Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 39

Kodi Dzina Lanu Liripo mu “Bukhu la Moyo”?

Kodi Dzina Lanu Liripo mu “Bukhu la Moyo”?

Bukhu la cikumbuso lidayamba kunembedwa pa maso pace.”  —  MALAKIYA 3:16.

NYIMBO 61 Yendani Patsogolo Abale!

BZOMWE TIN’PFUNZA *

Kuyambira kale-kale, Yahova akunemba madzina ya wanthu mu “bukhu la moyo” (Onani ndime 1-2)

1. Kodi Yahova ambanemba bukhu liponi, ndipo n’ciyani comwe ciri m’bukhumo? (Malakiya 3:16)

 KUYAMBIRA kale-kale, Yahova akunemba bukhu labwino kwene-kwene. Bukhu limweri lina madzina ya wanthu kuyambira munthu wakukhulupirika wakuyamba wakucemeredwa Abeli. * (Luka 11:50, 51) Nthawe yentseneyi Yahova akhala akunemba madzina ya atumiki wace azinji. Ndipo ntsiku zino, bukhuli lina madzina mazinji kwene-kwene. Bibliya limbacemera bukhu limweri kuti “bukhu la cikumbuso” na “bukhu la moyo.” Mu nkhani ino, tin’cemera bukhuli kuti “bukhu la moyo.”  —  Werengani Malakiya 3:16; Apokalipse 3:5; 17:8.

2. Kodi mbani omwe ana madzina yawo mu bukhu la moyo, ndipo tingacite tani kuti dzina lathu linembedwembo mu bukhu limweri?

2 Mu bukhu limweri muna madzina ya wanthu omwe ambalemekeza kwene-kwene Yahova na kufuna dzina lace. Iwo an’dzakhala na mwayi wa kudzatambira moyo wakusaya kumala. Ntsiku zino, ifepano tinganembesembo dzina lathu mu bukhu la moyo. Kodi tingacite tani bzimwebzi? Tingacite bzimwebzi mwa kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova, bzomwe bzimbakwanisika thangwe ra ntsembe ya cakulombolera ya Mwana wace, Jezu Kristu. (Juwau 3:16, 36) Tentsenefe tikufunisisa kuti dzina lathu linembedwembo mu bukhu la moyo limweri, bziribe basa kuti tin’dzayenda kudzulu ayai tin’dzakhala pa dziko la pantsi pano!

3-4. (a) Penu dzina lathu liripo mu bukhu la moyo, kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti tin’dzatambira moyo wakusaya kumala? Fotokozani. (b) Kodi n’ciyani comwe tin’pfunza mu nkhani ino na mu nkhani ikubwerayi?

3 Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti wanthu wentse omwe ana madzina mu bukhu la moyo an’dzatambira moyo wakusaya kumala? Kuti titawire mbvunzo umweyu, mbatiwoneni mafala yomwe Yahova adauza Mozeji pa Kufuluka 32:33. Yahova adati: “Nin’dzapfudza m’bukhu langu munthu ule omwe an’ndiphonyera.” Mafalaya yakutithandiza kuwona kuti madzina yomwe yadanembedwa mu bukhu la moyoli yangapfudzidwe, bzomwe bziri ninga kuti Yahova adayanemba na lápis. (Apokalipse 3:5) Ndipopa, ifepano tin’funika kupitiriza kukhala wakukhulupirika kuti madzina yathu yapitirize kukhala m’mwemo mpaka pa nthawe yomwe yangadzapfudzidwe lini, bzomwe bzin’dzakhala ninga kuti yanembedwa na lapizera.

4 Tsono bzimwebzi bzingaticitise kukhala na mibvunzo minango. Pinango tingabzibvunze kuti: ‘Kodi Bibliya limbalewa ciyani pa nkhani ya wanthu omwe madzina yawo yadanembedwa mu bukhu la moyo na wanthu omwe madzina yawo yalibe kunembedwa mu bukhu la moyo? Kodi ni lini pomwe wanthu omwe ana madzina yawo mu bukhu la moyo an’dzatambira moyo wakusaya kumala? Tsono tanimbo pakulewa bza wanthu omwe adafa ndipo alibe kukhala na mwayi wa kupfunza bza Yahova? Kodi bzingakwanisike kwa iwo kunembesambo madzina yawo mu bukhu la moyo?’ Mibvunzo imweyi in’tawiridwa mu nkhani ino na mu nkhani ikubwerayi.

KODI NI MADZINA YA YANI YOMWE YALI MU BUKHU LA MOYO?

5-6. (a) Kodi Afilipi 4:3 ambalewa kuti mbanthu aponi omwe madzina yawombo yadanembedwa mu bukhu la moyo? (b) Kodi ni lini pomwe madzina yawo yan’dzanembedwa mu bukhu la moyo na lapizera?

5 Kodi ni madzina ya yani yomwe yadanembedwa mu bukhu la moyo? Kuti tidziwe, tinicezerana bza magrupo maxanu ya wanthu. Wanthu amwewa, winango madzina yawo yadanembedwa mu bukhu la moyo winango yalibe.

6 Grupo lakuyamba ni wanthu omwe adasankhulidwa kuti akatonge pabodzi na Jezu kudzulu. Kodi madzina yawo yadanembedwa mu bukhu la moyo? Inde. Mafala yomwe mpostolo Paulo adanembera ‘anyabasa anzace’ wa ku Filipi yakulatiza kuti madzina ya anyakudzozedwa, ayai omwe adasankhulidwa kuti akatonge pabodzi na Jezu kudzulu, yadanembedwa mu bukhu la moyo. (Werengani Afilipi 4:3.) Tsono, kuti madzina yawo yapitirize kukhala yalipo mu bukhuli, iwo an’funika kupitiriza kukhala wakukhulupirika. Iwo an’funika kukhala wakukhulupirika mpaka pomwe an’dzaikhidwa selo yakumalizira, akadzasala pang’ono kufa ayai citsautso cikulu cikadzafuna kuyamba. Pa nthawe imweyo, madzina yawo yan’dzanembedwa mu bukhu la moyo mwakuti yangadzapfudzidwe lini pomwe, bzomwe bzin’dzakhala ninga kuti yanembedwa na lapizera.  —  Apokalipse 7:3.

7. Kodi Apokalipse 7:16, 17 ambatithandiza tani kudziwa nthawe yomwe madzina ya wanthu wa mabira manango yan’dzanembedwa mu bukhu la moyo na lapizera?

7 Grupo laciwiri ni thimu likulu la mabira manango. Kodi madzina yawo yadanembedwa mu bukhu la moyo? Inde. Kodi akadzapulumuka pa Armagedo madzina yawo yan’dzapitiriza kukhala yalipo mu bukhu la moyo? Inde. (Apokalipse 7:14) Jezu adalewa kuti wanthu omwe ali ninga mabirawa “an’dzayenda [kukatambira] moyo wakusaya kumala.” (Mateu 25:46) Tsono wanthu omwe an’dzapulumuka pa Armagedowa an’dzatambiriratu lini moyo wakusaya kumala. Madzina yawo yan’dzakhala yalipo mu bukhu la moyo, koma yan’dzakhala ninga kuti yakadanembedwa na lápis. Mkati mwa Utongi bwa Magole 1000, Jezu “an’dzawausa aciwatsogolera ku ntsantsa ya madzi ya moyo.” Wanthu omwe an’dzateweza bzomwe Jezu an’dzawapfunzisa na kupitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova madzina yawo yan’dzapfudzidwa lini mu bukhu la moyo, bzomwe bzin’dzakhala ninga kuti yanembedwa na lapizera.  —  Werengani Apokalipse 7:16, 17.

8. Kodi mbanthu aponi omwe madzina yawo yalibe kunembedwa mu bukhu la moyo, ndipo n’ciyani cin’dzawacitikira?

8 Grupo lacitatu ni wanthu omwe ali ninga mbuzi, omwe an’dzapfudzidwa pa Armagedo. Madzina yawo yalibe kunembedwa mu bukhu la moyo. Jezu adalewa kuti iwo “an’dzayenda ku infa yakusaya kumala.” (Mateu 25:46) Ndipo mwakutsogoleredwa na mzimu wakucena, mpostolo Paulo adalewa kuti ‘wanthu amwewa an’dzapasidwa nyathwa ndipo an’dzapfudzidwa mpaka kale-kale.’ (2 Atesalonika 1:9; 2 Pedru 2:9) Bzimwebzi bzin’dzacitikirambo wanthu omwe ambaphonyera utowa mzimu wakucena. Iwo an’dzatambira lini moyo wakusaya kumala, koma an’dzapfudzidwambo mpaka kale-kale. Ndipo bzikuwoneka kuti omwe adafa kale an’dzalamusidwa lini. (Mateu 12:32; Marko 3:28, 29; Ahebereu 6:4-6) Tsapano mbatiwoneni magrupo mawiri ya wanthu omwe an’dzalamusidwa pa dziko la pantsi.

WANTHU OMWE AN’DZALAMUSIDWA

9. Kodi Mabasa 24:15 ambalewa bza magrupo mawiri yaponi ya wanthu omwe an’dzalamusidwa, ndipo iwo adasiyana tani?

9 Bibliya limbalewa bza magrupo mawiri ya wanthu omwe adafa ndipo an’dzalamusidwa kuti adzapasidwe mwayi wakudzakhala na moyo wakusaya kumala pa dziko la pantsi pano. Grupo lakuyamba ni wanthu “wakulungama” ndipo laciwiri ni wanthu “wakusaya kulungama.” (Werengani Mabasa 24:15.) Wanthu “wakulungama” ni wanthu omwe adatumikira Yahova mwakukhulupirika pomwe akhana moyo. Tsono wanthu “wakusaya kulungama” ni wanthu omwe alibe kutumikira Yahova pomwe akhana moyo ndipo akhambacita bzinthu bzakuipa. Tawona kuti wanthu wentse omwe ambacita mbali ya magrupo mawiriya an’dzalamusidwa. Tsono kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti madzina yawo yadanembedwa mu bukhu la moyo? Kuti tidziwe, mbaticezeraneni bza grupo liri-lentse palokha.

10. Thangwe ranyi wanthu “wakulungama” an’dzalamusidwa, ndipo winango an’dzakhala na mwayi uponi? (Onani mu revista ino “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga,” yomwe ikulewa bza kulamusidwa kwa wanthu omwe an’dzakhala pa dziko la pantsi.)

10 Grupo lacinai ni wanthu “wakulungama” omwe an’dzalamusidwa. Madzina yawo yakhadanembedwa kale mu bukhu la moyo pomwe iwo akhanati kufa. Tsono kodi madzina yawo yadapfudzidwa mu bukhu la moyo pomwe iwo adafa? Ne. Thangwe kwa Yahova iwo “akana moyo.” Yahova ni Mulungu “sikuti wa anyakufa koma wa wanthu wamoyo, thangwe kwa iye wentse ana moyo.” (Luka 20:38) Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti wanthu wakulungama akadzalamusidwa madzina yawo yan’dzakhala yalipo kale mu bukhu la moyo. Tsono bzin’dzakhala ninga kuti iyo yakadanembedwa na “lápis.” (Luka 14:14) Ndipo wanthu winango omwe an’dzalamusidwa an’dzakhala na mwayi wakukhala “atongi pa dziko lentse la pantsi.”  —  Salimo 45:16.

11. Kodi n’ciyani comwe wanthu “wakusaya kulungama” an’dzafunika kupfunza pomwe madzina yawo yakanati kunembedwa mu bukhu la moyo?

11 Grupo lacixanu, lomwe ndakumalizira, ni wanthu “wakusaya kulungama.” Winango wa iwo akhacita bzinthu bzakuipa pomwe akhanati kufa, pinango thangwe rakuti akhadziwa lini mitemo ya Yahova. Ndipopa madzina yawo yalibe kunembedwa mu bukhu la moyo. Tsono Mulungu an’dzawalamusa kuti awapase mwayi wakuti anembese madzina yawo mu bukhu la moyolo. Wanthu “wakusaya kulungama” amwewa an’dzafunika kuthandizidwa kwene-kwene, thangwe pomwe akhanati kufa winango adacita bzinthu bzizinji bzakuipa. Iwo an’dzafunika kupfunzisidwa kuti ambateweze mitemo yakulungama ya Yahova pa moyo wawo. Kuti bzimwebzi bzidzakwanisike, Umambo bwa Mulungu bun’dzatsogolera basa likulu lakupfunzisa wanthu pa dziko lentse la pantsi.

12. (a) Kodi mbani an’dzapfunzisa wanthu wakusaya kulungama? (b) Kodi n’ciyani cin’dzacitikira wanthu omwe an’dzalamba kuphatisa basa bzomwe an’dzapfunzisidwa?

12 Kodi mbani an’dzapfunzisa wanthu wakusaya kulungamawa? Iwo an’dzapfunzisidwa na thimu likulu na wanthu wakulungama omwe an’dzalamusidwa. Kuti madzina ya wanthu wakusaya kulungamawa yadzanembedwe mu bukhu la moyo, iwo an’dzafunika kukhala axamwali wa Yahova na kubzipereka kwa iye. Jezu Kristu pabodzi na anyakudzozedwa an’dzakhala akuwanyang’anisisa kuti adzawone penu akuphatisa basa bzomwe akupfunzabzo ayai ne. (Apokalipse 20:4) Munthu omwe an’dzalamba kuteweza bzomwe akupfunzisidwa, an’dzaphedwa, napo acidzakhala kuti apfitsa kale magole 100. (Zaiya 65:20) Yahova na Jezu ambakwanisa kudziwa bzomwe bziri mu mtima mwa munthu, ndipopa iwo an’dzalekerera lini munthu kudzonga bzinthu mu dziko lipsa.  —  Zaiya 11:9; 60:18; 65:25; Juwau 2:25.

OMWE AN’DZAMUKA KUTI ATAMBIRE MOYO NA OMWE AN’DZAMUKA KUTI ATONGEDWE

13-14. (a) Kodi kale-kale tikhakumbuka kuti Jezu akhafuna kulewanyi na mafala yomwe yali pa Juwau 5:29? (b) Kodi tikawerenga bwino-bwino vesiri timbazindikira ciyani?

13 Jezu adalewambo bza wanthu omwe an’dzalamusidwa pa dziko la pantsi. Iye adati: “In’dzafika nthawe yomwe wentse omwe ali m’thenje, an’dzabva fala lace acidzabula. Omwe akhacita bzinthu bzabwino, an’dzamuka kuti atambire moyo, tsono wale omwe akhacita bzinthu bzakuipa, an’dzamuka kuti atongedwe.” (Juwau 5:28, 29) Kodi Jezu akhafuna kulewanyi na mafalaya?

14 Kale-kale, tikhakumbuka kuti mafala ya Jezuya yakhalewa bzinthu bzomwe wanthu omwe an’dzalamusidwawo an’dzacita akadzalamusidwa; tikhakumbuka kuti wanthu winango omwe an’dzalamusidwa an’dzacita bzinthu bzabwino ndipo winango an’dzacita bzinthu bzakuipa. Tsono pa mavesiya, Jezu alibe kulewa kuti wanthu omwe an’dzalamusidwawo winango an’dzacita bzinthu bzabwino ndipo winango an’dzacita bzinthu bzakuipa. Koma adalewa kuti omwe “akhacita bzinthu bzabwino” na omwe “akhacita bzinthu bzakuipa.” Mafala yamweya yakulatiza kuti ni bzinthu bzomwe iwo adacita pomwe akhanati kufa. Bzimwebzi mpsakubveseseka, thangwe rakuti wanthu omwe an’dzalamusidwa an’dzabvumizidwa lini kucita bzinthu bzakuipa mu dziko lipsa. Ndipopa tingalewe kuti wanthu wakusaya kulungama omwe akulewedwa mbale omwe adacita bzinthu bzakuipa pomwe akhanati kufa. Tsono kodi Jezu akhafuna kulewanyi pomwe adalewa kuti, winango “an’dzamuka kuti atambire moyo” ndipo winango “an’dzamuka kuti atongedwe”?

15. Kodi mbani omwe “an’dzamuka kuti atambire moyo,” ndipo n’thangwe ranyi?

15 Wanthu wakulungama, omwe adacita bzinthu bzabwino pomwe akhanati kufa, an’dzamuka kuti “atambire moyo” thangwe madzina yawo yadanembedwa kale mu bukhu la moyo. Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti kulamusidwa kwa wanthu “omwe akhacita bzinthu bzabwino” komwe kumbafotokozedwa pa Juwau 5:29 ni kubodzi-bodzi na kulamusidwa kwa wanthu “wakulungama” komwe kumbafotokozedwa pa Mabasa 24:15. Kabvesesedwe kamweka kakubverana na mafala ya pa Aroma 6:7, yomwe yambati: “Munthu omwe wafa, walekereredwa pikado zace.” Wanthu wakulungama adalekereredwa pikado zawo pomwe adafa, tsono Yahova ambapitiriza kukumbukira bzinthu bzabwino bzomwe iwo adacita. (Ahebereu 6:10) Koma wanthu wakulungamawa an’dzafunika kupitiriza kukhala wakukhulupirika kuti madzina yawo yadzapitirize kukhala yadanembedwa mu bukhu la moyo.

16. Kodi mafala yakuti “an’dzamuka kuti atongedwe” yan’funa kulewanyi?

16 Tsono tanimbo bza wanthu omwe adacita bzinthu bzakuipa pomwe akhanati kufa? Iwo adalekereredwa pikado zawo pomwe adafa, tsono iwo alibe kutumikira Yahova pomwe akhana moyo. Ndipopa madzina yawo yalibe kunembedwa mu bukhu la moyo. Wanthu “omwe akhacita bzinthu bzakuipa” amwewa ni wanthu “wakusaya kulungama” omwe ambafotokozedwa pa Mabasa 24:15. Iwo “an’dzamuka kuti atongedwe.” * Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti Jezu an’dzawanyang’anisisa kuti awone bzomwe an’dzacita akadzapfunzisidwa cadidi. (Luka 22:30) Pakadzapita nthawe, Jezu an’dzawona penu mpsakuthemera kuti madzina yawo yadzanembedwembo mu bukhu la moyo. Kuti madzina yawo yadzanembedwe mu bukhu la moyo, iwo an’dzafunika kusiya bzinthu bzakuipa bzomwe akhacita acibzipereka kwa Yahova.

17-18. Kodi n’ciyani comwe an’dzafunika kucita wanthu omwe an’dzalamusidwa kuti adzakhale na moyo pa dziko la pantsi, ndipo ni “bzicito” bziponi bzomwe bzikulewedwa pa Apokalipse 20:12, 13?

17 Wanthu wakulungama pabodzi na wanthu wakusaya kulungama omwe an’dzalamusidwa, wentse an’dzafunika kubvera malamulo ya m’mabukhu yomwe yan’dzafungulidwa mkati mwa magole 1000. Mpostolo Juwau adafotokoza bzomwe adawona m’masomphenya pakulewa bza nkhani imweyi. Iye adati: “Ndidawona anyakufa, akulu na ang’ono kubodzi, akhadaima patsogolo pa mpando wa umambo, ndipo pamwepo mabukhu yadafungulidwa. Tsono padafungulidwa bukhu linango, limweri likhali bukhu la moyo. Anyakufa akhatongedwa mwakuphatisa basa bzomwe bzikhadanembedwa m’mabukhumo mwakubverana na bzicito bzawo.”  —  Apokalipse 20:12, 13.

18 Kodi wanthu omwe an’dzalamusidwa an’dzatongedwa thangwe ra “bzicito” bziponi? Kodi bzin’dzakhala bzinthu bzomwe adacita pomwe akhanati kufa? Ne! Kumbukirani kuti Bibliya limbalewa kuti munthu akafa pikado zace zimbalekereredwa. Ndipopa, “bzicito” bzawobzo ni bzinthu lini bzomwe adacita pomwe akhanati kufa. Koma ni bzinthu bzomwe iwo an’dzacita akadzapfunzisidwa malamulo ya Mulungu mu dziko lipsa. Ndipo atumikimbo wakukhulupirika wa Yahova ninga Nowa, Samuyeri, Davide na Daniyeli an’dzafunikambo kupfunzisidwa bza Jezu Kristu na ntsembe ya cakulombolera yomwe iye adapereka. Penu wanthu wakulungamawa an’dzafunika kupfunzisidwa, ndiye kuti wanthu wakusaya kulungama an’dzakhala na bzinthu bzizinji kuti apfunze!

19. Kodi n’ciyani cin’dzacitikira wanthu omwe an’dzalamba kuphatisa basa bzomwe an’dzapfunzisidwa?

19 Kodi n’ciyani cin’dzacitikira wanthu omwe an’dzalamba kuphatisa basa bzomwe an’dzapfunzisidwa? Apokalipse 20:15 ambatiuza kuti: “Ali-wentse omwe dzina lace liribe kugumanika mu bukhu la moyo, adathusidwambo mu thawale la moto.” Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti iwo an’dzapfudzidwa ndipo an’dzawoneka lini pomwe. Ndipopa mpsakufunika kwene-kwene kuti tentsenefe tiwonesese kuti dzina lathu lidanembedwa mu bukhu la moyo ndipo lipitirize kukhala m’mwemo!

M’bale akucita basa la kupfunzisa wanthu mkati mwa Utongi bwa Magole 1000 (Onani ndime 20)

20. Kodi ni basa liponi lakudekeza lomwe lin’dzacitika mkati mwa Utongi bwa Magole 1000 bwa Kristu? (Onani cithunzi-thunzi ca pa tsamba lakuyamba.)

20 Bzimwebzi bzikulatiza kuti Utongi bwa Magole 1000 bwa Kristu bun’dzakhala bwakudekeza kwene-kwene! Thangwe pa nthawe imweyi wanthu wa Mulungu an’dzakhala akuphata basa likulu kwene-kwene lakupfunzisa wanthu pa dziko lentse la pantsi. Tsono, imweyi in’dzakhalambo nthawe yomwe wanthu wakulungama na wanthu wakusaya kulungama an’dzawonedwa kuti mbakuthemera kutambira moyo wakusaya kumala ayai ne. (Zaiya 26:9; Mabasa 17:31) Kodi basa lakupfunzisa wanthuli lin’dzacitika tani? Nkhani ikubwerayi in’dzatithandiza kudziwa momwe basali lin’dzacitikira na kutithandizambo kudziwa bzomwe tingacite kuti tilatize kutenda mwayi umweyu.

NYIMBO 147 Tinkudikhirira Moyo Wakusaya Kumala Kutsogolo

^ Mu nkhani ino, tiniwona kucinja kwa kabvesesedwe kathu pa mafala ya Jezu ya pa Juwau 5:28, 29. Mavesiya yambalewa bza magrupo mawiri ya wanthu omwe an’dzalamusidwa. Iyo yambalewa kuti winango “an’dzamuka kuti atambire moyo” ndipo winango “an’dzamuka kuti atongedwe.” Tiniwona kuti mafala yamweya yan’funa kulewanyi ndipo mbani omwe an’dzamukawo.

^ Bukhu limweri lidayamba kunembedwa pa “ciyambi ca dziko.” Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti bukhuli lidayamba kunembedwa pa nthawe yomwe pa dziko la pantsi padayamba kuwoneka wanthu omwe angadagumana phindu na ntsembe ya cakulombolera ya Jezu. (Mateu 25:34; Apokalipse 17:8) Ndipopa tingalewe kuti munthu wakulungama Abeli ndiye adakhala wakuyamba kunembedwa dzina lace mu bukhu la moyo.

^ Kale-kale, tikhakumbuka kuti fala lakuti “kutonga” lomwe lidaphatisidwa basa pamwepa limbathandauza kupasa nyathwa munthu ayai kumupasa cirango. Tsono, falali lingathandauzembo bzinthu bzinango. Ndipo bzikuwoneka kuti Jezu adaphatisa basa fala limweri lakuti “kutonga” pinango pakufuna kulewa bza kunyang’anisisa munthu ayai kuwona bzomwe iye akucita. Ndipo disiyonariyo inango ya mafala ya m’Bibliya idalewa kuti falali lingathandauzembo “kudinga munthu.”