1. Ngimba untumiwa Pauli asyaghenie isyafiki?

UNTUMIWA Pauli asyaghenie ukuti akabalilo kamo ali monywa. Umwene ayobile ukuti umbili wake ‘walyonangike,’ yonongwa yake kwali kukafu kumyake ukubomba inunu kangi Yehova akamwamulagha inyiputo syake ukufwana namuno umwene alondelagha. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) Pauli asyaghenie kangi ukuti abandu aba bansusyagha banketagha ukuti ali monywa. * Loli akalitikisye ukuti isi abandu bayobagha pamo isi atoliwagha ukubomba simpangisye ukwiketa ukuti akali wakulondiwa.—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Ukufwana na 2 Bakorinti 12:9, 10, ngimba Pauli amanyile ikimanyilo kiliku ikyakulondiwa?

² Pauli amanyile ikimanyilo ikyakulondiwa fiyo ikyakuti umundu abaghile ukuya wamaka nalinga ukuti monywa. (Belenga 2 Bakorinti 12:9, 10.) Yehova alimbulile Pauli ukuti amaka ghake ‘ghikuya mapelelesye mbonywa’ ukusanusya ukuti Yehova ghabaghile ukumpa amaka agha alondiwagha. Loli ikyakwanda isagha tukete inongwa iyi tutikulondiwa ukukalala linga abakususya bikutwangalila.

3. Nongwa yafiki tukulondiwa ukwikyela linga bikutunyoza?

³ Akayapo umundu uyu ikulonda ukwangaliliwa. Loli linga abalughu bitu bikutwangalila kangi tukalele na isi bikuyoba tubaghile ukuwa amaka. (Mbupi. 24:10) Loli, ngimba  tukulondiwa ukubaketa bulebule abakususya aba bikutwangalila? Mwakufwana itolo na Pauli, tukulondiwa ‘ukwikyela . . . nkwangaliliwa.’ (2 Kor. 12:10) Nongwa yafiki? Panongwa yakuti linga abandu bikutwangalila nukutususya, sikunangisya ukuti tuli bafundiwa ba Yesu. (1 Pet. 4:14) Yesu atile, abamanyili bake bisakufwimiwagha. (Yoh. 15:18-20) Isi syabombiwagha na ku Bakristu bankabalilo ka kunyuma. Nkabalilo aka, abandu aba basofanisiwe ninyiho sya ba Giriki babaketagha Abakristu ukuti bakali namahala kangi bali bonywa. Kangi ku Bayuda, Abakristu babaketagha ukuti bali bandu itolo aba “bakali nubumanyi nabumo,” bo untumiwa Peteri na Yohani. (Imbo. 4:13) Abakristu babonekagha ukuya bonywa; panongwa yakuti bakeghangapo ikighaba pa findu ifi fyabombiwagha nkisu yonongwa yake abandu bakabaghindikagha.

4. Ngimba Abakristu ba kunyuma babombile isyafiki bo abandu bikubanyoza?

⁴ Ngimba Abakristu ba nkabalilo kakunyuma balitikisye ukuti ifi abandu babombagha fibawisye amaka? Hayi. Mwakifwanikisyo untumiwa Peteri na Yohani bakindilile ukuya nulusekelo bo bikunyoziwa panongwa yakunkonga Yesu na isi bafumusyagha. (Imbo. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Yonongwa yake abafundiwa bakali nisoni. Nalinga ukuti abandu bakabaghindikagha, loli abene babombile nyingi ukuti babatule abandu. Mwakifwanikisyo amabuku gha mu Baibolo agha Abakristu aba balembile ghikukindilila ukubatula abandu nukubapa ulusubilo ulununu ulwa nkyeni. Kangi Ubunyafyale ubu bafumusyagha, lino bukulaghila kumwanya kangi mwalululu bwisakulaghilagha abandu pa kisu. (Mat. 24:14) Loli ubulaghili bwa maka ubwa Roma ubu bwabanyozagha Abakristu bukakindilile ukulaghila kwa fyinja fingi loli Abakristu abasubiliwa aba, lino banyafyale kumwanya. Abandu aba babasusyagha bafwile; kangi linga bisakusyuka, bisakulaghiliwagha nubunyafyale ubu bwafumusiwagha na Bakristu aba babanyozagha.—Ubuset. 5:10.

5. Ukufwana na Yohani 15:19, nongwa yafiki abandu batikubaghindika ababombi ba Yehova?

⁵ Amasiku agha, abandu bingi batikubaghindika Abaketi ba Yehova kangi bikutunyoza panongwa yakuti bikwinong’ona ukuti tukaya namahala kangi tukaya namaka. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti tukaya nutuyilo bo utu abene bali nato. Uswe tukughelaghela ukuya bakwiyisya, bololo kangi tukupilikila. Loli nkisu iki abandu bingi bikwibona, bamatingo kangi batikupilikila. Mwakongelelapo, uswe tutikwingililapo pa fya ndyali kangi tutikulwa ubwite. Kangi tukindene na bandu ba nkisu iki, yonongwa yake abene bikuketa ukuti tukaya bakulondiwa.—Belenga Yohani 15:19; Rom. 12:2.

6. Ngimba mbombo yiliku inywamu iyi Yehova ikubatula ababombi bake ukufwanisya?

⁶ Nalinga ukuti abandu bikutunyoza nkisu iki, loli Yehova ikutubombela ifindu munjila iyakuswighisya. Umwene ikututula ukuti tufwanisyeghe ukufumusya amasyu ghake pa kisu kyosa. Amasiku agha ababombi bake bikusanusya amabuku agha ghikulingania isi Ibaibolo likuyoba pa kisu kangi bikubombela Ibaibolo ukubatula abandu bingi ukuti bachenje pabumi bwabo. Yehova yo ikututula ukuti tufwanisyeghe ukubomba isi. Umwene ikubombela igulu lya babombi bake ili abandu ba nkisu iki bikuliketa ukuti likaya namaka ukuti lifwanisye imbombo isi. Loli bule pakuyoba isya mundu aliwesa pamwene? Ngimba Yehova abaghile ukututula ukuti tuye namaka? Linga mo siyilile, ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti atutule? Isagha tuyobesania ifindu fitatu ifi tubaghile ukumanyila ku ntumiwa Pauli.

7. Ngimba tukumanyilako isyafiki kwa Pauli?

⁷ Ikindu ikyakwanda iki tukumanyilako kwa Pauli kyo kyakuti: Tutikulondiwa ukusubila amaka nubumanya bwitu linga tukumbombela Yehova. Abandu bingi banketagha Pauli ukuti ali wakulondiwa fiyo panongwa yabumanyi namuno ifindu fyayilile pabumi bwake. Panongwa ya isi, umwene ayagha pakwanda ukwibona nukwisubila fiyo. Pauli akulile nkaya ka Tarisi, ku Roma. Akaya aka kali kakabi kangi kafumwike. Pauli amanyile fiyo, umwene amanyisiwe nundongosi yumo uwa Chiyuda uyu aghindikiwe fiyo, uyu ingamu yake ali yo Gamalieli. (Imbo. 5:34; 22:3) Kangi Pauli ali wakulondiwa fiyo ku Bayuda. Umwene atile: ‘Ndinkukindilila ndwitiko lwa Bayuda ndinkubakinda ba bingi aba ngulilo yangu nkikolo kyangu.’ (Gal. 1:13, 14; Imbo. 26:4) Loli Pauli akisubilagha.

8. Ukufwana na Bafilipi 3:8, ngimba Pauli afiketagha bulebule ifindu ifi afilekile, kangi nongwa yafiki ‘ikyelagha mbonywa’?

⁸ Pauli ali nulusekelo bo afilekile ifindu ifi fyayagha pakumpangisya ukuti abonekeghe ukuya wakulondiwa fiyo ku bangi. Loli umwene aketegha ukuti yali itolo ‘mindu ya kukitundululu.’ (Belenga Bafilipi 3:8.) Pauli alyaghene nindamyo nyingi fiyo panongwa yakuya m’manyili wa Kristu. Umwene abengiwe fiyo nabandu ba nkisu kyake. (Imbo. 23:12-14) Kangi abene balinkomile nukumpinya mu jele. (Imbo. 16:19-24, 37) Mwakongelelapo, Pauli asyaghenie ukuti akali ngolofu kangi kwalikukafu kumyake ukubomba inunu. (Rom. 7:21-25) Loli umwene akalekile ukunkonga Kristu panongwa ya ndamyo isi aghanagha nasyo. M’malo mwake ‘ikyelagha mbonywa.’ Nongwa yafiki? Panongwa yakuti aketile muno Kyala antulilagha.—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Ngimba tukulondiwa ukufiketa bulebule ifindu ifyakumbili?

⁹ Linga tukulonda ukuti Yehova atupe amaka, tutikulondiwa ukwinong’onela ifindu ifyakumbili bo, ifimanyilo fya pamwanya, inyiho, muno tukulile pamo ikyuma ukuya fyakulondiwa fiyo pabumi bwitu. Ifindu ifi fitikutupangisya  ukuya bakulondiwa kwa Yehova. Loli bakaya babombi bosa aba bali ‘namahala gha kumbili, amaka kangi aba bali nkikolo ikifumuke.’ M’malo mwake Yehova atusalile ‘utundu utonywa nkisu.’ (1 Kor. 1:26, 27) Yonongwa yake linga tukaya nifindu ifi tufiyobile pabwandilo mu palagilafu iyi, tubaghile ukukindilila ukumbombela Yehova. Tukulondiwa ukuketa ukuti lusako lwapamwanya fiyo linga Yehova ikutupa amaka aghakumbombela. Mwakifwanikisyo, linga abandu bamo bikutususya pa isi tukusubila, tukulondiwa ukwiputa kwa Yehova ukuti atupe amaka bo tukufighilila ulwitiko lwitu. (Ef. 6:19, 20) Linga tuli nindamyo yabubine tukulondiwa ukwiputa kwa Yehova ukuti atutule pabumi bwitu. Akabalilo kosa linga tukuketa Yehova ikututula, ulwitiko lwitu lukuya lwamaka fiyo.

10. Nongwa yafiki tukulondiwa ukukonga ififwanikisyo fya mu Baibolo, bo ifi fili pa Bahiburi 11:32-34?

¹⁰ Pauli iyipagha fiyo pakumanyila amalemba. Umwene amanyilagha ifundo nyingi kangi amanyilagha ukufuma ku fifwanikisyo fya babombi ba Kyala abasubiliwa. Bo ikulemba kalata iyakubuka ku Bahiburi, Pauli abakasisye ukuti bakongeghe ififwanikisyo fya babombi ba Yehova abasubiliwa. (Belenga Bahiburi 11:32-34.) Inong’onela yumo mwababombi aba, Mwalafyale Davidi. Umwene akalimbanagha na balughu bake bene loli nabamanyani bake. Bo tukwinong’onela ikifwanikisyo kya Davidi, tukuya pakuketa isi syalinkasisye Pauli ukukonga ikifwanikisyo kya Davidi kangi namuno tubaghile ukunkongela Pauli.

11. Nongwa yafiki Davidi abonekagha ukuti akali namaka? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

¹¹ Davidi abonekagha ukuti akali namaka kwa Goliyati. Bo Goliyati ambwene Davidi, umwene ‘alinkwenda nukunjwelula fiyo.’ Panongwa yakuti Goliyati ali nywamu fiyo, alitendekisye kanunu kangi amenye ukulwa ubwite. Loli Davidi ali ndumyana kangi akamenye ukulwa ubwite. Davidi abonekagha ukuti akali namaka panongwa yakuti ali nnandi loli ansubilagha fiyo Yehova kangi alimpele amaka ukuti antole Goliyati.—1 Samu. 17:41-45, 50.

12. Ngimba ndamyo yiliku iyingi iyi Davidi alyaghene nayo?

¹² Davidi alyaghene kangi nindamyo iyingi iyi yayagha pakumpangisya ukuti angayagha namaka. Umwene alimbombile mbusubiliwa Sauli uyu asaliwe na Yehova ukuya mwalafyale wa Israeli. Pabwandilo mwalafyale Sauli angindikagha Davidi. Bo akabalilo kakindilepo, Sauli alyandile ukwibona isi syalimpangisye ukuti aye nakabini na Davidi. Pabumalilo umwene alondagha ukungogha Davidi.—1 Samu. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Ngimba Davidi abombile isyafiki ukufwana na isi Mwalafyale Sauli alimbombile?

¹³ Nalinga ukuti Mwalyafyale Sauli akalimbombile kanunu ifindu, loli Davidi akindilile ukungindika Sauli. (1 Samu. 24:6) Davidi akakalele panongwa ya isi Sauli alimbombile. M’malo mwake, Davidi alinsubile fiyo Yehova kangi alimpele amaka ukuti ifimbilisye kundamyo isi aghanagha nasyo.—Sal. 18:1

14. Ngimba ndamyo siliku isi untumiwa Pauli alyaghene nasyo isi syafwene itolo nisya Davidi?

¹⁴ Untumiwa Pauli yope alyaghene nindamyo isyakufwana itolo na isi Davidi ali nasyo. Abalughu ba Pauli bali bingi kangi bali ba maka ukunkinda umwene. Abalongosi aba bamanyiwe balimbengile fiyo Pauli. Abene utubalilo twingi bankomagha nukumpinya mu jele. Mwakufwana itolo na Davidi, abandu aba babonekagha ukuya bamanyani ba Pauli, bakalimbombile kanunu ifindu. Abakristu bamo  nkipanga bope bansusyagha. (2 Kor. 12:11; Filip. 3:18) Loli Pauli akawile amaka. Bulebule? Umwene akindilile ukufumusya amasyu gha Kyala nalinga ukuti aghanagha nindamyo. Pauli akindilile ukuya nsubiliwa ku bakamu na balumbu nalinga ukuti utubalilo tumo bangwisyagha amaka. Ukukinda fyosa, umwene ali nulwitiko mwa Kyala pabumi bwake bosa. (2 Tim. 4:8) Umwene afwanisye ukubomba syosa isi komma panongwa yakusubila ubumanyi bwake loli panongwa yakunsubila fiyo Yehova.

15. Ngimba ubwighane bwitu bo buliku, kangi tubaghile ukufwanisya bulebule?

¹⁵ Ngimba mukunyoziwa pamo ukufwimiwa na aba mukumanyila nabo isukulu, aba mukubomba nabo imbombo pamo nunkamu winu uyu akaya Nketi? Ngimba umundu yumo ababombilemo ifindu ifibibi nkipanga? Linga mo siyilile, mukulondiwa ukukumbukila ikifwanikisyo kya Davidi na Pauli. Tubaghile ukukindilila ‘ukusilambika imbibi nubununu.’ (Rom. 12:21) Linga abandu bikutunyoza tutikulondiwa ukulwa nabo bo muno Davidi abombile na Goliyati. M’malo mwake, tusilambikileghe imbibi mwakughelaghela ukubatula abandu ukuti bamanyile isya Yehova. Tubaghile ukufwanisya isi mwakubombela Ibaibolo pakwamula amalalusyo agha abandu bikulalusya, mwakunangisya ulughindiko nikisa ku bosa aba bikutubombela imbibi kangi nukubabombela inunu abalughu bitu.—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Ngimba Pauli akalibibwe ifindu fiki?

¹⁶ Bo untumiwa Pauli akali ukuya mfundiwa wa Kristu, umwene akali nulughindiko kangi abanyozagha abamanyili ba Yesu. (Imbo. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu alinkanisye Pauli uyu amanyiwagha ningamu yakuti Sauli, ukuti anganyozagha ikipanga kya Bukristu. Bo Yesu ali kumwanya ayobile na Pauli kangi alimpangisye ukuya mfwamaso. Ukuti Pauli ande ukuketa, umwene alondiwagha ubutuli kubandu aba abanyozagha. Mwakwiyisya alitikisye ubutuli ubwakufuma ku mfundiwa yumo uyu ingamu yake ali yo Anania uyu alintulile Pauli ukuti aketeghe kangi.—Imbo. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ Bo akabalilo kakindilepo, Pauli amanyiwe ukuya yumo wa nkipanga kya Bukristu, loli umwene akalibibwe isi Yesu alimanyisye panjila iya ku Damaska. Umwene akindilile ukuya wakwiyisya kangi itikisyagha ubutuli ubwakufuma ku bakamu na balumbu. Pauli asyaghenie ukuti abene ‘balipelile ukuya lusubisyo’ kumyake.—Kolos. 4:10, 11.

18. Nongwa yafiki utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukwitikisya ubutuli ubwakufuma ku bangi?

¹⁸ Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kwa Pauli? Bo twandile ukubungana na babombi ba Yehova, lumo twitikisyagha fiyo ubutuli ubwakufuma ku bangi panongwa yakuti twalondagha ukumanya nyingi. (1 Kor. 3:1, 2) Loli bule bo tumanyile? Linga tumbombile Yehova kwa fyinja fingi kangi tufimenye ifindu fingi, tukabaghila ukwitikisya ubutuli fiyofiyo linga uyu ikulonda ukututula amanyile ubwanaloli mwalululu. Utubalilo twingi Yehova ikututula ukwendela mu bakamu na balumbu bitu ukuti batukasye. (Rom. 1:11, 12) Yonongwa yake tukulondiwa ukuyimanya ifundo iyi linga tukulonda ukuti Yehova atupe amaka.

19. Ngimba Pauli afwanisyagha bulebule ukubomba kanunu ifindu pabumi bwake?

¹⁹ Pauli afwanisye ukubomba kanunu ifindu fingi bo achenjile pabumi bwake ukuya Nkristu. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti asimenye ukuti ulusayo lutikwisa panongwa ya maka gha kumbili, ifimanyilo fya pamwanya, ikyuma, pamo muno umundu akulile loli ukwiyisya nukunsubila Yehova. Twesa tukukasiwa ukunkonga Pauli (1) mwakunsubila Yehova, (2) mwakumanyilako ku fifwanikisyo fya mu Baibolo kangi (3) mwakwitikisya ubutuli ubwakufuma ku Bakristu abinitu. Ukufuma apo, kisita kwinong’onela indamyo isi tukwaghana nasyo, Yehova ikuya pakutupa amaka!