Indalama isi bikonanga pabwite nyingi fiyo.

•    “Ikyinja iki kyamalikagha amaboma pakisu kyosa ghabombile indalama isyakufwana amadola 2.2 tililiyoni pabwite ubwakukindanakindana, pakufwanikisya nifyinja ifingi fyosa .”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Ifindu ifi babombile fingi fiyo ukukinda indalama. Inong’onela itolo ikifwanikisyo kimokyene itolo: Ubwite bwa ku Ukraine.

•    Abasilikali. Abakalyoto bamo bikusubila ukuti pabupipi abasilikali 500,000 baghoghiwe pamo bafulele ukufuma apa ubwite bwalyandile ifyinja fibili ifi fikindile.

•    Abandu. Ilipoti lya United Nations liyobile ukuti abandu abakukinda 28,000 bafwile pamo bafulele pabwite ubu. Loli unkulumba wakabughatila ka UN ayobile ukuti: “Tukabaghila ukuyoba ubwingi bwa bandu bosa aba bafwile pabwite ubu.”  a

 Abandu bingi fiyo bikutamiwa panongwa yabwite nimiywegho ya pakisu kyosa kyapasi.

•    114 miliyoni. Nambala yabandu aba bafimbilisiwe itolo ukubopa ntwaya twabo panongwa yabwite nimiywegho pakisu kyosa ukwanda itolo mu Seputembala 2023.

•    783 miliyoni. Nambala yabandu aba bakaya nifyakulya fyakufwana. “Ubwite yo ndamyo nywamu iyi yikwandisya injala. Abandu 70 pelesenti bikwikala mfighaba muno abandu bikulwa ubwite kangi bikupanga imiywegho.”—World Food Programme.

 Ngimba ubwite bwisakumalikamo? Ngimba tubaghile ukusubila ukuti ulutengano lwisakuyako? Ngimba akabalilo kisakuyapo apa ubulondo bwisakumalika kangi apa aliwesa isakuhobokagha nubumi nukuya nifyakulya ifyakufwana? Ngimba Ibaibolo likuyoba isyafiki?

 Ibaibolo lyayobile ngani isya bwite ubwa pakisu kyosa, kangi lyalinganie isya kimanyikilo kya uyu akwelile pafalasi.

•    “Yilinkusoka ifalasi iyingi iyi yali fubifu fiyo, umwene uyu alitoghilepo yo apeghiwe amaka ukuti atwale ubwite nkisu, ko kuti abandu baghoghaneghe, apeghiwe ulubo ulunywamu.”—Ubusetuli 6:4.

 Kunyuma kwa uyu akwelile pafalasi, bakongagha abandu babili aba bikwimila injala nubufwe ifi fikwisa panongwa yambungo pamo ifindu ifingi. (Ubusetuli 6:5-8) Ukuti mumanye nyingi isya busololi bwa mu Baibolo ninongwa iyi mukulondiwa ukusubila ukuti bukufwanisiwa mmasiku ghitu agha, belenga inkhani iyakuti “Kasi Ŵanalume Ŵanayi Awo Ŵakwera pa Mahachi Mbanjani?”

 Mwalululu ikyuma kya nkisu iki kitikuya pakutulagha kangi pabwite. Loli isi sitikuya pakubombiwa nubutuli bwa bandu. Ibaibolo likuti:

•    Kyala ikuya “pakubumalisya ubwite ukwakufika nakuno ikisu kimalikile.”—Salimo 46:9.

•    Kyala isakutendekesya fyosa ifi ubwite bonangile. “Isakupyasilagha amasosi ghosa, bope nubufwe nalinga bo busulumanie, nalinga ko kukuta pamo ko kubaba fitisakuyangako kangi, namanga indasi syosa sikindile.”—Ubusetuli 21:4.

•    Kyala isakuketesya ukuti aliwesa ikwikala ndutengano. “Abandu ba Kyala bisakutengana itolo abasita kupasyako nakandu kamo, tope nutwaya twabo twisakuyagha yonjolo itolo nukutengana.”—Yesaya 32:18.

 Ukufwana nubusololi bwa mu Baibolo, ubwite nifindu ifingi ifi fikubombiwa amasiku agha fikunangisya ukuti ulutengano lukuya pakwisa mwalululu.

 Ngimba Kyala isakutwala bulebule ulutengano ulu nkyeni? Isakubomba isi ukwendela muboma lyake ilya kumwanya pamo ukuti Ubunyafyale bwake. (Matai 6:10) Ukuti mumanye nyingi isya Bunyafyale ubu na isi bwisakubabombela, ketelela akavidiyo akapimba akakuti Ngimba Ubunyafyale bwa Kyala Findu Fiki?