1-2. Ukufwana na Matai 5:11, ngimba tukulondiwa ukusiketa bulebule ingelo?

YESU afingile ukuti ababombi bake bisakuya nulusekelo lwanaloli. Kangi abasokile aba abaghanile ukuti bisakwaghana ningelo. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Tuli balusekelo panongwa yakuti tuli bafundiwa ba Kristu. Loli ngimba tukwipilika bulebule linga tukususiwa na bamumbumba yitu, tukunyoziwa na ba boma, aba tukubomba nabo imbombo na aba tukumanyila nabo isukulu bikutufimbilisya ukuti tubombe ifindu ifibibi? Linga tukwinong’ona isya findu ifi, tubaghile ukutamiwa fiyo naminong’ono.

² Abandu bingi batikuketa ukuti ukufwimiwa kukutwala ulusekelo. Mwakifwanikisyo, untumiwa Yakobu alembile ukuti mmalo mwakuwa amaka, tukulondiwa ukuya balusekelo linga tukugheliwa. (Yak. 1:2, 12) Isi syo isi Amasyu gha Kyala ghikutubula ukuti tubombeghe. Kangi Yesu atile tukulondiwa ukuya balusekelo linga tukufwimiwa. (Belenga Matai 5:11.) Ngimba tubaghile ukukindilila bulebule ukuya balusekelo nalinga tukwaghana ningelo? Tubaghile ukumanyila nyingi ukufuma pa isi Yakobu abalembile Abakristu babwandilo. Ikyakwanda, isagha twinong’onele ingelo isi Abakristu aba balyaghene nasyo.

3. Ngimba findu fiki fyabombiwe bo Yakobu ipelile ukuya mfundiwa wa Yesu?

³ Bo Yakobu unnung’una wa Yesu ipelile ukuya mfundiwa, Abakristu ba ku Yerusalemu balyandile ukufwimiwa. (Imbo. 1:14; 5:17, 18) Kangi bo umfundiwa Stefani aghoghiwe, Abakristu bingi  “balinkubalanila mfisu fya mu Yudai nifya mu Samaria,” balinkwakufika ku Saiprasi na nkaya ka Antiokia. (Imbo. 7:58–8:1; 11:19) Abakristu aba balyaghene nindamyo nyingi. Loli bakindilile ukwiyipa pambombo iyakufumusya amasyu amanunu kulikosa kuno babukagha kangi balyandisye ifipanga m’malo mingi agha ghali pasi pa bulaghili bwa Baroma. (1 Pet. 1:1) Loli bo akabalilo kakindilepo, balyaghene kangi nindamyo nyingi.

4. Ngimba ndamyo siliku isingi isi Abakristu babwandilo balondiwagha ukwifimbilisya?

⁴ Abakristu babwandilo balifimbilisye ku ngelo isyakukindanakindana. Mwakifwanikisyo, m’ma 50 C.E., Unkulumba wa Baroma Klaudiya alaghile ukuti Abayuda bosa basokemo nkaya ka Roma. Yonongwa yake Abayuda aba bali Bakristu babafimbilisye ukuti batuleke utwaya twabo nukubuka ku malo aghangi. (Imbo. 18:1-3) M’ma 61 C.E., untumiwa Pauli alembile ukuti Abakristu abinake banyoziwagha, babikiwagha mujele kangi banyakiwe ikyuma kyabo. (Hib. 10:32-34) Mwakufwana itolo na bandu abangi, Abakristu balondiwagha ukwifimbilisya kubulondo nububine.​—Rom. 15:26; Filip. 2:25-27.

5. Ngimba malalusyo ghaliku gha tukuya pakwamula?

⁵ Bo ikyinja kya 62 C.E. kikali ukufika, Yakobu alembile kalata. Umwene asimenye kanunu ingelo isi abakamu na balumbu baghanagha nasyo. Yehova alintulile Yakobu ukuti abalembele kalata Abakristu ukuti abape ubulongosi ubu bwabatulile ukukindilila ukuya balusekelo nalinga ukuti baghanagha ningelo. Isagha tukete isi sili mwakalata wa Yakobu nukwamula amalalusyo agha: Ngimba Yakobu alembile isya lusekelo luliku? Ngimba findu fiki ifi fibaghile ukumpangisya Unkristu ukuti angayagha nulusekelo? Kangi ngimba amahala, ulwitiko nubukifu fibaghile ukututula bulebule ukukindilila ukuya balusekelo nalinga ukuti tukwaghana ningelo?

6. Ukufwana na Luka 6:22, 23, nongwa yafiki Unkristu ikuya walusekelo linga ikwaghana nindamyo?

⁶ Abandu babaghile ukwinong’ona ukuti bikuya balusekelo pene linga bali nubumi ubununu, indalama nyingi nimbumba iya lusekelo. Loli ulusekelo ulu Yakobu ayobagha lo lumo mwa seke sya mbepo wa Kyala. Kangi ulusekelo ulu lutikwisa panongwa ya muno ifindu fiyilile pabumi bwitu. (Gal. 5:22) Unkristu abaghile ukulwagha ulusekelo linga asimenye ukuti ikunhobosya Yehova nukunkonga Yesu. (Belenga Luka 6:22, 23; Kolos. 1:10, 11) Ulusekelo lwitu tubaghile ukulufwanikisya numoto ughu ghukwaka munyale. Umoto ughu ghukufighililiwa numbelo pamo ifula ukuti ghukindilile ukwaka. Nanuswe tubaghile ukukindilila ukuya balusekelo kisita kwinong’onela isi tukwaghana nasyo pabumi bwitu. Tukabaghile ukuleka ukuya balusekelo linga tubinile pamo linga tuli nindalama nandi. Tubaghile ukukindilila ukuya balusekelo nalinga abandu bikutunyoza pamo bikutususya. Ulusekelo lwitu lubaghile ukuya lwamaka akabalilo kalikosa aka abandu bikughela ukutususya. Indamyo isi tukwaghana nasyo panongwa ya lwitiko lwitu, sikunangisya ukuti tuli bafundiwa ba bwanaloli ba Kristu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoh. 15:20) Yonongwa yake Yakobu alembile ukuti: “Mwe bamyitu, linga mwaghile ingelo sinyingi sikubawila, po musinong’oneghe ukuya sya lusekelo ndupu.”​—Yak. 1:2.

7-8. Nongwa yafiki ulwitiko lwitu lukuya lwamaka linga tukugheliwa?

⁷ Yakobu ayobile inongwa iyingi iyi Abakristu bikwaghana nindamyo nyingi. Umwene ikuti: “Ukugheliwa kwinu ndwitiko, kukupela ubufisalyoyo.” (Yak. 1:3) Indamyo tubaghile ukusifwanikisya numoto ughu bikubombela pakupanga ifyela. Linga ikyela kipile kangi kitalele, kikuya kikafu. Mwakufwana itolo, linga tukwifimbilisya ku ndamyo, tukuya nulwitiko lwamaka. Yonongwa yake Yakobu alembile ukuti: “Ubwene ubufisalyoyo bo fikuti luyeghe nimbombo imbelelesye.” (Yak. 1:4) Linga tukuketa ukuti indamyo sikukasya ulwitiko lwitu, tubaghile ukwifimbilisya mwalusekelo.

⁸ Mwakalata wake, Yakobu ayobilemo kangi ukuti silipo indamyo isingi isi sikutupangisya ukuti tungayagha balusekelo. Ngimba ndamyo siliku kangi tubaghile ukulimbana nasyo bulebule?

9. Nongwa yafiki tukulondiwa amahala?

⁹ Indamyo: Linga tukamanya isyakubomba. Linga twaghene nindamyo, tukulondiwa ukunsubila Yehova ukuti atutule ukusala kanunu ifindu ifi fikunhobosya, ifi fikubatula abakamu na balumbu kangi fikututula ukukindilila ukuya basubiliwa kwa Yehova. (Yere. 10:23) Tukulondiwa amahala ukuti tusale kanunu ifyakubomba na isi tubaghile ukuyoba ku bandu aba bikutususya. Linga tukasimanya isyakubomba, tubaghile ukuwa amaka panongwa ya ngelo isi twaghene nasyo kangi tukabaghila ukuya balusekelo.

10. Ngimba ilemba lya Yakobu 1:5 likuti tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti tuye namahala?

 ¹⁰ Isi tukulondiwa ukubomba: Tusumeghe amahala kwa Yehova. Linga tukulonda ukwifimbilisya indamyo mwalusekelo, ikyakwanda tukulondiwa ukunsuma Yehova ndwiputo ukuti atupe amahala agha tukulonda ukuti tusale kanunu ifyakubomba. (Belenga Yakobu 1:5.) Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukuketa ukuti Yehova atikwamula mwanakalinga ulwiputo lwitu? Yakobu atile tukulondiwa ‘ukusuma kwa’ Kyala. Yehova atikukalala linga tukusuma amahala kumyake. Kangi atikuya pakutulumbusya. Tata witu wakumwanya ‘ikupa kisita kwilamwa’ linga tukusuma amahala kumyake ukuti twifimbilisye ku ndamyo. (Sal. 25:12, 13) Umwene ikuketa indamyo isi tukwaghana nasyo, sikumbaba fiyo linga tukutamiwa yonongwa yake ikututula. Isi sikutupangisya ukuti tuyeghe balusekelo. Loli ngimba Yehova ikutupa bulebule amahala?

11. Ngimba tukulondiwa ukubomba kangi isyafiki ukuti tughaghe amahala?

¹¹ Yehova ikutupa amahala ukwendela M’masyu ghake. (Mbu. 2:6) Ukuti tughaghe amahala, tukulondiwa ukumanyila Amasyu gha Kyala na mabuku agha ghikulingania Ibaibolo. Loli tukulondiwa ukubomba nyingi ukukinda ukumanyila itolo. Tukulondiwa ukubomba isi Kyala ikutubula mwakukonga ubulongosi bwake. Yakobu alembile ukuti: “Komma ukwisyoba mwibene ukuya bakupilika itolo ilisyu, loli isi mukuyoba syo mubombeghe.” (Yak. 1:22) Linga tukukonga ubulongosi bwa Kyala, tukuya balutengano, bololo kangi bakisa. (Yak. 3:17) Utuyilo utu tukututula ukuti twifimbilisyeghe ku ndamyo nukukindilila ukuya balusekelo.

12. Nongwa yafiki syakuhobosya fiyo ukuti tulimenye kanunu Ibaibolo?

¹² Amasyu gha Kyala ghafwene itolo nigalasi. Ghikututula ukuketa isi tukulondiwa ukubomba kanunu namuno tubaghile ukubombela. (Yak. 1:23-25) Mwakifwanikisyo, linga tumanyile  Amasyu gha Kyala, tubaghile ukumanya ukuti tukulondiwa ukwikola. Nubutuli bwa Yehova, tukumanyila muno tubaghile ukunangisyila ubololo linga tukindene aminong’ono na bandu pamo twaghene nindamyo. Panongwa yakuti tuli bololo, tukubomba kanunu ifindu linga twaghene nindamyo. Tukughelaghela ukwinong’ona kanunu nukusala kanunu ifyakubomba. (Yak. 3:13) Syakuhobosya fiyo ukuti tulimenye kanunu Ibaibolo.

13. Nongwa yafiki tukulondiwa ukumanyilako ku fifwanikisyo ifya bandu aba bikuyobiwa mu Baibolo?

¹³ Utubalilo tumo tukumanya isi tutikulondiwa ukubomba pene linga tusobile. Loli ukubomba isi kubaghile ukuya kukafu ukuti tumanyilepo simo. Injila inunu iyakughagha amahala ko kumanyilako ukufuma ku isi bamo babombile kanunu na isi bakabombile kanunu. Yonongwa yake Yakobu ikutukasya ukuti tukongeghe ififwanikisyo ifya bandu aba bikuyobiwa mu Baibolo bo Abrahamu, Rahabu, Yobu na Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Ababombi ba Yehova abasubiliwa aba bafwanisyagha ukwifimbilisya ku ndamyo isi syayagha pakubapoka ulusekelo. Ififwanikisyo fyabo ifyakwifimbilisya fikunangisya ukuti nubutuli bwa Yehova nanuswe tubaghile ukubomba mwakufwana itolo.

14-15. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukukayikila?

¹⁴ Indamyo: Linga tukukayikila isi tukusubila. Utubalilo twingi, tubaghile ukutamiwa ukupilikisya ifundo simo isya mu Baibolo. Pamo Yehova akabaghila ukwamula inyiputo syitu munjila iyi twasubilagha. Isi sibaghile ukutupangisya ukwanda ukukayikila. Linga tukukayikila, ulwitiko lwitu lukabaghila ukuya lwamaka kangi tubaghile ukonanga ubumanyani bwitu na Yehova. (Yak. 1:7, 8) Kangi sibaghile ukutupangisya ukuti tungayagha nulusubilo ulwa nkyeni.

¹⁵ Untumiwa Pauli afwanikisye ulwitiko lwitu ulwa nkyeni ni nyangula. (Hib. 6:19) Inyangula yikutula ukuti ingalaba yimeghe pamalo ghamoghene akabalilo ka mbelo kangi yikutula ukuti yingibilagha. Loli inyangula yakulondiwa pene apa linga unnyololo ughu balumikisye ku ngalaba ghukadumuka. Bo muno ingami yikupangisya ukuti unnyololo ghungayagha nkafu, mwakufwana itolo linga tukukayikila ulwitiko lwitu lutikuya lwamaka. Linga twaghene nindamyo, tubaghile ukuya kangi nulwitiko ulwakuti Yehova ikuya pakufwanisya isi afingile. Linga ulwitiko lwitu lukaya lwamaka, tutikuya nulusubilo. Bo muno Yakobu ayobile, uyu ikukayikila “yo ali bo li iyigha lya munyanja, ili likughutiwa numbelo, kangi likuyughanika kuno na kuno.” (Yak. 1:6) Umundu uyu ukwipilika bo ulu akabaghila ukuya walusekelo napanandi.

16. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukukayikila?

¹⁶ Isi tukulondiwa ukubomba: Tughelegheleghe ukumasya ukukayikila; tukasyeghe ulwitiko lwinu. Tubombengepo simo mwanakalinga. Nkabalilo ka nsololi Eliya, ababombi ba Yehova bakayikilagha pa isi basubilagha. Eliya alinkubalalusya alinkuti: “Ngimba mukwakupela poki nkwilamwa kwinu? Linga Yehova yo Kyala, amunkongeghe yuyo; loli linga Baala, yo kyala amunkongeghe yuyo” (1 Banyaf. 18:21) Momuno siyilile na masiku agha. Tukulondiwa ukufufuza ukuti tusimikisye ukuti Yehova yo Kyala, Ibaibolo Masyu ghake kangi ukuti Abaketi ba Yehova bandu bake. (1 Tes. 5:21) Ukubomba syosa isi kukuya pakututula ukuti tungakayikilagha kangi tukasye ulwitiko lwitu. Linga tukulonda ubutuli ukuti tuleke ukukayikila, tukulondiwa ukubasuma abakulumba bakipanga. Tukulondiwa ukubombapo simo mwanakalinga linga tukulonda ukuti tukindilile ukuya balusekelo pakumbombela Yehova.

17. Ngimba findu fiki fibaghile ukubombiwa linga tuli bogha?

¹⁷ Indamyo: Ukuwa amaka. Amasyu gha Kyala ghikuti: “Linga lulimo ulutende munda, po wisakuya nikitengusi fiyo apa linga undughu isile.” (Mbu. 24:10) Amasyu gha mu Chihiburi agha baghasanwisye ukuti “ulutende,” ghabaghile ukusanusya ukuti “ukuya nubogha.” Linga muli nubogha,  mwanakalinga mubaghile ukuleka ukuya balusekelo.

18. Ngimba ukwifimbilisya kukusanusya isyafiki?

¹⁸ Isi tukulondiwa ukubomba: Tunsubileghe Yehova ukuti atutule ukuya bakifu ukuti twifimbilisyeghe. Tukulondiwa ukuya bakifu linga tukulonda ukwifimbilisya ku ndamyo. (Yak. 5:11) Ilisyu ilyakuti ‘ukwifimbilisya’ ili Yakobu abombile likutukumbusya isya mundu uyu ikukindilila ukwitoteka pamalo ghamoghene. Tubaghile ukwinong’onela isya nsilikali unkifu uyu ikwima linga ababwene abalughu bake kangi atikubopa linga abalughu babasambukile.

19. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki ku ntumiwa Pauli?

¹⁹ Untumiwa Pauli anangisye ikifwanikisyo ikinunu ikya kuya bakifu nukwifimbilisya. Loli akabalilo kamo, awile amaka. Umwene alifimbilisye panongwa yakuti ansubilagha Yehova ukuti ankasye. (2 Kor. 12:8-10; Filip. 4:13) Nanuswe tubaghile ukukasiwa nukuya bakifu linga mwakwiyisya tukwambilila ubutuli bwa Yehova.​—Yak. 4:10.

20-21. Ngimba tuli nulusubilo luliku?

²⁰ Tubaghile ukuketa ukuti indamyo isi tukwaghana nasyo lukaya lufundo lwakufuma kwa Yehova. Yakobu ikutusimikisyila ukuti: “Uyu linga ali ndughelo, yo angayobagha ukuti, Yo Kyala ikungela; namanga Kyala akabaghila ukugheliwa nimbibi, kangi Umwene atikungela yumo umundu.” (Yak. 1:13) Linga tukuketa ukuti ifundo iyi ya bwanaloli, tukuya pabumanyani ubununu na Tata witu wakumwanya.​—Yak. 4:8.

²¹ Yehova “atikwiyandusaniamo.” (Yak. 1:17) Umwene abatulile Abakristu bakunyuma pakabalilo aka baghanagha nindamyo kangi ikuntula aliwesa amasiku agha. Tunsumeghe Yehova ukufuma pasi pandumbula ukuti atupe amahala, ulwitiko nubukifu. Umwene ikuya pakwamula inyiputo syitu. Kangi tubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti ikuya pakututula ukukindilila ukuya balusekelo linga tukwifimbilisya ku ndamyo.