa, wakusaya kutenda na wakubzikuza. Iye ambakomedwa kuwona bzinthu bzamaika na mavidiyo yakumenyana ayai ya nkhondo. Napo kuti iye ambacita bzimwebzi, nthawe zinango angakhalembo na makhalidwe yabwino ndipo angabzipase mulandu akalewa ayai kucita cinthu cakuipa. Tsono iye ambalewedwa kuti ana unthu bwakale thangwe rakuti ambatazira kucinja nzeru zace na bzicito bzace.—Agalatiya 5:19-21; 2 Timotio 3:2-5.

Tikakhundula “unthu bwakale” tin’dzabvuma lini kuti makhalidwe yakuipa yambatsogolere moyo wathu (Onani ndime 5) *

5. Kodi ifepano tingakwanise kukhunduliratu unthu bwentse bwakale? Fotokozani. (Mabasa 3:19)

5 Ifepano ndife wakuperewera, ndipopa tingakwanise lini kucoseratu nzeru na bzikhumbo bzakuipa mu mtima mwathu. Nthawe zinango tingacite ayai kulewa cinthu cakuipa. (Jeremiya 17:9; Tiyago 3:2) Tsono tikakhundula unthu bwakale, tin’dzabvuma lini kuti makhalidwe na bzicito bzakuipa bzitikunde. Ndipo bzimwebzi bzin’dzatithandiza kuti tileke kulatiza unthu bwakale.—Zaiya 55:7; werengani Mabasa 3:19.

6. Thangwe ranyi Yahova ambatiuza kuti tikhundule unthu bwakale?

6 Yahova ambatiuza kuti ticose nzeru na makhalidwe yakuipa thangwe rakuti ambatifuna kwene-kwene ndipo ambafuna kuti tipfatse na moyo. (Zaiya 48:17, 18) Iye ambadziwa kuti wanthu omwe ambacita bzinthu bzakuipa ambabzidzonga okha na kudzongambo anzawo. Ndipo iye ambakomedwa lini akawona kuti tikubzidzonga tekha na kudzongambo anzathu.

7. Mwakubverana na Aroma 12:1, 2, kodi ifepano tingasankhule kucita ciyani?

7 Axamwali na adzinza wathu winango angambatiseke thangwe rakuti tikucinja unthu bwathu. (1 Pedru 4:3, 4) Iwo angatiuze kuti tina ufulu bwakucita bzomwe tin’funa ndipo tin’funika lini kubvuma kuti munthu ali-wentse atiuze bzakucita. Tsono omwe ambalamba kubvera mitemo ya Yahova ali lini pa ufulu. Cadidi cace n’cakuti iwo ambalekerera kuti dziko lomwe likutongedwa na Sathani ndiro liwauze bzakucita. (Werengani Aroma 12:1, 2.) Ifepano tin’dzasankhula tekha penu tin’funa kupitiriza kukhala na unthu bwakale bwakutsogoleredwa na pikado pabodzi na dziko la Sathaniri ayai kubvuma kuti Yahova aticinje kuti tikhale wanthu wabwino.—Zaiya 64:8.

KODI ‘MUNGAKHUNDULE’ TANI UNTHU BWAKALE?

8. Kodi n’ciyani cingatithandize kutcenkha nzeru na bzicito bzakuipa?

8 Yahova ambadziwa kuti pambafunika nyongo kuti titcenkhe nzeru na bzicito bzakuipa ndipo pangatenge nthawe kuti tikwanise kucita bzimwebzi. (Salimo 103:13, 14) Tsono, Yahova ambaphatisa basa Fala lace, mzimu wace na gulu lace kuti atipase nzeru na mphanvu zomwe timbafunikira kuti tikwanise kucinja. Ndipo tingalewe kuti iye akutithandiza kale. Kodi akutithandiza tani? Bwerani tiwone bzinthu bzinango bzomwe mungacite bzomwe bzingakuthandizeni kukhundula unthu bwakale mucithemera kubatizidwa.

9. Kodi Fala la Mulungu lingakuthandizeni kucita ciyani?

9 Phatisani basa Bibliya kuti mudziwe unthu bwanu. Fala la Mulungu lidakhala ninga supedyo; iro lingatithandize kudziwa penu bzomwe timbakumbuka, bzomwe timbalewa na bzomwe timbacita mpsabwino ayai ne. (Tiyago 1:22-25) Mpfunzisi wanu wa Bibliya na abale winango wakukhwima mwauzimu angakupaseni malango. Iwo angaphatise basa Bibliya kuti akuthandizeni kudziwa bzinthu bzomwe mukukwanisa kucita na bzomwe mukutazira. Iwo angakupfunziseni kugumana malango ya m’Bibliya yomwe yangakuthandizeni kukunda makhalidwe yakuipa. Ndipo dziwani kuti nthawe zentse Yahova an’dzakuthandizani. Thangwe ranyi tikulewa tenepo? Thangwe ambadziwa bzomwe bziri mu mtima mwanu. (Mimwani 14:10; 15:11) Ndipopa mbapembani kwa iye na kupfunza Fala lace ntsiku zentse.

10. Kodi mwapfunza ciyani na bzomwe bzidacitikira Elie?

10 Tsimikizani kuti mitemo ya Yahova njabwino. Cinthu ciri-centse comwe Yahova ambatiuza kuti ticite n’caphindu kwa ifepano. Wanthu omwe ambabvera mitemo yace ambakhala wakulemekezeka, ambakhala na moyo wabwino ndipo ambakhala na mpfatso caiwo. (Salimo 19:7-11) Tsono wale omwe ambalamba kubvera mitemo ya Yahova ndipo ambacita bzomwe thupi lawo likufuna ambagumana mabvuto. Onani bzomwe mwamuna winango wakucemeredwa Elie adalewa pa nkhani ya kulamba kubvera mitemo ya Mulungu. Iye adaleredwa na abereki omwe ambatumikira Yahova. Tsono pomwe Elie akhakula, adakhala na axamwali wakuipa. Iye adayamba kumbamwa mankhwala yakudzungulumwisa msolo, kucita upombo na kuba. Elie adayamba kukhala mkali na wakufuna ndewo kwene-kwene. Iye adati: “Ndikhacita cinthu ciri-centse comwe ndidapfunzisidwa kuti Mkristau an’funika lini kucita.” Tsono Elie alibe kuyebwa bzomwe adapfunzisidwa pomwe akhali mwana. Ndipo pomwe padapita nthawe, iye adadzayamba pomwe kupfunza Bibliya. Iye adacita nyongo kuti asiye makhalidwe yace yakuipa ndipo adabatizidwa mu 2000. Kodi ni phindu liponi lomwe iye adakhala nalo thangwe ra kuphatisa basa mitemo ya Yahova pa moyo wace? Elie adati: “Tsapano nimbabzibva bwino mu mtima mwangu.” * Bzimwebzi bzikutipfunzisa kuti, wale omwe ambalamba kubvera mitemo ya Yahova ambabzidzonga okha. Napo bziri tenepo, Yahova ambafuna basi kuwathandiza kuti acinje.

11. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Yahova ambawenga?

11 Pfunzani kuwenga bzomwe Yahova ambawenga. (Salimo 97:10) Bibliya limbalewa kuti Yahova ambawenga “maso yakubzikuza, lirime lakunama na manja yakucosa mulopa wa anyakusaya mulandu.” (Mimwani 6:16, 17) Ndipo iye ambawengambo “wanthu waciwembo na wakunama.” (Salimo 5:6) Yahova ambawenga kwene-kwene makhalidwe yamweya ndipopa adapfudza wanthu wakuipa mu ntsiku za Nowa thangwe rakuti dziko la pantsi likhadadzala na wanthu wakuipa. (Ciyambo 6:13) Mu nthawe ya mpolofeta Malakiya wanthu akhacitambo bzinthu bzakuipa. Amuna akhasiya akazawo acikacita malume ya pa mphasa na akazi winango kuti akhale na mathangwe yakulambira akazawowo. Yahova akhaipidwa na bzimwebzi ndipo adalamba kunamata kwawo thangwe rakuti akhacita bzinthu bzakuipa.—Malakiya 2:13-16; Ahebereu 13:4.

Tin’funika kunyantsidwa na bzinthu bzomwe Yahova ambawenga ninga momwe timbacitira na cakudya cakubvunda (Onani ndime 11-12)

12. Kodi ‘kuwenga comwe n’cakuipa’ kumbathandauza ciyani?

12 Yahova ambafuna kuti ‘timbawenge comwe n’cakuipa.’ (Aroma 12:9) Fala lakuti ‘kuwenga’ limbathandauza kuipidwa na cinthu; bzomwe bzin’funa kulewa kuti tin’funika kunyantsidwa kwene-kwene na cinthuco. Kumbukirani kuti mungabve tani munthu acikuuzani kuti mudye cakudya cakubvunda. Kundokumbukira bzimwebzi pinango kungakucitiseni kubva mseru. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tin’funika kunyantsidwa na kundokumbukira kuti bzomwe tin’funa kucitabzo Yahova ambabziwenga.

13. Thangwe ranyi tin’funika lini kumbakumbuka bzinthu bzakuipa?

13 Lekani kumbakumbuka bzinthu bzakuipa. Bzomwe ifepano timbacita bzimbatsogoleredwa na nzeru zathu. Ndipopa Jezu adatipfunzisa kuti tileke kumbakumbuka bzinthu bzomwe bzingaticitise kucita pikado ikulu. (Mateu 5:21, 22, 28, 29) Ifepano tin’funa kukondwesa Baba wathu wakudzulu, ndibzo lini? Ndipopa, tin’funika kucoseratu nzeru zakuipa zomwe zingabwere mu mtima mwathu!

14. Kodi mafala yathu yambalatiza ciyani, ndipo ni mibvunzo iponi yomwe tin’funika kubzibvunza?

14 Tcenkhani kumbalewa mafala yakuipa. Jezu adalewa kuti: “Ciri-centse comwe cimbacoka na pa mulomo cimbacokera mu mtima.” (Mateu 15:18) Mafala yathu yambalatiza unthu bwathu. Ndipopa bzibvunzeni kuti: ‘Ndikabvunzidwa nkhani, kodi nimbalewa cadidi, napo kuti kucita bzimwebzo kungacitise kuti bzinthu bzileke kundifambira bwino? Kodi nimbatcenkha kulewa mafala yomwe yangalatize kuti nimbafuna munthu omwe ni mwamuna ayai ni mkazi lini wangu? Kodi nimbatcenkha kulewa mafala yakutukwana? Munthu akandikalipisa, kodi nimbamutawira mwakugwa mpfuwa?’ Kukumbukira bwino-bwino mibvunzo imweyi kun’dzakuthandizani kwene-kwene. Mukambalewalewa mafala yakuipa bzingakhale ninga mukusona cakubvala ca unthu bwakale. Mukacita bzimwebzi mun’dzapitiriza kukhala na unthu bwakalebo. Tsono mukambacita nyongo yakutcenkha mafala yakutukwana na yakunama pomwe mukuceza, mun’dzakwanisa kukhundula unthu bwakale.

15. Kodi kukhomerera unthu bwathu bwakale “pa muti” kumbathandauza ciyani?

15 Khalani wakukonzeka kucinja. Mpostolo Paulo adandendemezera kucinja makhalidwe yathu na kukhomerera unthu bwathu bwakale “pa muti.” (Aroma 6:6) Iye adacita bzimwebzi kuti atithandize kuwona kufunika kwa kucinja makhalidwe yathu. Kulewa kunango, tingati ifepano tin’funika kutewezera bzomwe Kristu adacita. Iye akhali wakukonzeka kukhomereredwa pa muti kuti Yahova akomedwe naye. Ifepanombo tin’funika kucita ciri-centse kuti titcenkhe makhalidwe yomwe Yahova ambayawenga. Kucita bzimwebzi ndiko kun’dzaticitisa kuti tibzibve bwino mu mtima mwathu nakuti tidzakhale na mwayi wakudzakhala na moyo wakusaya kumala. (Juwau 17:3; 1 Pedru 3:21) Kumbukirani kuti Yahova an’dzacinja lini mitemo yace kuti ifepano tikomedwe. Koma ifepano ndife tin’funika kucinja unthu bwathu kuti bubverane na mitemo yace.—Zaiya 1:16-18; 55:9.

16. Thangwe ranyi tin’funika kukhala wakutsimikiza kupitiriza kukunda makhalidwe yakuipa?

16 Citani nyongo kuti muleke kukundidwa na makhalidwe yakuipa. Napo pambuyo pa kubatizidwa, imwepo mun’funika kucita nyongo kuti muleke kukundidwa na makhalidwe yakuipa. Onani bzomwe bzidacitikira mwamuna munango wakucemeredwa Maurício. Pomwe akhali tswaka, iye adayamba kukhala na nzeru zakufuna kulowolana na mwamuna mwanzace. Ndipo adadzacitadi umakhadzi na mwamuna mwanzace. Tsono na kupita kwa nthawe, iye adayamba kupfunza Bibliya na Mboni za Yahova. Pomwe iye adacinja moyo wace, adabatizidwa mu 2002. Napo kuti amala magole mazinji akutumikira Yahova, Maurício adati: “Nthawe zinango nimbakhala na nzeru zakuipa.” Tsono iye ambabvuma lini kuti bzimwebzi bzimuwofokese. Koma ambacita ciri-centse kuti apitirize kukhala wakulimba. Iye adati: “Nimbatcenkha kucita bzinthu bzakuipa thangwe rakuti nimbadziwa kuti ningacita bzimwebzi nimbakondwesa Yahova.” *

17. Kodi n’ciyani cakulimbikisani pa nkhani ya Nabiha?

17 Pembani kwa Yahova kuti akuthandizeni, ndipo thembani mzimu wace sikuti kubzithemba mwekha. (Agalatiya 5:22; Afilipi 4:6) Penu tikufuna kukhundula unthu bwakale, tin’funika kucita nyongo kwene-kwene. Onani bzomwe bzidacitikira mkazi munango wakucemeredwa Nabiha. Pomwe iye akhana magole matanthatu, pai wace adacoka pamui. Iye adati: “Bzimwebzi bzidandiwawa kwene-kwene.” Pomwe Nabiha akhakula, adayamba kukhala mkali na wakufuna ndewo kwene-kwene. Iye akhambagulisa mankhwala yakudzungulumwisa msolo. Ndipo bzimwebzi bzidamucitisa kuti amangidwe acikamala magole ali m’kawoko. Mboni za Yahova zomwe zikhapalizira m’kawokomo, zidayamba kupfunza naye Bibliya. Ndipo Nabiha adayamba kucinja moyo wace. Iye adati: “Bzinthu bzinango bzikhali bzakupusa kusiya kubzicita, tsono kufumali ndiko kudandinesa kwene-kwene.” Nabiha adamala nthawe yakupitirira gole akucita nyongo kuti asiye kufumali ndipo pakumalizira pace adadzakwanisa kusiya kufumaliko. Kodi n’ciyani cidamuthandiza? Iye adati: “Cinthu comwe cidandithandiza kwene-kwene ni kupemba kwa Yahova nthawe zentse.” Tsapano iye ambauza wanthu winango kuti: “Penu inepano ndidakwanisa kucinja kuti ndikondwese Yahova, munthu ali-wentse angakwanisembo!” *

IMWEPO MUNGAFIKE PA KUBATIZIDWA!

18. Mwakubverana na 1 Akolinto 6:9-11, kodi n’ciyani comwe atumiki azinji wa Mulungu akwanisa kucita?

18 Mu nthawe ya Akristau wakuyambirira, amuna na akazi winango omwe Yahova adawasankhula kuti akatonge pabodzi na Kristu, pakuyamba akhana makhalidwembo yakuipa. Iwo akhacita upombo ayai uputa, akhalowolana amuna ayai akazi okha-okha ndipo winango akhali mbava. Tsono, mwakuthandizidwa na mzimu wakucena wa Mulungu, iwo adakwanisa kucinja makhalidwe yawo. (Werengani 1 Akolinto 6:9-11.) Mpsibodzi-bodzimbo na ntsiku zathu zino, Bibliya lathandiza kale wanthu azinji kwene-kwene kucinja moyo wawo. * Iwo akwanisa kusiya makhalidwe yakuipa yomwe yakhali yakunesa kuyasiya. Bzimwebzi bzikulatiza kuti imwepo mungakwanisembo kucinja makhalidwe yanu na kusiya msambo wakuipa mucifika pa kubatizidwa.

19. Kodi n’ciyani comwe tin’dzapfunza mu nkhani ikubwerayi?

19 Omwe akufuna kubatizidwa an’funika lini kundokhundula unthu bwakale bokha basi koma iwo an’funikambo kucita nyongo ya kubvala unthu bupsa. Ndipopa mu nkhani ikubwerayi tin’dzapfunza kuti tingacite tani bzimwebzi ndipo anzathu angatithandizembo tani.

NYIMBO 41 Mulungu, Bvani Mpembo Wangu

^ ndi. 5 Kuti tifike pa kubatizidwa, tin’funika kukhala wakukonzeka kucinja unthu bwathu. Nkhani ino in’tithandiza kuwona makhalidwe yomwe yambacita mbali ya unthu bwakale, thangwe ranyi tin’funika kucinja makhalidwe yamweya na bzomwe tingacite kuti tikwanise kucita bzimwebzi. Nkhani ikubwerayi in’dzatithandiza kuwona bzomwe tingacite kuti tipitirize kubvala unthu bupsa, napo pambuyo pa kubatizidwa.

^ ndi. 3 KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA YANANGO: Mafala yakuti “khundulani unthu bwakale” yan’funa kulewa kucosa makhalidwe na bzikhumbo bzomwe Yahova ambakomedwa lini nabzo. Munthu an’funika kuyamba kucita bzimwebzi pomwe akanati kubatizidwa.—Aefezo 4:22.

^ ndi. 10 Kuti mudziwe bzizinji, onani nkhani yakuti Baibulo Limasintha Anthu—‘Ndinazindikira kuti ndiyenera kubwerera kwa Yehova,’ yomwe iri mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Abril, 2012, (Chichewa).

^ ndi. 16 Kuti mudziwe bzizinji, onani nkhani yakuti Baibulo Limasintha Anthu—‘Anandikomera mtima kwambiri, yomwe iri mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Maio, 2012, (Chichewa).

^ ndi. 17 Kuti mudziwe bzizinji, onani nkhani yakuti Baibulo Limasintha Anthu—‘Ndinali munthu waukali komanso wosachedwa kupsa mtima, yomwe iri mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Outubro, 2012, (Chichewa).

^ ndi. 18 Onani kwadru yakuti “ Bibliya Limbacinja Moyo wa Wanthu.”

^ ndi. 64 BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Kusiya makhalidwe yakuipa kuli ninga kukhundula cakubvala cakale-kale.