Keta ifingi

Keta ifi filipo

IKIMANYILO 03

Ngimba Mubaghile Ukulisubila Ibaibolo?

Ngimba Mubaghile Ukulisubila Ibaibolo?

Ibaibolo lifingile ifindu fingi kangi likutupa ubulongosi bwingi. Kisita kukayika mukulonda fiyo ukumanya isi Ibaibolo likumanyisya loli mukulondiwa ukuya maso. Ngimba mukulondiwa ukusubila isi lifingile nu bulongosi ubu buli mu buku ilya iyolo ili? Ngimba mubaghile ukusubila naloli isi Ibaibolo likuyoba ukuti tubaghile ukuhoboka nu bumi lino na nkyeni? Abandu bingi syo isi bikusubila. Tukubasuma ukuti mufufuze mwibene.

1. Ngimba inkhani isi sili mu Baibolo sya bwanaloli?

Ibaibolo “lili na masyu gha bwanaloli.” (Undumbilili 12:10) Likuyoba ifyakubombiwa fya bandu ifi fyabombiwe naloli. (Belenga Luka 1:3; 3:1, 2.) Abakalyoto aba bikufukula ifindu fya pasi basimikisye ukuti amadeti, abandu na malo ifi fiyobiwe mu Baibolo fya naloli.

2. Nongwa yafiki tubaghile ukuyoba ukuti Ibaibolo likaya lya iyolo?

Ibaibolo likuyoba isya findu fimo ifi fikamanyiwe pakabalilo aka lyalembiwagha. Mwakifwanikisyo, likuyoba isya fimanyilo fya sayansi. Ifindu fingi ifi likuyoba abandu bingi bakafisubilagha ukuti fya bwanaloli pakabalilo aka lyalembiwagha. Loli lino, abasayansi basyaghenie ukuti isi Ibaibolo likuyoba pa nkhani ya sayansi sya bwanaloli. Kangi isi likuyoba “syo simikiwe ukuyako bwila na bwila.”​—Salimo 111:8.

3. Nongwa yafiki tubaghile ukusubila isi Ibaibolo likuyoba isya nkyeni?

Ibaibolo lili na mabusololi a agha ghayobile ngani isi “syayagha pakwisa.” (Yesaya 46:10) Lyayobile ngani ifyakubombiwa fimo bo fikali ukufwanisiwa. Kangi lyayobile ngani ifindu ifi fikubombiwa amasiku agha. Nkimanyilo iki, tukuya pakuketa amabusololi ghamo aghakufuma mu Baibolo. Ukufwanisiwa kwa mabusololi agha kwakuswighisya fiyo.

MANYILA NYINGI

Keta muno abasayansi amasiku agha bikukolelana ni Baibolo kangi keta manandi mwa mabusololi agha bafufuzile.

4. Abasayansi bikukolelana ni Baibolo

Iyolo, abandu bingi basubilagha ukuti ikisu kikele pakindu kimo. Ketelela IVIDIYO.

Keta isi syalembiwe mu buku lya Jobu ifyinja 3,500 ifi fikindile. Belenga Jobu 26:7, kangi muyobesanie ilalusyo ili:

  • Nongwa yafiki amasyu aghakuti ikisu kimikiwe “pa busita kandu nakamo” ghakuswighisya?

Palyeghile ifyinja fingi apa abasayansi balyandile ukupilikisya muno amisi gha pa kisu ghikwendela. Loli keta isi Ibaibolo lyayobile ifyinja fingi ifi fikindile. Belenga Jobu 36:27, 28, kangi muyobesanie amalalusyo agha:

  • Ngimba syafiki sikubahobosya ukuketa muno amisi ghikwendela?

  • Ngimba amalemba agha mubelengile, ghikubakasya nukulisubila Ibaibolo?

5. Ibaibolo lyayobile ngani ifyakubombiwa ifyakulondiwa fiyo

Belenga Yesaya 44:27–45:2, kangi muyobesanie ilalusyo ili:

  • Ngimba findu fiki ifi Ibaibolo lyayobile ngani ifyinja 200 bo akaya ka Babeloni kakali ukupyutiwa?

Sairasi Umwalafyale wa Peresia kangi na basilikali bake batolile akaya ka Babeloni mu 539 B.C.E. b Abene bapawile ulusoko ulu lwafighililagha akaya aka. Abene bapokile akaya kala kisita ukulwa ubwite, balingile ukwendela pa mageti agha bakalighele. Ukufuma pakabalilo aka Babeloni apyutiwe, pakindile ifyinja fyakukinda 2,500 kangi lino kisame itolo. Keta isi Ibaibolo lyayobile ngani.

Belenga Yesaya 13:19, 20, kangi muyobesanie ilalusyo ili:

  • Ngimba ubusololi ubu bwafwanisiwe bulebule?

Ifisame fya Babeloni lino ko ku Iraq

6. Ibaibolo lyayobile ngani isya findu ifi fikubombiwa lino

Ibaibolo likutubula ukuti tukwikala “m’masiku aghakubumalikisyo.” (2 Timoti 3:1) Keta isi Ibaibolo lyayobile ngani isyakufwana na masiku aghakubumalikisyo.

Belenga Matai 24:6, 7, kangi muyobesanie ilalusyo ili

  • Ngimba Ibaibolo lyayobile isyafiki isyakufwana na masiku aghakubumalikisyo?

Belenga 2 Timoti 3:1-5, ukufuma apo muyobesanie amalalusyo agha:

  • Ngimba Ibaibolo lyayobile ukuti utuyilo twa bandu m’masiku aghakubumalikisyo twisakuyagha bulebule?

  • Ngimba tuyilo tuliku utu umwe mutuketile?

ABANDU BAMO BIKUYOBA UKUTI: “Ibaibolo buku lya tupango ili lilembiwe na bandu.”

  • Ngimba findu fiki ifi fikubakasya ukuti mulisubileghe fiyo Ibaibolo?

IFUNDO INYWAMU

Isi syabombiwe iyolo, isayansi na mabusololi, fikunangisya ukuti mubaghile ukulisubila Ibaibolo.

Ukughomokelamo

  • Ngimba Ibaibolo buku ili likuyoba ubwanaloli pamo buku lyatupango?

  • Ngimba fighaba filiku ifi abasayansi bikukolelana ni Baibolo?

  • Ngimba mukwinong’ona ukuti Ibaibolo liyobile ngani isya nkyeni? Ngimba mukwinong’ona isyafiki?

Ifyakuti mubombe

KETA KANGI IFINGI

Ngimba bwanaloli buliku ubwakuyoba isya ‘masiku aghakubumalikisyo’?

“Mauchimi 6 Agho Mukuwona Kuti Ghakufiskika” (Gongwe la Mulinda, May 1, 2011)

Manyila muno amabusololi aghakuyoba isya Bunyafyale bwa ku Girisi ghafwanisiwe.

Ukukasiwa na “Masyu Agha Busololi” (5:22)

Keta muno amabusololi gha mu Baibolo, ghalinchenjile umundu yumo muno aliketelagha Ibaibolo.

“Nkhagomezganga Yayi Kuti Kuli Chiuta” (Gongwe la Mulinda Na. 5 2017)

a Amabusololi gho masyu aghakufuma kwa Kyala agha ghikuyoba ifyakubombiwa fya nkyeni.

b B.C.E. sikusanusya “Bo Yesu akali ukupapiwa,” kangi C.E. sikusanusya “Bo Yesu apapiwe.”