Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga

Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga

Kupambula mana na ntsenzetsi, kodi Ajirayeri akhana cakudya cinango comwe angadadya mu dambo?

Mana ndico cakudya comwe Ajirayeri adadya kwa magole 40 pomwe akhali mu dambo. (Ekisodo 16:35) Yahova adawapasambo ntsenzetsi kawiri-kentse. (Ekisodo 16:12, 13; Numero 11:31) Napo bziri tenepo, Ajirayeri akhanacombo cakudya cinango kuti adye.

Mwa ciratizo, nthawe zinango Yahova akhatsogolera wanthu wace kuti ayende ku “mbuto inango kuti akapume,” komwe kukhana madzi na cakudya kuti adye. (Numero 10:33) Ibodzi mwa mbutozo ikhali mbuto yakudeka yakucemeredwa Elimu. Kumweko “kukhana ntsantsa zakukwana 12 za madzi na miti 70 ya kanjedza,” yomwe ikhali ya tamara. (Ekisodo 15:27) Bukhu lakuti Plants of the Bible (Miti ya m’Bibliya) limbalewa kuti muti wa tamara “umbagumanika m’madambo mazinji, . . . Ndipo ni muti omwe umbapasa wanthu azinji cakudya, mafuta na mthunzi.”

Pinango Ajirayeri adaimambo pa mbuto inango yakudeka yakudziwika na dzina lakuti Feiran, yomwe ntsiku zino imbacita mbali ya Wadi Feiran. a Bukhu lakuti Discovering the World of the Bible (Kudziwa dziko mu nthawe za m’Bibliya) limbalewa kuti “mbuto imweyi yomwe iri m’mphepete mwa mkulo, njitali makilometro 130 kutewera mkuloyo ndipo ni mbuto ikulu, yakudeka na yakudziwika kwene-kwene ku Sinai.” Ndipo bukhulo limbapitiriza kulewa kuti: “Tikawerenga makilometro 45 kutewera mkuloyo kucokera pomwe udamalira, timbagumana mbuto yakudeka yakucemeredwa Feiran, yomwe njikulu makilometro 4.8. Ndipo timbagumana miti mizinji ya kanjedza tikawerenga mametru 610 kucokera m’nyanza. Umweyu ni Edeni wa ku Sinai. Kuwanda kwa miti ya tamara kudacitisa kuti wanthu wa m’madziko manango ayende kumweko.”

Miti ya tamara ya ku mbuto yakudeka yakucemeredwa Feiran

Pomwe Ajirayeri akhacoka ku Edjipito, iwo adanyamula ufa bwakumunya-munya bomwe bukhalibe cakufufumisa, bzakumunyira ufa na bzakudya bzinango pabodzi na mafuta. Tsono, bzinthu bzimwebzi bzidafulumiza kumala. Ndipo wanthuwo adanyamulambo “mabira na ng’ombe zizinji.” (Ekisodo 12:34-39) Tsono, thangwe ra moyo wakunesa mu dambo, bzifuwo bzinango bzikhafa; bzinango akhabzidya ndipo bzinango akhabzipereka ntsembe, napo kuna mirungu yakunama. b (Mabasa 7:39-43) Napo bziri tenepo, Ajirayeri akhafuwa bzifuwo m’dambo, ninga momwe yambalatizira mafala ya Yahova pakuwatawira thangwe ra kusaya kwawo cikhulupiro, yakuti: “Wana wanu an’dzakhala amakabusa mu dambo kwa magole 40.” (Numero 14:33) Bzikuwoneka kuti bzifuwobzo bzikhacitisa kuti iwo akhale na mkaka na kudya nyama. Tsono napo bziri tenepo, bzimwebzi bzikhali lini bzakukwanira kwa wanthu pafupi-fupi 3 milhões kwa magole 40. c

Kodi bzifuwobzo bzikhambagumana kuponi cakudya na madzi? d Pa nthawe imweyire nvula ikhanesa lini, ndipo mu dambomo mukhana mauswa mazinji. Bukhu la Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 1, limbalewa kuti kwa magole 3500 m’mbuyomu, “madzi ku Arábia yakhali mazinji kwene-kwene kuposa ntsiku zino. Kugumanika kwa mbuto zakudeka na mikulo yakuuma kukulatiza kuti kale-kale kumweko nvula ikhabvumba ndipo ikhacitisa kuti mikulo ikhale na madzi.” Napo bziri tenepo, dambo lakusaya madzi ikhali mbuto ikulu na yakugopswa. (Deuteronomiyo 8:14-16) Bzingadakhala kuti Yahova alibe kuwapasa madzi mwakudabwisa, Ajirayeriwo pabodzi na bzifuwo bzawo angadafa. — Ekisodo 15:22-25; 17:1-6; Numero 20:2, 11.

Mozeji adauza Ajirayeri kuti Yahova adawadyesa mana “kuti awathandize kudziwa kuti munthu ambakhala lini na moyo na cakudya cokha, koma munthu ambakhala na moyo na mafala yakucokera mkamwa mwa Yahova.” — Deuteronomiyo 8:3.

a Onani revista ya Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Maio, 1992, matsa. 24-25.

b Bibliya limbalewa bza nthawe ziwiri zomwe bzifuwo bzidaperekedwa ntsembe kwa Yahova mu dambo. Pa nthawe yakuyamba ni pomwe adasankhula antsembe; yaciwiri ni pomwe akhacita Paskwa. Bzentsenebzi bzidacitika mu gole la 1512 AEC, lomwe likhali gole laciwiri pambuyo pa Ajirayeri kucoka ku Edjipito. — Levitiko 8:14–9:24; Numero 9:1-5.

c Kuphampha kwa magole 40 yomwe Ajirayeri adakhala mu dambo, iwo adapamba bzifuwo bzizinji pomwe akhamenyana na anyamadulanthaka wawo. (Numero 31:32-34) Napo bzikhali tenepo, iwo adapitiriza kudya mana mpaka kupita mu Dziko Lakupiciridwa. — Djoswa 5:10-12.

d Palibe umboni bomwe bukulatiza kuti bzirombobzo bzikhadyambo mana, thangwe manayo yakhagawiridwa kwa munthu ali-yentse payekha-payekha. — Ekisodo 16:15, 16.