NGIMBA mukwipilika bulebule linga mwambilile kalata uyu ali namasyu aghakukasya ukufuma ku mmanyani winu wapandumbula? Ummanyili Timoti alyambilile kalata bo uyu ukufuma ku ntumiwa Pauli. Kalata uyu lino ikumanyiwa ukuti ibuku ilya mu Baibolo ilya 2 Timoti. Tutikukayikila ukuti Timoti iyipagha pakulonda amalo amanunu ukuti iyekeleghe ukubelenga isi ummanyani wake wapandumbula ambulagha. Timoti abaghile ukuti inong’onagha ukuti ‘Ngimba Pauli ikuti fiki? Ngimba ikulonda ukumba ubulongosi ubwakundula pabubombeli bwangu? Ngimba ubulongosi ubu bubaghile ukundula ukuti mfumusyeghe nukumanyisya kanunu kangi nukubatula abangi?’ Bo muno tukuya pakuketela, Timoti aghaghile amaansala gha malalusyo agha naghangi mukalata iyakulondiwa iyi. Mu nkhani iyi, tukuya pakuyobesania ubulongosi bumo ubwakutula ubu buli mu kalata iyi.

Bo Timoti andile itolo ukubelenga amasyu gha kubwandilo bwa kalata uyu, mwanakalinga apilikisye ukuti Pauli ikumwinong’onela. Mwalughano, Pauli alinkolile ukuti, “mwanangu unganiwa.” (2 Tim. 1:2) Timoti abaghile ukuti alyambilile kalata uyu bo ali nifyinja 30 cha mma 65 C.E. kangi pakabalilo aka bo ayimenye kale imbombo iya bukulumba nkipanga. Kangi pakabalilo aka, bo endilemo na Pauli kwa fyinja ifyakukinda 10 kangi amanyileko nyingi kumyake. Timoti abaghile ukuti akasiwe fiyo bo asyaghenie ukuti Pauli ifimbilisyagha muli syosa mbusubiliwa. Pauli apinyiwe ku Roma kangi ali pipi ukughoghiwa. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) Timoti alimbwene Pauli ukuti ali nkifu panongwa yakuti Pauli atile: “Nikufisa ilyoyo muli syosa.”(2 Tim. 2:8-13) Mwakufwana na Timoti nanuswe tubaghile ukukasiwa nikifwanikisyo kya Pauli pa nkhani ya kwifimbilisya.

Pauli ali nkasisye Timoti ukuti ubuketeghe ububombeli ukuya kindu kyakulondiwa fiyo. Pauli alondagha ukuti Timoti “akikubilileghe ikikungilwa kya Kyala” iki kyali mmyake. (2 Tim. 1:6) Pauli abombile ilisyu lya mu Chigiriki ilyakuti khaʹri·sma, apa ayobagha isya “kikungilwa.” Ilisyu lya mu Chigiriki ili, likuyoba isya kyabupe iki umundu ikwambilila kisita kulipila indalama. Timoti alyambilile ikikungilwa iki pakabalilo aka alimikiwe ukuti  abombeghe ububombeli bwa padela nkipanga.—1 Tim. 4:14.

Ngimba Pauli ankasyagha Timoti ukuti abombeghe isyafiki nikikungilwa iki? Bo abelengile itolo amasyu aghakuti “ukakikubilileghe ikikungilwa kya Kyala ukuti kyakeghe,” abaghile ukuti alyandile ukwinong’onela isya moto ughu abandu bikukosya ukuti wakeghe pa makala. Amakala agha bikughakubilila ukuti ghakeghe nukokya fiyo. Idikishonale yimo yikuti amasyu gha mu Chigiriki agha Pauli abombile apa ghikusanusya “Ukwandisya kangi, ukughomolela papo, ukuputa umoto.” Amasyu agha ghikusanusya “ukuhoboka nukwiyipa pambombo yimo. Polelo, Pauli ankasyagha Timoti ukuti: ‘Wiyipeghe pabubombeli bwako.’ Nanuswe amasiku agha, tukulondiwa ukwiyula nindumbula yosa pabubombeli bwitu.

Bo ikukindilila ukubelenga kalata uyu afumile kummanyani wake uwapandumbula, Timoti aghaghile amasyu aghangi agha ghayagha pakuntula ukuti abombeghe kanunu ububombeli bwake. Pauli alembile ukuti: “Akanunu aka upeliwe, ko ukubatileghe mwa mbepo mwikemo uyu ali mmyitu.” (2 Tim. 1:14) Ngimba akandu akanunu aka findu fiki? Ngimba Timoti apeliwe akandu akanunu kaliku? Mu vesi lya panyuma, Pauli ayobile isyaku “ghumilila amasyu,” ubu bo bwanaloli ubu bukwaghiwa M’malemba. (2 Tim. 1:13) Pakuya Nkristu, Timoti alondiwagha ukumanyisya ubwanaloli kubakamu na balumbu nkipanga nakubandu ba nkighaba kyake. (2 Tim. 4:1-5) Mwakongelelapo, Timoti alimikiwe ukuya nkulumba ukuti aghutimeghe untimo wa Kyala. (1 Pet. 5:2) Timoti alondiwagha ukukafighilila akandu akanunu, ubu bo bwanaloli ubu amanyisyagha nubutuli bwa mbepo mwikemo wa Yehova na Masyu Ghake.—2 Tim. 3:14-17.

Amasiku agha, nanuswe tupeliwe ubwanaloli ukuti tubamanyisyeghe abangi. (Mat. 28:19, 20) Tutikulondiwa ukwibwa ukulondiwa kwa kubamanyisya abangi ubwanaloli ubu nukukindilila ukwiputa nukumanyila akabalilo kosa Amasyu gha Kyala. (Rom. 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Lumo tubaghile kangi ukuya nububombeli ubungi bo ukwimikiwa ukuya nkulumba wa kipanga pamo ububombeli bwa kabalilo kosa. Linga tukubomba akandu akanunu bo aka, tukulondiwa ukuya bakwiyisya nukututula ukuti tunsubileghe Kyala. Polelo, tubaghile ukubatila pamo ukufighilila kandu akanunu mwakukaketa ukuti kakulondiwa fiyo nukunsubila Yehova ukuti atutuleghe ukubomba isi.

Ububombeli bwa Timoti bongelelangapo ukubamanyisya abangi ukuti bope babombeghe imbombo iyi abombagha. Yonongwa yake Pauli alimbulile Timoti ukuti: “Isi upilike kumyangu . . . , syo usibikeghe mmaboko gha bandu abasubiliwa, aba babaghile ukubamanyisya nabangi.” (2 Tim. 2:2) Pauli alinkumbwisye Timoti ukuti abamanyisyeghe abakamu abangi ifindu fyosa ifi amanyile. Syakuhobosya fiyo ukuketa ukuti unkulumba aliwesa amasiku agha syo isi ikubomba. Unkulumba wakipanga unnunu atikufisa isi asimenye pa nkhani ya mbombo yimo. M’malo mwake ikubamanyisya abangi ukuti bafwanisyeghe ukubomba imbombo. Atikutila ukuti babaghile ukumanya nyingi ukunkinda umwene. Yonongwa yake unkulumba atikubamanyisya panandi itolo imbombo. Ikulonda ukubatula aba ikubamanyisya ukuti babombeghe ifindu mwamahala. Ukubomba isi kukuya pakutula ukuti “abandu abasubiliwa” aba ikubamanyisya babatuleghe abakamu na balumbu nkipanga.

Kisita kukayika Timoti ahobwike fiyo bo ambilile kalata uwakukasya ukufuma kwa Pauli. Tubaghile ukwinong’onela muno Timoti abelengagha mwakwandisania nukwinong’onelapo muno ubulongosi ubu bwayagha pakuntulila pambombo yake.

Nanuswe tukulonda ukuti tukongeghe ubulongosi ubu. Bulebule? Tukulondiwa ukwiyula ukukikubilila ikikungilwa ukuti kyakeghe, tukubatileghe akandu akanunu nukubamanyisya abangi isi tumanyile. Ukubomba isi, kukuya pakututula ‘ukumalisya ububombeli bwitu’ bo muno Pauli alimbulile Timoti.​—2 Tim. 4:5.