1. Ngimba Yesu apalamasiwe ni syafiki pakilo kyakuti kilabo ikuya pakufwa?

Pakilo kyakuti kilabo ikuya pakufwa, Yesu apalamasiwe fiyo mundumbula pakumanya ukuti ikuya pakubaleka abafundiwa bake. Umwene ababule atile: “Mukaya ba nkisu muno.” (Yohani 15:19) Kangi, abiputile kwa Tata wake atile: “Bakaya ba nkisu muno, bo nanine ngaya wa nkisu muno.” (Yohani 17:15, 16) Ngimba Yesu asanusyagha isyafiki?

2. Ngimba “ikisu” iki Yesu ayobagha fyo fiki?

² Apa, “ikisu” kikwimila abandu aba bakam’manya Kyala kangi bikulongosiwa na Setano. (Yohani 14:30; Baefesi 2:2; Yakobu 4:4; 1 Yohani 5:19) Ngimba ‘tubaghile ukwipaghula bulebule ku kisu?’ Mu mutu ughu, tukuya pakuyobesania injila nyingi isyakwipaghulila. Injila syake syo isi: Tukukindilila ukuya basubiliwa ku bunyafyale bwa Kyala nukuleka ukwingililamo mu ndyali, tukukana ukweghelela utuyilo utwa nkisu iki, tukufwala nukwimoghesya mwakwighindika nukusiketa kanunu indalama kangi tukupimba “ifilwilo fyosa” ifi Kyala atupele.—Keta Amasyu Gha Pabumalilo 16.

3. Ngimba Yesu asiketagha bulebule indyali?

³ Pakabalilo aka Yesu ali pa kisu, aketile ukuti abandu bali nindamyo nyingi kangi ubumi bwabo bwali bupalapala. Umwene abinong’onelagha fiyo kangi alondagha ukubatula. Ngimba alyandile indyali? Hayi. Asimenye ukuti abandu bikulondiwa Ubunyafyale bwa Kyala. Yesu asimenye ukuti ikuya pakuya Mwalafyale wa Bunyafyale bwa Kyala kangi yo yali nkhani inywamu iyi afumusyagha. (Danieli 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu akalingilemo indyali kangi akafimbilisyagha pamo ukwitikisya abangi ukwingila indyali. Bo Yesu ali nkyeni mwa Ndaghili wa Roma Ponti Pilati, atile: “Ubunyafyale bwangu bukaya bwa nkisu iki.” (Yohani 18:36) Bope abafundiwa bake bakongagha isi abombagha. Ibuku limo ilyaliyolo lyatile, Abakristu abakwanda “bakali na mabudindo mu ndyali. (On the Road to Civilization)” Momumo Abakristu ba bwanaloli bikubombela amasiku agha. Akabalilo kosa tukubwimika Ubunyafyale bwa Kyala kangi tutikwingila indyali.—Matai 24:14.

4. Ngimba Abakristu ba bwanaloli bikubwimika bulebule Ubunyafyale bwa Kyala?

⁴ Abimilili aba bikwimila iboma lyabo ku kisu ikingi, batikwingilamo mu nkhani sya ndyali isya nkisu ikyo. Abapakiwa, aba bali nulusubilo lwakuya banyafyale pampene na Kristu kumwanya, batikwingilila mu fya nkisu. Pauli abalembile Abakristu abapakiwa ukuti: “Uswe tuli bimilili ba Kristu.” (2 Bakorinti 5:20) Abapakiwa bikwimila iboma lya Kyala. Abene batikwingililapo pa nkhani isya ndyali na mu fyakubombiwa fya maboma gha nkisu iki. (Bafilipi 3:20) Mu malo mwake abapakiwa bikutula abandu amamiliyoni mingi ukuti bamanyile isya boma lya Kyala. Aba “ng’osi isingi,” aba bali nulusubilo  lwa kwikala bwila mu kisu ikipya ikya Kyala bikubatula abapakiwa. Bope batikwingila indyali. (Yohani 10:16; Matai 25:31-40) Ukuyoba ubwanaloli, Unkristu wanaloli akabaghila ukwingila indyali.—Belenga Yesaya 2:2-4.

5. Nongwa yafiki Abakristu batikulwa ubwite?

⁵ Abakristu ba bwanaloli bikuketa Abakristu abinabo ukuya mbumba yabo kangi bikukolelana nalinga bikufuma mfisu ifyakukindana. (1 Bakorinti 1:10) Linga tukubuka kubwite, kokuti tukuya pakulwa na ba mumbumba yitu, aba tuli nabo ndusubilo lumolwene, aba Yesu atile tubaghaneghe. (Yohani13:34, 35; 1 Yohani 3:10-12) Ukongelapo apa, Yesu ababulile abafundiwa bake ukuti babaghaneghe abalughu babo.—Matai 5:44; 26:52.

6. Ngimba ababombi ba Yehova bikughaketa bulebule amaboma?

⁶ Nalinga tutikwingila indyali loli tukwiyula fiyo ukubomba inunu. Mwakifwanikisyo, tukunangisya ulughindiko  ku boma mwa kupilikila indaghilo syake nukulipila umusonkho. Loli akabalilo kosa tukuketesya ukuti “ifya Kyala tukumpa Kyala.” (Marko 12:17; Baroma 13:1-7; 1 Bakorinti 6:19, 20) “Ifya Kyala” fikongelapo ukungana fiyo umwene, ukumpilikila nu kumwiputa. Tubaghile ukwitika ukufwa ukukinda ukuleka ukumpilikila Yehova.—Luka 4:8; 10:27; belenga Imbombo Isya Batumiwa 5:29; Baroma 14:8.

7, 8. Ngimba “umbepo wa nkisu iki” findu fiki, kangi ghukubalongosya bulebule abandu?

⁷ Ukwipaghula ku kisu kya Setano iki, kukusanusya ukuleka ukwitikisya ukuti “imbepo sya nkisu iki” situlaghileghe. Linga tukuti “imbepo sya nkisu”, tukusanusya muno abandu bingi bikwinong’onela nukubombela ifindu ifi fikukolelana na isi Setano ikulonda kangi aminong’ono agha gho ghikubalongosya aba batikumbombela Yehova. Loli Abakristu bikukana aminong’ono agha. Bo muno Pauli ayobile ukuti: “Uswe tukambilila mbepo uwa nkisu umma, loli mbepo uyu ikufuma kwa Kyala.”—1 Bakorinti 2:12; Baefesi 2:2, 3; keta Amasyu Gha Pabumalilo 17.

⁸ Umbepo wa nkisu iki ghukubapangisya abandu ukuya bakwighana, bakwitufya kangi basita kupilikila. Umbepo ughu gho ghukubapangisya ukwinong’ona ukuti batikulondiwa ukulongosiwa na Kyala. Setano ikulonda ukuti abandu babombeghe filifyosa ifi bikulonda kisita kwinong’onelapo ifyakukongapo fyake. Umwene ikulonda ukuti abandu basubileghe ukuti “ifinyonywa fya mbili ni finyonywa fya maso” fyo fyakulondiwa fiyo pa bumi bwa mundu. (1 Yohani 2:16; 1 Timoti 6:9, 10) Umohesi ikughelaghela fiyo ukuti abasyobe ababombi  ba Yehova ukuti binong’oneghe muno umwene ikwinong’onela.—Yohani 8:44; Imbombo 13:10; 1 Yohani 3:8.

9. Ngimba umbepo wa nkisu iki ghubaghile ukutupalamasya bulebule?

⁹ Ukufwana ni mbepo iyi tukutuya, umbepo wa nkisu ghope ghuli paliposa. Linga tutikwiyula ukughukanisya, ghubaghile ukwanda ukutulongosya. (Belenga Isya Mbupingamu 4:23.) Umbepo ughu ghubaghile ukwanda padonopadono, lumo panongwa yakwenda pampene na bandu aba bikuboneka banunu, loli batikumwiputa Yehova. (Isya Mbupingamu 13:20; 1 Bakorinti 15:33) Pamo mubaghile ukusyobiwa ni findu ifibibi bo ukuketelela ifithuzi fyamwiko, ukubelenga amabuku gha bandu ababibi pamo inyangalo imbibi.—Keta Amasyu Gha Pabumalilo 18.

10. Ngimba tubaghile ukukanisya bulebule umbepo wa nkisu iki?

¹⁰ Ngimba tubaghile ukukana bulebule ukulaghiliwa nu mbepo wa nkisu iki? Tukulondiwa ukuseghelela kwa Yehova nukwitikisya ukuti tulongosiweghe na mahala ghake. Akabalilo kosa twiputeghe kumyake nukwiyipa fiyo pa mbombo iyakufumusya. Yehova yo wamaka fiyo kumwanya na pakisu kyosa. Tukusubila ukuti Kyala abaghile ukututula ukukanisya umbepo wa nkisu iki.—1 Yohani 4:4.

11. Ngimba umbepo wa nkisu iki ghukubapalamasya bulebule abandu pa nkhani ya kufwala?

¹¹ Tukunangisya kangi ukuti tukaya ba nkisu iki ukufwana namuno tukufwalila nu kwimoghesyela. Abandu bingi mu kisu iki bikufwala ukuti abinabo babakete, ukuti bandisye itolo aminong’ono gha bulowe mu bangi, pamo ukuti banangisye itolo indalama isi bali nasyo. Abandu bamo bakaya nasyo nimbombo isyakuti bikuboneka  bulebule. Abene babaghile ukusala ukuti babonekeghe ubunyali. Uswe tukabaghila ukwitikisya utuyilo utu ukuti tonange inyinong’ono syitu pa nkhani yakusala ifyakufwala nu kwimoghesya kwitu.

12, 13. Ngimba fundo siliku isi sibaghile ukututula linga tukusala ifyakufwala?

¹² Panongwa yakuti tuli babombi ba Yehova, tukulondiwa ukuti tufwaleghe imyenda iminunu niyakukolelana na ifi tukubomba. Tukufwala ‘mwakwighindika na mwalwiyufyo’ ukunangisya ukuti ‘twiyipile kwa Kyala.’—1 Timoti 2:9, 10; Yuda 21.

 ¹³ Muno tukufwalila fibaghile ukubapalamasya abangi pa muno bikunketela Yehova nababombi bake. Tukulonda ukubomba syosa “isya kumwimika Kyala.” (1 Bakorinti 10:31) Linga tukufwala kanunu ko kuti tukughindika aminong’ono gha bangi. Linga tukusala ifyakufwala pamo linga tukwinong’onela isyakwimoghesya tukumbukeghe ukuti ifi tukusala fikubapalamasya abangi.—1 Bakorinti 4:9; 2 Bakorinti 6:3, 4; 7:1.

14. Ngimba tukulondiwa ukwinong’onela isyafiki linga tukusala ifyakufwala pa fyakubombiwa ifya Bukristu?

¹⁴ Ngimba tukufwala bulebule linga tuli pangomano pamo linga tukufumusya? Mwilalusyeghe ukuti, ngimba muno nfwalile fikuya pakupangisya abandu ukuti bangetesyeghe fiyo? Ngimba imyenda yangu yikuya pakukosya isoni abangi? Ngimba tukwinong’ona ukuti muno tukufwalila fikaya nimbombo kubangi? (Bafilipi 4:5; 1 Peteri 5:6) Naloli, ukufwana na muno twesa tupeliwe tukulonda ukuboneka kanunu, loli ifindu ifi fikutupangisya ukuti tuye bamoghi fiyo to tuyilo twitu utwa Bukristu. Utu to tuyilo utu Yehova ikuketa mwa uswe. Utuyilo utu tukunangisya muno ayilile “umundu wa nkati . . . , uyu yo wakulondiwa fiyo pamaso pa Kyala.”—1 Peteri 3:3, 4 NWT

15. Nongwa yafiki Yehova atikutubula muno tufwalileghe na muno tubonekeleghe?

¹⁵ Yehova akatubikila indaghilo pa filifyosa bo ifi tukulondiwa na ifi tutikulondiwa ukufwala. M’malo mwake atupele ifundo isya mu Baibolo, isi sibaghile ukututula ukusala kanunu. (Bahiburi 5:14) Umwene ikulonda ukuti tusaleghe twibene pa nkhani yiliyosa kali yiye nywamu pamo dono, loli sifwaneghe nu lughano lwitu kumyake na ku bangi. (Belenga Marko 12:30, 31.) Pa kisu kyosa, Ababombi ba Yehova bikufwala mwakukindanakindana  ukufwana ni nyiho syabo na muno aliwesa ikulondela. Isi sikuya syakuhobosya fiyo kwa aliwesa.

16. Ngimba umbepo wa kisu ghukukindana bulebule na isi Yesu amanyisye? Ngimba tukulondiwa ukwilalusya amalalusyo ghaliku?

¹⁶ Setano ikulonda ukuti abandu binong’oneghe ukuti indalama pamo ifindu fya kumbili fyo fikutwala ulusekelo, loli ababombi ba Yehova bamenye ukuti ubu butungulu. Tukusubila amasyu gha Yesu aghakuti: “Ubumi bwa mundu bukaya mbwingi bwa fyuma ifi ali nafyo.” (Luka 12:15) Indalama sikabaghila ukutupa ulusekelo lwanaloli. Sikabaghila ukutupa abamanyani  banaloli, aminong’ono ghalutengano pamo ubumi bwa bwila na bwila. Naloli tukulondiwa ifindu ifyakumbili, kangi tukulonda ukusangaluka pa bumi bwitu. Loli Yesu atumanyisye ukuti tukuya pakuya balusekelo linga tuli pabumanyani ubununu na Kyala kangi linga tukubika ukwiputa kwitu pabwandilo pa bumi bwitu. (Matai 5:3; 6:22) Mwilalusyeghe ukuti: ‘Ngimba muno ikisu kikusiketela indalama kukumbalamasya bulebule une? Ngimba indalama syo isi ngwinong’onela fiyo pa bumi bwangu?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yohani 6.

17. Ngimba ubumi bwinu bubaghile ukuya bulebule linga mutikusiketa indalama muno ikisu kikusiketela?

¹⁷ Linga tukubika aminong’ono ghitu pakumbombela Yehova nukukana ukuketa indalama muno ikisu kikusiketela, tukuya pakuya nu bumi ubununu. (Matai 11:29, 30) Tukuya pakuya bakufwanisiwa na ifi tuli nafyo kangi balutengano mu minong’ono na mundumbula syitu. (Matai 6:31, 32; Baroma 15:13) Tukuya pakuleka ukwinong’onela fiyo ifindu ifyakumbili. (Belenga 1 Timoti 6:9, 10.) Tukuya pakuya balusekelo panongwa yakupa abangi. (Imbombo Sya Batumiwa 20:35) Kangi ubumi ubu bukuya pakutupa akabalilo ka kwangala na bandu aba tubaghanile. Kangi tukuya pakuya nu tulo utununu.—Undumbilili 5:12.

18. Ngimba Setano ikughelaghela ukutubombela isyafiki?

¹⁸ Setano ikughelaghela ukonanga ubumanyani bwitu na Yehova, po lelo uswe tukulondiwa ukubomba silisyosya isi tubaghile ukufwanisya ukuti tufighilile ubumanyani bwitu na Kyala. Tukulwa “nifilundilo fya mbepo inyali.” (Baefesi 6:12) Setano nabandumi bake batikulonda ukuti uswe tuhobokeghe pamo ukuti tusaye nubumi bwa bwila na bwila. (1 Peteri 5:8) Abalughu bamaka aba,  bikulwa ubwite nanuswe loli nubutuli bwa Yehova tubaghile ukutola ubwite ubu.

19. Ngimba ilemba lya Baefesi 6:14-18 likulingania isyafiki isya “filwilo” ifya Bukristu?

¹⁹ Ntubalilo twakunyuma, abasilikali beghagha ifilwilo fyosa ukuti bifighilille linga bikubuka ku bwite. Mwakufwana itolo, nanuswe tukulondiwa ukwegha “ifilwilo fyosa” ifi Yehova atupele. (Baefesi 6:13) Fikuya pakutufighilila. Tukubelenga isya “filwilo” ifi pa Baefesi 6:14-18: ukuti “Amwimeghe lelo mwifundikileghe ubwanaloli munsana, nukufwala ikyela kya bugholofu pakimbambagha, ukulumbilila inongwa inunu isyalutengano ko kuyeghe bo fifilato ifya m’malundi. Pamwanya pali isi, mwegheghe ningulu ya lwitiko muli iyi mubaghile ukusimikisyamo yosa imitipulo ya moto ya mbibi yula. Mubwambilileghe ubupokiwa bo buyeghe bo ki kitili (kipewa). Mwegheghe nu lubo lwa mbepo, ulu lyo isyu lya Kyala. Ndwiputo losa na ndupyelesyo losa mwiputileghe mwa Mbepo nkabalilo kosa.”

20. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti “ifilwilo fyosa” fitutule?

²⁰ Linga unsilikali ibibwe ikilwilo kimo pamo alekile ulubafu lumo ulwa mbili wake kisita ukufighilila, undughu wake ikuya pakubombela amalo agha pakuntola. Linga tukulonda ukuti tufighililiweghe ni filwilo, tukabaghila ukwibwa napanandi ikilwilo kimo. Tukulondiwa ukufwala akabalilo kosa kangi nukusunga pamalo amanunu. Ubwite bwitu bukuya pakukindilila mpaka ikisu kya Setano iki kyonangiwe kangi mpaka Setano nabandumi bake basosiwepo pa kisu kya pasi. (Ubusetuli 12:17; 20:1-3) Po lelo linga tukulwa ni finyonywa ifibibi pamo nindamyo simo, tungakatalagha!—1 Bakorinti 9:27.

21. Ngimba tubaghile ukuwina bulebule ubwite ubu?

 ²¹ Pa twibene, tukaya bamaka ukukinda Mohesi. Loli nubutuli bwa Yehova, tuli bamaka! Ukuti tukindilile ukuya basubiliwa, tukulondiwa ukwiputa kwa Yehova, ukumanyila amasyu ghake nukwangala pampene na bakamu na balumbu bitu. (Bahiburi 10:24, 25) Ifindu ifi fikuya pakututula ukuti tukindilile ukuya basubiliwa kwa Kyala kangi ukuya bakwitendekesya ukufighilila ulwitiko lwitu.

22, 23. (a) Nongwa yafiki akabalilo kosa tukulondiwa ukuya bakwitendekesya ukufighilila ulwitiko lwitu? (b) Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu mutu wa pa nkyeni?

²² Tukulondiwa ukuya bakwitendekesya akabalilo kosa ukufighilila ulwitiko lwitu. (Yohani 15:19) Pa nkhani simo, Abaketi ba Yehova bikusala mwakukindana fiyo namuno abandu bingi bikusalila. Mwilalusye ukuti: ‘Ngimba ngupilikisya naloli inongwa iyi tukukindana na bangi? Ngimba ngwitikisya ukuti isi Ibaibolo nu mbombi unsubiliwa nuwa mahala bikuyoba syanaloli? Ngimba nguhoboka ukuya yumo wa Baketi wa Yehova? (Salimo 34:2; Matai 10:32, 33) Ngimba mbaghile ukulingania isya lusubilo lwangu ku bangi?—Matai 24:45; Yohani 17:17; belenga 1 Peteri 3:15.

²³ Mufyakubombiwa fingi, tukumanyila ngani isyakubomba ukuti tukindilile ukwipaghula ku kisu. Loli utubalilo tumo kukafu. Setano ikughelaghela ukututegha munjila isyakukindanakindana. Injila yimo iyi ikubombela fyo fyakusangalusya. Ngimba tubaghile ukusala bulebule mwamahala ifyakusangalusya? Tukuya pakuketa mu mutu wa pa nkyeni.