Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 47

Kodi Tingalimbise Tani Lufoyi Lathu Kuna Anzathu?

Kodi Tingalimbise Tani Lufoyi Lathu Kuna Anzathu?

“Mbatipitirizeni kumbafunana, thangwe lufoyi limbacokera kwa Mulungu.” — 1 JUWAU 4:7.

NYIMBO 109 Lufoyi Lamphanvu Lakucokera mu Mtima

BZOMWE TIN’PFUNZA a

1-2. (a) Thangwe ranyi mpostolo Paulo adalewa kuti lufoyi ni khalidwe “lakufunika kwene-kwene”? (b) Kodi ni mibvunzo iponi yomwe tin’cezerana mu nkhani ino?

 POMWE mpostolo Paulo akhalewa bza cikhulupiro, cidikhiro na lufoyi, iye adamaliza na kulewa kuti “cakufunika kwene-kwene pa bzitatubzi ni lufoyi.” (1 Akolinto 13:13) Thangwe ranyi Paulo adalewa bzimwebzi? Thangwe kutsogoloku tin’dzafunika lini pomwe kukhulupira mapiciro ya Mulungu yakulewa bza dziko lipsa thangwe mapiciroyo yan’dzakhala yakwanisika kale. Tsono tin’dzafunikira kupitiriza kulatiza lufoyi kwa Yahova na kwa anzathu. Pomwe ntsiku zikupita, lufoyi lathulo kuna iwo lin’dzapitiriza kukula.

2 Pakuti lufoyi ni khalidwe lomwe tin’dzapitiriza kulilatiza, mu nkhani ino tin’cezerana mibvunzo mitatu. Wakuyamba, n’thangwe ranyi tin’funika kumbalatizana lufoyi? Waciwiri, kodi tingalatize tani lufoyi kuna anzathu? Wacitatu, kodi tingacite tani kuti lufoyi lathu kuna anzathu lireke kumala?

N’THANGWE RANYI TIN’FUNIKA KUMBALATIZANA LUFOYI?

3. Thangwe ranyi timbafuna abale na mpfumakazi zathu?

3 N’thangwe ranyi tin’funika kumbalatizana lufoyi? Thangwe libodzi ndakuti lufoyi ndiro limbadziwikisa Akristau wacadidi. Jezu adauza anyakupfunza wace kuti: “Na bzimwebzi, wentse an’dzadziwa kuti ndimwe anyakupfunza wangu mukambafunana.” (Juwau 13:35) Kuthimizira bzimwebzi, kulatizana lufoyi kun’dzaticitisa kuti tikhale wakuphatana. Paulo adalewa kuti lufoyi “limbaphatanidzisa wanthu mwamphanvu kwene-kwene kuposa cinthu ciri-centse.” (Akolose 3:14) Tsono, pana thangwe linango pomwe lomwe limbaticitisa kuti timbalatizane lufoyi. Mpostolo Juwau adanembera Akristau anzace kuti: “Ule omwe ambafuna Mulungu, an’funikambo kumbafuna m’bale wace.” (1 Juwau 4:21) Tenepo, tikambalatizana lufoyi, timbalatiza kuti timbafuna Mulungu.

4-5. Fotokozani momwe lufoyi lathu kwa Yahova liriri lakuphatana na lufoyi kuna anzathu.

4 Kodi lufoyi lomwe timbalatiza kwa Mulungu limbabverana tani na lufoyi lomwe timbalilatiza kwa abale na mpfumakazi zathu? Kuti tibvesese, tingayezezere bzimwebzi na ciphatano comwe ciripo pakati pa mtima wathu na mbali zinango za thupi lathu. Dotolo akaphata boko lathu kuti awone penu liri bwino ayai ne, iye angakwanise kudziwa momwe mtima wathu uliri. Kodi tikupfunza ciyani na ciratizo cimweci?

5 Ninga momwe dotolo ambadziwira bza thanzi la mtima wathu mwa kuwona boko lathu, tingakwanisembo kudziwa kukula kwa lufoyi lathu kwa Mulungu mwa kuwona lufoyi lomwe tinalo kwa abale wathu. Tikawona kuti lufoyi lathu kwa abale na mpfumakazi zathu likumala, bzimwebzi bzingalatize kuti lufoyi lathu kwa Mulungu likumalambo. Tsono nthawe zentse tikambalatiza lufoyi kwa abale wathu, timbakhala tikulatiza kuti lufoyi lathu kwa Mulungu ndamphanvu.

6. Thangwe ranyi tin’funika kucita thupo tikawona kuti lufoyi kwa abale na mpfumakazi zathu likumala? (1 Juwau 4:7-9, 11)

6 Tin’funika kukhala na thupo tikawona kuti lufoyi kwa abale wathu likumala. Thangwe ranyi? Thangwe bzimwebzi bzingathandauze kuti tiri pa ngozi yauzimu. Mpostolo Juwau adabvekesa nfundo imweyi mwakulewa kuti: “Ule omwe ambafuna lini m’bale wace omwe ambamuwona, angakwanise lini kufuna Mulungu omwe ambamuwona lini.” (1 Juwau 4:20) Kodi tikupfunza ciyani na mafalaya? Kuti Yahova akomedwe nafe, tin’funika “kumbafunana.” — Werengani 1 Juwau 4:7-9, 11.

KODI TINGALATIZE TANI LUFOYI KUNA ANZATHU?

7-8. Kodi tingalatize tani lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu?

7 Kawiri-kawiri m’Fala la Mulungu timbagumana malamulo yakulewa kuti ‘timbafunane.’ (Juwau 15:12, 17; Aroma 13:8; 1 Atesalonika 4:9; 1 Pedru 1:22; 1 Juwau 4:11) Tsono, lufoyi ni khalidwe la mu mtima, ayai kuti ni momwe tiriri mu mtima mwathu, ndipo palibe munthu omwe angakwanise kuwona bza mu mtima mwathu. Ndipopa, kodi tingalatize tani padeca kuti timbafuna abale wathu? Tingalatize lufoyi kuna abale wathu mwa mafala na bzicito bzathu.

8 Pana bzinthu bzizinji bzomwe tingacite kuti tilatize kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu. Bzinthu bzinango bzomwe tingacite mpsibzi: “Mumbalewe bzinthu bza cadidi.” (Zakariya 8:16) “Pitirizani kukhala mwa mtendere pakati panu.” (Marko 9:50) “Mbakhalani wakuyamba pakumbalatizana ulemu.” (Aroma 12:10) “Mbatambiranani.” (Aroma 15:7) “Pitirizani . . . kulekererana.” (Akolose 3:13) “Pitirizani kutakulirana mitolo.” (Agalatiya 6:2) “Pitirizani kutsangalazana.” (1 Atesalonika 4:18) “Pitirizani . . . kumbapasana mphanvu.” (1 Atesalonika 5:11) ‘Mbapemphereranani.’ — Tiyago 5:16.

Kodi tingathandize tani Mkristau mwanzathu omwe akugumana na mabvuto? (Onani ndime 7-9)

9. Thangwe ranyi kutsangalaza abale wathu n’kwakufunika kwene-kwene pakulatiza lufoyi? (Onani cithunzi-thunzi.)

9 Bwerani ticezerane mafala yanango ya momwe tingalatizire lufoyi yomwe yafotokozedwa mu ndime yapitayi. Mbatiwoneni bzomwe mpostolo Paulo adalewa. Iye adati: “Pitirizani kutsangalazana.” Thangwe ranyi kutsangalazana n’kwakufunika kwene-kwene pa kulatizana lufoyi? Mwakubverana na bukhu linango lomwe limbafotokoza nkhani za m’Bibliya, fala lomwe Paulo adaliphatisa basa pakulewa bza “kutsangalazana” limbathandauza “kukhala ku mbali kwa munthu kuti timulimbikise pomwe akugumana na mabvuto.” Ndipopa, tikambatsangalaza abale na mpfumakazi zathu pomwe akugumana na mabvuto, timbawathandiza kuti apitirize kufamba mu njira yakuyendesa ku moyo. Nthawe zentse tikambatsangalaza m’bale ayai mpfumakazi yomwe ikugumana na mabvuto, timbakhala tikulatiza lufoyi kwa abale wathu wacikristau. — 2 Akolinto 7:6, 7, 13.

10. Kodi pana kubverana kuponi pakati pa ntsisi na kutsangalaza?

10 Kubva ntsisi na kutsangalaza mpsinthu bziwiri bzomwe bzimbafambira pabodzi. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Ntsisi ndizo zimbacitisa munthu kuti afune kutsangalaza omwe akugumana na mabvuto. Ndipopa, pomwe tikanati kuthandiza munthu, cakuyamba timbabva ntsisi; ndipo patsogolo pace timbatsangalaza munthuyo. Onani kuti Paulo adalewa kuti ntsisi zomwe Yahova anazo kwa wanthu ndizo zimbamucitisa kuti awatsangalaze. Paulo adalewa kuti Yahova ni “Baba wa ntsisi kwene-kwene na Mulungu omwe ambatsangalaza wanthu mu njira iri-yentse.” (2 Akolinto 1:3) Pamwepa, mpostolo Paulo adaphatisa basa fala lakuti “ntsisi” kuti alatize kufunika kwa kubvera ntsisi wanthu winango. Ndipopa, “Mulungu ambacemeredwa Baba, ayai mwenekaciro wa ntsisi zikulu thangwe ntsisizo zimbacokera kwa iye.” Ntsisi zimwezi zimbamucitisa kuti atitsangalaze “pa mabvuto yathu yentse.” (2 Akolinto 1:4) Ninga momwe madzi yakucena bwino ya mu mkulo yambamalisa nyota ya wale omwe ana nyota, Yahova ambatsangalazambo wale omwe ambagumana na mabvuto. Kodi tingatewezere tani Yahova mwa kukhala wa ntsisi na kutsangalaza anzathu? Njira ibodzi ya momwe tingacitire bzimwebzi ni kukulisa makhalidwe yabwino mu mtima mwathu yomwe yangatithandize kuti timbakhale na ntsisi. Kodi makhalidwe yamweyo njaponi?

11. Mwakubverana na Akolose 3:12 na 1 Pedru 3:8, kodi ni makhalidwe yanango yaponi yomwe tin’funika kukhala nayo kuti tilatize lufoyi kuna abale wathu na kuwatsangalaza?

11 N’ciyani cin’dzatithandiza kuti tipitirize kumbafunana kuti “tikwanise kumbatsangalazana” ntsiku na ntsiku? Tin’funika kukulisa makhalidwe ninga ntsisi, lufoyi la pa ubale na kudeka mtima. (Werengani Akolose 3:12; 1 Pedru 3:8.) Kodi makhalidwe yamweya yangatithandize tani? Tikambabvera ntsisi abale wathu na kufuna kuwathandiza, tin’dzafunisisa kuwatsangalaza pomwe akugumana na mabvuto. Jezu adalewa kuti: “Pamulomo pambalewa bzinthu bzomwe bzadzala mu mtima. Munthu wabwino, ambalewa bzinthu bzabwino thangwe mu mtima mwace mudadzala bzinthu bzabwino.” (Mateu 12:34, 35) Kutsangalaza abale na mpfumakazi zathu ni njira yakufunika kwene-kwene yakulatizira lufoyi.

KODI TINGACITE TANI KUTI LUFOYI LATHU KUNA ANZATHU LIREKE KUMALA?

12. (a) Thangwe ranyi tin’funika kukhala tceru kuti lufoyi kwa abale wathu lireke kumala? (b) Kodi ni mbvunzo uponi omwe tin’cezerana tsapano?

12 Tentsenefe tin’funika ‘kupitiriza kumbafunana.’ (1 Juwau 4:7) Tsono, mpsakufunika kwene-kwene kukumbukira mafala yomwe Jezu adalewa, yakuti “lufoyi la wanthu azinji lin’dzacepekera.” (Mateu 24:12) Jezu akhafuna lini kulewa kuti anyakupfunza wace angadasiya kulatizana lufoyi. Koma tin’funika kukhala tceru kuti tireke kutengera makhalidwe ya wanthu omwe alibe lufoyi wa m’dzikoli. Pomwe tikukumbukira bzimwebzi, mbaticezeraneni mbvunzo wakufunikayu, wakuti: N’ciyani cin’dzatithandiza kudziwa penu lufoyi lomwe tinalo kwa abale wathu ndamphanvu?

13. Kodi n’ciyani cingatitazise kulatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu?

13 Njira ibodzi yomwe ingatithandize kuwona penu lufoyi lomwe tinalo kwa abale wathu ndamphanvu ndiyo kuwona momwe timbacitira bzinthu pa moyo wathu. (2 Akolinto 8:8) Cibodzi mwa bzinthu bzimwebzi ni comwe mpostolo Pedru adalewa. Iye adati: “Kuposa bzentse, mbafunanani na mtima wentse, thangwe lufoyi limbampsinkha pikado zizinji.” (1 Pedru 4:8) Ndipopa bzomwe tingacite abale wathu akatiphonyera ayai bzinthu bzomwe iwo acita bzomwe bzatisunamisa bzin’dzatithandiza kudziwa penu lufoyi lathu kwa iwo ndamphanvu.

14. Mwakubverana na 1 Pedru 4:8, Kodi ni mtundu uponi wa lufoyi omwe tin’funika kuulatiza? Fotokozani.

14 Mbatiwoneni mafala yakufunika kwene-kwene yomwe Pedru adalewa. Mafala yakuyambirira ya m’vesi 8 yambalewa mtundu wa lufoyi omwe tin’funika kuulatiza. Iyo yambati: “Mbafunanani na mtima wentse.” Mafala yomwe Pedru adayaphatisa basa yakuti “na mtima wentse” yambathandauza “cinthu citali.” Mbali yaciwiri ya mu vesiri imbalewa bzomwe tin’dzacita tikakhala na lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu. Lufoyi limbampsinkha pikado zawo. Tingayezezere bzimwebzi na meza yomwe idakweceka-kweceka. Tikampsinkha mezayo na nguwo. Nguwoyo imbandompsinkha lini mbali yakucepa yomwe idakweceka. Koma imbampsinkha mbali zentse zomwe zidakwecekazo. Mwa njira ibodzi-bodziyi, tikalatiza lufoyi lakucokera mu mtima kwa abale na mpfumakazi zathu, tingampsinkhe ayai kulekerera, sikuti pikado ibodzi ayai ziwiri, koma “pikado zizinji.”

15. Penu timbakwanisa kulatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu, n’ciyani comwe tingakwanisembo kucita? (Akolose 3:13)

15 Tin’funika kulatiza lufoyi lamphanvu kuti tikwanise kulekerera bzakuphonya bza abale wathu wacikristau, napo kuti kucita bzimwebzi kungakhale kwakunesa kwene-kwene. (Werengani Akolose 3:13.) Tikakwanisa kulekerera anzathu, timbalatiza kuti tina lufoyi lamphanvu ndipo tikufuna kukondwesa Yahova. N’ciyani cinango comwe cingatithandize kulekerera bzakuphonya bza abale wathu na kuleka kukulumiza kukalipa pa bzinthu bzomwe iwo ambacita?

Ninga momwe timbakoyera foto zabwino ticipfudza zakuipa, timbakumbukirambo bzinthu bzabwino bzomwe abale wathu ambacita ticitcenkha kukumbukira bzinthu bzakuipa (Onani ndime 16-17)

16-17. N’ciyani comwe cin’dzatithandiza kulekerera pikado zing’ono-zing’ono za abale wathu? Fotokozani. (Onani cithunzi-thunzi.)

16 Mbatimbawoneni bzinthu bzabwino bzomwe abale wathu ambacita sikuti bzomwe iwo ambaphonya. Onani cakucitikaci. Tiyezezere kuti imwepo muli pa mtsonkhano pabodzi na abale na mpfumakazi. Imwepo mukukomedwa, ndipo kuphampha kwa mtsonkhanoyo, mukucoka foto na abalewo. Imwepo mungafunikire pomwe kucosa foto ziwiri kuti mudzakwanise kusankhula yabwino. Tsapano pa foto zitatu zomwe mwacoka, imwepo mukuwona kuti pana foto ibodzi yomwe m’bale m’bodzi akumwetulira lini. N’ciyani comwe mungacite na foto imweyo? Imwepo mungaipfudze thangwe muna kale foto ziwiri zomwe m’bale umweyo akumwetulira.

17 Mafoto yomwe takoya tingayandendemezere na makumbukidwe yathu. Timbakumbukira bzinthu bzabwino bza m’mbuyo bzomwe abale wathu adacita. Tindendemezere kuti pa nthawe inango m’bale ayai mpfumakazi adalewa ayai kucita cinthu comwe cidakuipirani. N’ciyani comwe mungacite m’makumbukidwe mwanu? Yezerani kupfudza makumbukidwe yamweyo ninga momwe mudapfudzira foto zire. (Mimwani 19:11; Aefezo 4:32) Tin’funika kupfudza m’makumbukidwe mwathu pikado yomwe m’bale wathu wacikristau adaticitira thangwe tikukumbukira bzinthu bzabwino bzomwe iye adaticitira. Yamweya ndiyo makumbukidwe yomwe tin’funika kupitiriza kukhala nayo.

THANGWE RANYI LUFOYI NDAKUFUNIKA KWENE-KWENE NTSIKU ZINO?

18. Kodi ni nfundo ziponi zikulu-zikulu zomwe tapfunza mu nkhani ino pakulewa bza lufoyi?

18 Thangwe ranyi tin’funika kupitiriza kulatiza lufoyi kuna abale wathu wacikristau? Ninga momwe tawonera, tikalatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu, timbalatiza kuti timbafuna Yahova. Kodi timbalatiza tani lufoyi kuna abale wathu wacikristau? Njira ibodzi ya momwe tingacitire bzimwebzi ndiyo kuwatsangalaza. Ntsisi zomwe tinazo na iwo ndizo zin’dzaticitisa kuti “tipitirize kutsangalaza” abale wathu wacikristau. Kodi tingacite ciyani kuti lufoyi lomwe tinalo na abale wathu lireke kumala? Tingacite bzimwebzi mwa kucita nyongo kuti tiwalekerere bzakuphonya bzawo.

19. Thangwe ranyi mpsakufunika kwene-kwene kuti timbalatizane lufoyi ntsiku zino?

19 Thangwe ranyi mpsakufunika kwene-kwene kulatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu ntsiku zino? Onani bzomwe mpostolo Pedru adalewa. Iye adati: “Kumala kwa bzinthu bzentse kwafendera, tenepo, . . . mbafunanani na mtima wentse.” (1 Pedru 4:7, 8) Pomwe dzikoli liri kuphampha kwa ntsiku zakumalizira, n’ciyani comwe tingadikhirire? Pomwe Jezu akhalalewa na anyakupfunza wace, iye adawauza kuti: “Mun’dzawengedwa na mitundu yentse ya wanthu thangwe ra dzina langu.” (Mateu 24:9) Kuti tipirire mabvuto yamweya, tin’funika kukhala wakuphatana. Tikambafuna abale na mpfumakazi zathu, Sathani an’dzakwanisa lini kutigawa thangwe lufoyi “limbaphatanidzisa wanthu mwamphanvu kwene-kwene kuposa cinthu ciri-centse.” — Akolose 3:14; Afilipi 2:1, 2.

NYIMBO 130 Khalani Wakulekerera

a Kuposa kale, tsapano ni nthawe yakulatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu. Thangwe ranyi bzimwebzi mpsakufunika, ndipo tingalatize tani lufoyi lamphanvu kuna abale na mpfumakazi zathu?