“Naghulilagha ibuku ili kwa fyinja 19.” Ngimba unkamu witu uyu aghulilagha ibuku liliku? Ibaibolo lya Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, Matai-Ubusetuli, munjobelo ya Kibengali. Abandu bingi bikwipilika mwakufwana itolo linga Ibaibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lisokile munjobelo yabo. Loli ngimba mwilalusisyepo ukuti fikubombiwa bulebule ukuti Amabaibolo agha ghasanusiwe nu kupulintiwa?

 Ikyakwanda, Ikomiti Yakulemba ya Kabughatila Kakulongosya yikusala itimu ya aba bikubomba imbombo yakusanusya. Ngimba pikwegha ubutali buliku ukuti aba bikubomba imbombo yakusanusya bamalisye ukusanusya Ibaibolo? Nicholas Ahladis, uyu ikubombela mu Dipatimenti yakuketesya ifya Mbombo Yakusanusya ku Warwick, New York, ikulingania ukuti: “Filipo ifindu fingi ifi fikubombiwa, ifindu bo ubwingi bwa aba bikusanusya, ukutamya kwa njobelo iyo, na muno abandu ba njobelo iyo bikupilikisyila muno ifindu fyayilile nkabalilo aka Ibaibolo lyalembiwagha, kangi linga injobelo iyo yikuyobiwa mwakukindanakindana ku malo uko. Pa avileji, itimu ya aba bikusanusya yikwegha ifyinja fya pakati pa kimokyene mpaka fitatu ukuti yimale ukusanusya Amalemba gha Chigiriki ghene, yikwegha kangi ifyinja 4 pamo ukukinda ukuti yimalisye ukusanusya Ibaibolo lyosa. Linga bikusanusya munjobelo ya maboko, akabalilo aka kikongelelapo.”

 Imbombo yakusanusya Ibaibolo yitikubombiwa ni timu iyi yipeliwe imbombo iyi yene. Abakamu na balumbu ku kipanga, aba bakulile ku malo aghakukindanakindana, utubalilo tumo bikufuma mfisu ifyakukindanakindana, bikughomokelamo mu isi basanwisye, loli batikubalipila, bikwiyipa itolo. Isi abakamu aba bikuyoba linga bamalile ukughomokelamo, sikubatula aba bikubomba imbombo iyi ukuti basanusye Ibaibolo ilyakupilikiwa kanunu, ilipepe kangi ilyakutula. Umundu yumo uyu ikubamanyisya aba bikusanusya muno babaghile ukubombela kanunu imbombo yakusanusya Ibaibolo ku South Africa ayobile ukuti, “aba bikubomba imbombo yakusanusya iyi bikwipilika ukuti bali nu budindo ubunywamu fiyo kwa Yehova kangi na ku bandu aba bikuya pakubelenga Amasyu ghake.”

 Linga imbombo yakusanusya yimalike, Ibaibolo likupulintiwa nu kulipanga ukuti liye buku. Ukuti isi sibombiwe, pikulondiwa ifindu ifi fikutula ukuti bapulinte nu kulipanga ukuti liye buku lyakuboneka kanunu kangi lyamaka. Mu 2019, indalama syakukinda amadola 20 miliyoni agha ku America babombile imbombo yakulila ifindu ifyakulondiwa ifi. Aba bikubomba imbombo yakupulinta bamalile imbombo amaawala aghakukinda 300,000 mu kyinja iki ukuti bapange nu kutumisya Amabaibolo agha.

 Nongwa yafiki tukubikapo indumbula fiyo kangi tukumalila indalama nyingi pambombo iyi? Joel Blue uyu ikubombela mu Dipatimenti yakuketa ifya mbombo yakupulinta pa kisu kyosa ayobile ukuti, “Ibaibolo buku lyakulondiwa fiyo pa mabuku ghosa agha tukupanga. Tukulonda ukuti akabonekelo kake kabikeghe ulughindiko kwa Kyala uyu tukumwiputa na masyu ghake agha tukufumusya.”

 Ukongelelapo pa Mabaibolo gha Mang’anamuliro gha Charu Chiphya agha tukupanga, tukupanga kangi Amabaibolo gha bandu aba bikutamiwa ukuketa. Mwakifwanikisyo, Ibaibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ilya malemba gha braille, likwaghiwa munjobelo 10. Ukuti tupange Ibaibolo limolyene ilya braille, tukwegha amaawala pabupipi 8 kangi ukuti tusunge ifighaba fyake pa shelufu, pikulondiwa ukuya malo amanywamu agha mamita 2.3. Tukupanga kangi Amabaibolo aghapadela agha bikubombela abandu aba bapinyiwe mu jele, panongwa yakuti ku jele bikwitikisya amabuku agha ghikuya itolo nikikope kya pepala.

 Ibaibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, likupalamasya fiyo ubumi bwa aba bikulibelenga. Keta ikifwanikisyo ikyafuma ku kipanga kya Kiluba ku malo ghamo agha ghikukoleliwa Tombe, agha ghali ku Democratic Republic of the Congo. Ikighaba kya Tombe kili pabulendo bwa kukinda amakilomita 1,700 ukufuma ku tawuni inywamu iya kisu iki. Abaketi ba ku buyo ubu bali itolo ni Baibolo limolyene ilya munjobelo ya Kiluba, kangi lyali lya iyolo fiyo. Abakamu basimanagha itolo Ibaibolo ili ukuti bitendekesye kanunu ifighaba ifi bapeliwe pangomano. Loli ikyakuhobosya fiyo kyo kya kuti ukwanda itolo mu Ogasiti 2018, aliwesa nkipanga alyambilile Ibaibolo lyosa ilya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya mu Kiluba kangi lino aliwesa ali ni Baibolo lyake.

 Pakuyoba isya Baibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ili, umulumbu yumo uyu ikuyoba Ikigerman ayobile ukuti: “Pakabalilo aka ndikwikumbusya ukuti ngulondiwa ukubelenga Ibaibolo. M’malo mwake, ngwilalusya ukuti, ‘Ngimba kabalilo kaliku aka mbaghile ukubelenga nyingi? Umundu yumo uyu balimpinyile mu jele alembile ukuti: “Balimbele Ibaibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, Ibaibolo ili likundula fiyo ukuti njenje pabumi bwangu. Iyolo ngapilikisyagha Amasyu gha Kyala, loli lino ni Baibolo ili ngupilikisya kanunu fiyo. Ngulonda ukumanya nyingi isya Baketi ba Yehova kangi muno mbaghile ukubombela ukuti nanine niye yumo wa Baketi ba Yehova.”

Abandu bosa aba bikubelenga Ibaibolo lya Mang’anamuliro gha Charu Chiphya bikundaghisya fiyo ifyabupe ifi fikutula ukuti Amabaibolo agha ghapangiweghe. Ifyabupe ifi fikubikiwa ukuti fitule pambombo ya pa kisu kyosa, kangi fikubikiwa ukwendela panjila isi sikwaghiwa pa donate.pr418.com. Tukubandaghisya fiyo panongwa ya ndumbula yinu iyakupa.