1. Ngimba mwasyaghenie isyafiki bo mwandile ukumanyila Ibaibolo?

 NGIMBA mukukumbuka ifindu fyosa ifi mwamanyile bo mukwanda itolo ukumanyila Ibaibolo? Lumo mwaswighile bo musyaghenie ukuti Kyala ali ningamu. Lumo mwalipilike kanunu bo musyaghenie ukuti Kyala atikokya abandu mmoto wa helo. Kangi lumo mwasubisiwe bo mulwaghile ulusubilo ulwakuti mwisakubabona kangi abakamu binu aba bafwile nukwisakwikala mu paladaiso pakisu.

2. Ukongelelapo pakumanyila ubwanaloli bwa mu Baibolo, ngimba mwanangisye bulebule ukuti mukukula mwambepo? (Baefesi 5:1, 2)

² Linga mukumanyila fiyo Amasyu gha Kyala po apa mukwanda ukungana fiyo Yehova. Ulughano ulu, lwabapangisye ukuti mukongeghe isi mwamanyile. Mwalyandile ukusala kanunu ifindu ukufwana nifundo sya mu Baibolo. Mwalyandile ukwinong’ona nukubomba ifindu ifinunu panongwa yakuti mwalondagha ukunhobosya Kyala. Mwakufwana itolo nu mwana uyu ikunkonga umpapi wake walughano, nanumwe mwalyandile ukunkonga Tata winu wakumwanya.​—Belenga Baefesi 5:1, 2.

3. Ngimba malalusyo ghaliku agha tubaghile ukwilalusya?

³ Tubaghile ukwilalusya ukuti: ‘Ngimba lino nunganile fiyo Yehova ukukinda pakabalilo aka nandagha ukumanyila Ibaibolo? Ngimba lino ngukonga fiyo utuyilo twa Yehova ukufuma apa nalyosiwe mwakubanangisya ulughano abakamu na balumbu?’ Linga kuketa ukuti “ulughano lwako” lukaya lwamaka lino bo muno lwayilile pakwanda, komma ukuwa amaka. Momuno syayilile  na Bakristu bakunyuma. Yesu akabalekile kangi nanuswe akabaghila ukutuleka. (Ubuset. 2:4, 7) Umwene asimenye ukuti tubaghile ukwanda kangi ukunangisya ulughano ulu twali nalo pakwanda.

4. Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki munkhani iyi?

⁴ Munkhani iyi tukuya pakuyobesania muno tubaghile ukukindilila ukukusya ulughano lwitu kwa Yehova na ku bangi. Ukufuma apo, tukuya pakuyobesania ifindu fimo ifinunu ifi fikuya pakubombiwa linga tunganile fiyo Yehova na bakamu na balumbu bitu.

5-6. Ngimba Pauli alyaghene nindamyo siliku pabubombeli bwake, loli findu fiki fyampangisyagha ukuti akindilileghe ukumbombela Yehova?

⁵ Untumiwa Pauli ahobokagha fiyo ukumbombela Yehova loli aghanagha nindamyo nyingi. Utubalilo twingi, umwene endagha ubulendo ubutali, kangi ukwenda kwali kwakutamya nkabalilo kala. Pabulendo bwake, utubalilo tumo Pauli ayagha “nubutolwe bwa soko” nu “butolwe bwa minyambuta.” Kangi utubalilo tumo abalughu bake bankomagha. (2 Kor. 11:23-27) Mwakongelelapo, utubalilo tumo Abakristu bankabalilo kake bakandaghisyagha linga abatulile.—2 Kor. 10:10; Filip. 4:15.

⁶ Ngimba findu fiki fyalintulile Pauli ukuti akindilile ukumbombela Yehova? Umwene amanyile fiyo isya tuyilo twa Yehova ukwendela Mmalemba na isi syalimbonekile pabumi bwake. Pauli ali nulusubilo losa ukuti Yehova Kyala anganile. (Rom. 8:38, 39; Ef. 2:4, 5) Kangi yope alyandile ukungana fiyo Yehova. Pauli anangisye ukuti alinganile Yehova ‘mwakubabombela abikemo kangi akindilile ukubabombela.’​—Hib. 6:10.

7. Ngimba njila yiliku iyi yibaghile ukututula ukuti tunganeghe fiyo Yehova?

⁷ Linga tukwiyipa ukumanyila Amasyu gha Kyala, tubaghile ukungana fiyo. Linga mukubelenga Ibaibolo, muketeghe isi mukumanyilapo isya Yehova pivesi lililyosa. Mwilalusyeghe ukuti: ‘Ngimba inkhani iyi yikunangisya bulebule ukuti Yehova anganile? Ngimba inkhani iyi yikumbangisya bulebule ukuti nunganeghe Yehova?’

8. Ngimba ulwiputo lubaghile ukututula bulebule ukukusya ulughano lwitu kwa Kyala?

⁸ Injila iyingi iyi tubaghile ukukusya ulughano lwitu kwa Yehova, ko kwiputa kumyake isiku lililyosa nukumbula muno tukwipilikila. (Sal. 25:4, 5) Yehova ikuya pakwamula inyiputo syitu. (1 Yoh. 3:21, 22) Umulumbu Khanh, uwa ku Asia, atile: “Pakwanda nalinganile Yehova panongwa ya isi namanyile isyakufwana numwene. Loli bo ngetile muno amulilagha inyiputo syangu, nalyandile ukungana fiyo. Isi syalimbangisye ukuti mbombeghe ifindu ifi fikunhobosya.” b

9. Ngimba Timoti anangisye bulebule ukuti akulagha mwambepo mwakubaghana abakamu na balumbu?

⁹ Bo ifyinja fikindilepo ukufuma apa ali Nkristu, Pauli alyaghene nuwakilumyana uyu ingamu yake ali yo Timoti. Timoti alinganile fiyo Yehova na bandu. Pauli ababulile Abakristu ba ku Filipi ukuti: “Buno ngayanawe yumo uyungi uyu afwene na [Timoti] uyu isakubinong’onelagha bununu umwe.” (Filip. 2:20) Pauli akampalagha Timoti panongwa ya luso lwake ulwakuyoba inkhani pamo ukulongosya kanunu, loli ampalagha panongwa yalughano lwake ku bakamu na balumbu. Tutikukayikila ukuti abakamu bamfipanga ifi Timoti endelagha, bakasiwagha fiyo.​—1 Kor. 4:17.

10. Ngimba Anna nundume wake banangisye bulebule ulughano ulu bali nalo ku bakamu na balumbu babo?

¹⁰ Nanuswe tukulonda ukubatula abakamu na balumbu bitu. (Hib. 13:16) Inong’onela  isi syalimbonekile Anna, uyu tunjobile munkhani iyi yakindagha. Bo umbelo wamaka ghubombiwe, umwene nundume wake babukile kunyumba ya Nketi yumo kangi baketile ukuti umbelo ghonangile inyumba yabo. Ifyakukongapo fyake, imyenda ya ba mumbumba iyi yafitile. Anna atile: “Twalyeghile imyenda yabo, twasukile kangi twabaghomolile bo yisitiwe nukupetekiwa. Ukubomba isi, yali mbombo mbepe kumyitu loli syapangisye ukuti tuye pabumanyani ubununu ukufika lino.” Panongwa yakuti Anna nundume wake babaghanile abakamu na balumbu, fyapangisye ukuti kuye kupepe ukuyitula imbumba iyi.​—1 Yoh. 3:17, 18.

11. (a) Ngimba bamo bikwipilika bulebule linga tubanangisye ulughano? (b) Ukufwana na Isya Mbupingamu 19:17, ngimba Yehova ikwipilika bulebule linga tukunangisya ulughano?

¹¹ Linga tukubanangisya abangi ikisa nulughano, babaghile ukuketa ukuti tukughelaghela ukunkonga Yehova. Kangi babaghile ukundaghisya fiyo ikisa iki tukunangisya ukukinda muno uswe tubaghile ukuketela. Khanh, uyu tunjobile pakwanda, ikubakumbuka fiyo aba balintulile. Umwene atile: “Ngubandaghisya fiyo abalumbu bosa aba banyeghagha ukubuka nanine mubufumusi. Abene bisagha pakunyegha kunyumba yangu, bangolelagha ukuti ngalye nabo ifyakulya kangi bansindikilagha kukaya. Lino nsyaghenie ukuti abene biyipagha fiyo. Kangi babombagha isi panongwa yalughano.” Bwanaloli ukuti bamo bakabaghila ukutundaghisya pa isi tukubabombela. Pakuyoba isya bandu aba balintulile, Khanh atile: “Ngulonda mbalipile indalama bosa aba balindulile, loli ndikumanya kuno bikwikala. Loli Yehova amenyeko kangi ngunsuma ukuti abalipile mmalo mwangu.” Umulumbu Khanh ikutalusya. Yehova ikuketa kilikyosa iki tukubabombela abangi panongwa yakisa nalinga fibaghile ukuya finandi. Ikufiketa ukuya ikemo  lyapamwanya fiyo kangi ngongole iyi ikuya pakutughomolela.​—Belenga Isya Mbupingamu 19:17.

12. Ngimba abakamu babaghile ukunangisya bulebule ulughano kubinabo nkipanga? (Keta kangi ikithuzi.)

¹² Linga uli nkamu, ngimba ubaghile ukubomba isyafiki ukuti unangisyeghe ulughano nukubatula abangi? Jordan unkamu wakilumyana alindalusisye unkulumba yumo isi abaghile ukubomba ukuti abombeghe nyingi nkipanga. Unkulumba uyu alinndaghisye panongwa ya findu ifinunu ifi abombagha. Ukufuma apo, alimpele ubulongosi bwa muno abaghile ukubombela ifindu fingi nkipanga. Mwakifwanikisyo, alimbulile Jordan ukuti afikeghe pangomano akabalilo akanunu nukwamulapo, afumusyeghe utubalilo tosa nakagulu kabo akabubombeli nukwinong’onela ifindu ifinunu ifi abaghile ukubatula nafyo abangi. Bo Jordan abombile isi, amanyile ukubomba ifindu fimo kangi alyandile ukubaghana fiyo abakamu na balumbu bake. Jordan asyaghenie ukuti linga unkamu imikiwe ukuya ntuli nkipanga, butikuya bwandilo bwakubatula abangi. Mmalo mwake, ikukindilila ukubatula.​—1 Tim. 3:8-10, 13.

13. Ngimba ulughano lwalimpangisye bulebule unkamu Christian ukuti imikiwe kangi ukuya nkulumba?

¹³ Bule linga kunyuma mwali ntuli pamo nkulumba nkipanga? Yehova ikukumbuka isi mwabombagha kunyuma nulughano ulu lwabapangisyagha ukubomba isi. (1 Kor. 15:58) Kyala ikuketa kangi ulughano ulu mukukindilila ukunangisya. Unkamu Christian awile amaka bo bansosisyepo pabukulumba. Loli pope umwene atile: “Nasalile ukubomba syosa isi nabaghile ukufwanisya ukuti numbombeleghe Yehova kali ndi nkulumba pamo hayi.” Pakabalilo kake, alimikiwe kangi ukuya nkulumba. Christian atile: “Nakayikilagha linga mbaghile ukwimikiwa kangi. Loli nasalile ukuti linga Yehova,  nikisa kyake, itikisye ukuti niye nkulumba wakipanga, sisakubombiwa. Nisakwimikiwa kangi panongwa yakuti nunganile Yehova na bakamu na balumbu bangu.”

14. Ngimba mukumanyilako isyafiki ku isi umulumbu wa ku Georgia ayobile?

¹⁴ Ababombi ba Yehova bikunangisya kangi ulughano kubapalamani babo. (Mat. 22:37-39) Mwakifwanikisyo, umulumbu Elena uyu ikwikala ku Georgia, atile: “Pakwanda, ikindu iki kyangasyagha ukuti mfumusyeghe lwali lughano lwangu kwa Yehova. Loli bo ulughano lwangu kwa Tata wangu uwakumwanya lukukula, ulughano lwangu ku bandu lope lwakulagha. Naghelagha ukwinong’onela indamyo isi baghanagha nasyo nukuketa inkhani iyi yibaghile ukubafika pandumbula. Linga ngubinong’onela munjila bo iyi, syambangisyagha ukuti mbatuleghe.”​—Rom. 10:13-15.

15-16. Ukufwana nifithuzi, ngimba tukusayiwa bulebule linga tukunangisya ulughano ku bangi?

¹⁵ Linga tukunangisya ulughano ku bakamu bitu, bingi bikusayiwa. Bo imbungo ya COVID-19 yandile, unkamu Paolo nunkasi wake babatulile abalumbu bingi abakangale ukumanyila muno babaghile ukubombesyela ifoni ukuti bafumusyeghe. Umulumbu yumo uyu pakwanda atamiwagha ukubombela ifoni yake, pabumalilo alyandile ukufwanisya. Umwene afwanisye ukubakolela abakamu bake pakukumbukila inifwa ya Yesu. Abakamu bake 60 bafwanisye ukupilikisya ukwendela pavidiyokofelensi.  Umulumbu uyu naba mumbumba yake bosa, basayiwe panongwa yakwiyipa kwa Paolo nunkasi wake. Ukufuma apo, umulumbu uyu alindembile Paolo atile: “Ndagha fiyo panongwa yakutumanyisya twe bakangale. Ndisakwibwa muno Yehova ikutupasikisyila nukwiyipa uku mwanangisye ukuti mututule.”

¹⁶ Ikyakubombiwa bo iki, kyalimmanyisye Paolo ifundo iyakulondiwa fiyo. Akumbwike ukuti ulughano lwakulondiwa fiyo ukukinda ubumanyi pamo uluso. Umwene atile: “Nabombagha ububombeli ubwakwendela idela. Lino nsyaghenie ukuti nalinga abafumusi babaghile ukwibwa inkhani isi nayobagha loli bikukumbuka isi nababombile ukuti mbatule.”

17. Ngimba bo banani abangi aba bisakusayiwa linga tukunangisya ulughano?

¹⁷ Linga tukunangisya ulughano ku bangi, nanuswe tukusayiwa munjila simo. Jonathan uyu ikwikala ku New Zealand, aketile ukuti ifundo iyi yabwanaloli. Isiku limo Pachobeluka pamusi, alimbwene umpayiniya yumo bo ikufumusya mwene. Jonathan alinong’wine isyakuti afumusyeghe numpayiniya uyu Pachobeluka kilikyosa pamusi. Umwene akasyaghenie ukuti abaghile ukusayiwa fiyo panongwa yakunangisya ikisa. Jonathan atile “Pabumi bwangu ngahobokagha nubufumusi. Loli bo ngetile muno umpayiniya uyu amanyisyilagha nukwiyipa mubufumusi, nanine nalyandile ukuhoboka pakufumusya. Kangi nabaghile abamanyani bingi aba bandulagha ukukula mwambepo, ukuhoboka nubufumusi nukuya pabumanyani na Yehova.”

18. Ngimba Yehova ikulonda ukuti tubombeghe isyafiki?

¹⁸ Yehova ikulonda ukuti twesa tukusyeghe ulughano kumyake na ku bangi. Bo muno tumanyilile, tubaghile ukukusya ulughano lwitu kwa Yehova mwakubelenga Amasyu ghake nukwinong’onelapo kangi nukuyobesania nawe ndwiputo akabalilo kosa. Tubaghile ukukusya ulughano ku bakamu na balumbu bitu mwakubatula munjila isyakukindanakindana. Bo ulughano lwitu lukukula, tukuya pakuseghelela fiyo kwa Yehova na ku bakamu na balumbu bitu. Kangi twisakuhobokagha nubumanyani ubu kwa bwila na bwila.