1. Ngimba Davidi ali mu ndamyo siliku?

 DAVIDI abopagha panongwa yakuti umundu yumo alondagha ukungogha. Sauli, uyu ali mwalafyale wamaka uwa Israeli alondagha ukungogha Davidi. Pakabalilo aka Davidi alondagha ifyakulya, umwene afikile mu tawuni ya Nobu, kuno anangisye ukwiyisya mwakusuma ifisyesye 5 itolo. (1 Samu. 21:1, 3) Ukufuma apo, umwene na balumyana bake baghaghile amalo aghakutusya ku mbako. (1 Samu. 22:1) Nongwa yafiki Davidi ali mu ndamyo bo iyi?

2. Ngimba Sauli ibikagha bulebule mwene mu ndamyo? (1 Samueli 23:16, 17)

² Sauli ali nakabini na Davidi panongwa yakuti abandu bingi balinganile Davidi kangi bampalagha panongwa yakuti atolile ubwite bwingi. Kangi Sauli asyaghenie ukuti panongwa yakuti akapilikile, Yehova alinkanile ukuya mwalafyale wa Israeli kangi Yehova alinsalile Davidi ukuti yo asaye mwalafyale. (Belenga 1 Samueli 23:16, 17.) Loli Sauli akindilile ukuya mwalafyale wa Israeli kangi ali na balwabwite bingi nabakuntula bingi yonongwa yake Davidi ambopagha ukuti apoke ubumi bwake. Ngimba Sauli inong’onagha ukuti ikuya pakuntolesya Kyala ukumbika Davidi ukuya mwalafyale? (Yes. 55:11) Ibaibolo litikuyoba loli tuli nulusubilo ukuti: Sauli ibikagha mwene pa ndamyo. Bosa aba bikulimbana na Kyala, utubalilo tosa bikutoliwa.

3. Ngimba Davidi ipilikagha bulebule nalinga ukuti aghanagha ni ndamyo?

³ Davidi ali mundu wakwiyisya. Umwene akalisalile ukuti aye mwalafyale wa Israeli. Yehova yo alinsalile ukuti asaye mwalafyale. (1 Samu. 16:1, 12, 13) Sauli alimbengile fiyo Davidi. Loli Davidi akampagha inongwa Yehova panongwa ya isi aghanagha  nasyo kangi akalilumbusisye panongwa ya fyakulya ifinandi ifi alinafyo kangi nukwibilila ku mbako. M’malo mwake, kabaghile ukuya ko kabalilo aka alibilile ku mbako aka alembile ulwimbo ulununu ulwa kumpala Kyala ulu lukongelelapo amasyu agha ghali mwilemba lya mutu witu wa nkhani agha ghikuti: “Aba bikundonda Yehova bo batikupondwa nakamo akanunu.”—Sal. 34:10.

4. Ngimba malalusyo ghaliku agha tukuya pakuyobesania, kangi nongwa yafiki ghakulondiwa?

⁴ Amasiku agha ababombi ba Yehova bingi bakaya nifyakulya fingi kangi nifyakulondiwa pa bumi. * Isi sikubombiwa ku babombi ba Yehova bingi fiyofiyo pakabalilo ka mbungo aka. Kangi ifindu fikuya pakukindilila ukutamya fiyo linga “ubutolwe ubukulumba” bukuseghelela. (Mat. 24:21) Bo tukwinong’onela ifundo iyi, isagha twamule amalalusyo 4 agha: Ngimba mo munjila yiliku iyi Davidi ‘akapondwagha nakamo akanunu’? Nongwa yafiki tukulondiwa ukwikutisiwa na ifi tuli nafyo? Nongwa yafiki tubaghile ukuya nulusubilo ukuti Yehova ikuya pakutupwelelela? Kangi ngimba tubaghile ukwitendekesya bulebule lino isi sikwisa kubombiwa nkyeni?

5-6. Ngimba Salimo 23:1-6 likututula bulebule ukupilikisya isi Davidi asanusyagha bo ikuyoba ukuti ababombi ba Kyala “batikupondwa nakamo akanunu”?

⁵ Ngimba Davidi asanusyagha isyafiki bo ikuyoba ukuti ababombi ba Yehova “batikupondwa nakamo akanunu”? Tubaghile ukuyagha ifundo yake mwakwinong’onela amasyu aghakufwana itolo na agha ghali pa Salimo 23. (Belenga Salimo 23:1-6.) Davidi alyandile ukulemba salimo ili na masyu aghakuti: “Yehova yo Ntimi wangu. Ndikupondwagha nafimo.” Amavesi aghangi agha mu salimo ili, Davidi ayobile ifingi ifi fyali fyakulondiwa fiyo bo ifindu ifinunu ifi Yehova alimpele panongwa yakumwitikisya Yehova ukuya Ntimi wake. Yehova alindongolile Davidi “mu njila ingolofu,” kangi alintulile pakabalilo akanunu na kabibi.  Davidi asyaghenie ukuti panongwa yakumbombela Yehova, umwene ayagha pakwaghana ni ndamyo pa bumi bwake. Utubalilo tumo, awagha amaka isi asifwanikisyagha nukwenda “nkikogha kya mungisi ya bufwe,” kangi ali nabalughu. Loli panongwa yakuti Yehova ali Ntimi wake, Davidi “akatilagha akalughu nakamo.”

⁶ Lino tumwaghile ansala uwa ilalusyo ilyakuti: Ngimba mo munjila yiliku iyi Davidi “akapondwagha nakamo akanunu”? Umwene alinafyo fyosa ifi alondiwagha ukuti akindilile ukuseghelela kwa Yehova. Umwene akalondiwagha ukuya ni findu fingi ifyakumbili ukuti aye walusekelo. Davidi ikutisiwagha na ifi Yehova ampagha. Ikindu ikyakulondiwa fiyo kumyake kyali kyakuti Yehova alinsayile kangi alimfighilile.

7. Ukufwana na Luka 21:20-24, ngimba ndamyo siliku isi Abakristu ba ku Yudai baghanagha nasyo?

⁷ Tukumanyilako ukufuma ku masyu agha Davidi ayobile ukuti tutikulondiwa ukufighana fiyo ifindu ifyakumbili. Tubaghile ukuhoboka fiyo ni findu ifyakumbili ifi tuli nafyo loli tutikulondiwa ukufiketa ukuya fyakulondiwa fiyo pa bumi bwitu. Abakristu bamo aba bikalagha ku Yudai bapilikisye kanunu ifundo iyakulondiwa fiyo iyi. (Belenga Luka 21:20-24.) Yesu abasokile isyakufwana nakabalilo aka akaya ka Yerusalemu “kisakusyungutiliwa nifilundilo fya bwite.” Linga isi sibombiwe, abene “basabopeleghe mfyamba.” Linga bakalekile akaya, abene bayagha pakukindilila ukuya nu bumi loli balondiwagha ukufileka ifindu fyabo ifyakumbili. Ingasya ya Ndindilili yimo yatile: “Abene baghilekile imighunda nutwaya twabo, kangi bakapimbile kilikyosa mu nyumba syabo. Abene basubilagha ukuti Yehova ikuya pakubafighilila nu kubatula linga bikubika ukwiputa pa malo aghakwanda ukukinda ikindu kilikyosa.”

8. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku isi syabombiwe ku Bakristu ba ku Yudai?

⁸ Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki ku isi syabombiwe ku Bakristu ba ku Yudai? Ingasya ya Ndindilili iyi tuyiyobile pabwandilo yatile: “Nkyeni tukuya pakugheliwa ni findu ifyakumbili mwakufiketa ukuya fyakulondiwa fiyo. Ngimba ifindu fyakumbili naloli fyakulondiwa fiyo pamo fibaghile ukutupoka panongwa yakuti tuli basubiliwa kwa Kyala? Bo ubumalikisyo buli pipi, tukulondiwa ukwifimbilisya ku ndamyo isi tukwaghana nasyo nu kwiyipa fiyo pakumbombela Yehova. Tukuya pakwitendekesya ukubomba syosa isi syakulondiwa bo muno Abakristu ba ku Yudai babombile.”

9. Ngimba ubulongosi ubu Pauli abapele Abakristu ba ku Hiburi bukutukasya bulebule?

⁹ Ngimba mukuketa muno kwayilile kukafu ku Bakristu ukuti bafileke ifindu fyosa nukwanda ubumi ubupya? Abene balondiwagha ukuya nulwitiko mwakunsubila Yehova ukuti ikuya pakubatula ukufyagha ifi balondiwagha pa bumi bwabo. Loli kyalipo ikindu kimo iki kyayagha pakubatula. Kwa fyinja 5 bo Abaroma bakali ukukasyungutila akaya ka Yerusalemu, untumiwa Pauli abapele Abakristu ba ku Hiburi ubulongosi ubwakulondiwa fiyo. Umwene atile: “Ubumi bwinu bungayagha bwa bughanandalama, mufwaneghe nafyo fifyo muli nafyo. Buno umwene ayobile atile: ‘Ndisakukulekagha, kangi ndisakukutaghagha.’ Popapo tubaghile ukuyoba nu bukifu ukuti: ‘Yehova yo ntuli wangu; Ndisakutilagha nafimo. Umundu abaghile ukumbombela isyafiki?’” (Hib. 13:5, 6) Kisita kukayika, bosa aba bapilikile ubulongosi bwa Pauli bwabatulile ukuti bachenje nu kwikutisiwa ni findu ifinandi ifi bali nafyo ku malo aghakihesya agha bikalagha. Abene bali nulusubilo losa ukuti Yehova ikuya pakubatula nu kubapa ifi balondiwagha  pa bumi bwabo. Amasyu gha Pauli ghikutukasya ukuti nanuswe tunsubileghe Yehova ukuti ikuya pakutupa ifi tukulondiwa pa bumi bwitu.

10. Ngimba “fundo” yiliku iyi Pauli atubulile?

¹⁰ Pauli alimpele Timoti ubulongosi ubwakufwana na ubu kangi bukututula nanuswe. Umwene atile: “Loli linga tuli nafyo ifyakulya nifyakufwala, po tulifwanagha nafyo itolo lelo.” (1 Tim. 6:8) Ngimba isi sikusanusya ukuti tukabaghila ukuhoboka nifyakulya ifinunu, ukuya na malo amanunu aghakwikala pamo ukula imyenda imipya akabalilo kosa? Isi sikaya syo isi Pauli asanusyagha. Umwene atile tufwaneghe nafyo fifyo tuli nafyo. (Filip. 4:12) Iyi yo yali “fundo” ya Pauli. Ikindu ikyakulondiwa fiyo bo bumanyani bwitu na Kyala komma ikindu kilikyosa ikyakumbili iki tubaghile ukuya nakyo.—Haba. 3:17, 18.

11. Ngimba tukumanyilapo isyafiki ku masyu agha Mose ababulile Abaisraeli pa nkhani ya kufwana nafyo ifi tuli nafyo?

¹¹ Kulipo ukukindana pakati pa muno uswe tukuketela ifindu ifi tukulondiwa na muno Yehova ikufiketela. Inong’onela isi Mose ababulile Abaisraeli bo bikele ifyinja 40 ndungalangala. Umwene ababulile ukuti: “Yehova Kyala winu yo abasayile muli syosa isi mubombile. Yo uyu abapakisyagha umwe munjila yinu yosa iya ndungalangala ulukulumba ulu. Yo yuyo ali nanumwe mfyinja fyosa amalongo mana (40), pope mulinkuya nafyo fyosa ifi mwafumbilwe.” (Kukumbu. 2:7) Kwa fyinja 40, Yehova abapagha Abaisraeli amana ukuti balyeghe. Kangi apangisye ukuti imyenda yabo  yingamalikagha. Yonongwa yake abene bakindilile ukufwala imyenda iyi bafumile nayo ku Egiputi. (Kukumbu. 8:3, 4) Nalinga ukuti bamo baketagha ukuti fikaya fyakufwana, Mose abakumbwisye Abaisraeli ukuti bali nafyo fyosa ifi balondiwagha. Yehova ikuya pakuhoboka fiyo linga tukwikutisiwa na ifi tuli nafyo. Umwene ikulonda ukuti tundaghisyeghe ifindu ifinandi ifi ikutupa nu kuketa ukuti fyabupe fyakufuma kumyake.

12. Ngimba findu fiki fikunangisya ukuti Davidi ansubilagha Yehova kangi akisubilagha mwene?

¹² Davidi asimenye ukuti Yehova nsubiliwa kangi ikubapwelelela aba banganile. Nalinga ukuti ubumi bwake bwali pangozi pakabalilo aka alembagha Salimo 34, ulwitiko lwa Davidi lwali lwamaka mwa Yehova yonongwa yake afwanagha ikunketa “uwandumi wa Yehova “ansyungutile” umwene. (Sal. 34:7) Lumo Davidi amfwanikisyagha uwandumi wa Yehova nu nsilikali uyu utubalilo tosa ikuya maso ukuketesya abalughu. Davidi ali nsilikali nkifu kangi Yehova afingile ukuti umwene isakuya mwalafyale nkyeni loli Davidi akasubilagha amaluso ghake pamo ifyata nibwe pamo ulubo ukuti antole undughu. (1 Samu. 16:13; 24:12) Davidi abikile ulusubilo lwake mwa Kyala, asubilagha ukuti uwandumi wa Yehova ‘ikubapoka aba bikuntila umwene.’ Bwanaloli ukuti amasiku agha, tutikughulila ukuti tufighililiwe mwakuswighisya. Loli tusimenye ukuti bosa aba bikunsubila Yehova bisakubwagha ubumi bwa bwila na bwila nkyeni linga bafwile lino.

13. Linga Gogi wa nkisu kya Magogi atusambukile, nongwa yafiki tukwisakuboneka bandu basitakufighililiwa, kangi nongwa yafiki tukulondiwa ukuya nulusubilo? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

¹³ Nkyeni, ulusubilo lwitu ulwakuti Yehova ikwisa pakutufighilila lukwisa kugheliwa. Linga Gogi wa nkisu kya Magogi, na maboma, babasambukile ababombi ba Kyala, tubaghile ukwisa kwinong’ona ukuti bikuya pakutughogha. Tukulondiwa ukwisa kuya nulusubilo ukuti Yehova ikwisa pakutupoka. Ku maboma, tukwisa kubonekagha bo ing’osi iyi yikafighililiwa. (Eze. 38:10-12) Tutisakuya nifilwilo pamo ukumanyisiwa ukulwa ubwite. Amaboma ghisakuketa ukuti kupepe ukututola. Abene bakasimanya ukuti abandumi ba Yehova bitendekisye ukwisakutufighilila. Tusimenye isi panongwa yakuti tuli nulwitiko. Ngimba aba maboma bisakubabona bulebule abandumi? Abene bakaya nu lwitiko mwa Kyala. Bisakuswigha fiyo linga abalwabwite ba kumwanya bandile ukutulwila.—Ubuset. 19:11, 14, 15.

14. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki lino ukuti twitendekesye isi sikuya pakubombiwa nkyeni?

¹⁴ Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki lino ukuti twitendekesye isi sikwisa pakubombiwa nkyeni? Ikyakwanda, tukulondiwa ukufiketa kanunu ifindu ifyakumbili, panongwa yakuti isiku limo tukwisa kufileka fyosa ifi tuli nafyo. Kangi tukulondiwa ukwikutisiwa ni findu ifi tuli nafyo nu kuya balusekelo panongwa yakuya pabumanyani na Yehova. Linga tukukindilila ukummanya kanunu Kyala, tubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti umwene ikuya pakutufighilila linga Gogi wa nkisu kya Magogi atusambukile.

15. Ngimba findu fiki fyabombiwe kwa Davidi pakabalilo aka ali mwana, isi syalintulile ukusubila ukuti Yehova ikuya pakuntula akabalilo kosa?

¹⁵ Inong’onela kangi isi syalintulile Davidi na muno sibaghile ukututulila nanuswe ukwitendekesya indamyo. Davidi atile: “Oko mungele Yehova mukete muno buyilile ubununu bwake; yo nsayiwa umundu uyu ikubopela mmyake.” (Sal. 34:8) Amasyu agha ghikunangisya muno Davidi asubilagha ubutuli bwa Yehova. Utubalilo tosa Davidi ansubilagha Yehova kangi  Kyala wake akalingwisisye amaka. Pakabalilo aka ali mwana, Davidi alintolile Umfilisiti Goliyati kangi alimbulile kalyoto uyu ukuti: “Ghumwisyughu Yehova isakukubikagha nkiboko kyangu.” (1 Samu. 17:46) Ukufuma apo, bo Davidi andile ukulaghila pakuya mwalafyale, Sauli aghelile amabulendo mingi ukuti angoghe. Loli “Yehova ali na” Davidi. (1 Samu. 18:12) Panongwa yakuti umwene aketile muno Yehova antulilagha kunyuma, Davidi asimenye ukuti Yehova ikuya pakuntula pa ndamyo syake syosa.

16. Ngimba mo munjila siliku isi tubaghile “ukughela” ubununu bwa Yehova?

¹⁶ Linga tukunsubila Yehova ukuti atulongosyeghe lino, tukuya pakuya nulusubilo losa ukuti ikwisapakututula nkyeni. Tukulondiwa ukuya nu lwitiko nu kwiyipa ukuti tunsubileghe Yehova mwakunsuma bwana witu ukuti atupe akabalilo akakuti tukaghiwepo pa ngomano isya dela nisya kighaba pamo ukuti achenje akabalilo aka tukubomba imbombo ukuti twaghiweghe pa ngomano syosa isya kipanga nukuya nakabalilo akakwingila mubufumusi. Tufwanikisye ukuti bwana witu akanile isi tunsumile kangi imbombo yitumalikile. Ngimba tubaghile ukuya nulusubilo ukuti Yehova atikuya pakutuleka nukutupa ifi tukulondiwa pa bumi bwitu? (Hib. 13:5) Bingi aba bali mububombeli bwa kabalilo kosa bikuketa muno Yehova ikubatulila linga bikulonda ubutuli. Yehova nsubiliwa fiyo.

17. Ngimba ilemba lya pakyinja ilya 2022 lyo lyakuti fiki, kangi nongwa yafiki lyakutula?

¹⁷ Linga Yehova ali kulubafu lwitu, tukabaghila ukutila isi sikuya pakubombiwa nkyeni. Kyala witu ikuya pakututula akabalilo kosa linga tukubika ifindu fya Bunyafyale pa malo aghakwanda pa bumi bwitu. Ukuti batukumbusye isi tukulondiwa ukubomba ukuti twitendekesye isi sikuya pakubombiwa nkyeni nukunsubila Yehova ukuti atikuya pakutuleka, Abankabughatila Kakulongosya basalile ilemba lya Salimo 34:10 ukuya lemba lya pakyinja ilya 2022, ili likuti: “Aba bikundonda Yehova bo batikupondwa nakamo akanunu.”