Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 21

NYIMBO 107 Yahova ni Ciratizo Cabwino ca Lufoyi

Kodi Mungagumane Tani Munthu Kuti Mudzamange Naye Banja?

Kodi Mungagumane Tani Munthu Kuti Mudzamange Naye Banja?

“Kodi mbani angakwanise kugumana mkazi wabwino? Iye ngwabwino kuposa minyala yakufunika kwene-kwene.”MIMWANI 31:10.

CAKULINGA CA NKHANIYI

Mu nkhani ino, tin’cezerana mitemo ya m’Bibliya yomwe ingathandize wale omwe akufuna kugumana munthu kuti amange naye banja ndipo in’thandizambo abale wa m’gwere momwe angathandizire wale omwe akufuna kulowola ayai kulowodwa.

1-2. (a) Kodi n’ciyani comwe Akristau an’funika kukumbukira mwakusamala pomwe akanati kuyamba kukhala pa umakhadzi? (b) Kodi fala lakuti “umakhadzi” limbathandauza ciyani? (Onani mbali yakuti “Kafotokozedwe ka Mafala Manango.”)

 KODI imwepo mun’funa kulowola ayai kulowodwa? Napo kuti malowozi ndiyo lini yomwe yambacitisa munthu kukondwa, Akristau azinji omwe akanati kulowola ayai kulowodwa, maswaka na nkhalamba ambafuna kugumana munthu kuti alowolane naye. Kulewa cadidi, pomwe mukanati kuyamba umakhadzi na munthu, mu’funika kukhala pauxamwali bwakulimba na Yahova, kubzidziwa bwino na kukhala wakukonzeka kudzasamalira banja lanu. a (1 Akolinto 7:36) Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzakhala na banja labwino kwene-kwene.

2 Tsono, nthawe zinango mpsakupusa lini kugumana munthu wakulowolana naye. (Mimwani 31:10) Ndipo napo mucigumana munthu omwe mungafune kudziwana naye bwino, bzingakhale bzakunesa basi kuti mukhale naye pa umakhadzi. b Mu nkhani ino, tin’cezerana bzinthu bzomwe bzingathandize Akristau omwe akanati kulowola ayai kulowodwa kugumana munthu wakuthemera wakumanga naye banja. Ndipo tin’cezeranambo momwe wanthu winango mu gwere angathandizire wale omwe an’funa kulowola ayai kulowodwa.

MOMWE MUNGAGUMANIRE MUNTHU OMWE MUNGAMANGE NAYE BANJA

3. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Akristau an’funika kukumbukira pomwe akunyang’ana munthu kuti amange naye banja?

3 Penu imwepo mukufuna kulowola ayai kulowodwa, bzingakhale bwino kudziwiratu makhalidwe yomwe munthu omwe mukufuna kulowolana nayeyo an’funika kukhala nayo pomwe mukanati kuyamba umakhadzi. Thangwe mukasaya kucita bzimwebzi, imwepo mungalambe munthu omwe ngwakuthemera kulowolana naye ayai mungakhale pa umakhadzi na munthu omwe ngwakusaya kuthemera. Ndipo munthu omwe tin’funika kumanga naye banja an’funika kukhala Mkristau wakubatizidwa. (1 Akolinto 7:39) Tsono bzimwebzi bzin’funa lini kulewa kuti munthu ali-wentse omwe ngwakubatizidwa angakhale wakuthemera kuti tilowolane naye. Ndipopa bzibvunzeni kuti: ‘Kodi bzakulinga bzangu mpsiponi? Kodi ni makhalidwe yaponi yakufunika yomwe ndikufuna kuti munthu omwe ndidzalowolane naye adzakhale nayo? Kodi bzomwe ndikufunabzo mpsakubveka?’

4. Kodi n’ciyani comwe winango ambapempherera pa nkhani yakugumana munthu kuti alowolane naye?

4 Kulewa cadidi imwepo mumbapemba kuti mugumane munthu wa kumanga naye banja. (Afilipi 4:6) N’cadidi kuti Yahova ambatisankhulira lini munthu wakuti tilowolane naye. Koma iye ambacita thupo na momwe mukubvera ndipo angakuthandizeni pomwe mukunyang’ana munthu omwe mungalowolane naye. Ndipopa, pitirizani kumbamuuza bzomwe imwepo mukufuna na momwe mukubvera. (Salimo 62:8) Mbapembani kuti mukhale wakupirira na wanzeru. (Tiyago 1:5) John, c omwe ni m’bale wakusaya kulowola wa ku Estados Unidos, adalewa bzomwe ambalewa m’mipembo yace. Iye adati: “Nimbauza Yahova bza makhalidwe yomwe nimbafuna kuti munthu omwe ndidzalowolane naye akhale nayo. Nimbapemba kwa Yahova kuti andithandize kugumana munthu wakuthemera. Nimbakumbirambo Yahova kuti andithandize kukulisa makhalidwe yomwe yangadzandithandize kukhala mwamuna wabwino.” Mpfumakazi inango yakucemeredwa Tanya, yomwe imbakhala ku Siri Lanka, idalewa kuti: “Pomwe ndikunyang’ana munthu wakuthemera omwe ningalowolane naye, nimbakumbira Yahova kuti andithandize kukhala wakukhulupirika, wa makumbukidwe yabwino na wakukondwa.” Napo penu imwepo mpaka pano mukanati kugumana munthu kuti mulowolane naye, Yahova akupicira kuti an’dzapitiriza kukulatizani lufoyi na kukupasani bzomwe mukufunikira. — Salimo 55:22.

5. Kodi ni pa nthawe iponi yomwe Akristau omwe ali lini pa banja angadziwane na winango omwe akanati kulowola ayai kulowodwa omwe ambafunambo Yahova? (1 Akolinto 15:58) (Onani cithunzi-thunzi.)

5 Bibliya limbatilimbikisa kuti “tikhale na bzakucita bzizinji pa basa la Mbuya.” (Werengani 1 Akolinto 15:58.) Pomwe imwepo mukucita bzizinji pa basa la Yahova na kumbaceza na abale na mpfumakazi zakusiyana-siyana, mun’dzakomedwa na bzimwebzo ndipo mun’dzakhalambo na mwayi wakudziwana na abale na mpfumakazi omwe akanati kulowola ayai kulowodwa omwe ambabziperekambo pa kutumikira Yahova ninga imwepo. Ndipo pomwe mukucita bzomwe mungakwanise kuti mukondwese Yahova, imwepo mun’dzakhala wakukondwa kwene-kwene.

Imwepo mukakhala wakutanganidwa pa basa la Yahova na kumbamala nthawe mukuceza na Akristau anzanu mun’dzakwanisa kudziwa wanthu winango omwe akufunambo kukhala pa banja (Onani ndime 5)


6. N’ciyani comwe Akristau omwe ali lini pa banja an’funika kukumbukira pomwe akunyang’ana mwanzawo omwe angalowolane naye?

6 Samalani kuti kunyang’ana kwanu munthu kuti mulowolane naye cireke kukhala cinthu cakufunika kwene-kwene pa moyo wanu. (Afilipi 1:10) Thangwe cikondweso cacadidi cimbathemba lini kukhala pa banja ayai ne, koma bzimbathemba uxamwali bwanu na Yahova. (Mateu 5:3) Ndipo pomwe imwepo mukanati kulowola ayai kulowodwa, mungakhale na mwayi wakucita bzinthu bzizinji mu utumiki. (1 Akolinto 7:32, 33) Na tenepo iphatiseni bwino basa nthawe imweyi. Mpfumakazi inango yakucemeredwa Jessica ya ku Estados Unidos yomwe idalowodwa na magole pafupi-fupi 40, idalewa kuti, “Pomwe inepano ndikhanati kulowodwa ndikhakhala wakutanganidwa mu utumiki ndipo bzimwebzi bzikhandithandiza kukhala wakukondwa napo kuti kulowodwako ndikhakufuna.”

KHALANI NA NTHAWE YAKUMUDZIWA BWINO MUNTHUYO

7. Thangwe ranyi mpsakufunika kuyamba kumudziwa bwino munthu omwe mukufuna kukhala naye pa umakhadzi pomwe mukanati kumuuza kuti mumbamufuna? (Mimwani 13:16)

7 Tsono tani penu imwepo mwagumana munthu ndipo mukukumbuka kuti angathemere kuti mulowolane naye? Kodi mun’funika kumuuziratu munthuyo momwe imwepo mukubvera? Bibliya limbalewa kuti munthu wakucenjera ambalinga nzeru pomwe akanati kucita cinthu. (Werengani Mimwani 13:16.) Na tenepo bzingakhale bza nzeru kukhala na nthawe yakukwanira yakumudziwa bwino munthuyo pomwe mukanati kumuuza momwe mukubvera. Mwamuna munango wakucemeredwa Aschwin wa ku Holanda, adalewa kuti: “Kufunisisa munthu kungacitike mwakamfulumize tsono kungamalembo mwakamfulumize. Tenepo, mukakhala na nthawe yakukwanira kuti mumudziwe bwino munthuyo, mun’dzandotengeka lini kuti mukhale naye pa umakhadzi.” Kuthumizira bzimwebzi, imwepo mukamudziwa bwino munthuyo pinango mun’dzakwanisambo kuzindikira kuti angakhale lini wakuthemera kuti mulowolane naye.

8. Kodi bzingakwanisike tani munthu omwe akanati kulowola ayai kulowodwa kudziwa bwino-bwino munthu omwe akufuna kulowolana naye? (Onani cithunzi-thunzi.)

8 Kodi imwepo mungamudziwe tani munthuyo, iye acisaya kuzindikira bzimwebzo? Pa mitsonkhano ya gwere ayai mbuto zinango, imwepo mungamudziwe munthuyo mwakuwona uzimu bwace, unthu bwace na bzicito bzace. Mwa ciratizo, kodi axamwali wace ni mbani, ndipo ni bzinthu bziponi bzomwe iye ambafuna kulewa maka-maka? (Luka 6:45) Kodi bzakulinga bzace ni bzakundendemerana na bzanu? Ndipo imwepo mungabvunzembo akulu wace wa gwere ayai Akristau winango omwe mbakukhwima mwauzimu omwe ambamudziwa bwino. (Mimwani 20:18) Pinango mungabvunze bza mbiri yace ayai makhalidwe yace. (Rute 2:11) Tsono pomwe mukukhala na nthawe kuti mumudziwe bwino munthuyo, tcenkhani kucita bzinthu bzomwe bzingamucitise kuti asaye kubzibva bwino. Mbawonesesani kuti mukulemekeza momwe iye akubvera, mukutcenkha kumbandokhala pafupi na iye nthawe zentse na kutcenkhambo kufuna kudziwa bzentse bza munthuyo.

Pomwe mukanati kumuuza munthu kuti mukumufuna, khalani na nthawe yakumudziwa bwino munthuyo (Onani ndime 7-8)


9. Kodi n’ciyani comwe mun’funikira kutsimikiza pomwe mukanati kumuuza munthu omwe mukufuna kukhala naye pa umakhadzi?

9 Kodi mun’funika kumudziwa munthuyo kwa nthawe itali tani pomwe mukanati kumuuza momwe mukubvera? Imwepo mukafulumiza kumuuza munthuyo, iye an’dzawona ninga kuti imwepo mumbacita bzakusankhula pomwe mukanati kukumbuka. (Mimwani 29:20) Tsono, akazindikira kuti imwepo mukumufuna koma mukumuuza lini momwe mukubvera iye an’dzakumbuka kuti imwepo mumbazeza kwene-kwene pomwe mukanati kucita cakusankhula. (Mpalizi 11:4) Kumbukirani kuti pomwe imwepo mukanati kumuuza munthu momwe mukubvera, mun’funika lini kukhala wakutsimikiza kuti munthuyo muti mudzalowolane naye. Koma mun’funika kukhala wakutsimikiza kuti muli wakukonzekadi kolowola ayai kulowodwa nakuti imwepo mukuwona kuti munthu munangoyo angakhale wabwino kulowolana naye.

10. Kodi mun’funika kucita ciyani imwepo mukazindikira kuti munthu munango akukufunani koma imwepo mukumufuna lini?

10 Kodi n’ciyani comwe imwepo mun’funika kucita mukazindikira kuti pana munthu omwe akufuna kukudziwani bwino? Penu imwepo mukufuna lini kukhala naye pa umakhadzi mulatizeni na bzicito bzanu. Bzingakhale bzakuipa kwene-kwene kumucitisa munthuyo kukumbuka ninga kuti mukufuna kukhala naye pa umakhadzi uko ne. — 1 Akolinto 10:24; Aefezo 4:25.

11. Kodi tikakumbiridwa kuti tithandizire umakhadzi ayai banja, ni bzinthu bziponi bzomwe tin’funika kukumbukira mwakusamala?

11 M’madziko manango abereki ayai akulu-akulu ndiwo omwe ambasankhulira famidya yawo munthu omwe angalowolane naye. Ndipo m’madziko manango abereki ayai azixamwali ndiwo omwe ambanyang’anira mwanzawoyo munthu omwe angalowolane naye ndipo patsogolo pace awiriwo ambapangana kuti agumane mbuto inango kuti awone penu mpsakuthemera kuyamba umakhadzi ayai ne. Penu imwepo mungakumbiridwe kuti muthandizire malowozi ayai umakhadzi, cakuyamba mbazindikirani bzomwe awiriwo akufuna na bzomwe akufunikira. Ndipo mukawona kuti munthu munango angathemere kulowolana na xamwali wanu ayai famidya yanu, cakuyamba mudziweni bwino munthuyo, makhalidwe yace na uxamwali bomwe iye anabo na Yahova. Kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova ni cinthu cakufunika kwene-kwene kuposa kobiri, mapfunziro ayai udindo bomwe tingakhale nabo. Kumbukirani kuti wanthu awiri omwe akanati kulowolanawo ndiwo omwe an’funika kucita cakusankhula cakuti angalowolane ayai ne. — Agalatiya 6:5.

MOMWE MUNGAYAMBIRE UMAKHADZI

12. Penu imwepo mukufuna kukhala pa umakhadzi na munthu munango, kodi mungamuuze tani kuti mukufuna kukhala naye pa umakhadzibo?

12 Penu imwepo mukufuna kukhala pa umakhadzi na munthu munango, kodi mungamuuze tani munthuyo bzimwebzo? d Imwepo mungapangane na munthuyo kuti muceze naye pa mbuto yomwe imbagumanika wanthu azinji ayai pa telefoni. Muuzeni munthuyo mwakubveka bwino kuti mumbamufuna nakuti mukufuna kumudziwa bwino. (1 Akolinto 14:9) Bzikafunikira, mupaseni nthawe kuti akumbuke momwe angatawirire. (Mimwani 15:28) Tsono penu iye akufuna lini kukhala pa umakhadzipo, bvumani ndipo lemekezani cakusankhula caceco.

13. Kodi n’ciyani comwe imwepo mun’funikira kucita mukazindikira kuti munthu munango akukufunani? (Akolose 4:6)

13 Tsono tani penu munthu alatiza kuti ambakufunani? Kulewa cadidi munthuyo adafunikira kukhala wakukhwimika kuti akuuzeni momwe iye akubvera. Na tenepo, khalani wakudeka mtima na waulemu. (Werengani Akolose 4:6.) Penu imwepo mungafunikire nthawe kuti mukumbuke penu mungayambedi kukhala pa umakhadzi na munthuyo, muuzeni. Tsono, lekani kucedwa kumupasa mtawiroyo. (Mimwani 13:12) Penu imwepo mun’funa lini kukhala naye pa umakhadzi, muuzeni bzimwebzi mwakudeka mtima na mwakubveka bwino. Onani momwe m’bale munango waku Austria wakucemeredwa Hans, adacitira pomwe mpfumakazi inango idamuuza kuti ikhamufuna. M’baleyu adalewa kuti: “Ndidamuuza bza cakusankhula cangu mwakudeka mtima na mwakubveka bwino. Inepano ndikhafuna lini kuti iye akumbuke kuti ntsiku inango ningadzakhale naye pa umakhadzi. Ndipo patsogolo pace inepano ndidayamba kumbacitambo naye bzinthu mwakusamala.” Tsono, penu imwepo mukufunambo kukhala pa umakhadzi na munthuyo, muuzeni bzimwebzo ndipo cezeranani bzomwe imwepo mukufuna kuti bzidzacitike pa umakhadzi bwanu. Bzomwe imwepo mungadikhirire bzingakhale bzakusiyana na bzomwe mwanzanuyo angadikhirirembo mwakubverana na cikhalidwe canu ayai bzinthu bzinango.

KODI WANTHU WINANGO ANGATHANDIZIRE TANI AKRISTAU OMWE AKANATI KUPITA M’BANJA?

14. Kodi tingathandizire tani Akristau omwe akanati kulowola ayai kulowodwa na mafala yathu?

14 Kodi tingathandize tani Akristau omwe an’funa kulowola ayai kulowodwa? Njira ibodzi ni kukhala wakusamala na bzomwe timbalewa. (Aefezo 4:29) Tingabzibvunze kuti: ‘Kodi bzomwe inepano nimbalewa bzimbalatiza kuti nimbasinjirira ayai nimbangingimiza wale omwe an’funa kulowola ayai kulowodwa? Kodi ndikawona m’bale ayai mpfumakazi ali pabodzi, kodi nimbathamangira kukumbuka kuti iwo ambafunana?’ (1 Timotio 5:13) Kuthumizira bzimwebzi, tin’funika kutcenkha kucitisa Akristau omwe akanati kulowola ayai kulowodwa kubzibva kuti pana cinthu cinango comwe iwo akuphonya ayai kuwacitisa kubziwona ninga kuti alibe na basalo thangwe kusaya kukhala pa banja. Hans, omwe tamulewa kale ule, adalewa kuti: “Abale winango ambabvunza kuti, ‘N’thangwe ranyi iwepo un’saya kulowola? Iwepo wakula.’ Mafala yamweya yambacitisa wale omwe akanati kulowola ayai kulowodwa kubzibva kuti alibe na basalo ndipo bzimbawacitisambo kuti afulumize kupita m’banja.” Bzingakhale bwino kwene-kwene kuti mumbatende Akristau omwe ali lini pa banja! — 1 Atesalonika 5:11.

15. (a) Pomwe tikanati kuthandizira munthu kugumana mwanzace omwe angalowolane naye n’ciyani comwe tin’funika kukumbukira mwakusamala? (Aroma 15:2) (Onani cithunzi-thunzi.) (b) Kodi imwepo mwapfunza ciyani na vidiyoyi?

15 Tsono tani ticikumbuka kuti m’bale munango na mpfumakazi inango angathemere kulowolana? Bibliya limbalewa kuti tin’funika kumbakumbukira bza momwe winango akubvera. (Werengani Aroma 15:2.) Wanthu azinji omwe akanati kulowola ayai kulowodwa ambafuna lini kuti munthu munango awanyang’anire munthu omwe angadzalowolane naye. Tenepo, tin’funika kulemekeza bzomwe iwo akufunabzo. (2 Atesalonika 3:11) Ndipo winango angafune kuti tiwathandize kunyang’ana munthu tsono tin’funika lini kucita bzimwebzo pomwe tiribe kukumbiridwa. e (Mimwani 3:27) Wanthu winango ambafuna lini kucitiridwa bzinthu bzimwebzi. Mpfumakazi inango yakusaya kulowodwa yakucemeredwa Lydia, ya ku Alemanha, idalewa kuti: “Imwepo mungambaikhe m’bale na mpfumakazi yomwe ikufuna kudziwana mu grupo yanu yakucezera. Koma cakufunika ni kundonyang’ana mipata yakuti m’bale na mpfumakaziyo adziwane ndipo bzinangobzo asiyeni acite okha.”

Magrupo ya mbuto zakucezera yomwe abale ambakonza yambapereka mwayi kuna Akristau omwe akanati kulowola ayai kulowodwa kuti adziwane (Onani ndime 15)


16. N’ciyani comwe Akristau omwe akanati kulowola ayai kulowodwa an’funika kukumbukira?

16 Tentsenefe tin’funika kukumbukira kuti napo ticikhala pa banja ayai ne tingakhale wakukondwa! (Salimo 128:1) Na tenepo, penu imwepo mukanati kugumana munthu omwe mungalowolane naye, pitirizani kucita bzinthu bzizinji pakutumikira Yahova. Mpfumakazi inango ya ku Macao yakucemeredwa Sin Yi, idalewa kuti: “Tikafuna kundendemezera bza nthawe yomwe imwepo mun’dzakhala na mwanzanu wa m’banja m’Paraizo, njikulu kwene-kwene kuposa nthawe yomwe mun’khala mukanati kulowola ayai kulowodwa ntsiku zino. Tenepo pfatsani ndipo iphatiseni bwino basa nthawe imweyi.” Tsono tani penu imwepo mwagumana munthu wakuthemera ndipo mwayamba naye kukhala pa umakhadzi? Mu nkhani ikubwerayi, tin’dzacezerana bzomwe imwepo mungacite kuti umakhadzi bwanu bukufambireni bwino.

NYIMBO 137 Akazi Wakukhulupirika

a Kuti mudziwe comwe cingakuthandizeni kudziwa penu muli wakukonzekadi kulowola ayai kulowodwa, onani mu jw.org nkhani yakuti Kukhala Pachibwenzi Mbali Yoyamba: Kodi Ndine Wokonzeka Kukhala Pachibwenzi?

b KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA MANANGO: Nkhani ino na nkhani yomwe ikubwerayi, umakhadzi bumbathandauza nthawe yomwe mwamuna na mkazi ambadziwana bwino kuti adziwe penu mbakuthemerana kulowolana ayai ne. M’madziko yanango fala lakuti makhadzi limbaphatanidzambo kudziwana na munthu munango ayai kulatizana lufoyi. Umakhadzi bumbayamba pa nthawe yomwe mwamuna na mkazi ambauzana kuti akufunana ndipo ambapitiriza na umakhadzibo mpaka kudzacita cakusankhula cakuti angalowolane ayai kumalisa umakhadzibo.

c Madzina manango yacinjidwa.

d M’bzikhalidwe bzinango m’bale ndiye omwe ambabvunzira mpfumakazi kuti ayambe umakhadzi. Na tenepo, bzingakhalembo bzabwino mpfumakazi kubvunzirambo m’bale. (Rute 3:1-13) Kuti mudziwe bzizinji, onani nkhani yakuti Zimene Achinyamata Amadzifunsa. . . Kodi Mnyamata Ndingamuuze Bwanji Kuti Ndikumufuna? yomwe iri mu Mukani! wa 22 Outubro, 2004 (Chichewa.)