Ikyinja kyakukongapo, bafumwisye pa Beteli ukuti abakamu bakwiyipa babuke ku ofesi ya ku South Africa ukuti bakatulepo bo bikubika amashini aghakupulintila. Nalitikisye ukubuka kangi nali nulusekelo fiyo bo nsaliwe. Abakamu batatu aba babombagha pa Beteli ya ku Canada bope basaliwe. Abakamu aba ali yo Dennis Leech, Bill McLellan na Ken Nordin. Twabuliwe ukuti tukwakwikalako akabalilo katali.

Nalimwimbile mama natile: “Mama, ndini nkhani yakuhobosya. Ngubuka ku South Africa.” Mama wangu ali ntengamoyo kangi ali nulwitiko lwamaka. Umwene akayobilepo nyingi loli alindulile fiyo. Nalinga ukuti mama wangu na tata basulumenie ukuti nguya pakubuka kubutali, abene bakadandabwile na isi nasalile.

Twe bakamu 4 twabuliwe ukuti tukamanyile ifya kupulinta ku Beteli ya ku Brooklyn kwa myesi mitatu. Ukufuma apo twalipile indalama ku sitima iyi yabukagha ku Cape Town, South Africa. Pakabalilo kala nali nifyinja 20 itolo. Twakwelile itileni namayolo ukufuma ku Cape Town ukubuka ku Johannesburg. Isiteji yakwanda iyi twalimilepo pali po patawuni inandi iya Karoo, akaya ka lungalangala. Kwali lufumbi kangi kwapile fiyo. Twesa 4 twalighele amabwindo kangi twaswighile fiyo na malo agha. Twapasyagha muno twabaghile ukubombela ububombeli ubu. Bo ifyinja fikindilepo twabukile kangi ukuti tukakete akatawuni kala, twaswighile fiyo panongwa yakuti yali tawuni yakuhobosya fiyo.

Ububombeli bwangu ubu nabombile kwa fyinja finandi, bwali bwa kutendekesya amashini aghakupulintila amagazini gha Ingasya ya Ndindilili na Wukani. Iofesi yapulintagha amagazini agha munjobelo nyingi isya mfisu fya ku Africa komma isya ku South Africa kwene. Twahobokagha fiyo ukubombela amashini amapya aghakupulintila aghakufuma ku Canada.

Bo akabalilo kakindilepo, nalyandile ukubomba ku Ofesi iyakuketesya ububombeli ubwakukindanakindana bo ubwa kupulinta, ukutuma amabuku ni yakusanusya amabuku. Nahobokagha fiyo pabumi bwangu.

Mu 1968, nalimweghile Laura Bowen uyu ali mpayiniya uyu ikilagha pabupipi na ku Beteli. Umwene abombagha ku Dipatimenti Iyakusanusya Amabuku. Pakabalilo kala, aba beghene mwalululu utubalilo twingi bakikalagha pa Beteli yonongwa yake batubulile ukuti tukabombeghe ubupayiniya bwa padela. Natamiwe naminong’ono. Panongwa yakuti bo tuli pa Beteli, batupagha ifyakulya na malo aghakughona, twapasyagha linga twayagha pakufwanisya ukubomba ubupayiniya nakandalama akanandi. Aliwesa ambililagha indalama iyakufwana amadola 35, U.S. umwesi ghulighosa loli pene linga tufwanisye amaawala agha ghalondiwagha, amabulendo aghakughomokelako na mabuku agha tuyabilagha. Indalama iyi twalondiwagha ukulipila inyumba, ukula ifyakulya, indalama iyakwendela ni findu ifingi.

Batutumile ukuti tukabombeghe ubupayiniya ku bupipi ni tawuni ya Durban, ku Indian Ocean. Kwali abandu bingi abakufuma ku India aba balisile ukuti basabombeghe ku kampani iyakupanga ishuga mfyinja fya mma 1800. Abene balyandile ukubomba imbombo isingi kangi bakindilile ukukonga inyiho syabo, nu kulya ifyakulya ifi bafighanile. Abene bayobagha Ikizungu ukuti tupilikaneghe nabo kanunu.

Abapayiniya ba padela balondiwagha ukufumusya amaawala 150 umwesi ghulighosa. Yonongwa yake une na Laura twapangile imbatiko iyakuti tufumusyeghe amaawala 6 isiku lililyosa. Ku malo agha kwapyagha fiyo kangi kwayagha indungwa. Tukali na mabulendo aghakughomokelako nabamanyili ba Baibolo yonongwa yake twalondiwagha ukufumusya ku nyumba ni nyumba kwa maawala 6. Bo twandile itolo ukufumusya, naketile akabalilo pakindile amaminiti 40 itolo. Napasyagha fiyo linga twayagha pakufwanisya ukubomba ubupayiniya bwa padela.

Mwanakalinga twapangile imbatiko inunu. Isiku lililyosa, twapimbagha ifyakulya mu kontena ukuti tukalyeghe mubufumusi. Linga tukulonda ukutusya, twimikagha akagalimoto kitu pampiki—utubalilo tumo abana batuketagha panongwa yakuti twabonekagha bakukindana na bene. Kwa masiku manandi itolo, twasyaghenie ukuti bo pakindile amaawala mabili pamo matatu isiku lyendagha mwanakalinga.

Twali balusekelo fiyo ukumanyila ubwanaloli bwa mu Baibolo na bandu aba nkighaba iki. Twaketile ukuti abandu ba ku India balughindiko, bakisa kangi balinganile Kyala. Aba Hindu bingi bapilikisyagha isi twabafumukisyagha. Abene bahobokagha ukumanyila isya Yehova, Yesu, Ibaibolo, isya kisu ikipya ikya nkyeni nulusubilo ulwakuti abafwe bisakusyuka. Bo ikyinja kikindilepo, twali nabamanyili ba Baibolo abakufwana 20. Isiku lililyosa twalyagha ifyakulya na yimo mwambumba isi twamanyilagha nasyo Ibaibolo. Twahobokagha fiyo.

Mwanakalinga twalyambilile ububombeli ubungi. Batutumile ukuti tukendeleghe idela kubupipi na malo amanunu agha ku Indian Ocean. Sabata aliwesa, imbumba simo syatwambililagha kukaya kabo kangi twendagha nabafumusi ukuti tubakasyeghe. Abene batubombelagha kanunu ifindu twafwanagha tuli ba mu mbumba yabo kangi twahobokagha ukwangala nabo, ukwangala na banabo kangi ni fitimiwa fyabo. Ifyinja fibili ifyakuhobosya fyakindilepo. Twanyomwike fiyo bo twambilile ifoni iyakufuma ku ofesi. Unkamu atile: “Tukulonda ukuti mwise kangi ku Beteli.” Nalyamwile ukuti, “Tukuhoboka fiyo kuno tuliko.” Loli twiyipagha ukubomba ububombeli bulibosa ubu twapeliwe.

Bo ndi ku Beteli nabombagha ku Dipatimenti ya Bubombeli kuno nali nulusako ulwakubomba na bakumu aba bamenye nyingi. M’masiku ghala, ikipanga kilikyosa kyambililagha kalata uwakufuma ku ofesi uyu uwakwendela idela alembagha linga endile ikipanga. Balembagha abakalata aba ukuti babakasye nu kubapa ubulongosi abakamu na balumbu. Abalembi biyipagha fiyo ukusanusya abakalata aba uwakwendela idela alembagha ukufuma mu Xhosa, Zulu, na munjobelo isingi nukubika mu Kizungu. Ukufuma apo, basanusyagha abakalata ukufuma ku Kizungu nukubika mu njobelo sya ku Africa. Nabandaghisyagha fiyo aba biyipagha pambombo iyakusanusya kangi  bandulagha ukumanya indamyo isi abakamu na balumbu ba ku Africa baghanagha nasyo.

Pakabalilo ako, abandu ba ku South Africa bikalagha akabalilo aka iboma ili lyasalagha abandu lyalaghilagha. Abandu abakukindana uluko bakabombelagha pampene ifindu. Abakamu bitu abatitu aba ku Africa bayobagha injobelo syabo, ukufumusya munjobelo syabo nu kubungana mu fipanga ifya mu njobelo yabo.

Ngabamenye abandu bingi abatitu aba ku Africa, panongwa yakuti ikipanga iki nabunganagha utubalilo tosa twayobagha Ikizungu. Lino ndinulusako ulwakuti mmanye kanunu inyiho na isi abandu ba ku Africa bikusubila. Mmenye indamyo isi abakamu na balumbu bitu bikwaghana nasyo panongwa ya nyiho sya nkaya na isi ifimanyisyo ifya machalitchi ghikusubila. Abene bikunangisya ubukifu. Bikukana inyiho isi sitikukolelana nifundo sya mu Baibolo nalinga ukuti bikususiwa na ba mumbumba syabo na bandu ba nkaya. Nkaya, abandu bingi balondo. Bingi bakamanyila isukulu loli bikulighindika fiyo Ibaibolo.

Nali nulusako ulwakubomba na aba bikulonga inongwa isyakufwana nubwabuke bwa bandu pakwiputa nu kuleka ukwingililapo pa fya ndyali. Syali syakukasya fiyo ukuketa muno abana abakilumyana aba Baketi bikunangisya ubukifu linga bikususiwa ku sukulu panongwa yakukana ifya kwiputa nu kwimba inyimbo.

Abakamu balyaghene kangi ni ndamyo iyingi nkisu kimo ikya ku Africa iki pakabalilo ako batighi Swaziland. Bo Umwalafyale Sobhuza afwile, abandu bosa balondiwagha ukweghapo ikighaba pa nyiho simo isi abandu bakongagha linga umundu yumo afwile. Abanyambala na bakikulu bosa balondiwagha ukumeta inywili. Abakamu na balumbu bingi bafwimiwagha panongwa yakukana ukubomba inyiho isi syakolelanagha nukwiputa ifyamizimu. Ukusubiliwa kwabo kwa Yehova kwatuhobosyagha fiyo. Twamanyile nyingi ukufuma ku bakamu na balumbu ba ku Africa isyakufwana nubusubiliwa bwabo nu bololo, kangi isi syakasyagha fiyo ulwitiko lwitu.

Mu 1981, nabuliwe ukuti ngatuleghe ku dipatimenti iya kupulinta mwakubombela ikompyuta. Yonongwa yake naghomokile kangi ku mbombo iyakupulinta. Kali kabalilo kakuhobosya fiyo. Injila isya kupulintila syachenjile. Umundu yumo uwakulisya  ifindu atwele amashini amapya ku ofesi ukuti tughele linga ghikubomba kanunu. Isi syapangisye ukuti tughomokesyepo amashini 9 pa mashini amapya 5 agha twali nagho. Kangi twabikile injila imbya isya kupulintila. Twalyandile ukupulinta ifindu fingi ukukinda kunyuma.

Kangi amakopyunta ghatutulile ukwanda ukubombela injila imbya iyakuketela amameseji ukwendela pa MEPS (Multilanguage Electronic Publishing System). Ifindu fya tekinoloje fibukile fiyo pa nkyeni ukufuma pakabalilo aka twesa 4 twalisile ukubomba ku Beteli ya ku South Africa. (Yes. 60:17) Pakabalilo ako, twesa twalyeghile abalumbu abanunu abapayiniya aba balinganile fiyo Yehova. Une na Bill tukali tukubomba ububombeli pa Beteli. Ken na Dennis balyandile ukuyipwelelela imbumba yabo.

Syalipo imbombo nyingi isyakuti tubombeghe pa Beteli. Amabuku mingi ghasanusiwe nukupulintiwa mu njobelo nyingi kangi baghatumile ku ma ofesi aghangi. Isi syapangisye ukuti Ibeteli inywamu yiyengiwe. Abakamu bayengile amalo amanunu kubwingililo isuba kwa Johannesburg, kangi bayighulile mu 1987. Kwali kwakuhobosya fiyo ukutulapo pa mbombo iyakulondiwa fiyo iyi nu kubomba mu Komiti ya Ofesi ku South Africa kwa fyinja fingi.

Mu 2001 twaswighile fiyo panongwa yakuti balimbulile ukuti ngabombeghe ububombeli mu Komiti ya Ofesi ya ku United States iyi yalyandile mwalululu. Nalinga ukuti twasulumenie ukuleka ububombeli na bamanyani ku South Africa, loli twahobwike fiyo ukwanda ubumi ubupya ku Beteli ya ku United States.

Loli twapasyagha fiyo panongwa yakuti twinong’onelagha fiyo isya mama wa Laura uyu ali nkangale. Tukabaghile ukufwanisya ukumbombela nyingi bo tuli ku New York, loli abanung’una ba Laura batubulile ukuti bikuya pakuntula. Abene batile, “Tukabaghila ukufwanisya ukubomba ububombeli bwa kabalilo kosa, loli linga tukumpwelelela mama sikuya pakukutula ukuti ukindilile ububombeli bwako.” Tukubandaghisya fiyo.

Mwakufwana itolo na muno abanung’una ba Laura babombile ukuti bampweleleleghe mama wabo, unnung’una wangu yope nu nkasi wake aba bikwikala ku Toronto, Canada, batubulile ukuti bikuya pakumpwelelelagha mama wangu uyu ali mfwilwe. Pakabalilo ako, mama wangu ikalagha nu nnung’una wangu nu nkasi wake kwa fyinja ifyakufwana 20. Tukubandaghisya fiyo panongwa ya lughano lwabo ulu bannangisyagha ukufika pakabalilo aka afwile bo tufikile itolo ku New York. Tuli nulusako fiyo ukuya na ba mu mbumba aba bikwiyipa ukuchenja ifindu pa bumi bwabo ukuti babapweleleleghe abapapi aba bakangele, isi utubalilo tumo yibaghile ukuya ndamyo nywamu fiyo.

Kwa fyinja fimo, ububombeli bwangu ku United States bwali bwakupanga amabuku, ubu bwali bubombeli bwa padela fiyo kangi bukatamyagha. Mwalululu nalyandile ukubomba mu Dipadimenti iyakula ifyakulya. Syakuhobosya fiyo ukuti pakindile fyinja 20 ngali ngubomba ububombeli ubu. Lino aba bikubomba pa Beteli balipo 5,000 kangi aba bikwendela balipo 2,000.

Kwa fyinja 60 ifi fikindilepo, ngalinong’winepo ukuti mbaghile ukwaghiwa kuno. Laura andulile fiyo kwa fyinja fyosa ifi. Ndi walusekelo fiyo pa bumi bwangu. Tukundaghisya fiyo ububombeli bosa ubu tubombile na bandu aba twabombagha nabo ukongelelapo bosa aba bali mu maofesi agha twabombagha ububombeli mfisu fingi. Panongwa yakuti lino ndi nifyinja ifyakukinda 80, ngubomba amaawala manandi panongwa yakuti abakamu abakilumyana babamanyisye ukuti babombeghe ububombeli ubu.

Uwamasalimo atile: ‘Kyo kisayiwa ikikolo kya bandu aba Yehova yo Kyala wabo.’ (Sal. 33:12) Ifundo iyi ya bwanaloli. Ngundaghisya fiyo panongwa yakuti mfwanisye ukumbombela Yehova na babombi bake aba bali nulusekelo.