Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

1923 — Magole 100 M’mbuyomu

1923 — Magole 100 M’mbuyomu

NTSANZA YA MULINDIRI ya 1 Janeiro, 1923, idalewa kuti: “Tikudikhirira kuti gole la 1923 lin’khala lakudekeza kwene-kwene. Ni mwayi ukulu kwa ifepano kuuza wanthu omwe akuboneresedwa kuti kutsogolo kuno bzinthu bzin’dzakhala bwino.” Mu gole limweri Anyakupfunza wa Bibliya adacinja momwe akhacitira mitsonkhano ya gwere, mitsonkhano mikulu-mikulu na basa lakupalizira. Ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti iwo akhale wakuphatana.

MITSONKHANO IDACITISA KUTI ABALE AKHALE WAKUPHATANA

Kalendario yomwe ina bzinembo na numero za nyimbo

Mu gole limweri, gulu lidacinja bzinthu bzinango bzomwe bzidathandiza kuti Anyakupfunza wa Bibliya akhale wakuphatana pa kunamata kwawo. Ntsanza ya Mulindiri idayamba kumbabweresa nfundo zomwe akhazigumana m’bzinembo bzomwe iwo akhambacezerana pa mtsonkhano wa pakati pa sumana wa Kupemba, Kutumbiza Yahova na Kupereka Umboni. Kuthumizira bzimwebzi, Anyakupfunza wa Bibliya adakonza lista ya bzinembo bzomwe bzingadapfunzidwa sumana iri-yentse pabodzi na nyimbo yomwe iwo angadaimba pa pfunziro lawo la pawokha ayai pa kunamata kwawo kwa pa banja.

Pa mitsonkhano yawo, Anyakupfunza wa Bibliya akhambapereka “umboni.” Kupereka umboni kukhali kufotokoza bzinthu bzomwe munthu agumana nabzo mu upalizi, kufotokoza mafala ya kutenda Yahova, kuimba nyimbo na kupemba. Eva Barney, omwe adabatizidwa mu 1923 pomwe akhana magole 15, adalewa kuti: “Iwepo ukafuna kupereka umboni, ukhafunika kuimisa boko ucilewa tenepa: ‘Ndikutenda Mbuya thangwe ra kudeka mtima komwe andilatiza.’” Abale winango akhambafuna kupereka umboni. Mpfumakazi Barney adapitiriza kulewa kuti: “M’bale wacikulire Godwin akhana bzinthu bzizinji bzakulewa pa kutenda Mbuya. Tsono mkazi wace akawona kuti m’bale omwe akutsogolera waneta kutetekera bzomwe bayaceyo akufotokoza, iye akhapfuwa batci la mwamuna waceyo ndipo iye akhakhala pantsi.”

Kabodzi pa mwezi, gwere likhambacita mtsonkhano wakupambulika wa Kutenda, Kutumbiza Yahova na Kupereka Umboni. Pakulewa bza mtsonkhano umweyu, Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Abril, 1923, idalewa kuti: “Mbali ibodzi ya mtsonkhanoyo njakuti wanthu apereke umboni bwakulewa bza momwe basa lawo lakupalizira lafambira na kulimbikisa apalizi. . . . Tikukhulupira kuti makonzedwe yamweya yan’citisa kuti wanthu akhale wakuphatana.”

Charles Martin, mpalizi wa gwere wa magole 19 wa ku Vancouver, Canadá, adagumana phindu likulu kwene-kwene na mitsonkhano imweyi. Pomwe padapita nthawe, iye adadzalewa kuti: “Pa mitsonkhano imweyi, ndidapfunza bzomwe ningalewe mu upalizi bwa nyumba na nyumba. Kazinji-kazinji munthu m’bodzi akhambafotokoza bza momwe akhacitira upalizi bwa nyumba na nyumba. Bzimwebzi bzidandithandiza kudziwa momwe ningatawirire mibvunzo yakusiyana-siyana.”

BASA LAKUPALIZIRA LIDACITISA KUTI ABALE AKHALE WAKUPHATANA

Katsamba ka 1 Maio, 1923

Cinthu cinango comwe cidacitisa kuti gulu likhale lakuphatana ni “ntsiku za basa lakupalizira.” Revista ya Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Abril, 1923, idadziwisa kuti: “Kuti tentsene tikhale wakuphatana pa basa libodzi . . . , cipiri, 1 Maio, 1923, ni ntsiku yomwe yasankhulidwa kuti ticite basa lakupalizira. Kuthumizira bzimwebzi, kuyamba kwa mwezi uli-wentse cipiri in’dzakhala ntsiku ya basa lakupalizira ndipo . . . mpalizi ali-wentse wa gwere an’funika kucita mbali pa basa limweri.”

Napo Anyakupfunza wa Bibliya omwe akhali maswaka, akhacitambo mbali pa basali. Hazel Burford, omwe pa nthawe imweyo akhana magole 16, adalewa kuti: “Pakhana katsamba komwe kakhalatiza bzomwe tingalewe mu upalizi (bzakundendemerana na bziratizo bza upalizi). a Inepano ndidacitambo basa limweri pabodzi na yavu wangu.” Tsono, Mpfumakazi Burford adatsutsidwa na m’bale pa bzomwe iye akhapalizira. Mpfumakaziyo idati: “M’bale munango wacikulire adatsutsa bzomwe inepano ndikhambalewa kwa wanthu. Nthawe imweyo wanthu winango akhadziwa lini kuti abale wentse kuphatanidzambo Anyakupfunza wa Bibliya ‘alumbwana na atsikana,’ akhafunikambo kucita mbali pa basa la kutumbiza Mulengi wathu Mkulu.” (Salimo 148:12, 13) Tsono Mpfumakazi Burford adapitiriza kupalizira. Mpfumakaziyo idadzapita Xikola ya Jileyade turma yaciwiri ndipo patsogolo pace idakatumikira ninga misiyonario ku Panamá. Na kupita kwa nthawe abale omwe akhamutsutsa wale adadzazindikira kuti napo maswaka yangacitembo basa la kupalizira.

MITSONKHANO MIKULU-MIKULU IDACITISA KUTI ABALE AKHALE WAKUPHATANA

Mitsonkhano ya cigawo idathandiza abale kuti akhale wakuphatana. Mitsonkhano mizinji ikhambakhala na ntsiku za basa lakupalizira ninga momwe bzidacitikira ku Winnipeg, Canadá. Mwa ciratizo, pa mtsonkhano wa cigawo omwe udacitika ku Winnipeg, Canadá, wentse omwe akhacita mbali pa mtsonkhanowo adauzidwa kuti akapalizire mu mzindamo pa ntsiku ya 31 Março. Wanthu azinji adapaliziridwa pa ntsiku yakupambulika ya kupalizira imweyi ndipo padakhala na bzakutewera bzabwino. Pa ntsiku ya 5 Agosto, wanthu wakukwana 7000 adagumanika pa mtsonkhano unango omwe udacitika ku Winnipeg. Pa nthawe imweyire pakhanati kubwera kale wanthu azinji tenepaule pa mtsonkhano wa cigawo.

Mtsonkhano wa cigawo ukulu kwene-kwene wa wanthu wa Yahova mu 1923 udacitika pa 18-26 Agosto, ku Los Angeles, Califórnia. Pomwe zikhadasala sumana zing’ono-ng’ono kuti mtsonkhanoyo ucitike, majornale yadadziwisa bza mtsonkhanoyo ndipo Anyakupfunza wa Bibliya adagawira micemo yakupitirira 500 000. Matsamba ya kudziwisa bza mtsonkhanoyo yakhanyatikidwa m’macibombo na m’makaro ya abale.

Mtsonkhano wa cigawo wa mu 1923 wa Anyakupfunza wa Bibliya omwe udacitikira ku Los Angeles

Pa sabudu, 25 Agosto, M’bale Rutherford adafotokoza nkhani ya msolo wakuti “Mabira na Mbuzi.” Iye adalatiza kuti wanthu omwe ali ninga “mabira” an’dzakhala na mwayi wakukhala na moyo m’paraizo pa dziko la pantsi pano. Ndipo iye adawerengambo mafala yomwe adayacemera kuti “Mcenjezo.” Mcenjezo umweyu ukhalewa bza magereja yakunama ndipo ukhalimbikisa wanthu wa mitima yabwino kuti acoke mu “Babiloniya Mkulu.” (Apokalipse 18:2, 4) Patsogolo pace, Anyakupfunza wa Bibliya wa nyongo pa dziko lentse la pantsi adagawira tumatsamba tomwe tukhana mcenjezo umweyu.

“Makonzedwe yamweya yan’citisa kuti wanthu akhale wakuphatana”

Pa ntsiku yakumalizira ya mtsonkhanoyo padagumanika wanthu wakupitirira 30 000 omwe adatetekera nkhani ya M’bale Rutherford yomwe ikhana msolo wakuti: “Mitundu Yentse ya Wanthu iri Kuyenda ku Armagedo, Tsono Wanthu Azinji Omwe ana Moyo Lero An’dzafa Lini.” Pakuti Anyakupfunza wa Bibliya akhadziwa kuti kungadabwera wanthu azinji, iwo adawona kuti bzikhali bwino kukalugari estádio yakumenyera bola ku Los Angeles. Kuti wanthu wentse akwanise kubva, abale adaphatisa basa alto-falante zomwe zikhalipo mu estadiyomo. Bzimwebzi bzikhali bzakudabwisa kwene-kwene pa nthawe imweyire. Ndipo wanthu winango azinji adabva programayo na pa radio.

MOMWE BASA LAKUPALIZIRA LIKHAFAMBIRA PA DZIKO LENTSE LA PANTSI

Mu 1923, basa lakupalizira lidathumizirika kwene-kwene ku África, Europa, Índia, na América do Sul. Ku Índia, A. J. Joseph akhanyang’anira basa la kukonza mabukhu mu cirewedwe ca Cihindi, Citamil, Citelugu na Ciurdu, napo kuti akhana mkazi na wana 6.

William R. Brown na banja lace

Ku Serra Leoa, Alfred Joseph na Leonard Blackman, omwe akhali Anyakupfunza wa Bibliya, adanembera tsamba ku likulu lathu la pa dziko lentse ku Brooklyn, Nova Iorque, acikumbira thandizo. Pa 14 Abril, 1923, mkumbiro wawo udatawiridwa. Alfred adati: “Mwakusaya kudikhiririka ndidaligaliridwi pa sabudu usiku.” Iye adabva munthu omwe ana fala ligoloso akumubvunza kuti: “Iwepo ndiwe wanembera tsamba Sociedade Torre de Vigia ucikumbira apalizi?” Alfred adatawira kuti: “Inde.” Alfred adadzalewa pomwe kuti: “Iwo adanditumizira wanthu.” Munthu adamuligaliriyo akhali William R. Brown. Iye pabodzi na mkazi wace, Antonia, na wana wace awiri Louise na Lucy akhadafika usiku bumwebule kucokera ku Caribe. Abale alibe kutenga nthawe kuti adziwane na abale omwe akhadafikawo.

Alfred adapitiriza kulewa kuti: “Mangwana yace macibese, inepano na Leonard tikhacita pfunziro lathu la Bibliya lomwe tikhacita sumana zentse ndipo mwakusaya kudikhiririka pa msuwo padafika mwamuna mtali. Munthuyo akhali M’bale Brown. Iye akhali wanyongo kwene-kwene pa basa lakupalizira mwakuti akhafuna kukafotokoza nkhani ya wentse mangwana yace.” Pomwe mwezi ukhanati kumala, M’bale Brown adamala kugawira mabukhu yentse yomwe akhadabwera nayo. Patsogolo pace, iye adatambira mabukhu manango yakukwana 5000, ndipo pomwe padapita nthawe pang’ono, pakhafunikira pomwe mabukhu manango. Tsono M’bale Brown akhadziwika lini ninga nyakugulisa mabukhu. Pa moyo wace wentse ninga mtumiki wa nyongo wa Yahova, iye nthawe zentse akhaphatisa basa Bibliya pakufotokoza nkhani zace, ndipopa akhadziwika na dzina lakuti Bibliya Brown.

Beteli ya ku Magdeburgo mu 1920

Pa nthawe imweyi, mthambi yomwe ikhalipo ku Barmen, ku Alemanha, kukhana abale azinji ndipo bzikhawoneka kuti acikunda wa França angadapita mu mzindamo. Anyakupfunza wa Bibliya adagumana nyumba zinango ku Magdeburgo zomwe zikhawoneka kuti zingadawathandiza kwene-kwene pa basa lawo la kudinda mabukhu. Pa 19 Junho, abale adamaliza kulongedza bzinthu bzentse bza kudindira na bzinthu bzinango ndipo adacinja aciyenda ku Beteli ipsa ku Magdeburgo. Ntsiku yomwe likulu lathu la pa dziko lentse lidadziwisidwa kuti abalewa akhadamala kufuluka, majornale yadadziwisa kuti dziko la França likhadatenga mzinda wa Barmen. Abale adawona kufulukako ninga umboni bwakuti Yahova akhawasimba na kuwakhotcerera.

George Young na Sarah Ferguson (kumadidi) na mpfumakazi yace

Ku Brasil, George Young, omwe akhambacita maulendo kwene-kwene kuti akapalizire mafala yabwino ya Umambo, adakhazikisa mthambi ipsa ndipo idayamba kumbadinda Ntsanza za Mulindiri za Cipwitikizi. Mkati mwa minyezi yakucepa iwo adagawira mabukhu yakupitirira 7000. Sarah Ferguson adakomedwa kwene-kwene pomwe M’bale Young adazungira banja lace. Iye akhawerenga Ntsanza ya Mulindiri kuyambira mu 1899, Tsono iye akhanati kulatiza kubzipereka kwace kwa Yahova mwa kubatizidwa m’madzi. Pomwe padapita minyezi ming’ono-ng’ono, Mpfumakazi Ferguson na wana wace anai adabzipereka acibatizidwa.

“KUTUMIKIRA MULUNGU MWANYONGO NA MWAKUKONDWA”

Kuphampha kwa gole, Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Dezembro, 1923 idafotokoza momwe kucinja kwa mitsonkhano ya gwere, upalizi na mitsonkhano ya cigawo kudathandizira Anyakupfunza wa Bibliya. Iyo idati: “Mpsakupusa kuwona kuti magwere yakuyenda patsogolo mwauzimu . . . Bwerani tipitirize kukhala wakukonzeka kuti ticite basa lizinji pa kutumikira Mulungu mwanyongo na mwakukondwa mu gole la 1924.”

Gole la 1924 lidakhalambo gole labwino kwa Anyakupfunza wa Bibliya. Abale wa pa Beteli akhaphata basa ku mbuto inango yomwe ikhali ku Staten Island, yomwe ikhali pafupi na mthambi ya ku Brooklyn. Nyumba zomwe zikhakonzedwa pa mbuto inovu imweyo zidamalizidwa kumayambiriro kwa gole limweri, ndipo zidathandizira kuti abale akhale wakuphatana pa basa lakupalizira mafala yabwino mu njira yomwe ikhanati kucitika kale.

Kagrupo komwe kakucita basa lakumanga-manga ku Staten Island

a Tsapano katsamba kamweka kambacemeredwa Moyo Wathu Wacikristau na Utumiki Kabukhu ka Mitsonkhano.