Bzomwe Mungacite Penu Mwanzanu wa m’Banja Ambawona Pornografia
-
“Ndikhawona ninga kuti bayangu akucita upombo mwakubwereza-bwereza.”
-
“Ndikhabziwona ninga wakunyozeka, wakusaya kudeka na wakusaya basa.”
-
“Ndikhafuna lini kuceza na munthu bza nkhaniyi. Ndikhandobonera ndekha-ndekha.”
-
“Ndikhawona ninga kuti Yahova akhalibe nande basa.”
Mafala yomwe yali padzauluya yakulatiza momwe mkazi ambabvera mwamuna wace akambawona pornografia. Ndipo penu mwamunayo akhacita bzimwebzi mwakabise-bise kwa minyezi ayai magole, iye angawone ninga kuti angamukhulupire lini pomwe. Mkazi munango adalewa kuti: “Ndidawona ninga kuti ndikhamudziwa lini bwino-bwino mwamuna wangu. Ndipo ndidabzibvunza kuti: ‘Kodi pana bzinthu bzinango bzomwe iye akundibisira?’”
Nkhaniyi yanembedwera akazi omwe amuna wawo ambawona pornografia. a Iyo inifotokoza malango ya m’Bibliya yomwe yangawatsangalaze na kuwatsimikizira kuti Yahova ambawafuna ndipo akufunisisa kuwathandiza kuti akhale na mtendere na kupitiriza kukhala pa uxamwali na iye. b
N’CIYANI COMWE IMWEPO MUNGACITE PENU MWAMUNA WANU AMBAWONA PORNOGRAFIA?
Napo kuti imwepo mungakwanise lini kudziwa bzinthu bzentse bzomwe mwamuna wanu ambacita, pana bzinthu bzinango bzomwe imwepo mungacite bzomwe bzingakuthandizeni kuti mukhale na mtendere. Bzinthubzo ni ibzi:
Tcenkhani kumbabzipasa mulandu. Mkazi angawone ninga kuti mwamuna waceyo akuwona pornografia thangwe rakuti iye wacita cinthu cinango cakuphonyeka. Alice c akhawona ninga kuti akhana bvuto. Iye akhabzibvunza kuti: ‘Thangwe ranyi mwamuna wangu ambanyang’anisa akazi winango m’mbuto mwa inepano?’ Akazi winango ambabzipasa mulandu thangwe ambakumbuka kuti iwo ndiwo omwe akucitisa kuti bzinthu bziipiretu. Danielle adalewa kuti: “Ndikhabziwona kuti ndine mkazi wakuipa thangwe ndikhakalipa kwene-kwene ndikadziwa kuti mwamuna wangu akuwona pornografia, ndidawona kuti ndikhadzonga banja langu thangwe bzimwebzi bzikhandocitisa kuti iye andopitirize kumbawona pornografiayo.”
Penu imwepo mumbabzibvambo tenepoyo, dziwani kuti Yahova ambakuwonani lini kuti ndimwepo omwe mwacitisa kuti bzimwebzo bzicitike. Tiyago 1:14 ambalewa kuti: “Munthu ali-wentse ambayezedwa na bzomwe ambakhumba.” (Aroma 14:12; Afilipi 2:12) M’mbuto mwakukupasani mulandu, Yahova ambawona kukhulupirika kwanu. — 2 Nkhani 16:9.
Ndipo bzingakhalembo bzakuthandiza kudziwa kuti mwamuna akakhala akuwona pornografia bzimbafuna lini kulewa kuti mkazi wace ana bvuto. Adziwi wa nkhani za pornografia ambalewa kuti pornografia imbacitisa kuti munthu akhale na bzikhumbo bzakupitirira malire.
Tcenkhani kumbakhala na thupo lakunyanyira. Catherine adalewa kuti nthawe iri-yentse akhandokumbuka kuti mwamuna wace akuwona pornografia basi. Frances adalewa kuti: “Inepano ndikhakhala na thupo kwene-kwene ndikasaya kudziwa komwe mwamuna wangu ali.” Akazi winango ambalewa kuti ambabva manyazi akakhala pabodzi na abale na mpfumakazi omwe ambadziwa bvuto lomwe mwamuna wawoyo analo. Winango ambalewa kuti ali cawokha thangwe ambakumbuka kuti palibe omwe angabvesese momwe iwo akubvera.
Kubzibva tenepayu n’kwakuipa lini. Tsono, mukambakumbukira kwene-kwene bzimwebzi, imwepo mungakhale na thupo kwene-kwene. Citani nyongo yakucita bzinthu bzomwe bzingakuthandizeni kuti mukhale pa uxamwali bwakulimba na Yahova. Kucita bzimwebzi kun’dzakuthandizani kuti mukhale wakukhwimika. — Salimo 62:2; Aefezo 6:10.
Cinthu cinango comwe cingakuthandizeni kwene-kwene ndico kuwerenga na kukumbukira nkhani za m’Bibliya za akazi omwe akhambapemba kwa Yahova akakhala akugumana na mabvuto. Ni nthawe lini zentse zomwe Yahovayo adacosa mabvuto yawo, koma iye adawathandiza kuti akhale na mtendere. Mwa ciratizo, Ana “akhawawidwa mu mtima” thangwe ra mabvuto yomwe akhagumana nayo. Napo bziri tenepo, pambuyo pa kucita “mpembo utali kuna Yahova,” iye adakhala na mtendere napo kuti akhadziwa lini kuti nkhani yaceyo ingadamala tani. — 1 Samuyeli 1:10, 12, 18; 2 Akolinto 1:3, 4.
Wentse awiri mwamuna na mkazi an’funika kukumbira thandizo kwa akulu
Kumbirani thandizo kuna akulu. Iwo ambakhala “ninga mbuto yakuthawira conzi na mbuto yakuwosera nvula yamphanvu.” (Zaiya 32:2) Iwo angauze mpfumakazi inango kuti iceze namwe pamwekha ayai ikutsangalazeni. — Mimwani 17:17.
KODI IMWEPO MUNGAMUTHANDIZE MWAMUNA WANUYO?
Kodi imwepo mungakwanise kuthandiza mwamuna wanu kuti asiye kukhala na msambo wakumbawona pornografia? Pinango pentse. Bibliya limbalewa kuti pa kumalisa bvuto ayai pa kumenyana na nyamadulanthaka, “awiri ambaposa m’bodzi.” (Mpalizi 4:9-12) Adziwi wa nkhani za pornografia ambalewa kuti mwamuna na mkazi akambaphata basa pabodzi kazinji-kazinji bzimwebzo bzimbacitisa kuti omwe akhawona pornografiayo asiye kuiwona ndipo bzingacitisembo kuti mkazi ayambe pomwe kukhulupira mwamuna wace.
Tsono, bzimwebzi bzin’themba mwamuna wanuyo kucita nyongo yakusiya kuwona pornografia. Kodi iye adadandaulira Yahova mwa kumukumbira thandizo na kukumbirambo thandizo kwa akulu? (2 Akolinto 4:7; Tiyago 5:14, 15) Kodi iye akucita bzinthu bzomwe bzingamuthandize kusiya kuwona pornografia? Mwa ciratizo, kodi iye ambatcenkha kumala nthawe ikulu akuphatisa basa telefoni? Ayai kutcenkha bzinthu bzomwe bzingamucitise kufuna kuwona pomwe pornografia? (Mimwani 27:12) Kodi iye ali wakukonzeka kubvuma thandizo lanu na kucita bzinthu mwakukhulupirika na imwepo? Penu m’tenepoyo, imwepo mungakwanise kumuthandiza.
Kodi mungamuthandize tani? Mbatiwoneni nkhani inango. Felicia adalowodwa na Ethan, omwe akhambawona pornografia pomwe akhali mwana. Felicia adacitisa kuti bayaceyo ambaceze naye mwakutsudzuka acimbamuuza akakhala na cikhumbo cakuwona pornografia. Ethan adalewa kuti: “Nimbaceza mwakutsudzuka na mkazi wangu. Iye mwalufoyi ambandithandiza kutcenkha kuwona bzinthu bzomwe bzingandicitise kufuna kuwona pornografia na kumbandibvunzambo kuti ndiri tani. Ndipo adandithandizambo kuti nimbatcenkhe kumala nthawe izinji ndiri pa interneti.” Napo bziri tenepo, Felicia bzimbamuwawa akadziwa kuti mwamuna waceyo ana cikhumbo cakuwona pornografia. Iye adalewa pomwe kuti: “Tsono ukali bwangubo bumbacitisa lini mwamuna wangu kusiya kufuna kuwona pornografia. Pambuyo pakucezerana bza bvuto lace, iye ali wakukonzeka kundithandiza kulimbana na makumbukidwe yangu.”
Kucezerana kumbandothandiza lini mwamuna kusiya kuwona pornografia, koma kumbacitisambo kuti mkazi ayambe pomwe kumukhulupira. Kuthumizira bzimwebzi, mwamuna akakhala wakukonzeka kumuuza mkazace bza bvuto lomwe iye analo, komwe iye akuyenda na bzomwe iye akucita, bzimbakhala bzakupusa kuti mkaziyo amukhulupire pomwe thangwe rakuti iye akumubisira lini pomwe cinthu.
Kodi imwepo mukukhulupira kuti mungamuthandize mwamuna wanu mu njira ibodzi-bodziyi? Penu m’tenepoyo, pinango mungawerenge pabodzi na kucezerana nkhani ino. Cakulinga cace cin’dzakhala kusiya kuwona pornografia na kucitisambo kuti imwepo mumukhulupire pomwe. M’mbuto mwakuti iye akalipe thangwe rakuti imwepo mun’funa kuceza naye bza bvutolo, iye an’funika kubvesesa momwe imwepo mumbabvera na bvutolo. Imwepo mun’funika kumuthandiza pa nyongo yomwe iye akucita ya kusiya kuwona pornografia mwa kumupasambo mwayi wakuti imwepo muyambe pomwe kumukhulupira. Awirimwe mun’funika kupfunza bzomwe bzimbacitisa kuti wanthu afune kuwona pornografia na momwe mungalimalisire bvutolo. d
Penu imwepo muna mantha kuti imwepo ayai bayanuyo anikhala lini wakugwa mpfuwa pomwe mukucezerana bza nkhaniyo, uzani mkulu m’bodzi wa gwere kuti adzakhale namwe pomwe mun’dzakhala mukucezerana bza nkhaniyo. Dziwani kuti napo mwanzanu wa m’banjayo wasiya kuwona pornografia, pambatenga nthawe kuti imwepo muyambe pomwe kumukhulupira. Lekani kubwerera m’mbuyo. Onani bzinthu bzabwino bzomwe bzikucitika m’banja mwanu. Khalani na cidikhiro cakuti na kupita kwa nthawe banja lanu lin’dzakhala pomwe lakulimba. — Mpalizi 7:8; 1 Akolinto 13:4.
TANI PENU IYE AKUPITIRIZA?
Penu mwamuna wanu wayamba pomwe kuwona pornografia pambuyo pakumala nthawe ne kuiwona, bzikufuna kulewa kuti iye alibe kukungula ayai kuti iye an’dzasiya lini pomwe kuiwona? Ndibzo lini. Penu iye ana msambo wakumbawona pornografia, bzingakhale bzakunesa kusiya kucita bzimwebzi pa moyo wace wentse. Iye angawone pomwe pornografia napo kuti akhadasiya kwa magole mazinji. Kuti atcenkhe kugwera pomwe mu bvuto limwero, iye an’funika kucita bzinthu bzomwe bzinimuthandiza kusiya kuwona pornografia ndipo iye an’funika kupitiriza kucita bzimwebzo napo penu akuwona kuti akwanisa kulikunda bvutolo. (Mimwani 28:14; Mateu 5:29; 1 Akolinto 10:12) Iye an’funika kupitiriza kukhala munthu mupsa mu “mphanvu yakutsogolera makumbukidwe [yace]” na kupfunza “kuwenga bzomwe mpsakuipa” ninga pornografia, bzinthu bziri-bzentse bzomwe mpsakupswipa kuphatanidzambo masturbação ayai kusenzekesa cidzo. (Aefezo 4:23; Salimo 97:10; Aroma 12:9) Kodi iye ali wakukonzeka kucita bzimwebzi? Penu m’tenepoyo, iye an’kwanisa kusiyiratu kuwona pornografia. e
Citani bzomwe mungakwanise kuti mukhale pa uxamwali bwakulimba na Yahova
Tsono tani penu mwanzanu wa m’banjayo an’funa lini kusiya? Mwakusaya kupenukira, bzimwebzi bzingakucitiseni kuti mukalipe ndipo bzingakucitisenimbo kuti muleke kumukhulupira mwanzanuyo. Gumanani mtsangalazo mwa kuisiya nkhaniyo m’manja mwa Yahova. (1 Pedru 5:7) Pitirizani kulimbisa uxamwali bwanu na Yahova mwa kumbacita pfunziro la pamwekha, mpembo na kumbakumbukira bzomwe mukuwerengabzo. Pomwe mukucita bzimwebzi, khalani na citsimikizo centse cakuti Yahova an’dzakhala namwe pa uxamwali bwakulimba. Ninga momwe Zaiya 57:15 ambalewera, iye ambakhala pabodzi na wanthu “wakuwawidwa mu mtima na wakunyozeka,” kuti awathandize kukhala pomwe wakukondwa. Citani bzomwe mungakwanise kuti mukhale Mkristau wabwino. Kumbirani thandizo kwa akulu. Ndipo khalani na cidikhiro cakuti na kupita kwa nthawe mwamuna wanuyo an’dzacinja. — Aroma 2:4; 2 Pedru 3:9.
a Nkhani ino inifotokoza nfundo zomwe zingathandize akazi omwe amuna wawo ambawona pornografia. Tsono nfundo zimwezi zin’thandizambo amuna omwe akazi wawo ambawona pornografia.
b Kuwona pornografia kungacitise lini munthu kumalisa banja. — Mateu 19:9.
c Madzina yanango yacinjidwa.
d Mungagumane nkhani zakuthandiza pa jw.org na m’mabukhu yathu. Mwa ciratizo, onani nkhani yakuti “Kuonera Zolaula Kungasokoneze Banja Lanu” mu jw.org; “Mungathe Kukana Mayesero!” mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Abril, 2014, matsa. 10-12; na “Kodi Kuonera Zolaula Kuli Ndi Mabvuto Otani?” mu Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Agosto, 2013, matsa. 3-7 (Chichewa).
e Pakuti kuwona pornografia kungacitise munthu kukhala na msambo wakufuna kumbaiwona basi, mabanja manango yambawona kuti bziri bwino kunyang’ana dotolo, kuthumizira pa thandizo lomwe akulu ambapereka.
