NKABALILO ka kunyuma, unnyambala pamo imbumba yabo, yabikagha ikyuma ku mbumba ya nkikulu linga imbumba syosa sitikisye ukuti beghane. Ikyuma iki kyongelelangapo, ikindu kilikyosa ikya pamwanya, ing’ombe pamo indalama. Utubalilo tumo, ikyuma kyabikiwagha mwakubomba imbombo, bo muno Yakobu abombile, uyu alitikisye ukwakubomba kwa tata wa Rakeli kwa fyinja 7 ukuti amweghe umwanake. (Bwa. 29:17, 18, 20) Nongwa yafiki abandu bakwagha ikyuma?

Kalyoto yumo wa Baibolo uyu ingamu yake yo Carol Meyers atile: “Ikyuma kyabaghile ukuti kyabikiwagha ku mbumba ya nkikulu ukunangisya ukundaghisya panongwa yakuti linga asokilepo imbombo iya bulimi yayagha nywamu, iyi yali yakulondiwa fiyo ku mbumba.” Ikyuma iki kibaghile kangi ukuti kyatulagha ukukasya ubumanyani pakati pa mbumba sibili isya bana aba beghene. Imbumba isi syayagha pakutulana pakabalilo kandamyo. Mwakongelelapo, ikyuma kyanangisyagha ukuti unkikulu nsingiliwa kangi ikuya pakusokamo mmaboko gha tata wake nukwanda ukufighililiwa nu ndume wake.

Ukukwa ikyuma sikasanusyagha ukuti unkikulu kindu iki kibaghile ukuliwa pamo ukulisiwa. Ibuku ilyakuti Ancient Israel—Its Life and Institutions likuti: “Imbatiko iyakubika indalama, pamo ikindu ikyakufwana ni ndalama, ku mbumba ya nkikulu kyapangisyagha ubweghi bwa Baisraeli ukuboneka bo kindu kyakula. Loli ukubika ikyuma kwanangisyagha ukundaghisya itolo ku mbumba ya nkikulu komma ukummula.”

Amasiku agha, mfisu fingi abandu bikukindilila ukukonga ulwiho ulu ulwa kukwa ikyuma. Linga abapapi ba Bukristu bikulonda ukuti unnyambala abike ikyuma, bikwitikisya ukuti “ubutengamoyo bwabo bumanyiwe ku bandu bosa” mwakuleka ukulonda ifindu fingi. (Filip. 4:5; 1 Kor. 10:32, 33) Linga bikubomba bo ulu, bikunangisya ukuti bakaya “baghanandalama,” pamo bapafu. (2 Tim. 3:2) Mwakongelelapo, linga abapapi ba Bukristu batikulonda ikyuma kingi, unnyambala uyu ikuya pakwegha umwanabo atikulondiwa ukufimbilisiwa ukuti imisye tasi ubweghi ukufika apa ikwisakukyaghilagha ikyuma. Pamo unnyambala atikulondiwa ukufimbilisiwa ukuti aleke ububombeli bwa bupayiniya panongwa yakuti ikulondiwa ukubomba imbombo yakumbili akabalilo kosa ukuti asyaghe indalama ukuti akabike ikyuma kingi.

Mfisu fimo, ukukwa ikyuma lulaghilo. Kuno ululaghilo ulu lukubomba imbombo, abapapi ba Bukristu bikulondiwa ukukonga ululaghilo ulu. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti Amasyu gha Kyala ghikuti Abakristu “bilambikeghe ku balaghili aba bali pamwanya pamyabo” nukupilikila indaghilo isi sitikususania ni ndaghilo sya Kyala.​—Rom. 13:1; Imbo. 5:29.