Ulukomano lwa 2020 lwali lwa padela fiyo, panongwa yakuti lwali lwakwanda pa kisu kyosa ukujambuliwa nu kubikiwa pa intaneti. Loli ku Malawi na ku Mozambique, abakamu na balumbu balyambilile ulukomano ulu kisita kubombela intaneti. Ngimba fyalyendile bulebule?

Ikomiti Iyakulongosya ni Yakumanyisya iya  Kabughatila Kakulongosya, yalitikisye ukuti ku Malawi na ku Mozambique ulukomano ulu lufumusiwe pa TV na pa Lediyo. Nongwa yafiki injila iyi yali yakutula fiyo? Ku Malawi, kisu kimo iki intaneti yakukwela fiyo untengo pa kisu kyosa kyapasi, kangi Abaketi banandi fiyo aba bikubombela imbombo intaneti. Unkamu William Chumbi, uwa mu Komiti ya Ofesi ya ku Malawi ayobile atile: “Ilediyo ni TV yo njila yene iyi abakamu na balumbu babaghile ukufyaghilapo ifyakulya fya mwambepo ifi. Unkamu Luka Sibeko uyu yope ikubombela mu Komiti ya Ofesi ya ku Malawi, alyongelile atile: Linga ulukomano ulu lukabikiwagha pa TV na pa Lediyo, abakamu na balumbu banandi fiyo bo aba babaghile ukupilikisya ulukomano ulu. Ku Mozambique kope kwayagha pakuya abakamu na balumbu banandi fiyo aba babaghile ukuti bapilikisye ulukomano ulu pa intanet panongwa yakuti bingi bakaya ni foni pamo ikompyuta.

 Panongwa ya mbungo ya COVID-19, ingomano sya kipanga * syali ukuti syandile kale ukunangisiwa pa TV na pa Lediyo. Abakamu bitu balyaghene na bandu ba masiteshoni agha nu kubasuma ukuti bongeleleko akabalilo akakuti babikepo ulukomano lwa kighaba.

 Ku Malawi, abakamu bitu bikwaghana ni ndamyo inywamu. Amasiteshoni gha TV na pa Lediyo bikwitikisya ifindu fya makasitomala ukuti fibaghile ukubikwiwa pa TV pamo pa Lediyo kwa awala yimoyene. Amasiteshoni agha ghadandabulagha ukuti amapulongilamu amatali ghakabaghila ukubafika abandu pandumbula ukuti baghaketeleleghe pamo ukughapilikisya. Loli abakamu bitu balingenie ukuti imbombo yitu yakutula fiyo abandu. Nalinga mo mu kabalilo aka mbungo aka, tukubapa abandu amasyu aghakutula aghakufuma mu Baibolo agha ghabaghile ukubatula ukuti baye nu bumi bununu nu kuya balusekelo mumbumba syabo. Bo basipilike isi abakamu bayobile, babatikisye abakamu ukuti bongelelepo akabalilo.

 Ku Malawi, ulukomano lwanangisiwe pasiteshoni yimoyene iya TV kangi na pasiteshoni iya lediyo yimoyene. Amasiteshoni ghosa agha ghatikutamya ukukola nkisu kyosa iki kangi abandu amamiliyoni mingi bikupilikisya nu kuketelela amasiteshoni agha. Ku Mozambique, ulukomano lwanangisiwe pasiteshoni yimoyene iya TV kangi lwabikiwe pamasiteshoni 85 agha pa lediyo.

 Mfisu fyosa fibili ifi, indalama isyakufwana amadola 28,227 * syabombile imbombo ukuti babike ulukomano ulu pamasiteshoni gha TV. Kangi indalama isyakukinda amadola 20,000 syabombile imbombo ukuti ulukomano ulu lubikiwe pa lediyo. Untengo wake wali wa pakati pa madola 15 linga lubikiwe pasiteshoni inandi, kangi amadola 2,777 linga lubikiwe pasiteshoni iyi yikupilikiwa nkisu kyosa.

 Abakamu bitu babikilepo indumbula ukuti babombele kanunu ifyabupe fyitu. Mwakifwanikisyo ku Malawi, bayobesenie na ba masiteshoni ukuti ghikilisyeko untengo na 30 pelesenti. Bo bitikisye ukwisyako untengo, indalama syakukinda amadola 1,711 syasungiwe. Ku Mozambique, amasiteshoni aghangi ghalitikisye ukwisyako untengo panongwa ya tuyilo twitu utununu pa nkhani iyakusubiliwa kangi ukubika indalama pakabalilo kake.

 Abakamu bitu bandaghisye fiyo ukuketelela nu kupilikisya ulukomano lwa kighaba ukwendela pamasiteshoni gha nkisu kyabo. Patrick uyu nkulumba wa kipanga ku Malawi, atile: Tukundaghisya fiyo abakamu aba Nkabughatila Kakulongosya panongwa ya isi batubombile pakabalilo ka mbungo iyi. Isaac uyu yope wa ku Malawi, ayobile atile: “Tukaya ni findu ifingi ukukinda lediyo, yonongwa yake tukundaghisya fiyo panongwa ya mbatiko iyapadela iyi yikufuma ku gulu lya Yehova ukuti tupilikisyeghe ulukomano lwa kighaba ukwendela pa lediyo. Panongwa ya mbatiko iyi imbumba yangu yosa yapilikisye ulukomano ulu. Twaketile ukuti ubu buketi bwakuti Yehova abaghanile fiyo abandu bake.”

 Ulukomano lwa kighaba ulwa 2020 lwali lwakwanda ku mfumusi yumo uwa ku Mozambique. Umwene atile: “Imbatiko iyakuti tuketeleleghe ulukomano lwa kighaba pa TV lwangumbwisye ukuti Yehova yo Kyala wamaka ghosa. Imbungo yikabaghila unkutolesya Kyala ukuti atupeghe ifyakulya ifya mwambepo, kangi ambagha ifyakulya ifi munyumba yangu iyi ngwikala. Naketile ubuketi ubwakuti pakati pa bandu ba Yehova ulughano lulipo. Ngetile naloli ukuti iki kipanga kya naloli.”

 Unkulumba yumo uyu ingamu yake yo Wyson atile: Ngundaghisya fiyo untumwa unsubiliwa nuwa mahala muno ikutupwelelela nkabalilo ka mbungo aka. Imbatiko iyakuti tuketeleleghe ulukomano lwa kighaba pa TV nu kupilikisya pa lediyo yitutulile fiyo twebingi, fiyofiyo uswe tuli ni ndalama nandi fiyo nkisu ikilondo iki.

 Ikomiti Iyakulongosya ni Yakumanyisya, yitikisye kangi ukuti ulukomano ulwa kighaba ulwa 2021 lufumusiwe kangi pa TV na pa lediyo mfighaba ifingi. Ngimba tukusyagha kughu indalama isyakuti tulipilile ulukomano ulu? Ukwendela mu fyabupe ifi tukubika ifyakutula pambombo iya pa kisu kyosa kangi ifyabupe ifi fikubikiwa munjila isyakukindanakindana isi sili pa donate.pr418.com. Ndagha fiyo panongwa ya fyabupe fyinu ifi mukubika.