IKIMANYILO 32
Ubunyafyale bwa Kyala Lino Bukulaghila
Ubunyafyale bwa Kyala bwalyandile ukulaghila kumwanya mu 1914. Aka ko kabalilo aka ubumalikisyo bwa bulaghili bwa bandu bwalyandile. Ngimba tukumanya bulebule? Tukuya pakuketa isi Ibaibolo lyayobile ngani kangi isi syabombiwe pa kisu na muno ubumi bwa bandu buyilile ukwanda mu 1914.
1. Ngimba Ibaibolo lyayobile ngani isyafiki?
Ibuku lya Danieli lyayobile ngani ukuti Ubunyafyale bwa Kyala bwisakwanda ukulaghila kubumalilo bwa “tubalilo 7.” (Danieli 4:16, 17) Bo fikindilepo ifyinja fingi, Yesu afwanikisye utubalilo tula na, ‘kabalilo akabapanja kisakufwanisiwagha,’ kangi umwene amanyisye ukuti akabalilo aka kakali ukumalika. (Luka 21:24) Ku nkyeni tukuya pakuketa ukuti akabalilo aka kamalike nkyinja kya 1914.
2. Ngimba ifyakubombiwa fya bandu fili bulebule ukwanda mu 1914?
Abafundiwa balindalusisye Yesu ukuti: “Ulitubulagha sisisi sikwipelelagha ndili, kangi ikimanyilo kya kumanyilamo ukwisa kwako nu bumalikisyo bwa kisu kyo kiliku?” (Matai 24:3) Yesu alyamwile ukuti ifindu fingi fikuya pakubombiwa linga umwene andile ukulaghila kumwanya mu Bunyafyale bwa Kyala. Isi sikongelelapo ubwite, ukwaghilwa kwa fyakulya kangi nu tusenyenda. (Belenga Matai 24:7.) Ibaibolo lyayobile ngani ukuti panongwa ya muno ifindu fisakuyila “m’masiku ghabumalikisyo” ifyakubombiwa pa bumi bwa bandu fisakuya “fipalapala.” (2 Timoti 3:1-5) Ifyakubombiwa ifi fyalyandile ukubonekela fiyo ukwanda mu 1914.
3. Nongwa yafiki nkisu mukubombiwa ifindu ifibibi fiyo ukwanda apa Ubunyafyale bwa Kyala bwalyandile ukulaghila?
Kwa kabalilo akanandi itolo ukufuma apa Yesu alimikiwe ukuya Mwalafyale wa Bunyafyale bwa Kyala, umwene alwile ubwite ukwimikana na Setano ni mbepo syake inyali. Setano atoliwe ubwite bula. Ibaibolo likuyoba ukuti umwene “yo alinkusopiwa pa kisu bope nabandumi bake balinkusopiwa palikimo nawe.” (Ubusetuli 12:9, 12) Setano akalele fiyo pakumanya ukuti umwene ikuya pakonangiwa. Yonongwa yake umwene ikubapangisya abandu bosa pa kisu ukuti baghaneghe nindamyo. Iyi yonongwa yake pa kisu pikubombiwa ifindu ifibibi fiyo. Loli Ubunyafyale bwa Kyala bukuya pakumasya indamyo isi.
MANYILA NYINGI
Keta inongwa iyi tukusubila ukuti Ubunyafyale bwa Kyala bwalyandile ukulaghila mu 1914 kangi na muno situkupalamasyila.
4. Ifi fikubombiwa lino fikunangisya ukuti Ubunyafyale bwa Kyala bwalyandile ukulaghila mu 1914
Kyala alimpangisye Umwalafyale wa ku Babeloni Nebukadinezara ukughowa injosi isya findu ifi fyayagha pakubombiwa nkyeni. Tukubelenga isya njosi isi kangi na muno Danieli asisanukisye mu Baibolo. Injosi sila kangi na isi syasanusyagha, syayobagha isya bunyafyale bwa Nebukadinezara kangi nu Bunyafyale bwa Kyala.—Belenga Danieli 4:17. a
Belenga Danieli 4:20-26, ukufuma apo mubombele itchati ukuti mwamule amalalusyo agha:
-
(A) Ngimba Nebukadinezara aketile isyafiki mu njosi isi aghoghilwe?—Keta amavesi 20 na 21.
-
(B) Ngimba findu fiki fyabombiwe ni kipiki?—Keta ivesi 23.
-
(C) Ngimba findu fiki fyayagha pakubombiwa kubumalilo bwa “tubalilo 7”?—Keta ivesi 26.
Ngimba injosi isyakufwana nu mpiki similagha isyafiki Mbunyafyale bwa Kyala?
UBUSOLOLI (Danieli 4:20-36)
Undaghili
(A) Umpiki ughu wafikile kumwanya
Ubulaghili bwasofanisiwe
(B) “Ukughutumulila pasi umpiki,” kangi “pakinde utubalilo utwakufwana 7”
Ubulaghili bwaghomokilepo
(C) “Wisakuyagha mwalafyale kangi”
Ukufwanisiwa kwakwanda kwa busololi ubu . . .
-
(D) Ngimba umpiki wimilagha ifiki?—Keta vesi 22.
-
(E) Ngimba umwene alekile ndili ukulaghila?—Belenga Danieli 4:29-33.
-
(F) Ngimba findu fiki fyabombiwe kwa Nebukadinezara kubumalilo bwa “utubalilo 7”?—Belenga Danieli 4:34-36.
UKUFWANISIWA KWAKWANDA
Undaghili
(D) Nebukadinezara, Umwalafyale wa ku Babeloni
Ubulaghili bwasofanisiwe
(E) Bo kikindile ikyinja kya 606 B.C.E., Nebukadinezara asyutile untu kangi alekile ukulaghila kwa fyinja 7
Ubulaghili bwaghomokilepo
(F) Nebukadinezara amahala ghaghomokilemo nu kwanda ukulaghila kangi
Ukufwanisiwa kwa bubili kwa busololi ubu . . .
-
(G) Ngimba umpiki wimilagha abanani?—Belenga 1 Syambukulu 29:23.
-
(H) Ngimba abene balekile ukulaghila ndili? Ngimba tukumanya bulebule ukuti bwasofanisiwe na pakabalilo aka Yesu ali pa kisu?—Belenga Luka 21:24.
-
(I) Ngimba po pakabalilo kaliku kangi ko kughu kuno ubunyafyale ubu bwaghomokilepo?
UKUFWANISIWA KWABUBILI
Undaghili
(G) Abanyafyale ba Israeli aba bimilagha ubulaghili bwa Kyala
Ubulaghili bwasofanisiwe
(H) Ukupyutiwa kwa Yerusalemu, kwasofenie umzele wa banyafyale ba Israeli kwa fyinja 2,520
Ubulaghili bwaghomokilepo
(I) Yesu alyandile ukulaghila kumwanya pakuya Mwalafyale wa Bunyafyale bwa Kyala
Ngimba utubalilo 7 twayagha pakuyako kwa butali buliku?
Ifighaba fimo fya mu Baibolo fikututula ukupilikisya ifighaba ifingi ifya mu Baibolo. Mwakifwanikisyo, mu Baibolo ibuku lya Ubusetuli likuyoba ukuti utubalilo tutatu na hafu tufwene itolo na masiku 1,260. (Ubusetuli 12:6, 14) Utubalilo 7 ukongelelapo kabili ghikufwana amasiku 2,520. Utubalilo tumo Ibaibolo likubombela isiku limolyene ukwimila ikyinja. (Ezekieli 4:6) Yonongwa yake utubalilo 7 utu tukuyobiwa mu buku lya Danieli, tukwimila ifyinja 2,520.
5. Ikisu kichenjile ukwanda mu 1914
Yesu ayobile ngani muno ifindu fisakuyila linga umwene andile ukulaghila pakuya Mwalafyale. Belenga Luka 21:9-11, ukufuma apo muyobesanie ilalusyo ili:
-
Ngimba fyakubombiwa filiku ifi mufibwenepo pamo mupilikepo?
Untumiwa Pauli ayobile muno abandu bisakuyila ku bumalikisyo bwa bulaghili bwa bandu. Belenga 2 Timoti 3:1-5 ukufuma apo muyobesanie ilalusyo ili:
-
Ngimba tuyilo tuliku utu mukutuketa mu bandu amasiku agha?
6. Ubulaghili bwa Bunyafyale bwa Kyala bukutukasya fiyo
Belenga Matai 24:3, 14, ukufuma apo muyobesanie amalalusyo agha:
-
Ngimba mbombo yiliku yakulondiwa fiyo iyi yikunangisya ukuti Ubunyafyale bwa Kyala lino bukulaghila?
-
Ngimba numwe mubaghile ukubombako bulebule imbombo iyi?
Ubunyafyale bwa Kyala lino bukulaghila, kangi isiku ili isakwanda ukulaghila pa kisu lili pipi. Belenga Bahiburi 10:24, 25, ukufuma apo muyobesanie ilalusyo ili:
-
Ngimba twesa tukulondiwa ukubomba isyafiki bo “tukuketa ukuti isiku ili lili pipi”?
Linga mumenye ifindu fimo ifi mukuketa ukuti fibaghile ukupoka ubumi bwa bangi, ngimba mubaghile ukubomba isyafiki?
ABANDU BAMO BABAGHILE UKULALUSYA UKUTI: “Nongwa yafiki Abaketi ba Yehova bikuyoba ukuti ikyinja kya 1914 kyapadela fiyo?”
-
Ngimba mubaghile ukuyoba isyafiki?
IFUNDO INYWAMU
Ubusololi bwa mu Baibolo, utubalilo kangi nifyakubombiwa fya nkisu, fikunangisya ukuti Ubunyafyale bwa Kyala lino bukulaghila. Tukunangisya ukuti tukusubila isi linga tukufumusya nu kwaghiwapo pa ngomano sya kipanga.
Ukughomokelamo
-
Ngimba findu fiki fyabombiwe kubumalikisyo bwa tubalilo 7 utu tuyobiwe mu buku lya Danieli?
-
Ngimba findu fiki fikubasimikisyila ukuti Ubunyafyale bwa Kyala bwalyandile ukulaghila mu 1914?
-
Ngimba mubaghile ukunangisya bulebule ukuti mukusubila ukuti Ubunyafyale bwa Kyala lino bukulaghila?
KETA KANGI IFINGI
Keta isi abakulemba isyambukulu balembile na bangi aba bikuyoba ukuti ikisu kichenjile ukwanda mu 1914.
“Nthawi Imene Makhalidwe Analowa Pansi Kwambiri” (Galamukani!, April 2007)
Keta muno ubusololi ubu bukwaghiwa pa Matai 24:14 bwapalamasyile ubumi bwa mundu yumo.
“Nkhatemwanga Chomene Maseŵera gha Baseball” (Gongwe la Mulinda Na. 3 2017)
Ngimba tumenye bulebule ukuti ubusololi ubu buyobiwe pa Danieli chaputala 4 bwayobagha isya Bunyafyale bwa Kyala?
Ngimba findu fiki fikunangisya ukuti “utubalilo 7” utu tuyobiwe mu buku lya Danieli chaputala 4 twamalike mu 1914?
a Keta inkhani sibili mu kighaba ikyakuti “Keta Kangi Ifingi” nkimanyilo iki.
Lumo Mubaghile Ukulonda Ukumanya Isya Nkhani iyi
ISI ABANDU BIGHANILE UKULALUSYA
Ngimba Ukumanyila Ibaibolo na Baketi ba Yehova Kukubombiwa Bulebule?
Bo mukumanyila na Baketi ba Yehova kisita kulipila, mubaghile ukubombela Ibaibolo lililyosa. Mubaghile ukubakolela aba mumbumba yinu bosa pamo um’manyani winu aliwesa uyu mukulonda.
