ABAKALYOTO aba bikufufuza ifindu fya liyolo, basyaghile ingelwa nyingi ku Babeloni isi bayengile akaya aka. Ukufwana na isi asyaghile kalyoto Robert Koldewey, ingelwa isi balyokikye mung’anjo ya moto “panja nkaya ka Babeloni, kuno kwaghiwagha umfu unnunu, imbabu namafuta mingi.”

Abakalyoto babwaghile ubuketi ubwakuti, abakulumba baboma lya Babeloni babombesyelagha ing’anjo ya moto ughu pakokya ifindu ifibibi. Pulofesa wa ku yunivesite ya ku Toronto uyu ingamu yake yo Paul-Alain Beaulieu atile: “Amabuku mingi gha ku Babeloni . . . ghikunangisya ukuti umwalafyale abikile ululaghilo ulwakuti aba batikumpilikila pamo batikughindika ifindu ifipaghuliwa, basopiweghe mung’anjo ya moto ughu.” Mwakifwanikisyo, ibuku limo ili lyaghiwagha nkabalilo ka Mwalafyale Nebukadinezara lyayobagha ukuti: “Amubonange, mubakosye, . . . mmoto . . . ilyosi lyabo lifyukeghe mmwanya, amubaghoghe mwakubasopa mmoto.”

Isi sikubakumbusya aba bikubelenga Ibaibolo isya fyakubombiwa ifi fikuyobiwa mu chaputala 3 ikya buku lya Danieli. Tukubelenga ukuti Umwalafyale Nebukadinezara alinkutendekesya ikifwani ikinywamu fiyo iki kyapangiwe na golide muntebela wa Dura, panja nkaya ka Babeloni. Bo abakilumyana batatu Abahiburi, Shadereki, Mesheki na Abedinego bakanile ukukifughamila ikifwani, Nebukadinezara alinkwisula nubukalale alinkubabula abandu ukuti bakosye fiyo umoto wa mung’anjo yipyeghe “kahano nakabili ukukinda muno yayilagha bwila,” ukuti abanyambala batatu aba “babasope mung’anjo ya moto.” Loli uwandumi uwamaka abapokile ukuti bangafwagha.​—Dan. 3:1-6, 19-28.

Ingelwa isi syalyaghiwe ku Babeloni syope sikunangisya ukuti Ibaibolo likuyoba isyanaloli. Nyingi mwa ngelwa isi sili namasyu agha ghikumpala umwalafyale uyu. Ibuku limo likuti: “Nebukadinezara, Umwalafyale wa ku Babeloni . . . Inyumba ya bunyafyale, iyi Une ne Mwalafyale Unkulumba nayengile . . . Angali abanduyungu lwangu bikulaghila ubunyafyale ubu kwa bwila na bwila.” Amasyu agha ghafwene itolo na agha ghikwaghiwa pilemba lya Danieli 4:30, bo Nebukadinezara ikwitufya ukuti: “Amukete mumo kayilile ubukulumba akaya ka Babeloni nayengile ukuti kayeghe kaya kangu ka pabunyafyale, ukunangisya ubulaghili bwangu namaka ghangu, ubukulumba bwangu nulwimiko lwangu.”