Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga
Kodi “mkazi” omwe ambafotokozedwa pa Zaiya 60:1 ni mbani, ndipo kodi iye “ambalamuka tani” “aciwonesa ceza”?
Pa Zaiya 60:1 pambati: “Lamuka, Iwe mkaziwe, onesa ceza cako pakuti ceza cako cafika. Ndipo ulemerero bwa Yahova bukukubvunikira.” Mafalaya yakulatiza kuti “mkazi” umweyu ni Ziyoni ayai Jeruzalemu, omwe akhali likulu la Djuda pa nthawe imweyo. a (Zaiya 60:14; 62:1, 2) Mzinda wa Jeruzalemu umbaimira mtundu wentse wa Ajirayeri. Mafala ya Zaiyaya yambaticitisa kubzicita mibvunzo miwiri: Wakuyamba, ni lini pomwe Jeruzalemu “adalamuka” ndipo adalatiza tani ceza cauzimu? Waciwiri, kodi mafala ya Zaiyaya yakukwanisikambo mu ntsiku zathu zino?
Ni lini pomwe Jeruzalemu “adalamuka” ndipo adalatiza tani ceza cauzimu? Jeruzalemu na templo yace bzidakhala matere pomwe Adjuda akhali ku ukapolo kwa magole 70 ku Babiloniya. Tsono pomwe Ababiloniya adakundidwa na Amedi na Aperisi, Ajirayeri wentse omwe akhatongedwa na utongi bwa Babiloniya adakhala wakutsudzuka kuti abwerere ku dziko lawo kuti akabwezerese pomwe kunamata kwa cadidi. (Ezara 1:1-4) Kuyambira mu gole la 537 AEC, Ajirayeri wakusala omwe akhali wakukhulupirika wa m’madzinza 12 adabwerera ku Jeruzalemu. (Zaiya 60:4) Iwo adayamba kumbapereka ntsembe kwa Yahova, kucita maphwando na kukonza pomwe templo. (Ezara 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Thangwe ra bzimwebzi, ulemerero bwa Yahova budayamba pomwe kuyetima pa Jeruzalemu ayai kuti Mulungu adayamba pomwe kukomedwa na wanthu wace. Ndipo Ajirayeriwo adayamba pomwe kukhala ninga ceza cakuyezezera kwa mitundu yomwe ikhadziwa lini Yahova.
Tsono, polofesiya ya Zaiyayi iribe kukwanisikiratu yentse. Iyo idandokwanisika mbali yakucepa basi. Ajirayeri azinji alibe kupitiriza kubvera Mulungu. (Nehemiya 13:27; Malakiya 1:6-8; 2:13, 14; Mateu 15:7-9) Ndipo kutsogolo iwo alibe kudzabvuma Mesiya, Jezu Kristu. (Mateu 27:1, 2) Mu gole la 70 EC, Jeruzalemu na templo yace bzidapfudzidwa kaciwiri.
Yahova akhadalewa kale kuti bzimwebzi bzingadadzacitika. (Daniyeli 9:24-27) Bzimwebzi bzikuwonekeratu padeca kuti cikhali lini cakulinga ca Mulungu kuti Jeruzalemu wa pa dziko la pantsi akwanirise polofesiya yentse yomwe idanembedwa pa Zaiya kapitulo 60.
Kodi mafala ya Zaiyaya yakukwanisikambo mu ntsiku zathu zino? Inde, tsono bzimwebzi bzimbacitika na mkazi wakuyezezera omwe ni “Jeruzalemu wa kudzulu.” Mpostolo Paulo adanemba kuti Jeruzalemu wa kudzulu “ali ninga mai wathu.” (Agalatiya 4:26) Jeruzalemu wa kudzulu ni mbali ya kudzulu ya gulu la Mulungu. Ndipo omwe ambacita mbali imweyi ni bzakulengedwa bzace bzauzimu bzakukhulupirika. “Wana wace” ni Jezu pabodzi na wa 144 000 omwe, ninga Paulo, ana cidikhiro cakudzakhala kudzulu. Akristau wakudzozedwa ambacita mbali ya “mtundu wakucena” omwe ni “Jirayeri wa Mulungu.” — 1 Pedru 2:9; Agalatiya 6:16.
Kodi Jirayeri wa kudzulu “ambalamuka” tani aciwonesa “ceza”? Iye ambaphatisa basa wana wace wakudzozedwa omwe ali pa dziko la pantsi. Onani kuti bzomwe bzimbawacitikira bzimbandendemerana na bzomwe bzimbalewedwa pa Zaiya kapitulo 60.
Akristau wakudzozedwa akhafunika “kulamuka” thangwe rakuti iwo akhali mu mdima wakuyezezera pomwe apanduki adapita m’gwere pa mbuyo pa kufa kwa apostolo. (Mateu 13:37-43) Pa nthawe imweyire, iwo adayamba kutsogoleredwa na Babiloniya Mkulu lomwe ni likulu la pa dziko lentse la magereja yakunama. Tsono, anyakudzozedwa omwe akhanati kuyenda kudzulu adapitiriza kukhala mu ukapolo bwa Babiloniya Mkulu umweyu mpaka “kuphampha kwa dzikoli,” komwe kudayamba mu 1914. (Mateu 13:39, 40) Patsogolo pace, mu 1919 iwo adatsudzulidwa ku ukapolo bumwebu, ndipo adayamba kulatiza ceza mwakucita basa lakupalizira. b Na kupita kwa magole, wanthu wa mitundu yentse adabwera mu ceza cimweci kuphatanidzambo anyakudzozedwa winango ayai kuti “amambo” omwe ambafotokozedwa pa Zaiya 60:3. — Apokalipse 5:9, 10.
Kutsogoloku, Akristau wakudzozedwa an’dzalatiza ceza ca Mulungu mu njira inango yakupambulika kwene-kwene. Kodi iwo an’dzacita tani bzimwebzi? Iwo akamaliza moyo wawo wa pa dziko la pantsi, wa 144 000 an’dzacita mbali ya “Jeruzalemu mupsa” omwe an’dzakhala anamwali wa Kristu acidzatumikira ninga amambo na antsembe. — Apokalipse 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Jeruzalemu mupsa umweyu an’dzaphata basa lakufunika kwene-kwene la kukwanirisa Zaiya 60:1. (Ndendemezerani Zaiya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 na Apokalipse 21:2, 9-11, 22-26.) Ninga momwe Jeruzalemu wa pa dziko la pantsi akhaliri likulu mu nthawe ya Ajirayeri, Jeruzalemu Mupsa na Kristu ndiwo an’dzatonga dziko pambuyo pa Armagedo. Kodi Jeruzalemu Mupsa umweyu ‘an’dzabuluka tani kucokera kudzulu kwa Mulungu’? Iye an’dzacita bzinthu bzomwe bzin’dzathandiza dziko lentse la pantsi. Wanthu wakugopa Mulungu wa pa dziko lentse la pantsi ‘an’dzafamba mu ceza ca mzindayo.’ Ndipo iwo an’dzatsudzulidwa ku pikado na infa. (Apokalipse 21:3, 4, 24) Bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti bzinthu bzentse “bzikonzedwe papsa,” ninga momwe Zaiya na apolofeta winango adalewera. (Mabasa 3:21) Kukonzedwa papsa kwa bzinthu kumweku kudayamba pomwe Kristu adakhala Mambo ndipo kun’dzamala kuphampha kwa utongi bwace bwa magole 1000.
a Pa Zaiya 60:1, Bibliya Lakusanduliziridwa la Dziko Lipsa lidaphatisa basa fala lakuti “mkazi” m’mbuto mwa “Ziyoni” ayai “Jeruzalemu” thangwe rakuti mafala yacihebereu yomwe yadasanduliziridwa kuti “lamuka” na “onesa” yakulewa bza mkazi.
b Kubwezeresedwa kwa kunamata kwacadidi mu 1919 kumbafotokozedwambo pa Ezekiyeli 37:1-14 na Apokalipse 11:7-12. Ezekiyeli adaleweratu kuti Akristau wakudzozedwa angadadzatsudzulidwa pambuyo pa kukhala ku ukapolo nthawe ikulu. Polofesiya ya pa Apokalipse imbafotokoza bza kubadwa kwauzimu kwa kathimu ka abale wakudzozedwa komwe kakhatsogolera pambuyo pa kuikhidwa m’kawoko mwakusaya mathangwe. Mu 1919, abale amwewa adaikhidwa kukhala “kapolo wakukhulupirika na wanzeru.” — Mateu 24:45; onani bukhu lakuti A Adoração Pura de Jeová É Restaurada! tsa. 118.
