1. Ngimba Yehova abombile isyafiki ku mundu aliwesa?

YEHOVA ankwabile umundu aliwesa kumyake. (Yoh. 6:44) Inong’onela isi sikusanusya. Linga Yehova ikuketa abandu bingi nkisu iki, ikuketa ikindu kimo ikyakulondiwa fiyo mmyitu iki kikutupangisya ukuti tukindilileghe ukungana. (1 Syambu. 28:9) Yehova abamenye kanunu, ikubapilikisya kangi abaghanile. Isi syakukasya fiyo.

2. Ngimba Yesu ikututula bulebule ukupilikisya muno Yehova ikumpasikisyila umundu aliwesa pamwene?

² Yehova ikubapasikisya fiyo kangi ikubapasikisya abakamu na balumbu binu bosa. Ukuti tupilikisye kanunu ifundo iyi, Yesu alimfwanikisye Yehova nu ntimi. Linga ing’osi yimoyene pa ng’osi 100 yiyongile, ngimba untimi ikubomba isyafiki? Umwene “ikusileka 99 mfyamba nukubuka kukuyilonda iyi yisobile.” Linga untimi ayaghile ing’osi atikuyikalalila. Umwene ikuya walusekelo fiyo. Ngimba ifundo yake yo yakuti fiki? Ing’osi yiliyosa yakulondiwa kwa Yehova. Yesu atile: ‘Bunobuno lelo bukaya bwighane bwa Tata winu wakumwanya, ukuti yumo mbanandi aba asobeghe.’—Mat. 18:12-14.

3. Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyi?

³ Tutikulondiwa ukuti tungwisyeghe amaka yumo mwa bakamu na balumbu bitu. Ngimba tubaghile ukuleka bulebule ukubakalalisya abangi? Kangi ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga yumo atukalalisye? Tukuya pakwamula amalalusyo agha mu nkhani iyi. Loli ikyakwanda, isagha tumanyile nyingi isyakufwana na “yumo uwa banandi aba” aba bikuyobiwa pa Matai chaputala 18.

4. Ngimba “yumo uwa banandi aba” yonani?

⁴ “Yumo uwa banandi aba” bo bafundiwa ba Yesu aba fyinja ifyakukindanakindana. Kisita kwinong’onela isya fyinja fyabo, abene bali “bo bakeke” panongwa yakuti bikulonda ukumanyisiwa na Yesu. (Mat. 18:3) Nalinga ukuti babaghile ukufuma ku malo aghakukindanakindana inyiho kangi bali nutuyilo utwakukindanakindana loli bosa bikunangisya ulwitiko mwa Kristu. Kangi yope Kristu abaghanile fiyo.—Mat. 18:6; Yoh. 1:12.

5. Ngimba Yehova ikwipilika bulebule linga yumo ikubakalalisya ababombi bake?

⁵ “Yumo uwa banandi aba” bakulondiwa fiyo kwa Yehova. Ukuti tupilikisye, inong’onela muno tukwipilikila isyakufwana na bana. Abene bakulondiwa fiyo kumyitu. Tukulondiwa ukubafighilila panongwa yakuti bakaya namaka, amaluso pamo amahala pakuya bana. Kangi tutikuhoboka linga umundu yumo ikutamiwa fiyofiyo linga umundu yumo ikupangisya ukuti umwana atamiweghe. Mwakufwana itolo, Yehova ikulonda ukutufighilila. Umwene ikukalala fiyo linga yumo ikubakalalisya ababombi bake.—Yes. 63:9; Mar. 9:42.

6. Ukufwana na 1 Bakorinti 1:26-29, ngimba abandu nkisu bikubaketa bulebule abamanyili ba Yesu?

⁶ Ngimba mo munjila yiliku iyi abafundiwa ba Yesu bali bo “abanandi aba”? Ngimba ikisu kikuti abandu abakulondiwa bo baliku? Abakabi, abafumuke na bamaka. Loli abafundiwa ba Yesu mukaya mo muno bayilile. Yonongwa yake abandu nkisu iki bikwinong’ona ukuti “abanandi aba” bakaya bakulondiwa. (Belenga 1 Bakorinti 1:26-29.) Loli Yehova atikubaketa bo ulu.

7. Ngimba Yehova ikulonda ukuti tubaketeghe bulebule abakamu na balumbu bitu?

⁷ Yehova abaghanile ababombi bake bosa, kali bambombile kwa fyinja fingi pamo bamanyile mwalululu ubwanaloli. Abakamu na balumbu, bosa bakulondiwa fiyo kwa Yehova, yonongwa yake nanuswe tukulondiwa ukubaketa ukuya bakulondiwa. Tukulondiwa “ukubaghana abakamu bosa.” (1 Pet. 2:17) Tughelegheleghe ukubomba kilikyosa ukuti tubafighilile nu kubapwelelela. Linga tusyaghenie ukuti tunkalalisye yumo, tutikulondiwa ukusula nu kwanda ukwinong’ona ukuti ikulondiwa ukutuhobokela nu kwibwa itolo isi tumonangile. Nongwa yafiki bamo bikukalala? Lumo panongwa ya muno bakulile kangi abakamu na balumbu bamo bikwiketa ukuti bakaya bakulondiwa. Bamo bamanyile mwalululu ubwanaloli; bakamanya muno babaghile ukubahobokela abangi linga basobile. Mulimosa muno sibaghile ukuyila, tukulondiwa ukughelaghela ukughomokesyapo ulutengano. Kangi umundu uyu utubalilo twingi ikukalala na isi abangi bikubomba, ikulondiwa ukughelaghela ukuti achenje. Ikulondiwa ukubomba isi ukuti ayeghe nulutengano ulwa mundumbula kangi ukuti akolelaneghe na bangi.

8. Ngimba kayilo kaliku aka abandu aba nkabalilo ka Yesu balinako aka kabapalamasisye abafundiwa bake?

⁸ Ngimba findu fiki fyalimpangisye Yesu ukuti ayobe isya “yumo uwa banandi aba”? Abafundiwa bake balindalusisye ilalusyo ilyakuti: “Kali ywani lelo nkulumba Mbunyafyale bwa kumwanya?” (Mat. 18:1) Abayuda bingi balondagha ukuti abangi binong’oneghe ukuti abene bapamwanya fiyo. Kalyoto yumo atile: “Ukwambilila ulughindiko ukufuma ku bangi nukuya mfumuke fyali fyo findu fyakulondiwa fiyo pa bumi bwabo.”

9. Ngimba abafundiwa ba Yesu balondiwagha ukubomba isyafiki?

⁹ Yesu asimenye ukuti Abayuda bingi binong’onagha ukuti bali bakulondiwa fiyo ukukinda abangi. Yonongwa yake abafundiwa bake  balondiwagha ukwiyipa ukuti bachenje muno binong’onelagha. Umwene ababulile ukuti: “Unkulumba mmyinu yo ipeleghe ukuya bo yu nnandi, nundongosi ayeghe bo yu mbombi.” (Luka 22:26) Tukuya bo yu “nnandi” linga ‘tukubaketa abangi ukuya bakulondiwa’ ukutukinda uswe. (Filip. 2:3) Linga tukukusya akayilo aka, tutikuya pakubakalalisya abangi.

10. Ngimba bulongosi buliku ubu Pauli atupele?

¹⁰ Abakamu na balumbu bitu, bosa bakulondiwa fiyo ku myitu. Kupepe fiyo ukupilikisya ifundo iyi linga tukwinong’onela isya tuyilo twabo utununu. Tukulondiwa ukwinong’onela fiyo ubulongosi ubu untumiwa Pauli abapele Abakristu ba ku Korinti, ubwakuti: “Ywani akupelile uwe ukuya pasima? Ngimba kokandu kaki aka ulinako aka ukalyambilile? Linga walyambilile, po ukwitufya fiki apa fikufwana fikaya fyabupe?” (1 Kor. 4:7) Yonongwa yake tutikulondiwa ukuti abangi batuketeghe ukuya bapamwanya pamo ukwiketa ukuti tuli bakulondiwa fiyo ukukinda abangi. Mwakifwanikisyo, linga unkamu ikuyoba kanunu inkhani ya mu Baibolo pamo umulumbu ali na maluso aghakumanyila na bandu Ibaibolo, bikulondiwa ukumpa amapalo Yehova.

11. Ngimba Yesu atumanyisye isyafiki nkifwanikisyo kya mwalafyale nu mbombi wake?

¹¹ Bo Yesu abasokile abamanyili bake ukuti bangabakalalisyagha abangi, umwene ababulile ikifwanikisyo kya mwalafyale nu mbombi wake. Umwalafyale alinhobokile umbombi ingongole inywamu iyi akabaghile ukuhomba. Bo akabalilo kakindilepo, umbombi uyu akanile ukunhobokela umbombi unnine indalama inandi. Pabumalilo, umwalafyale alinkunsopa umbombi unsita kisa uyu mu jele. Ngimba tukumanyilapo isyafiki? Yesu atile: ‘Bunobuno lelo mo isakubombelagha nanumwe Tata wangu wa kumwanya, linga yumo uwa umwe mutikunhobokela mundumbula syinu uwamyinu.’—Mat. 18:21-35.

12. Linga tukanile ukunhobokela yumo, ngimba tukubakalalisya bulebule abangi?

¹² Isi umbombi abombile sikalinkalalisye mwene loli na bangi. Ikyakwanda, akalinangisye ikisa umbombi unnine ‘mwakunsopa nnyumba ya bannyololo, ukufika papo isakuhombelagha fifyo akopile.’ Ikyabubili, abakalalisye ababombi abangi aba baketile isi abombile. Bo ‘ababombi abanine basibwene isi syabombiwe balinkusulumania fiyo.’ Mwakufwana itolo, nanuswe ifyakubomba fitu fikubapalamasya abangi. Linga umundu yumo atubombile ifindu ifibibi kangi tukanile ukunhobokela, ngimba findu fiki fibaghile ukubombiwa? Ikyakwanda, abaghile ukukalala panongwa yakuti tukanile ukunhobokela kangi lumo tunsulile mwakuleka ukunnangisya ulughano. Ikyabubili, tukubapangisya abangi nkipanga ukuti bangayagha babuke linga basyaghenie ukuti tukaya palutengano nu mundu yula.

13. Ngimba mukumanyilako isyafiki ku si umpayiniya yumo alyaghene nasyo?

¹³ Linga tukubahobokela abakamu na balumbu bitu, twesa tukusayiwa fiyo. Syo isi Crystal uyu ali mpayiniya alyaghene nasyo. Umwene akalele fiyo na isi umulumbu yumo nkipanga alimbombile. Crystal ikukumbuka ukuti: “Amasiku ghamo isi ayobagha syambabagha fiyo afwanagha itolo ikumbola nu mmaghe. Ngalondagha nukuti mbukeghe nawe mubufumusi. Nalekile ukwiyipa mubufumusi kangi ngayagha walusekelo.” Crystal aketagha ukuti ali nififukwa ifinunu ifyakukalalila. Loli akakindilile ukunkalalila umulumbu uyu pamo ukwanda ukwiyinong’onela mwene. M’malo mwake, aliyisisye mwakukonga ubulongosi ubwa mu Baibolo ubu buli mu nkhani  iyakuti “Khululukani Kuchokera Mumtima” mu Ingasya ya Ndindilili iya Chichewa iya October 15, 1999. Umwene alinhobokile umulumbu. Crystal atile: “Lino nsyaghenie ukuti twesa tukughelaghela ukuti tuchenje kangi Yehova itendekisye ukutuhobokela isiku lililyosa. Lino ngwipilika kanunu fiyo. Kangi ndiwalusekelo.”

14. Ukufwana na Matai 18:21, 22, ngimba ndamyo yiliku iyi untumiwa Peteri ali nayo kangi tukumanyilako isyafiki ku isi Yesu alyamwile?

¹⁴ Tusimenye ukuti tukulondiwa ukubahobokela abangi; iki kyo kindu ikinunu iki tukulondiwa ukubomba. Loli kubaghile ukuya kukafu ukubomba isi. Untumiwa Peteri yope ipilikagha bo ulu utubalilo tumo. (Belenga Matai 18:21, 22.) Ngimba findu fiki fibaghile ukututula? Ikyakwanda, mwinong’oneleghe muno Yehova ikubahobokelela. (Mat. 18:32, 33) Tukabaghiliwe uluhobokelo lwake loli umwene ikutuhobokela. (Sal. 103:8-10) Mwakufwana itolo, “nanuswe bo tughananeghe.” Uluhobokelo kikaya kindu iki tukulondiwa ukusala ukuti tubombeghe pamo hayi. Tukulondiwa ukughelaghela ukubahobokela abakamu na balumbu bitu. (1 Yoh. 4:11) Ikyabubili, twinong’oneleghe isi sibaghile ukubombiwa linga tubahobokile abangi. Tubaghile ukuntula umundu uyu atonangile ukuti akolelaneghe nikipanga, tufighilile ubumanyani bwitu na Yehova kangi ukuti twipilikeghe kanunu. (2 Kor. 2:7; Kolos. 3:14) Ikyabumalilo, twiputeghe kwa Yehova uyu ikutusuma ukuti tubahobokeleghe abangi. Tungitikisyagha ukuti Setano onange ulutengano ulu tuli nalo na Bakristu abinitu. (Ef. 4:26, 27) Tukulondiwa ubutuli bwa Yehova ukuti tungawilagha nkipingo kya Setano.

15. Ukufwana na Bakolosi 3:13, ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukahoboka na isi unkamu pamo umulumbu abombile?

¹⁵ Loli bule linga unkristu umwininu abombile ifindu ifi fibakalalisye? Ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki? Mughelegheleghe  ukukasya ulutengano. Mumbuleghe Yehova muno mukwipilikila. Munsumeghe ukuti antule umundu uyu abakalalisye nu kubatula ukuti muketeghe utuyilo utununu utu umundu uyu ali nato utu yope Yehova ikuhoboka nato. (Luka 6:28) Linga mukabaghila ukwibwa isi unkamu pamo umulumbu abombile, amwinong’onele injila inunu iyi mubaghile ukuyobesania nawe. Akabalilo kosa muketeghe ukuti bukali bwighane bwake ukuti abakalalisye. (Mat. 5:23, 24; 1 Kor. 13:7) Linga muyobesenie nawe, munsimikisyileghe ukuti munhobokile. Loli bule linga atikulonda ukughomokesyapo ulutengano? ‘Mukindilileghe ukufisanilana ilyoyo.’ Mukindilileghe ukunnangisya ubololo. (Belenga Bakolosi 3:13.) Ikyakulondiwa fiyo, mungakindililagha ukukalala panongwa yakuti mubaghile ukonanga ubumanyani bwinu na Yehova. Mungitikisyagha kilikyosa ukuti kibakalalisye. Linga mukubomba isi, mukunangisya ukuti munganile Yehova ukukinda ikindu kilikyosa.—Sal. 119:165.

16. Ngimba budindo buliku ubu aliwesa ali nabo?

¹⁶ Tukundaghisya fiyo ulusako ulu tuli nalo ulwakumbombela Yehova mwakukolelana bo “ntimo ghumowene” ughu ghukulongosiwa “nuntimi yumoywene.” (Yoh. 10:16) Ibuku ilyakuti Ŵakunozgeka Kuchita Khumbo la Yehova, peji 165, likuti: “Budindo bwinu ukuketesya ukuti mukukindilila ukukolelana.” Yonongwa yake tukulondiwa “ukubaketa abakamu na balumbu bitu bo muno Yehova ikubaketela.” Kwa Yehova twesa tuli bakulondiwa, tuli bo “abanandi.” Ngimba mo muno mukubaketela abakamu na balumbu bitu? Yehova ikumanya kangi ikundaghisya kilikyosa iki mukubomba ukuti mubatule nu kubapwelelela.—Mat. 10:42.

17. Ngimba tukulondiwa ukughelaghela ukubomba isyafiki?

¹⁷ Tubaghanile fiyo Abakristu abinitu. Yonongwa yake “nayumo angampelelagha uwamyabo simo isya kufulala mundumbula nisya kungwisya.” (Rom. 14:13) Tubaketeghe abakamu na balumbu bitu ukuya bakulondiwa fiyo kangi tubahobokeleghe ukufuma pasi pandumbula. Tungakindililagha ukukalala na isi abangi bikubomba. M’malo mwake, isagha “tusikongeghe imbelalutengano, na isi sya kuyengana twe babo batupu.”—Rom. 14:19.