1-2. Lingania muno ifundo sya mu Baibolo sibaghile ukututulila linga ifindu fichenjile pa bumi bwitu.

 PISIKU lya bukwati, unnyambala nu nkikulu bikupilikisya kanunu ku nkhani ya mu Baibolo linga bikulingania ifundo isyakufwana nu bweghi. Ifundo isi sikuyobiwa mu nkhani sitikuya syakihesya kumyabo. Loli ukufuma pisiku ili, ifundo sya mu Baibolo sikuya syakutula fiyo ku bene. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti bikuya pakusikonga pakuya bandu aba bali pabweghi.

² Isi sifwene itolo nu bweghi bwa Chikristu bwa aba bali na bana. Kwa fyinja fingi, abene babaghile ukupilika inkhani nyingi isya mu Baibolo pa nkhani ya muno babaghile ukulelela abanabo. Loli lino ifundo sya mu nkhani sikuya syakutula fiyo ku bene. Abene bikuya pakuya na bana aba bikulondiwa ukubapwelelela. Ubu budindo bunywamu fiyo. Yonongwa yake linga ifindu fichenjile pa bumi bwitu amalemba agha ghikutukasya fiyo. Iki kyo kifukwa kimo iki ababombi ba Yehova bikubelenga Amalemba kangi bo muno abanyafyale ba ku Israeli bababulile ukuti, binong’onelengepo “amasiku ghosa” gha bumi bwabo.​—Kukumbu. 17:19.

3. Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyi?

³ Mwe bapapi, muli nulusako ulunywamu fiyo ulu Unkristu ikulondiwa ukuya nalo, ulwakubamanyisya abaninu isya Yehova. Loli mukulondiwa ukubomba nyingi ukukinda ukubamanyisya itolo ifundo isyakufwana na Kyala witu. Mukulondiwa ukubatula abaninu ukuti banganeghe fiyo Yehova. Ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti mubatule abaninu ukungana fiyo Yehova? Mu nkhani iyi, tukuya pakuyobesania ifundo 4  isya mu Baibolo isi sibaghile ukubatula pakuya bapapi. (2 Tim. 3:16) Tukuya pakumanyila kangi isi sibatulile abapapi bamo ba Chikristu panongwa yakukonga ubulongosi bwa mu Baibolo.

4. Ngimba fundo yiliku iyi yibaghile ukubatula abapapi ukuti babatule abanabo ukukusya ulughano lwabo kwa Yehova? (Yakobu 1:5)

⁴ Ifundo yakwanda: Musubileghe ubulongosi bwa Yehova. Munsumeghe Yehova ukuti abape amahala agha mukulondiwa ukuti mubatule abaninu ukukusya ulughano lwabo kwa Yehova. (Belenga Yakobu 1:5.) Umwene yo uyu abaghile ukubapa ubulongosi ubununu. Filipo ififukwa fingi ifi tukuyoba bo ulu. Inong’onela ififukwa fibili. Ikyakwanda, Yehova asimenye nyingi isyakufwana nukuya mpapi. (Sal. 36:9) Kangi ikyabubili, ubulongosi ubu ikutupa bukututula fiyo.​—Yes. 48:17.

5. (a) Ngimba igulu lya Yehova likubatula bulebule abapapi? (b) Ukufwana na isi mwaketelile mu vidiyo, ngimba mwamanyile isyafiki ukufwana na muno Unkamu nu Mulumbu Amorim bikubalelela abanabo?

⁵ Ukwendela M’masyu na mu gulu lyake, Yehova ikubapa abapapi ifundo nyingi sya mu Baibolo isi sibaghile ukubatula ukulela kanunu abanabo ukuti banganeghe Yehova. (Mat. 24:45) Mwakifwanikisyo, mubaghile ukubwagha ubulongosi ubwakutula pakighaba ikyakuti “Vyakovwira Mabanja,” iki kikwaghiwa mu magazini gha Wukani! kwa fyinja fingi kangi lino kikwaghiwa pa webusayiti. Kangi amavidiyo mingi agha ghikwaghiwa pa jw.org pakighaba ikyakuti kufumba ŵanthu na mafilimu agha ghabaghile ukubatula abapapi ukukonga ubulongosi bwa Yehova pakubalela abana. *​—Mbu. 2:4-6.

6. Ngimba tata yumo ikwipilika bulebule nubulongosi ubu umwene nu nkasi wake bikwambilila ukufuma ku gulu lya Yehova?

⁶ Abapapi bingi bikundaghisya fiyo panongwa ya butuli bwa Yehova ubu ikubapa ukwendela mu gulu lyake. Tata yumo uyu ingamu yake yo Joe atile: “Ukulela abana batatu ukuti bamanyile ubwanaloli kukaya kupepe. Une nu nkasi wangu akabalilo kosa twiputagha kwa Yehova ukuti atutule. Kangi utubalilo twingi twaketagha ukuti inkhani pamo ividiyo iyi yisokile yisagha pakabalilo kake ukuti  yitutule ukumalana ni ndamyo isi twaghanagha nasyo. Utubalilo tosa twasubilagha ubulongosi bwa Yehova.” Joe nu nkasi wake baketile ukuti inkhani na mavidiyo agha ghikubatula fiyo abanabo ukuseghelela kwa Yehova.

7. Nongwa yafiki abapapi bikulondiwa ukughelaghela ukunangisya ikifwanikisyo ikinunu? (Baroma 2:21)

⁷ Ifundo yabubili: Munangisyeghe ikifwanikisyo ikinunu. Abana bikuketa fiyo isi abapapi babo bikubomba kangi utubalilo twingi bikubakonga. Bwanaloli ukuti akayapo umpapi uyu ngolofu. (Rom. 3:23) Loli abapapi bikulondiwa ukughelaghela ukunangisya ikifwanikisyo ikinunu ku banabo. (Belenga Baroma 2:21.) Pakuyoba isya bana, tata yumo atile: “Abene bali bo sipanji iyi yikwegha kilikyosa.” Kangi alyongelile ukuti: “Abene bikutubula linga isi tukubomba sitikukolelana na isi tukubamanyisya.” Yonongwa yake linga tukulonda ukuti abanitu banganeghe Yehova, ulughano lwitu kumyake lukulondiwa ukuya lwamaka kangi lwanaloli.

8-9. Ngimba mumanyile isyafiki ukufuma ku isi Andrew na Emma bayobile?

⁸ Silipo injila nyingi isi abapapi babaghile ukubamanyisya abanabo ukungana Yehova. Keta isi unkamu Andrew uyu ali nifyinja 17 ayobile. Umwene atile: “Utubalilo tosa abapapi bangu bammanyisyagha ukuti kwakulondiwa fiyo ukwiputa. Ikilo kilikyosa, tata wangu iputagha nanine, nalinga ukuti niputile kale panimwene. Utubalilo tosa abapapi bangu batukumbusyagha ukuti: ‘Mubaghile ukwiputa kwa Yehova akabalilo kosa aka mukulonda.’ Panongwa ya isi, ulwiputo lwali lwakulondiwa fiyo kumyangu. Lino kupepe fiyo ukwiputa nu kuketa ukuti Yehova yo Tata uyu anganile.” Mwe bapapi, utubalilo tosa mukumbukeghe ukuti ulughano lwinu kwa Yehova lubaghile ukubatula abaninu ukuti bope banganeghe Yehova.

⁹ Inong’onela kangi ikifwanikisyo kya Emma. Bo tata wabo abalekile nu kusokapo pakaya, umwene abalekile ingongole nyingi isyakuti mama wabo aghamole. Emma atile: “Utubalilo twingi mama atamiwagha ukusyagha indalama, loli utubalilo tosa ayobagha muno Yehova ikubatulila nu kubapwelelela ababombi bake. Naketagha ukuti ikusubila isi ukufwana na muno abombelagha ifindu pa bumi bwake. Mama akongagha isi ammanyisyagha.” Ngimba tukumanyilako isyafiki? Abapapi babaghile ukubamanyisya abanabo ukwendela nkifwanikisyo kyabo ikinunu nalinga po pakabalilo aka baghene ni ndamyo.​—Gal. 6:9.

10. Ngimba lusako luliku ulu abapapi bingi ba ku Israeli bali nalo ulwakuyobesania na banabo? (Ukukumbusya Indaghilo 6:6, 7)

¹⁰ Ifundo yabutatu: Utubalilo tosa muyobesanieghe na baninu. Yehova ababulile Abaisraeli ukuti babamanyisyeghe abanabo isyakufwana numwene utubalilo tosa. (Belenga Ukukumbusya Indaghilo 6:6, 7.) Abapapi aba bali nulusako ulwakuyobesania na banabo nu kubatula ukuti banganeghe Yehova. Mwakifwanikisyo, undumyana alondiwagha ukuya nakabalilo akakuntula tata wake ukubyala imbeyu pamo ukufunja. Undindwana alondiwagha ukuya nakabalilo akakuntula mama wake ukusona ni mbombo isingi isya pakaya. Linga abapapi na bana bikubombela pampene, abene babaghile ukuti bayobagha inkhani nyingi isyakukasya. Mwakifwanikisyo, abene bayobesaniagha isya tuyilo utununu utwa Yehova na muno asitulilagha imbumba syabo.

11. Ngimba lusako luliku ulu abapapi ba Chikristu bali nalo ulwakuyobesania na banabo?

¹¹ Amasiku agha ifindu fikindene fiyo na kunyuma. Mfisu fingi, abapapi na bana bakabaghila ukwangala pampene isiku lyosa. Abapapi babaghile ukuya ku mbombo kangi abana babaghile ukuya ku sukulu. Yonongwa yake abapapi bikulondiwa ukughelaghela ukuya nakabalilo akakuyobesania nabanabo. (Ef. 5:15, 16;  Filip. 1:10) Abene bikulondiwa ukuya nakabalilo akakumanyila kwa pa mbumba. Unkamu wakilumyana uyu ingamu yake yo Alexander atile: “Utubalilo tosa tata wangu ikupanga imbatiko iyakumanyila kwa pa mbumba kangi atikwitikisya ukuti ikindu kimo kitutolesye ukuya pampene. Linga tumalile, tukwanda ukuyobesania inkhani isyakukasya.”

12. Ngimba uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukukumbukila isyafiki pakabalilo kakumanyila kwa pa mbumba?

¹² Linga muli mutu wa mbumba, ngimba mubaghile ukubomba isyafiki ukuti ukumanyila kwa pa mbumba kuyeghe kwakuhobosya ku baninu? Mubaghile ukumanyila nabaninu ibuku ilipya ilyakuti Amuhobokeghe nu Bumi kwa Bwila na Bwila. Ibuku ili likutula ukuti tuyobesanieghe kanunu. Mukulonda ukuti abaninu bayobeghe muno bikwipilikila na isi bikwiyaya nasyo, yonongwa yake mutikulondiwa ukubombela akabalilo akakumanyila kwa pa mbumba ukuti mubafunde. Kangi mungakalalagha linga abaninu bayobile ifindu ifi fitikukolelana ni fundo sya mu Baibolo. M’malo mwake, mubandaghisyeghe linga bikuyoba muno bikwipilikila nu kubakasya ukuti bakindilileghe ukubomba bo ulu. Mubaghile ukufwanisya ukubatula abaninu linga mumenye muno bikwipilikila.

13. Ngimba lusako ulungi luliku ulu abapapi bali nalo ulwakubatula abanabo ukuseghelela kwa Yehova?

¹³ Mwe bapapi, mulwagheghe ulusako pisiku ulwakuti mubatule abaninu ukuseghelela kwa Yehova. Mutikulondiwa ukughulila akabalilo akakumanyila Ibaibolo ukuti mubamanyisye isya Kyala witu walughano. Keta isi mama yumo uyu ingamu yake yo Lisa ayobile. Umwene atile: “Twabombelagha kilikyosa iki kitusyungutile ukuti tubamanyisye abanitu isya Yehova. Mwakifwanikisyo, linga inimbwa yitu yibombile ikindu kimo iki kibapangisye abanitu ukuseka, twababulagha ukuti isi sikunangisya ukuti Yehova yo Kyala uyu ikupangisya ukuti tuyeghe balusekelo nu kuhoboka ni findu.”

14. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuti abapapi babatuleghe abanabo ukusala kanunu abamanyani? (Isya Mbupingamu 13:20)

¹⁴ Ifundo ya nambala 4: Mubatuleghe abaninu ukuya na bamanyani abanunu. Amasyu gha Kyala ghikulingania kanunu ukuti abamanyani babaghile ukutupangisya ukuti tubombeghe  inunu pamo imbibi. (Belenga Isya Mbupingamu 13:20.) Mwe bapapi, ngimba mubamenye aba bikwangala na baninu? Ngimba mwaghenemo nabo kangi mwangelemo nabo? Ngimba mubaghile ukubomba isyafiki ukuti mubatule abaninu ukuya na bamanyani aba banganile Yehova? (1 Kor. 15:33) Mubaghile ukubatula abaninu ukuya na bamanyani abanunu mwakubakolela abandu aba bali pabumanyani ubununu na Yehova ukuti musangale nabo.​—Sal. 119:63.

15. Ngimba abapapi bikulondiwa ukubomba isyafiki ukuti babatule abanabo ukuya na bamanyani abanunu?

¹⁵ Inong’onela isi alyaghene nasyo tata yumo uyu ingamu yake yo Tony. Umwene alingenie isi babombile nu nkasi wake ukuti babatule abanabo ukuya na bamanyani abanunu. Umwene atile: “Kwa fyinja fingi une nu nkasi wangu twabakolelagha abakamu na balumbu abakukindanakindana ku nyumba yitu. Twalyagha ifyakulya nu kubomba pampene ukumanyila kwa pa mbumba. Iyi yo njila inunu fiyo iyakubamanya aba banganile kangi bikumbombela Yehova mwalusekelo. Tusayiwe fiyo panongwa yakwambilila abakwendela idela, abamishonale na bangi ku nyumba yitu. Abanitu bamanyile nyingi ukufuma ku isi balyaghene nasyo, nu kwiyipa kwabo pakumbombela Yehova. Isi syabatulile abanitu ukuseghelela kwa Yehova.” Mwe bapapi, mwiyipeghe fiyo ukubatula abaninu ukuya na bamanyani abanunu.

16. Ngimba mubaghile ukubomba isyafiki linga umwaninu ayobile ukuti atikulonda ukumbombela Yehova?

¹⁶ Bule linga mukwiyipa ukubamanyisya abaninu, loli umwana yumo ikuyoba ukuti atikulonda ukumbombela Yehova? Mungayobagha ukuti mutoliwe pakuya mpapi. Yehova atupele twesa—ukongelelapo umwaninu—ubwabuke ubwakusala ukumbombela Kyala pamo hayi. Linga umwaninu asalile ukuleka ukumbombela Yehova, mungataghagha ulusubilo ukuti isiku limo isakughomokela kumyake. Mukumbukileghe ikifwanikisyo kya mwana unsobi. (Luka 15:11-19, 22-24) Uwakilumyana uyu abombile ifindu fingi ifibibi loli pabumalilo aghomokile. Bamo babaghile ukuyoba ukuti “ikifwanikisyo iki kapango itolo. Ngimba sibaghile ukubombiwa naloli?” Ena sibaghile. Isi syo alyaghene nasyo uwakilumyana uyu ingamu yake yo Elie.

17. Ngimba isi Elie alyaghene nasyo sikubakasya bulebule?

 ¹⁷ Pakuyoba isya bapapi bake, Elie atile: “Abene babombile syosa isi babaghile ukufwanisya ukuti nunganeghe Yehova na Masyu ghake, Ibaibolo. Loli bo ndi wakilumyana, nalyandile ukususya.” Elie alyandile ukubomba utuyilo utubibi pa bumi bwake, kangi akanagha linga abapapi bake bikuntula mwambepo. Bo asokilepo pakaya, umwene alyandile ukubomba utuyilo utubibi. Nalinga ukuti mo syayilile, utubalilo tumo ayobesaniagha nu mmanyani wake yumo ifundo sya mu Baibolo. Elie atile: “Linga nguyobesania nu mmanyani wangu isyakufwana na Yehova, syandulagha ukuti nanine nande ukwinong’onela isya Yehova. Panandi na panandi, imbeyu sya bwanaloli isi syali mundumbula yangu—isi abapapi bangu biyipagha ukubyala—syalyandile ukukula.” Bo akabalilo kakindilepo, Elie aghomokile kwa Yehova. * Inong’onela muno abapapi bake bahobokile panongwa yakwiyipa ukummanyisya umwanabo ukufuma pabukeke ukuti anganeghe Yehova.​—2 Tim. 3:14, 15.

18. Ngimba mukwipilika bulebule isyakufwana na bapapi aba bikwiyipa ukubamanyisya abanabo ukungana Yehova?

¹⁸ Mwe bapapi, Yehova abapele ikyabupe ikyapamwanya fiyo ikya kubalela abana ukuti baye babombi ba Yehova. (Sal. 78:4-6) Ubu bukaya budindo bupepe, kangi tukubandaghisya fiyo panongwa yakwiyipa kwinu ukuti mubatule abaninu. Linga mukukindilila ukubomba syosa isi mubaghile ukufwanisya ukuti mubatule abaninu ukungana Yehova nu kubamanyisya ukuti bampilikileghe, mubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti Tata witu wakumwanya ikuya pakuhoboka fiyo.​—Ef. 6:4.