1. Ngimba kyakusala kiliku ikyakulondiwa iki umundu aliwesa ikulondiwa ukusala ukubomba?

 AMASIKU agha abandu bikulondiwa ukusala ifyakubomba mwamahala. Ngimba bikuya pakuya kulubafu lwa Yehova Kyala pakuya ndaghili unnunu wa kipeliwa kyosa, pamo bikuya pakuya kulubafu lwa ndughu uwankhaza, Setano Umohesi? Aliwesa ikulondiwa ukusala ulubafu ulu ikulonda. Isi bikuya pakusala ukubomba sikuya pakupalamasya ubumi bwabo ubwa nkyeni. (Mat. 25:31-33, 46) Pakabalilo “kabutolwe ubukulumba,” bikwisa pakubikiwa ikimanyikilo ikyakwisa kupona pamo ukupyutiwa.​—Ubuset. 7:14; 14:9-11; Eze. 9:4, 6.

2. (a) Ngimba pa Bahiburi 10:35-39 pikutukasya ukubomba isyafiki? (b) Ngimba ibuku lya Ubusetuli libaghile ukututula bulebule?

² Belenga Bahiburi 10:35-39. Linga musalile ukuya kulubafu lwa bulaghili bwa Yehova, musalile kanunu. Lino mukulondiwa ukubatula abandu ukusala kanunu ifyakubomba. Mubaghile ukubatula ni fundo sya mu buku lya Ubusetuli. Ibuku ili likuyoba isi sikuya pakubombiwa ku bandu aba bikunsusya Yehova, loli likulingania kangi muno umwene isapakubasayila bosa aba bikunangisya ubusubiliwa ku bulaghili bwake. Tukulondiwa ukumanyila ifundo isyakulondiwa isi. Ukubomba isi, kukuya pakututula ukukindilila ukumbombela Yehova. Mwakongelelapo, tubaghile ukubombela isi tumanyile ukuti tubatule abangi ukusala ukumbombela Yehova.

3. Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyi?

³ Mu nkhani iyi, tukuya pakuyobesania amalalusyo agha: Ngimba findu fiki fikuya pakubombiwa ku aba bali kulubafu lwa bulaghili bwa Kyala? Ngimba findu fiki fikuya pakubombiwa ku aba basalile ukuya kulubafu lwa kinyamana ikibufibufi iki kikuyobiwa mu buku lya Ubusetuli?

4. Ngimba gulu liliku ili untumiwa Yohani alibwene limile pampene na Yesu kumwanya?

⁴ Ukwendela nkisetuka, untumiwa Yohani aketile amagulu mabili agha ghali kulubafu lwa bulaghili bwa Yehova kangi ghalyambilile ubumi bwa bwila na bwila. Igulu lya kwanda lya Bakristu ba 144,000. (Ubuset. 7:4) Abene bikufuma nkisu ukuti bakalaghileghe iboma pamo Ubunyafyale na Yesu kumwanya. Pampene na Yesu, abene bisakulaghilagha ikisu kyosa. (Ubuset. 5:9, 10; 14:3, 4) Ukwendela nkisetuka, Yohani ababwene bimile pampene na Yesu pakyamba kya Zioni.—Ubuset. 14:1.

5. Ngimba findu fiki fikuya pakubombiwa mwalululu ku Bakristu ba 144,000 aba basyele pa kisu?

⁵ Ukufuma pakabalilo ka batumiwa ukufika lino, abandu bingi bikusaliwa ukuti baye mu gulu lya Bakristu ba 144,000. (Luka 12:32; Rom. 8:17) Loli Yohani, ayobile ukuti bene aba basyele, pamo akagulu akanandi, bikuya pakuya bumi pa kisu m’masiku aghabumalilo. Aba “basyele” bisakubikiwagha “ikimanyilo” kyabumalilo ukuti bitikisiwe na Yehova bo ubutolwe ubukulumba bukali ukwanda. (Ubuset. 7:2, 3; 12:17) Ukufuma apo, pakabalilo kabutolwe ubukulumba, aba basyele bisakubuka kumwanya ukuti bakalaghileghe pampene na Bakristu ba 144,000, aba bafwile mbusubiliwa. Abene bikwakulaghilagha na Yesu mu Bunyafyale bwa Kyala.​—Mat. 24:31; Ubuset. 5:9, 10.

6-7. (a) Ngimba gulu liliku ili Yohani alibwene, kangi tukumanyilako isyafiki kumyabo? (b) Nongwa yafiki ichaputala 7 kya buku lya Ubusetuli kyakuhobosya ku aba basyele na ba “kilundilo ikikulumba”?

⁶ Bo alibwene igulu lya kumwanya, Yohani akibwene kangi “ikilundilo ikikulumba.” Mwakukindana na ba 144,000, Ibaibolo litikuyoba ubwingi bwa bandu aba bali mu gulu ili. (Ubuset. 7:9, 10) Ngimba tukumanyilako isyafiki ku bene? Yohane abuliwe ukuti: “Bababa bo aba bafumile mbukamandaniwa ubukulumba, bo aba basukile imyenda yabo nukuyelukisya mwilopa lya Kang’osi.” (Ubuset. 7:14) Linga baponile pabutolwe ubukulumba, aba “kilundilo ikikulumba” bisakwikala pa kisu nukuhoboka fiyo.—Sal. 37:9-11, 27-29; Mbu. 2:21, 22; Ubuset. 7:16, 17.

⁷ Kali tuli nulusubilo ulwakwisakubuka kumwanya pamo ukwisa kwikala pa kisu, ngimba tusimenye isi ichaputala 7 kya Ubusetuli kikulingania? Tukulondiwa ukumanya. Aka kisakuya kabalilo kakuhobosya fiyo ku magulu ghosa gha babombi ba Kyala. Tusakuya balusekelo fiyo panongwa yakusala ukuya ku kighaba kya bulaghili bwa Yehova. Ngimba findu fiki ifingi ifi ibuku lya Ubusetuli likutubula isyakufwana nu butolwe ubukulumba?​—Mat. 24:21.

8. Ngimba ubutolwe ubukulumba bwisakwanda bulebule, kangi abandu bisakubomba isyafiki?

⁸ Bo muno twamanyilile mu nkhani iyi yakindagha, abalongosi ba ndyali aba nkisu iki, mwalululu bikuya pakunsambukila Babeloni Unkulumba, ili lyo tchalichi lya butungulu pa kisu kyosa. (Ubuset. 17:16, 17) Ikyakubombiwa iki bwisakuya bwandilo bwa butolwe ubukulumba. Linga isi sibombiwe, ngimba abandu bingi bisakwanda ukumbombela Yehova? Hayi. M’malo mwake, ichaputala 6 kya buku lya Ubusetuli kikulingania ukuti pakabalilo ako, abandu aba batikumbombela Yehova bisakusuma ubutuli ku bandyali na bamalonda aba nkisu iki ukuti babafighilile aba bikubafwanikisya nifyamba. Panongwa yakuti batisakuya ku kighaba kya Bunyafyale bwa Kyala, Yehova isakubaketa ukuti bakususya.—Luka 11:23; Ubuset. 6:15-17.

9. Ngimba abandu bisakumanya bulebule ukuti ababombi ba Yehova bakindene na aba batikumbombela Kyala pakabalilo ka butolwe ubukulumba, kangi findu fiki fisakubombiwa ku babombi bake?

 ⁹ Bwanaloli ukuti ababombi ba Yehova abasubiliwa batisakutila pakabalilo akapalapala aka butolwe ubukulumba. Abene bisakukindilila ukumbombela Yehova Kyala pa kisu nukukana ukuya ku kighaba kya “kinyamana.” (Ubuset. 13:14-17) Panongwa yakuti bikukindilila ukuya basubiliwa kwa Yehova, aba bikunsusya Yehova bisakukalala fiyo. Ifyakukongapo fyake, ifikolo fya bandu fisakubasambukila ababombi ba Kyala pa kisu kyosa. Ibaibolo likuyoba ukusambukila uku ukuya yo Gogi wa kisu kya Magogi.​—Eze. 38:14-16.

10. Bo muno pikuyobela pa Ubusetuli 19:19-21, ngimba Yehova isakubomba bulebule na balughu aba bikubasambukila ababombi bake?

¹⁰ Ngimba Yehova isakubomba bulebule na balughu aba bikunsambukila? Umwene ikuti: “Ubukalale bwangu bwisa kusumuka.” (Eze. 38:18, 21-23) Ichaputala 19 kya buku lya Ubusetuli kikulingania isi syabombiwe. Yehova alintumile umwanake ukuti akabafighilile ababombi bake nu kubatola abalughu babo. “Ifilundilo ifya bwite ifya kumwanya,” pampene na bandumi abasubiliwa na ba 144,000, bisakuya pampene na Yesu pakulwa ubwite na Gogi wa kisu kya Magogi. (Ubuset. 17:14; 19:11-15) Ngimba ubwite ubu bwisa kumalika bulebule? Abandu na magulu ghosa agha ghikunsambukila Yehova ghisakupyutiwa.​—Belenga Ubusetuli 19:19-21.

11. Ngimba kyakubombiwa kiliku ikyakulondiwa fiyo iki kili mu buku lya Ubusetuli?

¹¹ Inong’onela muno ababombi abasubiliwa pa kisu bisakwipilikila bo baponile linga Kyala abonangile abalughu bake. Bosa pa kisu bisakuhoboka fiyo. Nalinga ukuti pisakuya akogho akakulumba kumwanya bo Babeloni Unkulumba apyutiwe, loli pisakuya ikindu ikingi iki kisakutwala ulusekelo. (Ubuset. 19:1-3) Ikyakubombiwa iki kisakuya kyakuhobosya fiyo iki kili mu buku lya Ubusetuli, iki kikuyoba isya “bweghi bwa Kang’osi.”​—Ubuset. 19:6-9.

12. Ukufwana na Ubusetuli 21:1, 2, ngimba ubweghi bwa Kang’osi bwisakubombiwa ndili?

¹² Ngimba ubweghi bwisakubombiwa ndili? Bosa aba 144,000 bisakuya kumwanya bo ubwite bwa Armagedoni bukubombiwa. Loli aka katisakuya kabalilo ka bweghi bwa Kang’osi. (Belenga Ubusetuli 21:1, 2.) Ubweghi bwa Kang’osi bwisakubombiwa bo ubwite bwa Armagedoni bumalike kangi linga abalughu bosa ba Kyala bapyutiwe.​—Sal. 45:3, 4, 13-17.

13. Ngimba findu fiki fisakubombiwa pakabalilo ka bweghi bwa Kang’osi?

¹³ Ngimba ubweghi bwa Kang’osi bukusanusya isyafiki ku bosa aba bikupalamasiwa? Ubweghi bukupangisya unnyambala nu nkikulu ukuti bakolelaneghe. Mwakufwana itolo, ubweghi bwa Kang’osi bwisakupangisya ukuti Umwalafyale, Yesu Kristu na ba 144,000, bakolelaneghe. Ikyakubombiwa ikyakulondiwa iki kisakwandisya iboma ilipya ili lisakulaghilagha pa kisu kwa fyinja 1,000.​—Ubuset. 20:6.

14-15. Ngimba ichaputala 21 kya Ubusetuli kikubafwanikisya aba 144,000 na banani? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

¹⁴ Ichaputala 21 ikya Ubusetuli, kikubafwanikisya aba 144,000 na kaya akanunu aka yo yu “Yerusalemu Umpya.” (Ubuset.  21:2, 9) Akaya aka kali na faundeshoni ya mabwe 12 apa balembilepo “ingamu sya batumiwa ba Kang’osi kalongo na babili (12).” Nongwa yafiki syali syakuhobosya kwa Yohani? Panongwa yakuti aketile ingamu yake yilembiwe pa limo mwa mabwe agha. Ulu lwali lusako lunywamu fiyo.​—Ubuset. 21:10-14; Ef. 2:20.

¹⁵ Akaya aka kakindene fiyo nu twaya utungi. Akene kali nakaya ka golide, ifipata kalongo na fibili (12), ifimato ni faundeshoni ya mabwe aghapamwanya kangi kapimiwe kanunu. (Ubuset. 21:15-21) Loli Yohani aketile ukuti pikulondiwa ikindu kimo. Umwene atile: “Ndinkusita nukuyibonamo inyumba ya Kyala mumo, namanga inyumba ya Kyala nkaya kala yo yu Yehova umwenemaka ghosa na yu Kang’osi. Akene akaya kala ko katikulonda ukuti ilisuba nu mwesi fibaleghe mumo, namanga ubukulumba bwa Kyala bukukamulika, kangi inyale yake yo yu Kang’osi.” (Ubuset. 21:22, 23) Bosa aba bali ku kighaba kya Yerusalemu Umpya bisakuya pampene na Yehova. (Hib. 7:27; Ubuset. 22:3, 4) Yonongwa yake Yehova na Yesu bo aba bikwimila itempile lya kaya aka.

16. Ngimba findu fiki fikwisa kubombiwa ku bandu mfyinja 1,000 fya Bunyafyale bwa Kyala?

¹⁶ Syakuhobosya fiyo ku bapakiwa ukwinong’onela isya kaya aka. Loli bosa aba bali nulusubilo ulwakwisa kwikala pa kisu kyapasi bope bikulondiwa ukuhoboka. Nkabalilo ka fyinja 1,000 ifya Bunyafyale bwa Kyala, Yerusalemu Umpya ikuya pakubasaya abandu bingi pa kisu. Yohani aketile ulusayo ulu lukwenda bo “lusoko lwa misi gha bumi.” Kangi imbali syosa isya lusoko kwali “imipiki ya bumi” iyi yapagha amani “aghakufighangulila ifikolo fya bandu.” (Ubuset. 22:1, 2) Abandu bosa aba bisakwikala nkisu bisakuya nulusako ulwakusayiwa ni findu ifinunu. Panandi na panandi, abandu bosa aba bikumpilikila Yehova bisakuya bagholofu. Butisakuyako ububine, ifyakubaba nu kukuta.​—Ubuset. 21:3-5.

17. Ukufwana na Ubusetuli 20:11-13, ngimba bo banani aba bisakusayiwa nkabalilo ka fyinja 1,000 fya Bunyafyale bwa Kyala?

¹⁷ Ngimba bo banani aba bisakusayiwa ni findu ifyakuhobosya? Abakwanda bo ba kilundilo ikikulumba aba bisakupona pa Armagedoni, pampene na bosa aba bisakupapiwagha nkisu ikipya. Loli ichaputala 20 kya buku lya Ubusetuli, kifingile kangi ukuti abafwe  bisakusyuka. (Belenga Ubusetuli 20:11-13.) “Abagholofu” aba bafwile kunyuma pampene “nabasitabugholofu”—aba bakali nulusako ulwakumanyila isya Yehova, bisakusyuka. (Imbo. 24:15; Yoh. 5:28, 29) Ngimba isi sikusanusya ukuti aliwesa isakusyuka nkabalilo ka fyinja 1,000 fya Bunyafyale bwa Kyala? Hayi. Bosa aba bakanile ulusako ulwakumbombela Yehova bo bakali ukufwa batisakusyuka. Abene bali nulusako kangi basyaghenie ukuti bakalondiwagha ukwikala mu Paradaiso pa kisu kyapasi.​—Mat. 25:46; 2 Tes. 1:9; Ubuset. 17:8; 20:15.

18. Ngimba ifindu fisakuya bulebule pa kisu panyuma pa fyinja 1,000?

¹⁸ Panyuma pa fyinja 1,000, bosa aba bisakwikalagha pa kisu bisakuya bagholofu. Nayumo uyu isakupalamasiwa nubutulanongwa ubu bwalyambukile panongwa ya Adamu. (Rom. 5:12) Ubutulanongwa bwa Adamu bwisakumalika. Isi sikusanusya ukuti bosa aba bali pa kisu, “bisakusyuka” panongwa yakuti bisakuya bagholofu panyuma pa fyinja 1,000.​—Ubuset. 20:5.

19. Nongwa yafiki pisakuya ukugheliwa kwabumalilo?

¹⁹ Tusimenye ukuti Yesu akindilile ukuya nsubiliwa kwa Kyala nalinga ukuti Setano angelagha. Loli ngimba abandu bosa abagholofu babaghile ukukindilila ukuya basubiliwa kwa Yehova linga Setano ikubaghela? Aliwesa isakunangisya ubusubiliwa bwake kwa Yehova linga Setano isakwabuliwa mbwina bwa ngisi panyuma pa fyinja 1,000. (Ubuset. 20:7) Bosa aba bisakunangisya ubusubiliwa pakugheliwa akabumalilo bisakwambilila ubumi bwa bwila na bwila nu kuhoboka nubwabuke bwa bwanaloli. (Rom. 8:21) Bosa aba bikunsambukila Yehova bisakupyutiwa pampene nu Mohesi ni mbepo syake inyali.​—Ubuset. 20:8-10.

20. Ngimba mukwipilika bulebule nisya busololi ubwakuhobosya ubu buli mu buku lya Ubusetuli?

²⁰ Ngimba mukwipilika bulebule bo mumanyile isi sili mu buku lya Ubusetuli? Ngimba sikaya syakuhobosya ukwinong’onela isya busololi ubu? Ngimba sitikubapangisya ukuti mwande ukubakolela abangi ukuti bande ukumbombela Kyala? (Ubuset. 22:17) Panongwa yakuti tuyobesenie ifi fisakubombiwa nkyeni, tuli balusekelo fiyo kangi tukulonda ukuyoba bo muno ayobile untumiwa Yohani uyu atile: “Ameni! Isagha, we Mwalafyale Yesu.”​—Ubuset. 22:20.