Mutu 6
Ngimba Linga Umundu Afwile Ikubuka Kughu?
1-3. Ngimba malalusyo ghaliku agha abandu bikwilalusya pa fundo ya nifwa, kangi ifipanga fimo fikwamula bulebule?
IBAIBOLO likuti ‘ubufwe’ butisa kuyako kangi. (Ubusetuli 21:4) M’mutu 5 twamanyile ukuti inifwa ya Yesu yitupele ulusako ulwakuya nu bumi bwa bwila na bwila. Loli lino tukufwa. (Undumbilili 9:5) Po ilalusyo ilinywamu ili tukwilalusya lyakuti, Ngimba findu fiki fikubombiwa linga tufwile?
2 Ilalusyo ili likuya lyakulondiwa fiyo linga uyu afwile twalinganile. Tukwinong’ona ukuti: ‘Ngimba abukile kughu? Ngimba ikuketa isi tukubomba? Ngimba abaghile ukututula munjila yiliyosa? Ngimba tukwisa kumuketa kangi?’
3 Ifipanga fikwamula amalalusyo agha mwakukindanakindana. Bamo bikumanyisya ukuti linga wabombagha inunu, kubuka kumwanya loli linga wabombagha imbibi kupya ku moto wa helo. Bamo bikuti linga umundu afwile ikuchenja ukuya kisyuka nukwanda ukwikala na bakamu bake aba bafwile liyolo. Abangi bikuti linga wafwa nukulongiwa, kupapiwa kangi ku bungi, pamo kusyuka mundu yungi lumo kuya kinyamana.
4. Ngimba ifipanga fikumanyisya isyafiki pa fundo ya nifwa?
4 Ifipanga fikumanyisya mwakukindanakindana pa isi sikubombiwa linga umundu afwile. Loli ifipanga fyosa fikufwana pa fundo yimoyene iyakuti linga umundu afwile pali kimo mu mbili wake iki kitikufwa. Loli ngimba ubu bwanaloli?
NGIMBA TUKUBUKA KUGHU LINGA TUFWILE?
5, 6. Ngimba findu fiki fikubombiwa linga umundu afwile?
5 Yehova asimenye isi sikubombiwa linga tufwile, kangi atubulile ukuti linga umundu afwile, ubumi bwake bukumalika. Ukufwa kukusanusya ukuleka ukuya nubumi. Isi sikusanusya ukuti linga umundu afwile ukupilika nu kwinong’ona fikumalika pakabalilo kakako, umwene akabaghila ukukindilila ukuya nubumi kumalo aghangi. * Linga tufwile tukabaghila ukuketa, ukupilika, pamo ukwinong’ona.
6 Umwalafyale Solomoni alembile ukuti “abafwe bo bakamanya nasimo.” Abafwe bakabaghila ukutughana pamo ukutubenga, kangi ‘kutisakuyako ukubomba, nukwinong’ona, nubumanyi kangi namahala, ko kuno usumwike uwe.’ (Belenga Undumbilili 9:5, 6, 10.) Pa Salimo 146:4, iBaibolo likuyoba ukuti linga umundu afwile, ‘umuyi wake ghukusokamo’ pamo ukuti ghukufwa.
ISI YESU AYOBILE PA FUNDO YA NIFWA
Yehova apelile abandu ukuti bikaleghe bwila na bwila pa kisu
7. Ngimba Yesu ayobile ifiki isya bufwe?
7 Bo um’manyani wake wapandumbula afwile, Yesu ayobile ku bafundiwa bake atile: ‘ummanyani witu Lazalo aghonile utulo.’ Loli Yesu akasanusyagha utulo twabwanaloli, nongwa yakuti ayobile kangi atile: “Lazaro afwile.” (Yohani 11:11-14) Yesu afwanikisye inifwa nu tulo. Akayobilepo ukuti Lazaro abukile kumwanya pamo abukile pakwikala na bakamu bake aba bafwile liyolo. Kangi akayobilepo ukuti Lazaro ikutamiwa ku moto pamo apapiwe kumalo aghangi pamo asyukile kinyamana. Loli kwafwene itolo ukuti ali mu tulo utunywamu. Pakabalilo kamo Yesu afwanikisye kangi ubufwe nutulo. Bo akali ukunsusya mwana wa Yairo Yesu ababulile bosa atile, ‘mungalilagha, buno umwanike akafwa mma, loli aghonile itolo utulo.’—Luka 8: 52.
8. Ngimba tukumanya bulebule ukuti Kyala apelile abandu ukuti bangafwagha?
8 Ngimba Kyala apelile Adamu na Eva ukuti basafwe? Hayi! Yehova abapelile ukuti bahobokeghe nu bumi ubununu bwila na bwila. Ubwighane bwa Yehova ukupela abandu bwali bwakuti bikaleghe bwila na bwila. (Undumbilili 3:11) Abapapi batikulonda ukuketa abana babo bikukangala nu kufwa, momuno Yehova akwipilikila nanuswe. Linga Kyala atupelile ukuti twikaleghe bwila na bwila, nongwa yafiki tukufwa?
NONGWA YAFIKI TUKUFWA?
9. Nongwa yafiki tubaghile ukuyoba ukuti ululaghilo ulu Yehova abapele Adamu na Eva lwali lupepe ukukonga?
9 Mu ngunda wa Edeni, Yehova alimbulile Adamu ukuti: ‘Ulyeghe itolo iseke isya mipiki yosa ya mu ngunda. Loli uwene umpiki wa kumanyilamo inunu ni mbibi gho ungalyagha, namanga linga ulilepo itolo wisakufwa mwisiku lililyo.’ (Ubwandilo 2:9, 16, 17) Ululaghilo ulu lwali lupepe ukukonga, kangi Yehova yo alondiwagha ukuti ambuleghe Adamu na Eva ifinunu ni fibibi. Linga bapilikile, ngali banangisye ukuti bikughindika ubulaghili bwake. Kangi ngali banangisye ukuti bikundaghisya Kyala pa fyosa ifi abapele.
10, 11. (a) Ngimba Setano alinsyobile bulebule Adamu na Eva? (b) Nongwa yafiki Adamu na Eva bakali na pakuyongela pa isi babombile?
10 Syakitima ukuti Adamu na Eva basalile ukuleka ukumpilikila Yehova. Setano alindalusisye Eva atile: ‘Ngimba Kyala atile mungalyagha iseke sya mipiki yosa ya mungunda?’ Eva alyamwile atile: ‘Tubaghile ukulyapo iseke sya mipiki yosa iya mu ngunda. Loli wene ghu mpiki ughu ghuli pakati pa ngunda, gho Kyala atile mungisakulyagha iseke syake, nalinga ko kughupalamasya, ukuti mungisakufwa.’’—Ubwandilo 3:1-3.
11 Loli Setano atile: ‘Nakamo, mutisakufwa. Namanga Kyala amenye ukuti linga mulile, amaso ghinu ghisakwighuka, musakufwana na Kyala ukusimanya inunu nimbibi.’ (Ubwandilo 3:4-6, NWT) Setano alondagha ukuti Eva, inong’one ukuti abaghile ukusala mwene ifi finunu ni fibibi. Kangi Setano amusyobile Eva ukuti akabaghile ukufwa. Eva alile iseke isya mpiki ghula, nukwegha simo nunkumpako undume wake. Adamu na Eva basimenye ukuti Yehova abakanile ukulya. Bo balile, banangisye ukuti basalile ukuleka ukupillikila ululaghilo ulupepe ulu Kyala abapele. Kangi banangisye ukuti batikungindika Tata wabo wa kumwanya. Bakali na pakuyongela pa isi babombile!
12. Nongwa yafiki syakitima fiyo ukuti Adamu na Eva basalile ukuleka ukumpilikila Yehova?
12 Syakitima fiyo ukuti abapapi bitu bakanile ukumpilikila Mpeli wabo! Uye uwe, ngimba ubaghile ukwipilika bulebule linga kuketa abanako aba utamiwe nabo ukuti bakule kanunu bakusambukile nukwanda ukubomba isi uwe kukana? Sikabaghila ukubaba?
Adamu apeliwe ukufuma kumfu, kangi aghomokile kumfu
13. Ngimba Yehova asanusyagha ifiki pakuyoba ukuti ‘kumfu ko wisakughomokelagha’?
13 Bo balekile ukupilikila, Adamu na Eva bataghile ulusako lwa kwikala nu bumi bwa bwila na bwila. Yehova alimbulile Adamu ukuti: ‘Namanga uwe uli mfu itolo, kumfu ko wisakughomokelagha.’ (Belenga Ubwandilo 3:19.) Isi syasanusyagha ukuti isa pakuya kangi mfu, sikuya pakufwana itolo ukuti akaliko. (Ubwandilo 2:7) Bo Adamu onangile afwile, kangi aghomokile kumfu.
14. Nongwa yafiki tukufwa?
14 Linga Adamu na Eva balimpilikile Kyala, mpaka lino ngali baliko nubumi. Loli bo bonangile, bafwile. Ubutulanongwa bufwene itolo ni mbungo yakwambukila iyi tupyanile ukufuma kubapapi bitu abakwanda. Twesa tukupapiwa batulanongwa, yo nongwa tukufwa. (Baroma 5:12) Loli ubu bukaya bwighane bwa Kyala ku bandu. Kyala akalondagha ukuti abandu bafweghe, kangi iBaibolo likuti inifwa ‘ndughu.’—1 Bakorinti 15:26.
UBWANALOLI BUKUTWABULA
15. Ngimba ukumanya ubwanaloli pa fundo ya nifwa kukututula bulebule?
15 Ukumanya ubwanaloli pa fundo ya nifwa, kukututula ukuya babuke ku butungulu bosa ubu abandu bikuyoba pa fundo iyi. IBaibolo likutumanyisya ukuti linga umundu afwile atikupilika ukubaba pamo ukuya ni kitima. Tukabaghila ukuyoba nabo pamo abene ukuyoba nanuswe. Tukabaghila ukubatula, kangi bope bakabaghila ukututula pa bumi bwitu. Tutikulondiwa ukutila aba bafwile panongwa yakuti bakabaghila ukutufulasya. Loli ifipanga fingi fikumanyisya ukuti linga umundu afwile ikukindilila ukuya nubumi ku malo aghangi, kangi tubaghile ukuntula mwa kubapa indalama abaputi ukuti bamwiputileghe. Loli linga tumanyile ubwanaloli pa fundo ya nifwa, tukuya babuke ku fyosa ifi abandu bikuyoba.
16. Ngimba butungulu buliku ubu ifipanga fingi fikumanyisya abandu?
16 Setano ikubombela ifipanga ifya butungulu ukutusyoba ukuti aba bafwile bikukindilila ukuya nu bumi kumalo aghangi. Ifipanga fimo fikumanyisya ukuti linga umundu afwile umbili gho ghukufwa, loli mbepo wake ikukindilila ukuya nu bumi kumalo aghangi. Ngimba isi syo numwe mukumanyila ku tchalichi, pamo mukumanyila isi iBaibolo likumanyisya? Setano ikubombela ubutungulu ukuti asyobe abandu ukuti baleke ukunsubila Yehova.
17. Nongwa yafiki ukokya abandu m’moto butungulu bunywamu kwa Yehova?
17 Ifipanga fingi fikumanyisya abandu ifindu ifyakutilisya. Lumo bikumanyisya ukuti abandu ababibi bakwisa kusopiwa m’moto wa helo. Ubu butungulu bunywamu fiyo kwa Yehova. Umwene akabaghila ukwitikisya ukuti abandu basatamiwe mu njila iyi! (Belenga 1 Yohani 4:8.) Ngimba umwe mubaghile ukwipilika bulebule linga mukuketa umundu yumo ikokya amaboko gha mwanake m’moto ukuti anfunde? Mubaghile ukuyoba ukuti umundu uyu akaya nulughano. Ngimba mubaghile ukuya pabumanyani nu mundu bo uyu? Setano ikulonda ukuti uswe tutoliwe ukuya pabumanyani na Yehova!
18. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukubatila abafwe?
18 Ifipanga fimo fikuyoba ukuti linga umundu afwile, ikuchenja ukuya kisyuka. Ifipanga ifi fikumanyisya ukuti tuyighindikeghe nukuyitila imisyuka, panongwa yakuti yibaghile ukuya bamanyani bitu bamaka, loli linga tutikuyitila yibaghile ukutufulasya. Abandu bingi bikusubila ubutungulu ubu. Abene bikutila abafwe, kangi bikwiputa ku bafwe m’malo mwa kwiputa kwa Yehova. Mungibwagha ukuti abafwe bakabaghila ukupilika pamo ukubomba kilikyosa, yo nongwa yake tutikulondiwa ukubatila. Yehova yo Mpeli witu. Kyala wabwanaloli, kangi tukulondiwa ukumwiputa mwene.—Ubusetuli 4:11.
19. Ngimba ukumanya ubwanaloli pa fundo ya bafwe kukutula bulebule?
19 Linga tumanyile ubwanaloli bwakuyoba isi sikubombiwa linga umundu afwile, tukuya babuke kufimanyisyo ifyabutungulu ifya fipanga. Ukumanya ubwanaloli ubu kukutula ukupilikisya kanunu ifi Yehova atendekisye ifya bumi bwitu bwa nkyeni.
20. Ngimba tukuya pakumanyila isyafiki m’mutu wa pa nkyeni?
20 Ifinja ifyakunyuma, umbombi yumo wa Kyala ingamu yake Yobu alalusisye atile: “Linga umundu afwile, ngimba isakusyuka kangi?” (Jobu 14:14) Ngimba umundu uyu afwile abaghile ukuya nubumi kangi? Isi Kyala ikutubula m’Baibolo pa fundo iyi syakuhobosya fiyo. Tukuya pakuketa isi m’mutu wa pa nkyeni.
^ ipal.5 Bamo bikusubila ukuti mbepo pamo ukuti umuyi ghukukindilila ukuyako linga umundu afwile. Ukuti mumanye nyingi, mukete Amasyu Gha Pabumalilo 17.
