IYAKUMANYILA 21
Mungasyobiwagha “Namahala Gha Nkisu Iki”
“Namanga amahala gha nkisu kikiki bukonyofu itolo kwa Kyala.”—1 KOR. 3:19.
ULWIMBO 98 Malemba Ngakupelekeka na Chiuta
UKUGHOMOKELAMO *
1. Ngimba amasyu gha Kyala ghikutumanyisya isyafiki?
TUBAGHILE ukumalana nindamyo—panongwa yakuti Yehova yo M’manyisi witu Unkulumba. (Yes. 30:20, 21) Amasyu ghake ghikututula ukuti tuyeghe “bapelelesye” kangi “nukubomba imbombo syosa inunu.” (2 Tim. 3:17) Linga tukukonga ifimanyisyo fya mu Baibolo, tukuya bamahala ukukinda aba bikusubila “amahala gha nkisu iki.”—1 Kor. 3:19; Sal. 119:97-100.
2. Ngimba mu nkhani iyi tukuya pakuketa isyafiki?
2 Tukuya pakuketa ukuti amahala gha nkisu iki, utubalilo twingi ghikutupangisya ukuti tuyeghe nifinyonywa ifya ku mbili. Yonongwa yake kubaghile ukuya kukafu ukukana aminong’ono amabibi nukubomba ifindu na bandu aba bali kulubafu lwa kisu iki. Ibaibolo lili nifundo inunu fiyo iyi yikuti: “Mwandeghe nayumo angabapelagha bakoliwa nubughanamahala gha kisu, nubusyobi bwa itolo, ubwa mahala gha bundu.” (Kolos. 2:8) Mu nkhani iyi, tukuya pakuketa muno abandu balyandile ukusubila ubutungulu bubili ubu Setano ikumanyisya. Pa fundo yiliyosa, tukuya pakuketa inongwa iyi amahala gha nkisu gha bukonyofu kangi namuno amahala gha M’masyu gha Kyala ghapamwanya fiyo ukukinda ikindu kilikyosa nkisu iki.
MUNO TUKUFIKETELA IFINDU IFYA BULOWE
3-4. Ngimba ifindu fyachenjile bulebule muno abandu bafiketelagha ifindu ifya bulowe ukufuma mfyinja fya m’ma 1920 ku United States?
3 Mfyinja fya m’ma 1920 ku United States, abandu baketile ukuchenja muno bafiketelagha ifindu ifya bulowe. Pabwandilo binong’onagha ukuti ukughonana yali nkhani iyi yabapalamasyagha bene aba bali pabweghi kangi yikalondiwagha ukuyobiwa paliposa. Loli ifundo iyi yachenjile, kangi abandu bingi balyandile ukuya naminong’ono amabibi.
4 Bo akabalilo kakindilepo mfyinja fya m’ma 1920, abandu balyandile ukuketa ukuti kali kabalilo kakuhoboka, kangi isi syakolelene nukuchenja kwa findu nkabalilo kala. Umundu yumo uyu ikufufuza atile, “Ifithuzi fya mavidiyo, inyangalo, inyimbo, utumabuku, kangi nukwanda ukusasya amalonda agha ghikukolelana nifindu fya bulowe” kwalyandile ukufumuka fiyo. Ukufuma pakabalilo kala, muno abandu bavinilagha syapangisyigha ukuti abandu bamo binong’oneghe ifya bulowe kangi bafwalagha kisita lughindiko. Ukufwana namuno Ibaibolo lyayobile ngani isya masiku ghabumalilo ukuti, abandu bingi bisakuyagha “baghana fya kughusekesya umbili.”—2 Tim. 3:4.
Abandu ba Yehova batikukolelana nutuyilo utwakubomba ifyabulowe (Keta ipalagilafu 5) *
5. Ngimba findu fiki ifi fibombiwe ukufwana namuno abandu bikuketela inkhani yakubomba ifyabulowe ukufuma m’ma 1960?
5 Mfyinja fya m’ma 1960, inkhani isya kughonana bo mukali ukweghana, ukughonana kwa bakikulu pamo abanyambala bene, kangi nukumasya ubweghi syafumwike fiyo. Ifindu fingi ifyakusangalusya amasiku agha fikukolelana fiyo nifyabulowe. Ngimba ifyakukongapo fyake fyo filiku? Umulembi yumo alembile ukuti, ifindu ifi fikupangisya ukumalika kwa bweghi, umpapi apweleleleghe mwene abana, ukutamiwa naminong’ono, ukuketelela ifithuzi ifyamwiko, kangi nindamyo isingi “isi sikupangisya ukuti ifindu ifya bulowe fiye paliposa.” Imbungo isi sikwisa panongwa ya kughonana, bo Ezi, yo njila yimo iyi yikunangisya ukuti amahala gha nkisu iki makonyofu.—2 Pet. 2:19.
6. Ngimba muno ikisu kikuketela akayilo ka kubomba ifyabulowe kikukolelana bulebule nubwighane bwa Setano?
6 Muno ikisu kikuketela ifindu ifyabulowe momuno yope Setano ikulondela. Setano ikuhoboka linga abandu bikubomba ifyabulowe mwakonanga ikyabupe ikya bweghi iki Yehova abapele. (Ef. 2:2) Abandu aba bikubomba ifyabulowe bikunangisya ukuti batikughindika ikyabupe ikyakuya nabana iki Yehova abapele kangi bakabaghila ukubwagha ubumi bwa bwila na bwila.—1 Kor. 6:9, 10.
ISI IBAIBOLO LIKUYOBA PANKHANI YA FYABULOWE
7-8. Ngimba Ibaibolo likuyoba isyafiki pa nkhani iyakughonana?
7 Abandu aba bikukonga amahala gha nkisu iki bikunyoza ifundo sya mu Baibolo, mwakuya naminong’ono amabibi. Abandu aba babaghile ukulalusya ukuti, ‘Nongwa yafiki Kyala atupelile ukuti tuyeghe nifinyonywa ifya mumbili kangi ikutubula ukuti tufikaneghe?’ Abene bikulalusya bo ulu panongwa yakuti bikusubila ukuti abandu bali nubwabuke ubwakubomba kilikyosa iki bikulonda. Loli ngimba Ibaibolo likuyoba isyafiki pa nkhani iyi? Likuti, tufighogheghe ifinyonywa fya mbili. (Kolos. 3:5) Mwakongelelapo, Yehova atupele ikyabupe kya bweghi, ulu lo lubatiko lununu fiyo ulu abandu aba beghene babaghile ukwikutisiwa ni finyonywa ifya kughonana. (1 Kor. 7:8, 9) Ukwendela ndubatiko ulu, unnyambala nu nkasi wake babaghile ukuhoboka mwakughonana kisita kupasya pamo ukudandabula ukuti babombile ubulowe.
8 Mwakukindana namahala gha nkisu iki, Ibaibolo likutumanyisya muno tubaghile ukuyiketela kanunu inkhani iyakughonana. Likutumanyisya ukuti ukughonana kyo kindu kyakuhobosya fiyo ku bandu bene aba bali pabweghi. (Mbu. 5:18, 19) Yonongwa yake Ibaibolo likuti: ‘Umundu wesa mmyinu amanyeghe ukughulambika umbili wake mbwikemo na ndwimiko, momma nkulikalikila finyonywa bo abapanja aba bakammanya Kyala.’—1 Tes. 4:4, 5.
9. (a) Ngimba abandu ba Yehova aba nkabalilo ka kunyuma babombile isyafiki? (b) Ngimba bulongosi buliku ubu bukwaghiwa pa 1 Yohani 2:15, 16? (c) Ukufwana na isi sili pa Baroma 1:24-27, ngimba findu filiku ifi tukulondiwa ukufikana?
9 Mfyinja fya m’ma 1920, abandu ba Yehova bakasyobiwagha na bandu aba “babombagha ifyabulowe.” (Ef. 4:19) Abene baghelaghelagha ukukonga ifundo sya Yehova. Ingasya ya Ndindilili iya Chizungu iya Meyi 15, 1926, yatile, “unnyambala pamo unkikulu ikulondiwa ukuya wakwikola kangi ayeghe naminong’ono amanunu fiyofiyo ku bandu aba bakaya bakikulu pamo banyambala banine.” Kisita kwinong’onelako isi syabombiwagha nkisu, abandu ba Yehova bakongagha amahala aghapamwanya agha ghali M’masyu gha Kyala. (Belenga 1 Yohani 2:15, 16.) Tukundaghisya fiyo panongwa yakuya na Masyu gha Kyala! Kangi tukundaghisya fiyo panongwa yakuti Yehova ikutupa ifyakulya fya mwambepo pakabalilo kake ifi fikututula ukukana amahala gha nkisu iki agha ghikukasya ifyabulowe. *—Belenga Baroma 1:24-27.
MUNO TUBAGHILE UKUYIKETELA INKHANI IYAKWIYIGHANA
10-11. Ngimba Ibaibolo likuyoba isyafiki isya m’masiku aghakubumalikisyo?
10 Ibaibolo likutusoka ukuti m’masiku aghabumalikisyo abandu “bisakwiyighanagha bene.” (2 Tim. 3:1, 2) Sikaya syakuswighisya, ukuti ikisu kikukasya ukuti abandu biyighaneghe bene. Ibuku limo mfyinja fya m’ma 1970 lyatile “kukwisa kuya amabuku mingi agha ghikwisa kubatula abandu ukuti baye nubumi ubununu.” Amabuku ghamo “ghikukasya abandu ukuti bahobokeghe muno bayilile kangi namuno ifindu fiyilile pabumi bwabo.” Inong’onela ifundo yimo iyi yili mu buku limo iyakuti: “Muyeghe pabumanyani na bandu abamoghi fiyo, abakuhobosya, na bandu abakyuma ukukinda umwe.” Ibuku ili likuyoba kangi ukuti “abandu aba bali nakayilo akakwiyighana bene, bikusala ifyakubomba ukufwana namabyebye ghabo kangi nindaghilo isyaluko lwabo isi bikuketa ukuti sibaghile ukubatula.”
11 Ngimba mupilikemo lumo ifundo iyi? Setano alinkasisye Eva ukuti abombe isyakufwana na isi. Umwene atile ayagha “pakufwana na Kyala, mwakusimanya inunu nimbibi.” (Bwa. 3:5) Amasiku agha abandu bingi biyighanile fiyo kangi abene bikuti akayapo uyu abaghile ukubabula isyakubomba nalinga yo Kyala pa isi syo nunu pamo mbibi. Mwakifwanikisyo, ifyakubombiwa fingi fikuboneka muno abandu bikubuketela ubweghi.
Abakristu bikubika ifyakulondiwa fya bangi pamalo ghakwanda—fiyofiyo aba bali pabweghi (Keta ipalagilafu 12) *
12. Ngimba ikisu iki kikubakasya isyafiki abandu pankhani iya bweghi?
12 Ibaibolo likuyoba ukuti unnyambala nu nkikulu baghindikaneghe kangi bakongeghe isi bafingile apa beghanagha. Likubakasya ukuti bakindilileghe ukuya pampene, likuti: “Kokuno umundu isakundekagha uwise nunna, isakumumililagha yu nkasi, lelo bo babili bababa bisakuyagha mbili ghumowene.” (Bwa. 2:24) Kisita kukayika, abandu aba bikwendela amahala gha nkisu iki bikukasya ifundo iyakuti, aba beghene aliwesa ali nubwabuke ubwakubomba kilikyosa iki ikulonda kisita kwinong’onela isya nnine. “Mfyisu fimo linga abandu beghene bikufinga pamaso gha bandu ukuti bikuya pakwikala ubumi bwabo bosa. Loli amasyu agha baghachenjile ukuti, bikuya pakukindilila ukuya pabweghi pene apa linga bikughanana.’” Ifundo iyi yikupangisya ukuti inyegha nyingi simalikeghe kangi ukuti abandu aba bali pabweghi baghaneghe nindamyo. Ukuyoba ubwanaloli, abandu batikubuketa ubweghi ukufwana namuno Yehova ikubuketela.
13. Ngimba kifukwa kiliku kimo iki Yehova atikuhoboka na bandu aba bikwibona?
13 Ibaibolo likuti: ‘Abandu bosa aba bikwiyumbika bo kinyanyasi kwa Yehova.’ (Mbu. 16:5) Nongwa ayafiki Yehova atikuhoboka na bandu aba bikwibona? Ikifukwa kimo kyo kyakuti bosa aba bikukusya akayilo akakwiyighana bene bikunangisya akayilo ka Setano aka lwibono. Setano alondagha ukuti Yesu uyu Kyala ambombesyelagha pakupela ifindu fyosa ambungulukile nukumwiputa umwene! (Mat. 4:8, 9; Kolos. 1:15, 16) Bosa aba bali nakayilo akakwiyighana bene bikunangisya ukuti amahala gha nkisu iki makonyofu kangi ghatikukolelana na Kyala.
ISI IBAIBOLO LIKUYOBA PA NKHANI YAKWIBONA
14. Ngimba ilemba lya Baroma 12:3 likututula bulebule ukuti twiketeghe kanunu?
14 Ibaibolo likututula ukuti twiketeghe kanunu. Likutumanyisya ukuti ukunangisya ulughano kwakulondiwa fiyo. Yesu atile: “Unganeghe unnino bo apa wighanile wimwene,” isi sikusanusya ukuti tukulondiwa ukuya numpaka ukufwana namuno tukulondela ukuti ifindu fiyile pabumi bwitu. (Mat. 19:19) Ibaibolo likuti tungiketagha ukuti tuli bapamwanya fiyo ukukinda abinitu. M’malo mwake likuti: “Lungayangapo ulukani, nulwiyimiko ulwa itolo, loli ndwiyisyo umundu wesa amwinong’oneghe unnine ukuya nkulumba ukunkinda umwene.”—Filip. 2:3; belenga Baroma 12:3.
15. Nongwa yafiki tukulondiwa ukuketa kanunu akayilo ka kwibona?
15 Abandu bingi aba bikwiketa ukuti bali namahala bikunyoza ubulongosi ubwa mu Baibolo ukuti bukaya nimbombo. Abene bikwinong’ona ukuti ukubaketa abangi ukuya bapamwanya ukukinda abene kukupangisya ukuti banyoziweghe nukuboneliwa. Loli ngimba fyakukongapo filiku ifi fikunangisya akayilo ka Setano nkisu iki? Ngimba muketilepo isyafiki? Ngimba abandu aba bikwibona bali nulusekelo? Ngimba bali nimbumba sya lusekelo? Ngimba bali nabamanyani abanunu? Ngimba bali pabumanyani ubununu na Kyala? Ukufwana na isi muketile, ngimba findu fiki ifi fili nifyakukongapo ifinunu—ukukonga amahala gha nkisu iki pamo amahala agha ghikwaghiwa M’masyu gha Kyala?
16-17. Ngimba tukundaghisya isyafiki kangi nongwa yafiki?
16 Abandu aba bikukonga ubulongosi bwa bandu aba ikisu kikubaketa ukuti bamahala, bafwene itolo numundu unhesya uyu ali pabulendo uyu ikundalusya unhesya unnine uyu yope asobile injila. Yesu ayobile isya bandu “abamahala” aba nkabalilo kake ukuti: “Apa linga umfwamaso ikundongosya umfwamaso unnine, po bosa bo babili bikubulutikila mbwina.” (Mat. 15:14) Ukuyoba ubwanaloli, amahala gha nkisu iki makonyofu kwa Kyala.
Imbumba yikuhoboka fiyo ukukumbukila akabalilo aka yambombelagha Yehova (Keta ipalagilafu 17) *
17 Ubulongosi ubwa mu Baibolo bwakulondiwa fiyo kangi “bununu ukumanyikisya, ukusitobesya imbibi, ukungolosya umundu, ukumfunda umundu namahala gha bugholofu.” (2 Tim. 3:16, NWT amasyu gha pasi .) Tukundaghisya fiyo kwa Yehova ukwendela mu gulu lyake, umwene ikutufighilila ukuti tungakolelanagha namahala gha nkisu iki! (Ef. 4:14) Ifyakulya fya mwambepo ifi fikutukasya fiyo yonongwa yake tukulondiwa ukukindilila ukukonga ifundo isi sili M’masyu ghake. Tuli nulusako ulunywamu fiyo ukulongosiwa namahala aghapamwanya agha ghikwaghiwa mu Baibolo!
ULWIMBO 54 “Nthowa Ni Iyi”
^ ipal.5 Inkhani iyi yikuya pakututula ukuti tukusye ulwitiko lwitu mwa Yehova nukunsubila umwene ukuti yo atulongosyeghe. Kangi tukuya pakuketa ukuti amahala gha nkisu iki ghali nifyakukongapo ifibibi, loli ukukonga amahala gha M’masyu gha Kyala kwakutula fiyo.
^ ipal.9 Mwakifwanikisyo, keta Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Loyamba, mitu 24-26, ndi Buku Lachiwiri, mitu 4-5.
^ ipal.50 ISI IKITHUZI KIKULINGANIA: Tukuketa isi sikubombiwa kumbumba iya Baketi nkabalilo kakunyuma. Unkamu nu mulumbu bikufumusya amasyu amanunu mfyinja fya m’ma 1960.
^ ipal.52 ISI IKITHUZI KIKULINGANIA: Mfyinja fya m’ma 1980, unnyambala ikumpwelelela unkasi wake uyu abinile, umwanabo undindwana ikubaketa.
^ ipal.54 ISI IKITHUZI KIKULINGANIA: Lino imbumba iyi yikuhoboka ukuketa ifi yabombagha kunyuma bo yikumbombela Yehova. Umwanabo unkikulu nimbumba yake bikuhoboka pampene.
