INKHANI IYAKUMANYILA 5
“Untu wa Nnyambala Wesa yo Kristu”
“Untu wa nnyambala wesa yo Kristu.”—1 KOR. 11:3.
ULWIMBO 12 Yehova Ni Chiuta Mukuru
ISI TUKUYA PAKUMANYILA *
1. Ngimba findu fiki fibaghile ukumpangisya unnyambala ukuti ambombeleghe ifindu ifibibi unkasi na banake?
NGIMBA ilisyu ilyakuti “untu” wa mbumba likusanusya isyafiki? Linga abanyambala bamo bikubomba ifindu na bakasi babo na banabo, bikukonga inyiho pamo muno bakulile mumbumba syabo. Inong’onela isi Yanita, umulumbu uyu ikwikala ku Europe ayobile. Umwene atile, “Kuno ngwikala, abandu bikusubila ukuti abakikulu bapasi fiyo ukukinda abanyambala kangi bikulondiwa ukubaketa ukuya batumwa.” Unkamu Luke, uyu ikwikala ku United States atile, “Abatata bamo bikubamanyisya abanabo abanyambala ukuti batikulondiwa ukupilikila isi abakikulu bikuyoba panongwa yakuti aminong’ono ghabo ghakaya ghakulondiwa.” Loli Yehova atikulonda ukuti abanyambala bababombeleghe abakasi babo bo ulu. (Fwanikisya na Marko 7:13.) Po ngimba unnyambala abaghile ukuya bulebule mutu wa mbumba unnunu?
2. Ngimba aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukumanya isyafiki kangi nongwa yafiki?
2 Ukuti aye mutu wa mbumba nnunu, ikyakwanda unnyambala ikulondiwa ukumanya isi Yehova ikulonda ukuti abombeghe. Kangi ikulondiwa ukumanya inongwa iyi Yehova alyandisye ukuti kuye umutu wa mbumba kangi namuno abaghile ukunkonga Yehova na Yesu. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuti unnyambala abombeghe ifindu mwamahala bo ulu? Panongwa yakuti Yehova ayipele imitu ya mbumba ubudindo kangi ikughulila ukuti bikuya pakubombela kanunu ubudindo bwabo.—Luka 12:48.
NGIMBA UKUYA MUTU WA MBUMBA SIKUSANUSYA ISYAFIKI?
3. Ngimba tukumanyilako isyafiki pa masyu agha ghali pa 1 Bakorinti 11:3 pa nkhani yakuya mutu wa mbumba?
3 Belenga 1 Bakorinti 11:3. Ivesi ili likulingania muno Yehova ikuyilongosyela imbumba yake iyakumwanya ni ya pa kisu. Ukuya mutu wa mbumba kukongelelapo ifindu fibili bo ubudindo nukwiyipa. Yehova yo “mutu,” pamo undaghili unkulumba. Ndubatiko lwake, abapele abangi ubudindo kangi bisakulongiwa ukufwana namuno bikubombela nubudindo bwabo. (Rom. 14:10; Ef. 3:14, 15) Yehova ampele Yesu abudindo nkipanga. Loli Yesu ikwiyisya kwa Yehova linga ikubomba ifindu nanuswe. (1 Kor. 15:27) Yehova abapele kangi abanyambala ubudindo ku bakasi na banabo loli unnyambala ikulondiwa ukwiyisya kwa Yehova na Yesu linga ikubomba ifindu nimbumba yake.—1 Pet. 3:7.
4. Ngimba budindo buliku ubu Yehova na Yesu bali nabo?
4 Pakuya mutu wakipeliwa kyosa, Yehova ali nubudindo ubwakubika indaghilo isya muno abanake bikulondiwa ukubombela ifindu kangi umwene ikuketesya ukuti bikupilikila indaghilo. (Yes. 33:22) Yesu pakuya mutu wakipanga kya Bukristu, yope ali nubudindo ubwakubika indaghilo isyakuti tukongeghe.—Gal. 6:2; Kolos. 1:18-20.
5. Ngimba budindo buliku ubu aliwesa uyu mutu wa mbumba ya Bukristu ali nabo kangi ali numpaka ghuliku?
5 Mwakunkonga Yehova na Yesu, aliwesa uyu mutu wa mbumba ya Bukristu ali nubudindo ubwakubika indaghilo ku mbumba yake. (Rom. 7:2; Ef. 6:4) Loli ubudindo bwake buli numpaka. Mwakifwanikisyo, indaghilo syake sikulondiwa ukukolelana nubulongosi ubu bukwaghiwa M’masyu gha Kyala. (Mbu. 3:5, 6) Kangi aliwesa uyu mutu wa mbumba akaya nubudindo ubwakubika indaghilo ku bandu aba bakaya bamumbumba yake. (Rom. 14:4) Kangi linga abanake bakulile nukusokapo pakaya, bikukindilila ukungindika loli batikuya mmaboko ghake.—Mat. 19:5.
NONGWA YAFIKI YEHOVA ABAPELE BAMO UBUDINDO?
6. Nongwa yafiki Yehova ikubapa bamo ubudindo?
6 Yehova ikubapa bamo ubudindo panongwa yakuti ayighanile imbumba yake. Iki kyabupe kyakufuma kumyake. Ukuya nubudindo kukutula ukuti imbumba ya Yehova yibombeghe ifindu ndutengano na ndubatiko. (1 Kor. 14:33, 40) Kisita kuya na bandu ba budindo imbumba ya Yehova yikabaghila ukuya yakukolelana kangi yalusekelo. Mwakifwanikisyo, angali akayapo uyu ikubika indaghilo nukuketesya ukuti isi basalile sifwanisiwe.
7. Ngimba ilemba lya Baefesi 5:25, 28, likuti Yehova ikulonda ukuti abanyambala bababombeleghe bulebule ifindu abakasi babo?
7 Linga imbatiko ya Kyala iyakuya nubudindo kindu kinunu, po nongwa yafiki abakikulu bingi amasiku agha bikunyoziwa na balume babo? Sili bo ulu panongwa yakuti abanyambala bingi batikukonga ifundo sya Yehova isya muno babaghile ukubombela nimbumba syabo. M’malo mwake, bikukonga inyiho. Babaghile kangi ukubabombela ifindu ifyankhaza abakasi babo ukuti babombeghe ifinyonywa fyabo. Mwakifwanikisyo, unnyambala abaghile ukumfimbilisya unkasi wake ukuti ampeghe ulughindiko pamo ukuti abangi banketeghe ukuti “nnyambala naloli.” Abaghile ukwinong’ona ukuti akabaghila ukumfimbilisya unkasi wake ukuti anganeghe loli abaghile ukumbula ukuti antileghe. Kangi panongwa yakuti ikuntila, abaghile ukuketa ukuti yo njila iyakuti annyozeghe. * Abanyambala aba bikwinong’ona bo ulu kangi bikubomba ifindu bo ifi bikusoba fiyo. Isi bikwinong’ona nukubomba sitikubaghindika abakikulu kangi isi sitikukolelana na isi Yehova ikulonda.—Belenga Baefesi 5:25, 28.
NGIMBA UNNYAMBALA ABAGHILE UKUYA BULEBULE MUTU WA MBUMBA UNNUNU?
8. Ngimba unnyambala abaghile ukuya bulebule mutu wa mbumba unnunu?
8 Unnyambala abaghile ukuya mutu wa mbumba unnunu mwakukonga muno Yehova na Yesu bikubombela ubudindo bwabo. Inong’onela utuyilo tubili itolo utu Yehova na Yesu bikunangisya kangi keta muno aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisya utuyilo utu ku nkasi nabanake.
9. Ngimba Yehova ikunangisya bulebule ukuti ikwiyisya?
9 Ukwiyisya. Yehova wamahala fiyo ukukinda umundu aliwesa; loli ikupilikisya aminong’ono gha babombi bake. (Bwa. 18:23, 24, 32) Umwene abitikisye aba bali nubudindo ukuti bayobengepo aminong’ono ghabo. (1 Banyaf. 22:19-22) Yehova ngolofu loli atikughulila ukuti tukuya pakubomba ifindu mbugholofu. M’malo mwake, ikubatula abandu abasitabugholofu aba bikumbombela ukuti babombeghe kanunu. (Sal. 113:6, 7) Yonongwa yake Ibaibolo likuti Yehova yo “ntuli.” (Sal. 27:9; Hib. 13:6) Umwalafyale Davidi asyaghenie ukuti ikuya pakufwanisya ukubomba imbombo inywamu iyi apeliwe panongwa yakwiyisya kwa Yehova.—2 Samu. 22:36.
10. Ngimba Yesu anangisye bulebule ukwiyisya?
10 Inong’onela ikifwanikisyo kya Yesu. Nalinga ukuti ali Mwalafyale wa bafundiwa bake loli umwene abasuwisye amalundi. Nongwa yafiki Yehova alembile inkhani iyi mu Baibolo? Kisita kukayika alondagha ukuyitula imitu ya mbumba nabangi ukuti bakongeghe ikifwanikisyo kyake ikinunu. Yesu atile: “Buno mbapele aka kuketelamo, ukuti isi mbabombile, syo mubombeghe nanumwe.” (Yoh. 13:12-17) Nalinga ukuti ali nubudindo ubunywamu, Yesu akaghulilagha ukuti abandu bambombeleghe. M’malo mwake, umwene yo ababombelagha abandu.—Mat. 20:28.
Aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisya ukwiyisya nulughano mwakubomba imbombo isya pakaya nukuyitula imbumba yake mwambepo (Keta amapalagilafu 11, 13)
11. Ngimba aliwesa uyu mutu wa mbumba ikumanyilako isyafiki kwa Yehova na Yesu pa nkhani yakwiyisya?
11 Isi tukumanyilako. Aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisya ukwiyisya munjila nyingi. Mwakifwanikisyo, atikughulila ukuti unkasi na banake bikuya pakubomba ifindu mbugholofu. Umwene ikupilikisya aminong’ono ghabo nalinga ukuti atikukolelana nagho. Marley, uyu ikwikala ku United States, ikuti: “Une nundume wangu utubalilo tumo tukukindana aminong’ono. Loli nguketa ukuti ikundaghisya nukungindika panongwa yakuti ikundalusya aminong’ono ghangu kangi ikwinong’onelapo tasi bo akali ukusala ifyakubomba.” Mwakongelelapo, unnyambala uwakwiyisya ikwiyipa ukubomba imbombo isya pakaya nalinga ukuti kuno bikwikala, abandu bikuketa ukuti mbombo ya bakikulu. Ukubomba isi kubaghile ukuya kukafu. Nongwa yafiki? Umulumbu Rachel ikuti, “Kuno ngulile, linga unnyambala ikuntula unkasi wake ukusuka imbale pamo ukutendekesya nnyumba, abapalamani na bakamu bake bikwinong’ona ukuti akaya ‘nnyambala naloli.’ Abene babaghile ukwinong’ona ukuti akabaghila ukundamula unkasi wake.” Linga abandu bingi bikwinong’ona bo ulu kuno mukwikala, mukumbukeghe ukuti Yesu abasuwisye amalundi abafundiwa bake nalinga ukuti abandu baketagha ukuti yali mbombo ya ntumwa. Aliwesa uyu mutu wa mbumba unnunu atikwiyinong’onela mwene loli ikwinong’onela isi ikulondiwa ukubomba ukuti unkasi na banake bahobokeghe. Ukongelelapo pa kwiyisya, ngimba kayilo kaliku akangi aka aliwesa uyu mutu wa mbumba unnunu ikulondiwa ukuya nako?
12. Ngimba ulughano lwalimpangisye Yehova na Yesu ukubomba isyafiki?
12 Ulughano. Kilikyosa iki Yehova ikubomba, ikubomba panongwa ya lughano. (1 Yoh. 4:7, 8) Umwene ikutupwelelela mwakutupa ifindu fyamwambepo ukwendela M’masyu ghake Ibaibolo nigulu lyake. Ikututula ukuti twipilikeghe ukuti tufighililiwe mwakutusimikisyila ukuti atughanile. Bule pakuyoba isya findu fya kumbili? Yehova “ikutupa fyosa itolo ifi fikelilwe ifya kwikyela nafyo.” (1 Tim. 6:17) Linga tusobile, ikutufunda loli atikuleka ukutunangisya ulughano. Panongwa ya lughano, Yehova abikile ikitabulilo panongwa yitu. Kangi Yesu yope atughanile, yonongwa yake abikile ubumi bwake panongwa yitu. (Yoh. 3:16; 15:13) Kikayapo nakimo iki kibaghile ukonanga ulughano ulu Yehova na Yesu bikunangisya ku bosa aba basubiliwa kumyabo.—Yoh. 13:1; Rom. 8:35, 38, 39.
13. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuti aliwesa uyu mutu wa mbumba anangisyeghe ulughano ku mbumba yake? (Keta ibokosi ilyakuti “ Ngimba Unnyambala uyu Eghile Mwalululu Ikulondiwa Ukubomba Isyafiki Ukuti Unkasi Wake Angindikeghe?”)
13 Isi tukumanyilako. Kilikyosa iki aliwesa uyu mutu wa mbumba ikubomba, ikulondiwa ukubomba panongwa ya lughano. Nongwa yafiki isi syakulondiwa? Untumiwa Yohani ikwamula ikuti: “Buno uyu linga akangana uwamyabo [pamo imbumba], uyu ikumbona mmaso, yo akabaghila ukungana Kyala uyu atikumbona.” (1 Yoh. 4:11, 20) Ukuyoba ubwanaloli, unnyambala uyu ayighanile imbumba yake kangi ikulonda ukunkonga Yehova na Yesu, ikuya pakuyipa imbumba yake ifindu fyamwambepo ni fyakumbili. (1 Tim. 5:8) Umwene ikubamanyisya nukubafunda abanake. Ikukindilila ukusala kanunu ifyakubomba ifi fikungindika Yehova nukuyitula imbumba yake. Isagha tuyobesanie ifindu ifi nukuketa muno aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunkongela Yehova na Yesu.
IFI IMITU YA MBUMBA YIKULONDIWA UKUBOMBA
14. Nongwa yafiki aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukuyipa imbumba yake ifindu ifyamwambepo?
14 Muyipeghe imbumba yinu ifindu ifyamwambepo. Mwakunkonga Tata wake, Yesu inong’onelagha isyakubapa abamanyili bake ifindu ifyamwambepo. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) Mwakufwana itolo, aliwesa uyu mutu wa mbumba ikyakwanda ikulondiwa ukuyipa imbumba yake ifindu ifyamwambepo. (Kukumbu. 6:6-9) Ikubomba isi mwakuketesya ukuti umwene nimbumba yake bikubelenga Amasyu gha Kyala, bikubuka kungomano, bikufumusya amasyu amanunu nukukindilila ukukasya ubumanyani bwabo na Yehova.
15. Ngimba njila yiliku iyi aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisya ukuti ayighanile imbumba yake?
15 Munangisyeghe ukuti muyighanile imbumba yinu. Yehova alimbulile Yesu ukuti anganile pa gulu lya bandu. (Mat. 3:17) Utubalilo twingi Yesu anangisyagha ukuti abaghanile abamanyili bake ukwendela m’masyu na mfyakubomba. Bope abamanyili bake bambulagha ukuti banganile. (Yoh. 15:9, 12, 13; 21:16) Aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukunangisya ukuti anganile unkasi na banake ukwendela mu isi ikubomba bo ukumanyila nabo Ibaibolo. Kangi ikulondiwa ukubabula ukuti abaghanile nukubandaghisya pa gulu lya bandu.—Mbu. 31:28, 29.
Ukuti anhobosye Yehova, aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukuyipa imbumba yake ifindu ifyakumbili (Keta ipalagilafu 16)
16. Ngimba findu fiki ifingi ifi aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukubomba kangi ikulondiwa ukuya maso nisyafiki?
16 Muyipeghe imbumba yinu ifindu ifyakumbili. Yehova abapwelelelagha Abaisraeli mwakubapa ifindu ifyakumbili nalinga ukuti utubalilo tumo bakampilikilagha. (Kukumbu. 2:7; 29:5) Amasiku agha, Yehova ikutupa ifindu ifyakumbili. (Mat. 6:31-33; 7:11) Mwakufwana itolo, Yesu abalyesyagha aba bankongagha. (Mat. 14:17-20) Kangi ababumbulusyagha ababine. (Mat. 4:24) Ukuti anhobosye Yehova, aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukuyipa imbumba yake ifindu ifyakumbili. Loli ikulondiwa ukuya maso. Umwene atikulondiwa ukumalila akabalilo pakubomba imbombo nukutoliwa ukuyipwelelela imbumba yake mwambepo nukuyinangisya ulughano.
17. Ngimba kifwanikisyo kiliku iki Yehova na Yesu bikunangisya pa nkhani yakutumanyisya nukutufunda?
17 Muyimanyisyeghe imbumba yinu. Yehova ikutumanyisya nukutufunda panongwa yakuti ikulonda ukututula. (Hib. 12:7-9) Mwakufwana itolo na Tata wake, Yesu abamanyisyagha mwalughano aba abapele ubudindo. (Yoh. 15:14, 15) Umwene abapagha ubulongosi bwamaka loli mwakisa. (Mat. 20:24-28) Asimenye ukuti tuli bandu basitabugholofu kangi utubalilo twingi tukusoba.—Mat. 26:41.
18. Ngimba aliwesa uyu mutu wa mbumba unnunu ikulondiwa ukukumbuka isyafiki?
18 Aliwesa uyu mutu wa mbumba kangi ikunkonga Yehova na Yesu, ikukumbuka ukuti unkasi na banake bandu basitabugholofu. Abanyambala batikulondiwa ukuya “bakali” ku bakasi nabanabo. (Kolos. 3:19) M’malo mwake, bikukonga ubulongosi ubu buli pa Bagalatia 6:1 nukughelaghela ukuya “nindumbula iya butengamoyo” nukukumbuka ukuti bope basitabugholofu. Mwakufwana itolo na Yesu, umwene ikumanya ukuti injila inunu iyakumanyisya ko kwendela nkifwanikisyo.—1 Pet. 2:21.
19-20. Linga aliwesa uyu mutu wa mbumba ikusala ifyakubomba, ngimba abaghile ukunkonga bulebule Yehova na Yesu?
19 Musaleghe kanunu ifyakubomba. Yehova ikusala kanunu ifyakubomba ifi fibaghile ukubatula abangi. Mwakifwanikisyo, asalile ukuti apele ubumi komma ukuti ihobosyeghe mwene loli ukuti nanuswe tuhobokeghe nubumi. Akalipo nayumo uyu alimfimbilisye ukuti antume umwanake ukuti asatufwile panongwa yabutulanongwa bwitu. Umwene abombile isi panongwa yakuti alondagha ukututula. Yesu yope asalagha ifyakubomba ifi fyabatulagha abangi. (Rom. 15:3). Mwakifwanikisyo, bo akatele fiyo umwene akindilile ukukimanyisye ikilundilo kya bandu m’malo mwakutusya.—Mar. 6:31-34.
20 Umutu wa mbumba unnunu ikumanya ukuti kukafu fiyo ukusala kanunu ifyakubomba ifyambumba yake loli ikuketa ukuti budindo bwakulondiwa fiyo. Umwene atikulondiwa ukusala ifyakubomba ifi fikaya fyakulondiwa. Yonongwa yake, ikunsubila Yehova ukuti yo antule ukusala kanunu. * (Mbu. 2:6, 7) Linga ikubomba bo ulu, ikuya pakubatula abangi mmalo mwakwihobosya mwene.—Filip. 2:4.
21. Ngimba tukwisa pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyakukongapo?
21 Yehova ayipele imitu ya mbumba imbombo iyakutamya fiyo kangi ikughulila ukuti bikuya pakufwanisya ukubomba kanunu. Linga unnyambala ikughelaghela ukukonga ikifwanikisyo kya Yehova na Yesu, ikuya pakuya mutu wa mbumba nnunu. Kangi linga unkasi wake ikukonga ubudindo bwake, imbumba yabo yikuya pakuya yalusekelo. Ngimba unkikulu ikubuketa bulebule ubudindo bwa ndume wake pakuya mutu wa mbumba kangi ngimba unkikulu abaghile ukwaghana nindamyo siliku? Inkhani iyakukongapo yikwisa pakwamula amalalusyo agha.
ULWIMBO 16 Lumbani Ya Chifukwa cha Mwana Wake Wakuphakazgika
^ ipal.5 Linga unnyambala eghile, ikuya mutu wa mbumba. Mu nkhani iyi, tukuya pakumanyila isi ukuya mutu wa mbumba sikusanusya, inongwa iyi Yehova abapele bamo ubudindo ubu kangi isi abanyambala babaghile ukumanyilako kwa Yehova na Yesu. Mu nkhani iyakukongapo, tukwisa pakumanyila isi unnyambala nunkasi wake babaghile ukumanyilako kwa Yesu na ku bandu abangi aba bikuyobiwa mu Baibolo. Kangi mu nkhani iyabumalilo tukwisa pakuyobesania muno abakamu babaghile ukubombela ubudindo bwabo nkipanga.
^ ipal.7 Ifundo iyakuti unnyambala ikwitikisiwa ukunnyoza unkasi wake, utubalilo twingi yikunangisiwa mu mafilimu, mumadilama na mu mabuku. Yonongwa yake inyiho nyingi sikwitikisya ukuti kukaya kubibi linga unnyambala ikumbombela unkasi wake ifindu ifyankhaza.
^ ipal.20 Ukuti mumanye nyingi isya muno mubaghile ukusalila kanunu ifyakubomba, keta inkhani iya mutu uwakuti “Vyakusankha Vinu Vicindike Ciuta,” mu Ingasya ya Ndindilili iya Chitumbuka iya April 15, 2011, peji 13-17.
