Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 41

Timbatumikira Mulungu Omwe “Ngwantsisi Kwene-kwene”

Timbatumikira Mulungu Omwe “Ngwantsisi Kwene-kwene”

‘Yahova ngwabwino na wentse ndipo ntsisi zace zimbawonekera pa mabasa yace yentse.’—MASALIMO 145:9.

NYIMBO 44 Mpembo wa Munthu Wakutsautsika

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi munthu wantsisi ambacita ciyani?

MUNTHU wa ntsisi ngule omwe ngwakudeka mtima na wakupasa. Bzimwebzi bzikutikumbusa nkhani yomwe Jezu adaifotokoza yakulewa bza Msamariya wantsisi. Munthu umweyu ‘adabvera ntsisi’ Mdjuda omwe adamenyedwa acibedwa bzinthu bzace na bzimbava. Ndipo bzimwebzi bzidamucitisa kuti amuthandize mwa lufoyi. (Luka 10:29-37) Ciratizoci cimbatipfunzisa bza ntsisi, lomwe ni khalidwe labwino kwene-kwene la Mulungu wathu. Mulungu ambatibvera ntsisi thangwe rakuti ambatifuna, ndipo ambacita bzimwebzi mu njira zakusiyana-siyana ntsiku zentse.

2. Kodi ni njira inango iponi yomwe munthu angalatizire ntsisi?

2 Pana njira inango pomwe yomwe munthu angalatizire ntsisi. Munthu wantsisi angakumbuke bza kuleka kulanga munthu omwe akuthemera kulangidwa. Imweyi ni njira inango yomwe Yahova ambalatizira kuti ambatibvera ntsisi. Nyakunemba Salimo adalewa kuti Yahova ambaticitira lini bzinthu ‘mwakubverana na kutaza kwathu.’ (Salimo 103:10) Tsono, nthawe zinango Yahova angapereke cirango camphanvu kuna munthu omwe waphonya.

3. Kodi mu nkhani ino tin’cezerana mibvunzo iponi?

3 Mu nkhani ino, tin’tawira mibvunzo mitatu: Thangwe ranyi Yahova ambalatiza ntsisi? Kodi pana kubverana kuponi pakati pa cirango camphanvu na ntsisi? Kodi n’ciyani cingatithandize kumbabvera ntsisi winango? Mbatiwoneni momwe Fala la Mulungu limbatawirira mibvunzo imweyi.

THANGWE RANYI YAHOVA AMBABVERA NTSISI WANTHU?

4. Thangwe ranyi Yahova ambalatiza ntsisi?

4 Yahova ambafuna kubvera ntsisi wanthu. Mpostolo Paulo adafuliziridwa kunemba kuti Mulungu “ngwantsisi kwene-kwene.” Na mafalaya, Paulo akhalewa kuti Mulungu ngwantsisi kwene-kwene thangwe rakuti akupereka cidikhiro kwa atumiki wace wakudzozedwa wakuperewera kuti akakhale na moyo wakusaya kumala kudzulu. (Aefezo 2:4-7) Tsono Yahova ambandolatiza lini ntsisi kuna atumiki wace wakudzozedwa okha. Nyakunemba Salimo Davide, adanemba kuti: ‘Yahova ngwabwino na wentse ndipo ntsisi zace zimbawonekera pa mabasa yace yentse.’ (Salimo 145:9) Pakuti Yahova ambafuna wanthu, iye ambabvera ntsisi munthu pakakhala kuti pana mathangwe yakucitira bzimwebzo.

5. Kodi Jezu adadziwa tani kuti Yahova ngwantsisi?

5 Kuposa munthu ali-wentse, Jezu ambadziwa kuti Yahova ambafuna kubvera ntsisi wanthu. Pomwe Jezu akhanati kubwera pa dziko la pantsi, iye na Yahova adakhala pabodzi kudzulu magole mazinji. (Mimwani 8:30, 31) Jezu adawona Baba wace akubvera ntsisi wanthu wa pikado kazinji-kentse. (Salimo 78:37-42) Ndipo pomwe akhapfunzisa wanthu, kawiri-kawiri akhalewa bza khalidwe labwino la Baba waceli.

Pai alibe kupasisa manyazi mwana wace wakutaika; iye adamutambira na manja mawiri pamui pace (Onani ndime 6) *

6. Kodi Jezu adaphatisa basa ciratizo ciponi kuti atithandize kubvesesa ntsisi za Baba wace?

6 Ninga momwe bzidafotokozedwera mu nkhani idamala ire, Jezu adaphatisa basa ciratizo ca mwana wakutaika, kuti atithandize kubvesesa momwe Yahova ambafunira kutibvera ntsisi. Mwanayo adacoka pamui ndipo “adakhala na makhalidwe yakuipa acidzonga cuma cace centse.” (Luka 15:13) Na kupita kwa nthawe, iye adalatiza kukungula mwakusiya makhalidwe yace yakuipa, adabzicepesa ndipo adabwerera kumui. Kodi pai wace adacita ciyani? Mwanayo alibe kutoma kudikhira nthawe ikulu kuti adziwe bzomwe pai wace akhakumbuka. Jezu adalewa kuti: “Pomwe pai wacewo adamuwona na patali, adamubvera ntsisi ndipo adamuthamangira, acikamukumbatira na kumumpsompsona mwa lufoyi.” Pai wacewo alibe kumunyazisa, koma thangwe ra ntsisi, iwo adamulekerera ndipo adamutambira na manja mawiri. Mwana wakutaika ule akhadacita pikado ikulu kwene-kwene, tsono thangwe ra kukungula komwe iye adacita, pai wace adamulekerera. Pai wantsisi wa mu ciratizoci akuimira Yahova. Na nkhani yabwinoyi, Jezu akhafuna kutithandiza kubvesesa kuti Yahova ngwakukonzeka kulekerera nyapikado omwe wakungula na mtima wentse.—Luka 15:17-24.

7. Kodi momwe Yahova ambalatizira ntsisi bzimbalatiza tani kuti iye ngwanzeru?

7 Yahova ambalatiza ntsisi thangwe rakuti iye ngwanzeru kwene-kwene. Yahova nthawe zentse ambacita bzinthu bzomwe bzimbapasa phindu cirengedwe cace. Bibliya limbalewa kuti: “Nzeru yakucokera kudzulu . . . [njakudzala] na ntsisi na bzisapo bzabwino.” (Tiyago 3:17) Ninga m’bereki walufoyi, Yahova ambadziwa kuti ntsisi zimbathandiza wana wace. (Salimo 103:13; Zaiya 49:15) Ntsisi za Mulungu zimbacitisa kuti wanthu wakuperewera akhale na cidikhiro. Tenepo, nzeru za Yahova zakusaya malire zimbamucitisa kubvera ntsisi munthu, bzikakhala kuti pana mathangwe yakucitira bzimwebzo. Tsono Yahova ambadziwambo nthawe yomwe angabvere lini munthu ntsisi. Pakuti iye ngwanzeru, ambabvera lini ntsisi munthu omwe akucita pikado utowa.

8. Kodi nthawe zinango mpsakufunika kucita ciyani, ndipo thangwe ranyi?

8 Tiyezezere kuti mtumiki wa Mulungu akucita pikado utowa. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita naye? Mwakufuliziridwa, Paulo adalewa kuti: “Muleke kubverana na” munthuyo. (1 Akolinto 5:11) Nyapikado omwe ambakungula lini ambacosedwa m’gwere. Kucita bzimwebzi n’kwakufunika thangwe kumbakhotcerera abale na mpfumakazi zathu zakukhulupirika ndipo kumbalatizambo kuti bzomwe Yahova ambacita mpsakucena. Tsono wanthu winango ambakumbuka kuti munthu akacosedwa m’gwere ndiye kuti Mulungu alibe kumulatiza ntsisi. Kodi bzimwebzi n’cadidi? Bwerani tiwone.

KODI KUCOSA MUNTHU M’GWERE NI NTSISI?

Bira angaikhidwe payekha akakhala kuti akuduwala, tsono iye angapitirize kuthandizidwa na makabusa (Onani ndime 9-11)

9-10. Mwakubverana na Ahebereu 12:5, 6, thangwe ranyi tingalewe kuti kucosa m’gwere munthu omwe alibe kukungula ni ntsisi? Fotokozani.

9 Ifepano tikabva cidziwiso pa mtsonkhano wa gwere cakuti munthu omwe tikumudziwa na kumufuna “ni Mboni lini pomwe ya Yahova,” bzimbatiwawa kwene-kwene. Ifepano timbabzibvunza penu bzikhali bzakufunika kuti munthuyo acosedwe. Kodi n’cadidi kuti kucosa munthu m’gwere ni ntsisi? Inde ni ntsisi. Tenepo, mpsakusaya nzeru ndipo n’kusaya ntsisi ayai n’kusaya lufoyi kuleka kupereka cirango camphanvu kuna munthu omwe akufunikira cirangoco. (Mimwani 13:24) Kodi kucosa munthu omwe alibe kukungula m’gwere kungamuthandize kucinja? Inde kungamuthandize. Abale na mpfumakazi zizinji omwe adacita pikado ikulu, adalewa kuti kucosedwa m’gwere kudawathandiza kuzindikira bzinthu bzakuipa bzomwe adacita, kukungula na kucinja makhalidwe yawo acibwerera kwa Yahova.—Werengani Ahebereu 12:5, 6.

10 Mbatiyezezereni tenepa. Makabusa awona kuti bira wace m’bodzi akuduwala. Tsono kuti akwanise kulapa birayo, iye awona kuti bzin’funika kucosa bira wakuduwalayo pa thimu la mabira manango. Mabira yambafuna kukhala pabodzi na mabira yanzace, ndipo yangabzibve lini bwino yakakhala payokha. Tsono makabusa akapambula bira m’bodzi kuti amulape, bzin’funa kulewa kuti iye ngwakuuma mtima? Kulewa cadidi, ne. Iye akudziwa kuti akalekerera bira wakuduwalayo kukhala pabodzi na mabira manango, mabira manangoyo yangatakanyidwembo na matendayo. Tsono akapambula bira wakuduwalayo ambakhala akukhotcerera mabira manangoyo.—Ndendemezerani na Mwambo 13:3, 4.

11. (a) Kodi munthu wakucosedwa akundendemerana tani na bira wakuduwala? (b) Kodi wanthu wakucosedwa angapitirize kumbacita ciyani?

11 Ifepano tingayezezere Mkristau omwe wacosedwa m’gwere na bira omwe akuduwala. Iye akuduwala mwauzimu. (Tiyago 5:14) Kuduwala mwauzimu kuli ninga kuduwala matenda caiyo yomwe yangaphatembo wanthu winango. Mpsibodzi-bodzimbo m’gwere, mpsakufunika kupambula munthu omwe akuduwala mwauzimuyo. Cirango cimweci cimbalatiza lufoyi la Yahova kuna atumiki wace wakukhulupirika, ndipo cirangoco cingathandize munthu omwe waphonyayo kuti akungule. Napo kuti munthu wacosedwa, iye angayende ku mitsonkhano, komwe angakatambire malango kuti alimbise pomwe cikhulupiro cace. Iye angatambire mabukhu kuti ambawerenge na kupfunza pabodzi na kuwonambo programa ya JW Broadcasting®. Akulu wa gwere an’dzawona nyongo yomwe iye akucita ndipo nthawe na nthawe iwo an’dzamupasa malango yomwe yangamuthandize kukhala pomwe pa uxamwali na Yahova acibwezeresedwa ninga Mboni ya Yahova. *

12. Kodi n’cinthu ciponi ca lufoyi na ca ntsisi comwe akulu angacite kuna munthu omwe wacita pikado koma alibe kukungula?

12 Mpsakufunika kukumbukira kuti wanthu omwe ambacosedwa mbale omwe ambacita pikado acisaya kukungula. Akulu ambadziwa kuti an’funika kukumbuka bwino-bwino akanati kucosa munthu m’gwere. Iwo ambadziwa kuti Yahova ambalanga na ‘mphimo yakuthemera.’ (Jeremiya 30:11) Akuluwo ambafuna abale wawo, ndipo iwo ambacita lini cinthu ciri-centse comwe cingadzonge uxamwali bwa abalewo na Yahova. Tsono nthawe zinango, akuluwo ambalatiza lufoyi na ntsisi mwakucosa munthu omwe wacita pikadoyo m’gwere kuti abakakhale kunja pang’ono.

13. Thangwe ranyi Mkristau munango wa ku Kolinto akhafunika kucosedwa m’gwere?

13 Onani bzomwe mpostolo Paulo adacita na munthu omwe adacita pikado koma alibe kukungula, mu nthawe ya Akristau wakuyambirira. Mkristau m’bodzi wa ku Kolinto akhacita upombo na mkazi wa pai wace. Bzimwebzi bzikhali bzakupasa manyazi kwene-kwene! Pa nkhani imweyi, Yahova adauza Ajirayeri kuti: ‘Munthu omwe an’cita malume ya pamphasa na mkazi wa pai wace awonera pai wace. Bzinese bzitani, awiriwo an’funika kuphedwa.’ (Mwambo 20:11) N’cadidi kuti Paulo alibe kulewa kuti munthuyo akhafunika kuphedwa, koma iye adauza Akristau wa ku Kolinto kuti amucose m’gwere. Wanthu winango m’gwere, adakhala na makumbukidwe yakuipa thangwe ra khalidwe limweri, ndipo winango wa iwo adadzayamba kukumbuka kuti bzomwe munthuyo adacita ikhali lini pikado ikulu!—1 Akolinto 5:1, 2, 13.

14. Kodi Paulo adalatiza tani ntsisi kuna munthu wakucosedwa ku Kolinto, ndipo n’thangwe ranyi? (2 Akolinto 2:5-8, 11)

14 Na kupita kwa nthawe, Paulo adadzadziwa kuti munthuyo adacinja. Iye akhadakunguladi bzacadidi! Napo kuti munthuyo adacitisa manyazi gwere, Paulo adauza akulu kuti iye akhafuna lini kukhala “wakuuma mtima.” Tenepo, adawauza kuti: “Imwepo mun’funika kumulekerera tsapano na mtima wentse na kumutsangalaza.” Onani bzomwe bzidacitisa Paulo kulewa mafalaya. Iye adati: “Kuti iye aleke kukundidwa na msunamo ukulu kwene-kwene.” Paulo adabvera ntsisi munthu omwe adakungulayo. Mpostolo Paulo akhafuna lini kuwona munthuyo wakusunama, wakuwawidwa mu mtima thangwe ra bzinthu bzomwe adacita thangwe bzimwebzi bzingadamucitisa kuleka kulinga kulekereredwa.—Werengani 2 Akolinto 2:5-8, 11.

15. Kodi akulu angapereke tani cirango camphanvu na kukhala wantsisi pa nthawe ibodzi-bodzi?

15 Ninga Yahova, akulu wa gwere ambafuna kubvera ntsisi wanthu. Iwo ambapereka cirango camphanvu bzikakhala kuti bzikufunikira, tsono iwo ambabverambo ntsisi munthu pakakhala kuti pana mathangwe yakucitira bzimwebzo. Akuluwo akasaya kucita bzimwebzo, ndiye kuti akubvera lini ntsisi munthuyo, koma akulekerera munthuyo kuti apitirize kucita bzinthu bzakuphonyeka. Tsono, kodi ni akulu okha omwe an’funika kumbabvera ntsisi wanthu?

KODI N’CIYANI CINGATITHANDIZE KUTI TIMBALATIZE NTSISI?

16. Mwakubverana na Mimwani 21:13, kodi Yahova ambacita ciyani kuna wanthu omwe ambabvera lini ntsisi anzawo?

16 Akristau wentse ambacita nyongo yakutewezera ntsisi za Yahova. Thangwe ranyi? Thangwe libodzi ndakuti Yahova an’dzatetekera lini mipembo ya wanthu omwe ambabvera lini ntsisi anzawo. (Werengani Mimwani 21:13.) Palibe ne na m’bodzi wa ifepano omwe ambafuna kuti Yahova aleke kubva mipembo yace. Tenepo, timbacita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tileke kukhala wanthu wakuuma mtima. M’mbuto mwakufunga makutu yathu kuti tisaye kubva madandaulo ya Mkristau mwanzathu, tin’funika nthawe zentse kukhala wakukonzeka kutetekera kudandaula kwa munthu ‘wakutsautsika mu mtima.’ Mwakundendemerana na bzimwebzi, tin’funika kumbakumbukira mafala yakuti: “Munthu omwe ambacita bzinthu mwakusaya ntsisi, an’dzatongedwa mwakusaya kubveredwambo ntsisi.” (Tiyago 2:13) Mwakubzicepesa tikakumbukira kuti tin’funika kubveredwa ntsisi na wanthu winango, tin’dzakhala wakukonzeka kubverambo ntsisi anzathu. Maka-maka tin’funika kubvera ntsisi nyapikado omwe akungula acibwerera m’gwere.

17. Kodi Mambo Davide adalatiza tani ntsisi na mtima wace wentse?

17 Bziratizo bza m’Bibliya bzingatithandize kumbabvera ntsisi wanthu winango na kuleka kumbacita nawo bzinthu mwakuuma mtima. Mwa ciratizo, onani bzomwe Mambo Davide adacita. Kawiri-kawiri iye akhambalatiza ntsisi na mtima wentse. Napo Sauli akhafuna kumupha, Davide adabvera ntsisi Sauliyo ninga nyakudzozedwa wa Mulungu ndipo alibe kufuna kumubwezera.—1 Samuweri 24:9-12, 18, 19.

18-19. Kodi ni bzakucitika bziwiri bziponi bzomwe bzikulatiza kuti Davide alibe kubvera ntsisi wanthu?

18 Tsono nthawe zinango Davide akhalatiza lini ntsisi. Mwa ciratizo, pomwe Nabali, munthu wakuuma mtima, adalewa mafala yakuipa na kulamba kupereka cakudya kuna acikunda wa Davide, Davideyo adakumbuka bza kupha Nabaliyo na kuphambo wanthu wentse wa pamui pace. Kubvera malango yabwino yomwe Abigayeli, mkazi wa Nabali adamuuza, kudamuthandiza kutcenkha kukhala na mulandu wa mulopa.—1 Samuweri 25:9-22, 32-35.

19 Pa nthawe inango mpolofeta Natani adauza Davide bza munthu wakudala omwe adabera munthu wakusauka bira wace omwe akhamufuna. Davide adamutawira mwaukali mwa kulewa kuti: ‘Pana Yahova Mulungu wamoyo, munthu omwe adacita bzimwebzi an’themera kufa!’ (2 Samuweri 12:1-6) Davide akhadziwa Malamulo ya Mozeji. Mbava ikaba bira m’bodzi, ikhafunika kupagali mabira manai kuna munthu omwe aberedwayo. (Kufuluka 22:1) Tsono kuphedwa, cikhali cirango camphanvu. Natani adalewa mafala yamweya kuti athandize Davide kuwona kuti bzomwe iye akhadacitabzo bzikhali bzakuipa kwene-kwene! Ndipo Yahova adabvera ntsisi kwene-kwene Davide, kuposa momwe Davideyo angadacitira bzinthu na mbava yomwe idaba bira mu ciratizo ca Natani!—2 Samuweri 12:7-13.

Mambo Davide alibe kulatiza ntsisi kuna mwamuna omwe adafotokozedwa m’ciratizo ca Natani (Onani ndime 19-20) *

20. Kodi tingapfunze ciyani na ciratizo ca Davide?

20 Thangwe ra ciya, Davide akhafuna kupha Nabali na wanthu wentse wa m’banja mwace. Na kupita kwa nthawe, Davide adalewa kuti mwamuna wakudala wa mu ciratizo ca Natani akhafunika kuphedwa thangwe ra bzinthu bzomwe adacita. Pa nkhani yaciwiriyi, ifepano pinango tingabzibvunze kuti, thangwe ranyi munthu wabwino adatonga mu njira yakuuma mtima tenepayu? Kumbukirani momwe Davide akhabvera. Pa nthawe imweyo cikumbu-mtima cace cikhamuboneresa. Munthu akatonga anzace mwakuuma mtima, bzimbalatiza kuti uxamwali bwace na Yahova buli lini bwino. Jezu adacenjeza mwamphanvu ateweri wace kuti: “Lekani kutonga anzanu kuti muleke kudzatongedwambo; pakuti momwe mun’tongera winango, ni momwe mun’dzatongedwerambo.” (Mateu 7:1, 2) Tenepo, bwerani ticite ciri-centse comwe tingakwanise kuti tileke kukhala wakuuma mtima, koma tikhale “wantsisi kwene-kwene” ninga Mulungu wathu.

21-22. Kodi ni njira zinango ziponi zomwe tingalatizire ntsisi?

21 Kukhala munthu wantsisi kumbathandauza bzinthu bzizinji sikuti kundobva ntsisizo mu mtima. Munthu wantsisi ambacita cinthu kuti athandize wanthu winango. Ali-wentse wa ifepano an’funika kukhala tceru kuti awone wanthu omwe angafunikire thandizo m’banja, m’gwere ayai komwe ambakhala. Kulewa cadidi, pana njira zizinji za momwe tingalatizire ntsisi! Kodi pana munthu omwe an’funikira kutsangalazidwa? Kodi ifepano tingamuthandize mwa kumupasa cakudya ayai kumucitira cinthu cinango ca nzeru? Kodi Mkristau omwe abwezeresedwa angafunikire kutsangalazidwa na kulimbikisidwa? Kodi tingauzembo winango mafala yabwino ya nkhani zakulimbikisa? Zimwezi ni njira zinango za momwe tingalatizire ntsisi kwa munthu ali-wentse omwe tingagumane naye.—Djobi 29:12, 13; Aroma 10:14, 15; Tiyago 1:27.

22 Ifepano tikakhala tceru, tin’dzawona kuti pana njira zakusiyana-siyana zakulatizira ntsisi. Tikambalatiza ntsisi timbakondwesa Baba wathu wakudzulu, Mulungu omwe “ngwantsisi kwene-kwene”!

NYIMBO 43 Mpembo Wakutenda

^ ndi. 5 Ntsisi ni khalidwe libodzi pa makhalidwe mazinji yabwino ya Yahova, ndipo ali-wentse wa ifepano an’funika kulikulisa. Mu nkhani ino, tin’cezerana thangwe ranyi Yahova ambalatiza ntsisi, thangwe ranyi tingalewe kuti cirango camphanvu comwe iye ambapereka cimbalatiza ntsisi ndipo tin’cezeranambo momwe tingalatizire ntsisi ninga Yahovayo.

^ ndi. 11 Kuti mudziwe bzomwe anyakubwezeresedwa angacite kuti akhale pomwe pa uxamwali na Mulungu na momwe akulu wa gwere angawathandizire, onani nkhani yakuti “Khalani Pomwe pa Uxamwali na Yahova” yomwe iri mu revista ino.

^ ndi. 60 BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Pai akuwona mwana wace wakutaika na pa ntsodzi ya nyumba yace ndipo akuthamanga kuti akamukumbatire.

^ ndi. 64 BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mambo Davide akhawawidwa mu mtima thangwe ra bzinthu bzakuipa bzomwe adacita, ndipopa iye adakalipa pomwe Natani adamuuza ciratizo ca munthu wakudala ndipo adalewa kuti munthuyo akhathemera kuphedwa.