1. Nongwa yafiki tubaghile ukumfwanikisya Setano nu mfwimi?

UMFWIMI ikukola ikinyamana pamo ikukighogha. Umwene ikubombela ifipingo ifyakukindanakindana bo muno abasubisi ababutungulu babombile kwa Yobu. (Jobu 18:8-10) Ngimba umfwimi ikukisyoba bulebule ikinyamana ukuti kikole nkipingo? Ikukiketesya kanunu. Kangi ikwilalusya ukuti: Ngimba kikubuka kughu? Ngimba kikulonda ifiki? Ngimba kipingo kiliku ikinunu iki mbaghile ukubombela? Setano afwene itolo nu mfwimi bo uyu. Umwene ikutuketesya kanunu. Ikumanya kuno tukubuka na ifi tufighanile. Ukufuma apo, ikusala ikipingo iki ikumanya ukuti abaghile ukutukola nakyo. Loli Ibaibolo likutusimikisyila ukuti linga tukoliwe, tubaghile ukufwanisya ukwepuka. Likutumanyisya kangi muno tubaghile ukwepukila ku fipingo ifi.

2. Ngimba fipingo fibili filiku ifi Setano ikumbombela fiyo imbombo?

² Ifipingo fibili ifi Setano ikubombela fiyo imbombo ko kwitufya kangi ubunyonywatosa. * Kwa fyinja fingi, Setano ikufwanisya ukubombela utuyilo utubibi utu. Umwene afwene itolo nu mfwima njuni uyu ikukola ukuti sikole nkipingo. (Sal. 91:3) Loli tutikulondiwa ukuti tukoliwe na Setano. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti Yehova ikutubula injila isi Setano ikubombela.—2 Kor. 2:11.

3. Nongwa yafiki Yehova alembile ififwanikisyo fimo mu Baibolo?

³ Injila yimo iyi Yehova ikutusoka isyakufwana nukwitufya kangi ubunyonywatosa ko kutukasya ukumanyilako ku isi bamo balyaghene nasyo. Tukuya pakuketa muno Setano afwanisyile akubakola nkipingo ababombi bamo ba Yehova aba balimbombile kwa  kabalilo akatali. Ngimba isi sikusanusya ukuti tukabaghila ukwepuka kukayilo aka kwitufya nu bunyonywatosa? Hayi. Yehova alembile ififwanikisyo ifi mu Baibolo ukuti fiyeghe fya “kutusoka.” (1 Kor. 10:11) Umwene asimenye ukuti tubaghile ukumanyilako ku myabo muno tubaghile ukwepukila ku fipingo fya Mohesi.

4. Ngimba findu fiki fibaghile ukubombiwa linga tuli bakwitufya?

⁴ Setano ikulonda ukuti tuye bakwitufya. Umwene asimenye ukuti linga tuli bakwitufya, tukuya pakufwana numwene nukutoliwa ukwisa kukaba ubumi bwa bwila na bwila. (Mbu. 16:18) Yonongwa yake untumiwa Pauli atusokile ukuti umundu abaghile ‘ukwiyumbika nu kuwila mbulongi bwa Mohesi.’ (1 Tim. 3:6, 7) Isi sibaghile ukubombiwa ku mundu aliwesa, kali amanyile mwalululu ubwanaloli pamo ambombile Yehova kwa fyinja fingi.

5. Bo muno pikuyobela pa Undumbilili 7:16, 20, ngimba umundu abaghile ukunangisya bulebule ukwitufya?

⁵ Abandu abakwitufya bikuya bakwibona. Setano ikughelaghela ukutupangisya ukuti twiyinong’oneleghe twibene m’malo mwakwinong’onela isya Yehova, fiyofiyo linga twaghene ni ndamyo. Mwakifwanikisyo, ngimba umundu yumo abatungulupilemo ukuti mubombile ifindu ifibibi ifi mukabombapo? Pamo ngimba umundu yumo ababombilemo ifindu fimo ifisita bugholofu? Setano abaghile ukuhoboka fiyo linga munkalalile Yehova pamo abakamu na balumbu binu. Kangi Umohesi ikulonda ukuti twinong’oneghe ukuti injila inunu iyakumasyila indamyo iyi ko kukonga isi tukulonda ukukinda ukukonga ubulongosi ubu Yehova ikutupa M’masyu ghake.—Belenga Undumbilili 7:16, 20.

6. Ngimba mukumanyilako isyafiki ku isi umulumbu wa ku Netherlands alyaghene nasyo?

⁶ Inong’onela isi alyaghene nasyo umulumbu uwa ku Netherlands uyu akalele fiyo na isi abangi balimbombile. Umwene akalondagha ukuti angaleghe kangi na bandu aba. Umwene atile, “Ngwipilika ukuti ndinimwene kangi ngutoliwa ukuchenja akayilo kangu ukuti mbahobokele abakamu na balumbu aba. Nalimbulile undume wangu ukuti tusame nu kubuka ku kipanga ikingi.” Ukufuma apo, aketelile ipulogilamu ya JW Broadcasting^® iya Malichi 2016. Ipulogilamu  iyi yali namasakisyo ghamo agha muno tubaghile ukubombela na isi abangi bikusoba. Umulumbu uyu atile: Naketile ukuti ngulondiwa ukuya wakwiyisya nu kuketa isi ngusoba m’malo mwakwinong’ona ukuti abakamu na balumbu bo bikulondiwa ukuchenja. Ipulogilamu iyi yindulile ukuti ninong’oneleghe fiyo isya Yehova nu bulaghili bwake.” Ngimba mukumanyilako isyafiki? Linga mwaghene ni ndamyo, mukindilileghe ukwinong’onela isya Yehova. Munsumeghe ukuti abatule ukubaketa abangi muno umwene ikubaketela. Tata winu wakumwanya ikuketa isi abene bikusoba; loli ikubahobokela. Umwene ikulonda ukuti nanumwe mo mubombeleghe.—1 Yoh. 4:20.

7. Ngimba findu fiki fyabombiwe kwa Mwalafyale Uziya?

⁷ Ukwitufya kwalimpangisye Umwalafyale Uziya uwa ku Yuda ukukana ukupilikila ubulongosi nu kubomba ikindu iki bukali budindo bwake ukuti abombe. Uziya abombile kanunu ifindu fingi. Atolile ubwite bwingi, ayengile utwaya twingi kangi ali na malo mingi aghakulima. “Kyala uwabugholofu alinkumbombela inunu.” (2 Syambu. 26:3-7, 10) Ibaibolo likuti, “Bo ipelile wa maka fiyo, ukwiyumbika kulinkwenda nukumonanga.” Yehova abikile kale ululaghilo ulwakuti bene abaputi bo balondiwagha ukubika ifyakufukisya mu tempile. Loli Umwalafyale Uziya abombile ikindu iki bukali budindo bwake. Alinkubuka mu tempile ukwakubika ifyakufukisya. Yehova akahobwike, alinkufunda umundu uwakwitufya uyu nimbungo iya bukoma. Uziya akindilile ukuya nimbungo iyi ubumi bwake bosa.—2 Syambu. 26:16-21.

8. Ngimba ukupilikila ubulongosi ubu buli pa 1 Bakorinti 4:6, 7, kubaghile ukututula bulebule ukuti tungayagha bakwitufya?

⁸ Ngimba tubaghile ukuya bakwitufya nu kutula inongwa bo muno Uziya abombile? Inong’onela ikifwanikisyo kya José. Ifindu fyamwendelagha kanunu pa bizinesi yake kangi ali nkulumba wa kipanga. Ayobagha kanunu inkhani palukomano kangi abakwendela idela basumagha ubulongosi ukufuma kumyake. Umwene atile, “Loli nasubilagha fiyo amaluso ghangu. Nalekile ukunsubila Yehova. Ninong’onagha ukuti ngabaghila ukusoba yonongwa yake ngapilikilagha ubulongosi ubwakufuma kwa Yehova.” José abombile ubutulanongwa ubunywamu nu kwepusiwa nkipanga. Loli bo ifyinja fikindilepo, balingomokisye nkipanga. Umwene atile: “Yehova ammanyisye ukuti ikindu ikyakulondiwa fiyo bukaya budindo ubu umundu ikuya nabo loli ukubomba isi umwene ikulonda.” Tukumbukeghe ukuti amaluso ghalighosa agha tuli nagho nu budindo ubu tukwambilila bukufuma kwa Yehova.  (Belenga 1 Bakorinti 4:6, 7.) Linga tuli bakwitufya, Yehova akabaghila ukutubombesyela.

9. Ngimba ubunyonywatosa bwalimpangisye Setano na Eva ukubomba isyafiki?

⁹ Linga tukwinong’onela isya bunyonywatosa, tukwanda ukukumbuka isi Setano Umohesi abombile. Pakabalilo aka ali wandumi wa Yehova, Setano abaghile ukuti ali nulusako ulununu fiyo. Loli alondagha fingi. Alondagha ukuti tumwiputeghe umwene ubudindo ubu bumbaghile mwene Yehova. Setano ikulonda ukuti tubombeghe bo muno umwene ikubombela. Yonongwa yake ikughelaghela ukutupangisya ukuti tulondeghe ifindu fingi ukukinda ifi tuli nafyo. Akakwanda aka abombile isi, kali ko kabalilo aka ayobile na Eva. Mwalughano, Yehova alimpele Eva nu ndume wake ifyakulya fingi ifinunu ifyakuti balyeghe ifyakufuma “mmipiki yosa iya mu ngunda” nu kubakanisya ghumowene itolo. (Bwa. 2:16) Loli Setano alinsyobile Eva ukuti inong’oneghe ukuti alondiwagha ukulya iseke isya mu mpiki ughu wakanisiwe. Eva atoliwe ukundaghisya ifi ali nafyo; alondagha fingi. Ukufuma apo, tusimenye isi syakongilepo. Eva atulile ubutulanongwa ubunywamu ukufuma apo afwile.—Bwa. 3:6, 19.

10. Ngimba findu fiki fyabombiwe bo Umwalafyale Davidi andile ubunyonywatosa?

¹⁰ Ubunyonywatosa bwalimpangisye Umwalafyale Davidi ukwibwa ifi Yehova alimpele, ukongelelapo ikyuma, ubunyafyale kangi ukubatola abalughu bake bingi. Davidi asimenye ukuti ifyabupe ifi Kyala alimpele ‘fyali fyingi akabaghile nukufikapo ukufibala.’ (Sal. 40:5) Loli alibibwe fyosa ifi Yehova alimpele. Umwene ali nnyonywatosa; alondagha fingi. Nalinga ukuti ali nabakikulu bingi, Davidi alyandile ukunyonywa unkasi wa mundu uyungi nalinga ukuti Yehova alinsokile. Unkikulu uyu ali yo Batisheba kangi undume wake ali yo Uriya umu Hiti. Davidi alinkulowa nawe kangi Batisheba alinkuya nulwanda. Davidi abombile ikindu ikibibi loli alinkukindilila ukubomba kangi ikindu ikibibi fiyo. Umwene alinkutendekesya isyakuti Uriya aghoghiwe. (2 Samu. 11:2-15) Ngimba Davidi inong’onagha isyafiki? Ngimba inong’onagha ukuti Yehova atikuya pakuketa isi abombagha? Nalinga ukuti alimbombile Yehova kwa kabalilo akatali, loli umwene alinkuya nnyonywatosa kangi isi syalintwalile indamyo nyingi. Loli bo akabalilo kakindilepo, Davidi alinkulata imbibi syake kangi alapile ukufuma pasi pandumbula. Umwene andaghisisye fiyo panongwa yakuti Yehova alinhobokile.—2 Samu. 12:7-13.

11. Ukufwana na Baefesi 5:3, 4, ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti tuleke ukuya banyonywatosa?

 ¹¹ Ngimba tukumanyilako isyafiki kwa Davidi? Tukumanyilako ukuti tubaghile ukuleka akayilo aka bunyonywatosa linga tukukindilila ukundaghisya ifi Yehova atupele. (Belenga Baefesi 5:3, 4.) Tukulondiwa ukwikutisiwa na ifi tuli nafyo. Aba bandile ukumanyila Ibaibolo bikukasiwa ukuti binong’oneleghe isya kyabupe ikyakulondiwa fiyo iki nu kunndaghisya Yehova. Linga umundu ikubomba isi isiku lililyosa pa sabata, ko kuti ikwiputa pa nkhani isyakukindanakindana. (1 Tes. 5:18) Ngimba momuno nanumwe mukubombela? Linga mukwinong’onela ifindu fyosa ifi Yehova ikubabombela, sikuya pakubatula ukuti mundaghisyeghe. Kangi linga mukundaghisya, mukuya pakwikutisiwa na ifi muli nafyo. Isi sikuya pakubatula ukuti mungalondagha ifindu ifi mukaya nafyo.

12. Ngimba ubunyonywatosa bwalimpangisye Yuda uwa nkisu kya Karioti ukubomba isyafiki?

¹² Ubunyonywatosa bwalimpangisye Yuda uwa nkisu kya Karioti ukubomba ikindu ikibibi fiyo nu kumbika Yesu mmaboko gha balughu. Loli umwene akali mundu mbibi akabalilo kosa. (Luka 6:13, 16) Yesu alinsalile ukuti aye ntumiwa. Yesu ansubilagha fiyo panongwa yakuti asungagha inyambi ya ndalama. Yesu na batumiwa babombelagha indalama isi ukuti sibatule pambombo iyakufumusya. Abene bafwanagha bikubika ifyabupe ifya pambombo iya pa kisu kyosa bo muno tukubombela amasiku agha. Loli bo akabalilo kakindilepo panandi, Yuda alyandile ukuhiya indalama isi nalinga ukuti apilikagha linga Yesu ikubasoka abandu mwakwandisania pa nkhani ya bunyonywatosa. (Mar. 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Loli Yuda akapilikile syosa isi asokiwagha.

13. Ngimba kali kabalilo kaliku aka Yuda anangisye ubunyonywatosa?

¹³ Yuda anangisye ukuti ali nnyonywatosa bo Yesu asyele panandi ukufwa. Yesu na bafundiwa bake, ukongelelapo Maria nu nkulu wake Marta, babukile ku nyumba ya Simoni uwa mbungo ya bukoma. Pakabalilo ka fyakulya, Maria alinkusumuka alinkupaka Yesu mmutu amafuta gha luma ulununu agha ghali gha ndalama nyingi fiyo. Yuda na bafundiwa abangi bakalele fiyo. Abafundiwa abangi binong’onagha ukuti kwali kununu ukuti indalama isi babombele mubufumusi. Loli mukaya mo muno Yuda inong’onelagha. Umwene “ali nhiyi” kangi alondagha ukuhiya indalama isi syali mu nyambi. Ukufuma apo, ubunyonywatosa bwalimpangisye Yuda ukumbika Yesu mmaboko gha balughu panongwa ya ndalama.—Yoh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Ngimba imbumba yimo yakongile bulebule ubulongosi ubu buli pa Luka 16:13?

¹⁴ Yesu abakumbwisye abamanyili bake ifundo iya mu Baibolo iyakuti: “Mukabaghila ukumbombela Kyala pamopene nukukibombela ikyuma.” (Belenga Luka 16:13.) Ifundo iyi ya bwanaloli mpaka lino. Mwakifwanikisyo, keta muno imbumba iya ku Romania yakongile amasyu gha Yesu. Abene bapeliwe ulusako lwa mbombo nkisu kimo ikikabi. Abene batile, “Twali ningongole inywamu iyakuti tughomole ku banki, yonongwa yake twalyandile ukwinong’ona ukuti, imbombo iyi yo njila iyi Yehova ikulonda ukututulila. Loli yalipo indamyo yimo. Imbombo iyi yayagha pakututolesya ukubomba nyingi pakumbombela Yehova. Bo babelengile inkhani iyakuti, “Lutilirani Kuŵa Ŵakugomezgeka na Mtima Wose” mu Ingasya ya Ndindilili iya mu Chitumbuka iya Ogasiti 15, 2008, basalile kanunu ifyakubomba. Abene batile: Linga twabukile ku kisu ikingi ukuti tukasyaghe indalama nyingi, kwayagha pakuya kukafu ukumbombela Yehova nu kuya nawe pabumanyani ubwamaka. Twali nulusubilo losa ukuti twayagha pakonanga ubumanyani bwitu na Yehova.” Yonongwa yake bakanile imbombo. Ngimba findu fiki fyabombiwe? Unnyambala ayaghile imbombo iyi yabatulagha ukufyagha ifyakulondiwa pa bumi bwabo. Unkikulu  atile: “Yehova ikubatula ababombi bake akabalilo kosa.” Imbumba iyi yalusekelo panongwa yakuti yasalile Yehova ukuya Mwalafyale wabo m’malo mwa kyuma.

15. Nongwa yafiki tuli nulusubilo losa ukuti tubaghile ukwepuka ku fipingo fya Setano?

¹⁵ Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tusyaghenie ukuti twandile ukuya bakwitufya na banyonywatosa? Tukulondiwa ukwepuka. Pauli atile, bosa aba “bakoliwe bumi” na Setano Umohesi babaghile ukukindilila ukwepuka ku kipingo. (2 Tim. 2:26) Isi syo syabombiwe kwa Davidi. Umwene apilikile ubulongosi ubwakufuma kwa Natani, alapile ukufuma pasi pandumbula kangi akasisye ubumanyani bwake na Yehova. Tungibwagha ukuti Kyala wamaka fiyo ukunkinda Setano. Yonongwa yake linga tukwitikisya ubutuli bwa Yehova tubaghile ukwepuka ku kipingo kilikyosa iki Setano ikubombela.

16. Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti twepuke ku fipingo fya Setano?

¹⁶ Bwanaloli ukuti kubaghile ukuya kununu ukuleka ukuya bakwitufya pamo banyonywatosa. Tubaghile ukubomba isi nubutuli bwa Kyala. Loli tutikulondiwa ukwisubila twibene. Ababombi ba Yehova aba bambombile kwa kabalilo akatali, bope bali na kayilo ka kwibona kangi bali banyonywatosa. Yonongwa yake isiku lililyosa mukulondiwa ukunsuma Yehova ukuti abatule ukumanya linga mwandile ukuya nutuyilo utubibi utu. (Sal. 139:23, 24) Mughelegheleghe ukuti mungayagha bakwitufya pamo banyonywatosa.

17. Ngimba findu fiki fikuya pakubombiwa mwalululu ku ndughu witu, Umohesi?

¹⁷ Kwa fyinja fingi, Setano mfwimi. Loli mwalululu ikuya pakupinyiwa nu kupyutiwa. (Ubuset. 20:1-3, 10) Bo tukughulila isiku ili, isagha tuyeghe maso ku fipingo fya Setano. Tughelegheleghe ukuti tungayagha bakwitufya pamo banyonywatosa. Amubikepo indumbula ukuti “mutosanie nawe Umohesi po umwene isakubabopagha.”—Yak. 4:7.